У.бр.161/2023 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.161/2023
Скопје, 25.06.2025 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 14 став 1 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 25 јуни 2025 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1. СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на член 40 став 2 алинеја 4 од Статутот на Општина Сопиште бр.01-2845/3 од 02.07.2007 година.

2. Ова решение ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија”.

Образложение

Уставните судии на работен состанок одлучија врз основа на одредбата од член 14 став 1 од Деловникот на Уставниот суд, по сопствена иницијатива да оформат предмет во кој ќе се води постапка за оценување на согласноста на оспорените одредби, со одредбите на Уставот и законите.

На седницата Судот утврди дека член 40 став 2 алинеја 4 од Статутот на Општина Сопиште бр.01-2845/3 од 02.07.2007 година пропишува дека Статутарно–правната комисија дава автентично-толкување на статутот, врши исправка на грешки по објавениот текст на прописот на општината.

III

Една од основните цели на Уставот на Република Северна Македонија е воспоставување на владеењето на правото во системот на власта. Овој уставен принцип со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот е определен како темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.

Во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон, секој е должен да ги почитува Уставот и законите, согласно со член 51 од Уставот.

Според член 110 алинеја 2 од Уставот, Уставниот суд на Република Северна Македонија одлучува за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите.

Согласно со член 14 став 1 од Деловникот на Уставниот суд, Уставниот суд може и сам да поведе постапка за оценување уставност на закон, односно уставност и законитост на пропис или друг општ акт.

Советот на Општина Сопиште, повикувајќи се на член 36 став 1 точка 1, член 62 став 1 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија” бр.05/02) и член 41 точка 1 од Статутот на Општина Сопиште („Службен гласник на Општина Сопиште” број 1/97), на седницата одржана на 02.07. 2007 година, го донел Статутот на Општина Сопиште бр.01-2845/3.

Статутот на Општина Сопиште бр.01-2845/3 од 02.07.2007 година содржи член 40 каде во став 2 алинеја 4 се уредува дека Статутарно-правната комисија формирана од Советот на Општината дава автентично-толкување на Статутот, врши исправка на грешки по објавениот текст на прописот на општината.

Автентично толкување на законите дава законодавецот како орган на законодавната власт. Собранието, согласно со член 68 став 1 алинеја 2 од Уставот, ги донесува законите и дава автентично толкување на законите, а постапката за автентично толкување на законите е уредена со Деловникот на Собранието на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” 91/2008, 119/2010 и 23/2013).

Според правната теорија, автентично толкување на законите значи утврдување на содржината и на вистинската смисла на веќе донесен закон, кој во примената покажува нејасност, двосмисленост или содржи празнини. Автентичното толкување е составен дел на објавениот закон.

Законот за локалната самоуправа не содржи изречна одредба дека советите на општините можат да даваат автентично толкување на прописите коишто ги донесуваат. Имено, согласно со член 36 став 1 точка 1 од Законот за локалната самоуправа, советот на општината го донесува статутот на општината и други прописи, а согласно со член 62 став 1 од Законот, во вршењето на работите од својата надлежност советот донесува прописи, и тоа: статут, програми, планови, одлуки и други прописи утврдени со закон, што значи дека законот не содржи изречна одредба дека советите на општините можат да даваат автентично толкување на прописите коишто ги донесуваат.

Во Статутот на Општина Сопиште, е уредена постапката за давање на автентично толкување на прописите на советот, што е спротивно на принципот на владеењето на правото од член 8 став 1 алинеја 3 и принципот на уставност и законитост од член 51 од Уставот на Република Северна Македонија, и спротивно на Законот за локалната самоуправа.

Со оглед на тоа дека Статутот го содржи член 40 став 2 алинеја 4 со кој се дава можност на Статутарно-правната комисија формирана од Советот на Општина Сопиште да дава автентично-толкување на Статутот, со што Советот на Општината ги пречекорил, односно ги надминал своите надлежности предвидени во Законот за локалната самоуправа, за Судот тоа е доволна причина да го постави прашањето за уставноста и законитоста на оспорената одредба од Статутот и да донесе одлука како во диспозитивот на ова решение.

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

Ова решение произведува правно дејство од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Северна Македонија”.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.161/2023
Shkup, 25.06.2025

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Kryetarit të Gjykatës, dr. Darko Kostadinovski dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr.Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr.Jadranka Daboviq-Anastasovska, dr. Osman Kadriu, Dobrilla Kacarska, dr. Ana Pavllovska-Daneva dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 14 paragrafi 1 dhe neit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë“ nr. 70/1992 dhe „ Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut ” nr. 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në mbledhjen e mbajtur më 25 qershor 2025, miratoi

A K T V E N D I M

1. INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së nenit 40 paragrafi 2 alineja 4 e Statutit të Komunës së Sopishtës nr. 01-2845/3 të datës 02.07.2007.

2. Ky aktvendim do të publikohet në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.

Arsyetim

Gjykatësit e Gjykatës Kushtetuese vendosën në një takim pune, bazuar në dispozitën e nenit 14, paragrafi 1 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese, me iniciativën e tyre të formojnë lëndë në të cilën do të zhvillohet një procedurë për të vlerësuar përputhshmërinë e dispozitave të kontestuara me dispozitat e Kushtetutës dhe ligjeve.

Në seancë, Gjykata përcaktoi se neni 40, paragrafi 2, alineja 4 e Statutit të Komunës së Sopishtes nr. 01-2845/3 i datës 02.07.2007 përcakton që Komisioni Statutor-Juridik jep interpretim autentik të statutit, korrigjon gabimet në tekstin e publikuar të rregullores komunale.

III

Një nga qëllimet themelore të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut është vendosja e sundimit të së drejtës në sistemin e qeverisjes. Ky parim kushtetues përcaktohet si vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut nga neni 8, paragrafi 1, alineja 3 e Kushtetutës.

Në Republikën e Maqedonisë së Veriut, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, dhe të gjitha rregullat tjera me Kushtetutën dhe me ligjin, të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet, në përputhje me nenin 51 të Kushtetutës.

Sipas nenit 110, alineja 2 të Kushtetutës, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut vendos për përputhshmërinë e rregulloreve të tjera dhe marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe me ligjet.

Sipas nenit 14, paragrafi 1 i Rregullores së Gjykatës Kushtetuese, Gjykata Kushtetuese mund të inicojë vetë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së një ligji, pra kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së një rregulli ose akti tjetër të përgjithshëm.

Këshilli i Komunës së Sopishtës, duke iu referuar nenit 36 paragrafi 1 pika 1, nenit 62 paragrafi 1 të Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 05/02) dhe nenit 41 pika 1 të Statutit të Komunës së Sopishtës (“Gazeta Zyrtare e Komunës së Sopishtës” nr. 1/97), në mbledhjen e mbajtur më 02.07.2007, miratoi Statutin e Komunës së Sopishtës nr. 01-2845/3.

Statuti i Komunës së Sopishtës nr. 01-2845/3 i datës 02.07.2007 përmban nenin 40, ku paragrafi 2 alineja 4 përcakton se Komisioni Statutor-Ligjor i formuar nga Këshilli i Komunës jep interpretim autentik të Statutit, korrigjon gabimet në tekstin e publikuar të rregullores komunale.

Interpretimi autentik i ligjeve jepet nga ligjvënësi si organ i pushtetit legjislativ. Kuvendi, në përputhje me nenin 68 paragrafi 1 alineja 2 e Kushtetutës, miraton ligje dhe jep interpretim autentik të ligjeve, ndërsa procedura për interpretim autentik të ligjeve rregullohet me Rregulloren e Kuvendit të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” 91/2008, 119/2010 dhe 23/2013).

Sipas teorisë juridike, interpretimi autentik i ligjeve nënkupton përcaktimin e përmbajtjes dhe kuptimit të vërtetë të një ligji të miratuar tashmë, i cili në zbatimin e tij tregon paqartësi, mëdyshje ose përmban zbrastira. Interpretimi autentik është pjesë përbërëse e ligjit të publikuar.

Ligji për vetëqeverisje lokale nuk përmban dispozitë eksplicite që këshillat komunale mund të japin një interpretim autentik të rregullave që miratojnë. Në përputhje me nenin 36 paragrafi 1 pika 1 e Ligjit për vetëqeverisje lokale, këshilli komunal miraton statutin e komunës dhe rregulla të tjera dhe në përputhje me nenin 62 paragrafi 1 i Ligjit, gjatë kryerjes së detyrave në kompetencën e tij, këshilli miraton rregulla, përkatësisht: statut, programe, plane, vendime dhe rregulla të tjera të përcaktuara me ligj, që do të thotë se ligji nuk përmban një dispozitë eksplicite që këshillat komunale mund të japin një interpretim autentik të rregullave që miratojnë.

Statuti i Komunës së Sopishtes rregullon procedurën për dhënien e një interpretimi autentik të rregullave të këshillit, gjë që është në kundërshtim me parimin e sundimit të së drejtës nga neni 8 paragrafi 1 alineja 3 dhe parimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë nga neni 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe në kundërshtim me Ligjin për vetëqeverisje lokale.

Duke pasur parasysh se Statuti përmban nenin 40 paragrafi 2 alineja 4, i cili i jep mundësinë Komisionit Statutor Juridik të formuar nga Këshilli i Komunës së Sopishtes që të japë interpretim autentik të Statutit, me anë të të cilit Këshilli i Komunës i ka kaluar, përkatësisht i ka tejkaluar kompetencat e tij të përcaktuara në Ligjin për vetëqeverisje lokale, kjo është arsye e mjaftueshme që Gjykata të ngrejë çështjen e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së dispozitës së kontestuar të Statutit dhe të miratojë vendim si në pjesën dispozitive të këtij aktvendimi.

Bazuar në sa më sipër, Gjykata vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETAR
i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
dr. Darko Kostadinovski