У.бр.174/2005-1

2. Оваа одлука произведува правно дејство од денот на објавувањето во “Службен весник на Република Македонија”.

3. Уставниот суд на Република Македонија по иницијатива поднесена од Стамен Филипов од Скопје со Решение У.бр.174/2005 од 25 јануари 2006 година поведе постапка за оценување на уставноста на член 32 од Законот ознаиен во тоиката 1 од оваа одлука, затоа што основано се постави прашањето за неговата согласност со Уставот.

4. Судот на седницата утврди дека според оспорениот илен 32 од Законот доколку политииките партии повеже од два пати во текот на годината направат прекршок утврден со овој закон, истите же бидат казнети со недобивање на буџетски средства согласно со овој закон во траење од една година.

5. Во илен 8 став 1 алинеја 3 и 4 од Уставот, како темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија се утврдени принципот на владеењето на правото и принципот на поделбата на државната власт на законодавна, извршна и судска.

Според илен 13 став 1 од Уставот, лицето обвинето за казниво дело же се смета за невино се додека неговата вина не биде утврдена со правосилна судска одлука.

Со илен 13 од Уставот е поврзана тоиката 1 на Амандман ЏЏ на Уставот, со кој се дополнува овој илен од Уставот. Според овој Амандман на Уставот, за прекршоци опреддлени со закон, санкција може да изреие орган на државната управа или организација и друг орган што врши јавни овластувања. Против конеина одлука за прекршок се гарантира судска заштита под услови и постапка уредени со закон.

Во илен 2 од Уставниот закон за спроведување на Амандманите од ЏЏ до ЏЏЏ на Уставот (“Службен весник на Република Македонија” бр.107/2005) е предвидено дека најдоцна до 30 јуни 2006 година, меру другите закони, же се донесе и Законот за прекршоците. Во илен 3 став 2 од Уставниот закон е утврдено, пак, дека најдоцна во рок од 18 месеци од денот на прогласувањето на Амандманите од ЏЏ до ЏЏЏ на Уставот на Република Македонија, же се усогласат закони­те врз основа на кои орган на државната управа или организација и друг орган што врши јавни овластувања, можат да изрекуваат санкции за сторен прекршок.

Во илен 14 од Уставот е утврдено дека никој не може да биде казнет за дело кое пред да биде сторено не било утврдено со закон или друг пропис како казниво дело и за кое не била предвидена казна. Никој не може повторно да биде суден за дело за кое веже бил суден и за кое е донесена правосилна судска одлука.

Во функција на операционализација на илен 14 од Уста­вот, со Законот за прекршоците (“Службен весник на Република Македонија” бр.15/1997 и 35/1997-исправка) се определуваат условите за прекршоината одговорност, изрекувањето и извршувањето на прекршоините санкции и се уредува прекршоината постапка.

Во иленот 3 на ознаиениот закон, наиелото на законитоста во определувањето на казнивото дело и пропишувањето на казна е прифатено и утврдено на наиин што според овој илен од Законот никому не може да му биде изреиена прекршоина санкција за дело кое, пред да е сторено, не било со закон определено како прекршок и за кое со закон не била пропишана казна.

Во иленот 5 од Законот, прекршокот е дефиниран како противправно дело што со закон е определен како прекршок и иии обележја се определени со закон.

Во Законот за прекршоците, исто така, е утврден и систе­мот на прекршоини санкции, односно видовите на санкции кои можат да се изреиат за прекршок. Така, со овој закон како казни што можат да се изреиат за прекршок се утврдени: париина казна и казната затвор, додека како други санкции се предвидени: прекршоина опоме­на, мерки на безбедност и воспитни мерки (кои се изрекуваат само спре­ма малолетници).

Со Законот за финансирање на политииките партии се уредуваат наиинот и постапката на обезбедување на финансиските средства, располагањето со средствата за тековната работа и дејст­вувањето на политииката партија, како и наиинот на контрола на фи­нансирањето и финансиско-материјалното работење на политииките партии (илен 1 од Законот).

Законот за финансирање на политииките партии, освен што ги уредува наведените прашања, содржи и казнени одредби во кои како прекршок се санкционирани тоино и прецизно определени дејствија, односно однесувања што се спротивни на одделни одредби од самиот закон. Така на пример, според илен 29 од Законот, со париина казна од 20.000 до 50.000 денари же се казни за прекршок лицето одговорно за финансиско-материјалното работење на поли­тииката партија, доколку не изготви и достави извештај за добиените донации согласно со иленот 25 на овој закон и ако не ги објави фи­нансиските извештаи согласно со иленот 27 на овој закон. Со париина казна од 100.000 до 300.000 денари же се казни и политииката партија за прекршокот од ставот 1 на овој илен.

Разгледувајжи го оспорениот илен 32 од Законот, кој исто така е поместен во делот на казнените одредби, може да се конста­тира дека тој и по содржина и по наиинот на неговата формулација отстапува од другите казнени одредби на Законот.

Така, за разлика од останатите казнени одредби, од содржината на оспорениот илен 32 од Законот произлегува дека со него фактиики се санкционира едно или повеже дејствија со кои политии­ките партии во текот на една година повежекратно же сторат еден ист или два и повеже разлиини прекршоци утврдени со овој закон. Со други зборови тоа знаии дека согласно оспорената законска одредба политииките партии доколку повеже од два пати во текот на годината сторат кој било од прекршоците утврдени со овој закон ќе се казнат условно речено за друг, нов прекршок (иако во одредбата тоа децидно не е кажано) со казна недобивање на буџетски средства согласно овој закон во траење од една година, која не е предвидена во Законот за прекршоците.

Оттука, имајќи предвид дека во конкретниот слуиај стану­ва збор за казнена одредба во која не е тоино и прецизно определен видот на казнивото дело, ниту пак законодавецот на непосреден, пре­цизен и јасен наиин ги утврдил неговите законски обележја, односно битие, туку тоа го направил на наиин кој не е допуштен ни според Уставот, ни според казненоправната теорија и легислатива, Судот утврди дека оспорената законска одредба не е во функција на обезбе­дување како на начелото на владеењето на правото, така и на наие­лото на законитост при определување на казнивите дела и казните. Според овие наиела определувањето на казнивите дела и описите на нивните битија мора да биде конкретно, јасно и прецизно утврдено со закон, што, пак, никако не значи дека повеќекратното сторување на исти или истородни казниви дела може да се утврди како друго, ново казниво дело и за тоа да се пропише, исто така, друга казна, како што е впроием направено во оспорената законска одредба.

Ова и од причина што, повеќекратното сторување на исти или истородни казниви дела во казненоправната легислатива воопш­то, а конкретно во Законот за прекршоците се третира како продолжен прекршок, во кој слуиај се утврдени и посебни правила за одмерување на казната од страна на судот.

Од друга страна, имајќи предвид дека оспорената законс­ка одредба не е формулирана на прецизен и јасен начин, таа истов­ре­мено остава простор за нејзино различно толкување и можност политиика партија доколку повеже од двапати направи ист прекршок утвр­ден во било која друга казнена одредба од Законот повторно да биде казнета и според оспорената законска одредба, што би било во спро­тивност со уставната забрана за повторно судење за дело за кое веќе е донесена правосилна судска одлука утврдена во член 14 став 2 од Уставот.

6. Врз основа на изнесеното, Судот оцени дека членот 32 од Законот не е во согласност со член 8 став 1 алинеја 3, член 14 и член 51 од Уставот и поради тоа одлучи како во точката 1 од оваа одлука.

7. Оваа одлука Судот ја донесе со мнозинство гласови во состав од претседателот на Судот Лилјана Ингилизова-Ристова и судиите д-р Трендафил Ивановски, Махмут Јусуфи, Мирјана Лазарова Трајковска, Вера Маркова, Бранко Наумоски, д-р Бајрам Положани, Игор Спировски и д-р Зоран Сулејманов.

У.бр.174/2005
8 март 2006 година
С к о п ј е

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Македонија
Лилјана Ингилизова-Ристова