У.бр.251/2024

Уставен суд
на Република Северна Македонија
У.бр.251/2024
Скопје, 12.03.2025 година
С к о п ј е

 

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 алинеја 2 од Уставот на Република Северна Македонија и член 73 алинеја 1 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Северна Македонија” број 115/2024), на седницата одржана на 12 март 2025 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1. СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на дел II „Општ дел“ точка 5 потточка 1 во делот „„Вкупно резидентно население“ го сочинуваат следните лица – единици на Попис“ и потточка 2 во делот „„Вкупно нерезидентно население“ го сочинуваат следните лица – единици на Попис“ од Методологијата за подготовка, организирање и спроведување на пописот на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 година („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.30/2021).

2. Ова решение ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија“.

О б р а з л о ж е н и е

I

Скендер Реџепи од Скопје, поднесе иницијатива за оценување на уставноста и законитоста на деловите од Методологијата за подготовка, организирање и спроведување на пописот на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 година (во натамошниот текст: Методологија), означени во диспозитивот на ова решение.
Според наводите, со оспорените делови од Методологијата се повредуваат член 8 став 1 алинеи 3 и 4, член 9 и член 51 од Уставот на Република Северна Македонија и член 6 став 1 точка 1 алинеја 1 и член 17 став 2 алинеја 1 од Законот за попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 година.

Согласно темелната вредност на уставниот поредок – владеење на правото, правните акти како дел од правниот поредок не треба да создаваат правна несигурност за субјектите на правото и мора да бидат во согласност со повисоките акти врз основа на кои се донесени, со што ќе се почитува хиерархиската поставеност на актите како обврска од член 51 од Уставот.

Од анализата на содржината на оспорените делови на Методологијата во корелација со одредбите од Законот за попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија 2021 година, произлегува дека категориите „вкупно резидентно население“ и „вкупно нерезидентно население“, не се предвидени со член 6 став 1 алинеја 1 од овој закон.

Ова не е предвидено со член 17 став 2 алинеја 1 од истиот закон, ниту директорот на Државниот завод за статистика има овластување да воведува посебни категории во Методологијата.

Со Методологијата, треба да се дефинираат единиците коишто ќе се попишуваат и белезите за кои ќе се прибираат податоците, а не да се прави нивна категоризација.

На ваков начин, создадена е правна несигурност, бидејќи Државниот завод за статистика како надлежен орган за водење пописна политика, наместо да ги спроведува актите на Собранието како носител на законодавната власт, си зема за право да постапува спротивно на законското овластување и предвидува категории коишто не се предвидени во Законот, а самиот директор се става во улога на создавач на норма, односно законодавец, спротивно на член 8 став 1 алинеја 4 од Уставот.

Во случајот, со оспорените делови се повредува и еднаквоста на граѓаните гарантирана со член 9 од Уставот, бидејќи тие се еднакви во остварувањето на нивните права, без разлика дали се резиденти или нерезиденти.

Предвидената категоризација во Методологијата е основ за различен третман, бидејќи на одреден граѓанин единствено поради фактот што не се наоѓа во државата при спроведувањето на пописот, му се скратуваат одредени права, меѓу кои е правото на вработување со оглед дека државната политика за вработување во државната администрација се креира врз основа на бројките од пописот.

Со иницијативата се предлага донесување решение за запирање на извршувањето на поединечните акти или дејствија што се преземени врз основа на оспорените делови од Методологијата.

II

Судот утврди дека оспорениот дел „„Вкупно резидентно население“ го сочинуваат следните лица – единици на Попис“ е содржан во потточка 1 точка 5 од делот II „Општ дел“ од Методологијата.

Потточката 5 има четири алинеи кои се однесуваат на тоа кои лица го сочинуваат резидентното население и тоа: лицата државјани со место на вообичаено живеење во Република Северна Македонија, без оглед дали во моментот на Пописот се наоѓаат во местото на живеење или во друго место во Република Северна Македонија; лицата – странци кои престојуваат во Република Северна Македонија подолго од 12 месеци (една година), со одобрение за постојан или за привремен престој; лицата што имаат место на живеење во Република Северна Македонија и се нејзини државјани, а во времето на Пописот престојуваат во странство помалку од 12 месеци (една година) поради работа или друга причина, како и членовите на нивните домаќинства кои престојуваат со нив; лицата што имаат место на вообичаено живеење во Република Северна Македонија, а кои во времето на Пописот се на работа во дипломатско-конзуларните претставништва на Република Северна Македонија во странство, Обединетите нации и нејзините организации, претставништва или претставници на стопанските комори во странство, деловните единици во странство, воени претставници на Армијата на Република Северна Македонија во странство и граѓаните што се ангажирани врз основа на меѓународна, техничка и друга соработка, како и членовите на домаќинствата што привремено престојуваат во странство со наведените лица (независно од должината на престојот во странство по некој од наведените основи).

Оваа потточка содржи посебен став со четири алинеи кој се однесува на тоа кои лица освен претходно наведените, спаѓаат во вкупното резидентно население под услов ако се континуирано присутни во земјата повеќе од 12 месеци и тоа: странците со признат статус на бегалец што ќе се најдат во Република Северна Македонија во времето на Пописот; странците со признато право на азил поради супсидијарна заштита, кои во времето на Пописот се нашле во Република Северна Македонија; странците со поднесено барање за признавање право на азил што се нашле во Република Северна Македонија во времето на Пописот и други лица што ќе се најдат на територијата на Република Северна Македонија во време на Пописот (а кои ги исполнуваат претходно дефинираните критериуми).

Исто така, Судот утврди дека оспорениот дел „„Вкупно нерезидентно население“ го сочинуваат следните лица – единици на Попис“ е содржан во потточка 2 од точка 5 од делот II „Општ дел“ од Методологијата.

Потточката 2 има две алинеи кои се однесуваат на тоа кои лица се во категоријата вкупно нерезидентно население: лицата државјани на Република Северна Македонија, кои во времето на Пописот престојуваат во странство повеќе од 12 месеци (една година) поради работа или друга причина, како и членовите на нивните домаќинства кои престојуваат со нив; и лицата-странци кои престојуваат во Република Северна Македонија до 12 месеци (помалку од една година), со одобрение за привремен престој.

III

Владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија, согласно со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот.

Согласно со член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Член 110 алинеја 2 од Уставот, утврдува дека Уставниот суд на Република Северна Македонија, одлучува за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и законите.

Во член 1 од Законот за попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија 2021 година* („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.19/2021 и 73/2021) е предвидено дека со овој закон се уредуваат содржината, подготовката, организацијата и спроведувањето на Пописот на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија 2021 година (во натамошниот текст: Пописот), надлежните органи за спроведување на Пописот, правата и обврските на надлежните органи, стручните тела и другите учесници во спроведувањето на Пописот, правата и обврските на давателите на податоците во Пописот, единиците кои се опфаќаат со Пописот, пописните реони, употребата на јазиците во Пописот, начинот на спроведување на Пописот, користењето, чувањето и заштитата на податоците од Пописот, обработката и објавувањето на податоците од Пописот, информирањето на населението за целите и значењето на Пописот и неговото финансирање.

Согласно член 4 став 1 од овој закон, Пописот ќе се спроведе во периодот од 5 до 30 септември 2021 година, додека според став 2 од истиот член, Пописот ќе се спроведе според состојбата на 4 септември 2021 година, во 24:00 часот (критичен момент на Пописот).

Во член 5 став 1 од Законот е определено кои податоци ќе се приберат со Пописот (за населението, домаќинствата и становите на територијата на Република Северна Македонија).

Законот, содржи посебна глава II насловена „Единици кои ќе се опфатат со Пописот“ (членови 6-12). Консеквентно на цитираниот член 5 од Законот, со член 6 од истиот е определен опфатот на Пописот.

Така, согласно став 1 на овој член, тоа се лица: државјани на Република Северна Македонија кои имаат живеалиште или престојувалиште во Република Северна Македонија, без оглед на тоа дали во моментот на Пописот се наоѓаат во Република Северна Македонија или во странство (алинеја 1); странски државјани кои престојуваат во Република Северна Македонија со одобрение за престој (алинеја 2); и лица без државјанство кои во моментот на спроведување на Пописот се затекнати во Република Северна Македонија (алинеја 3). Потоа, според ставот 2 на истиот член, тоа се и домаќинствата на лицата од ставот 1 на овој член. И на крајот, ставот 3 на овој член определува дека со Пописот ќе бидат опфатени станови и други населени простории.

Покрај определувањето на опфатот на Пописот, со член 7 алинеи 1-3 од Законот е дефинирано кои лица нема да бидат опфатени со истиот. Тоа се: дипломатскиот персонал на странските дипломатски и конзуларни претставништва во Република Северна Македонија и членовите на нивните семејства (алинеја 1); странскиот воен персонал и членовите на нивните семејства, лоцирани во Република Северна Македонија, како и членовите и претставниците на меѓународните организации и институции кои во моментот на Пописот престојуваат во Република Северна Македонија (алинеја 2); и странските државјани кои во времето на Пописот се наоѓаат во Република Северна Македонија заради службен пат, приватна посета, лекување, туристички и слични патувања (алинеја 3).

Според член 15 од истиот закон, Пописот го организира и спроведува Државниот завод за статистика.

Со ставот 2 на член 17 од Законот се утврдени овластувањата на директорот на Државниот завод за статистика во врска со Пописот. Меѓу другото, директорот пропишува Методологија за Пописот со дефиниции на единиците што се попишуваат и белезите за кои се прибираат податоци (алинеја 1).

Врз основа на овластувањето од член 17 став 2 алинеја 1 од Законот за попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија 2021 година*, директорот на Државниот завод за статистика ja донел Методологијата којашто е објавена во „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.30/2021 од 4 февруари 2021 година.

Од анализата на одредбите од Законот за попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија 2021 година* и Методологијата, произлегува дека пописот е статистичка операција уредена со законски и подзаконски норми во која се прибираат, обработуваат, оценуваат, анализираат и дисеминираат податоци за населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија во определен временски интервал.

За Судот, во конретниот случај е неспорно постоењето на законско овластување за директорот на Државниот завод за статистика со подзаконски акт, да уреди прашања определени со закон.

Овластувањето се состои во тоа, директорот со законски утврден акт (Методологија) да ги пропише дефинициите на единиците што се попишуваат и белезите за кои се прибираат податоци.

Меѓутоа, кај оспорените делови од Методологијата, не станува збор за дефинирање како што е предвидено со Законот, туку за категоризирање за што директорот на Државниот завод нема овластување.

Поради ова, пред Судот основано се постави прашањето за согласноста на оспорените делови од Методологијата со член 8 став 1 алинеја 3 и член 51 од Уставот на Република Северна Македонија и член 17 став 2 алинеја 1 од Законот за попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија 2021 година*.

IV

Врз основа на наведеното, Судот со мнозинство гласови одлучи како во диспозитивот на ова решение.

 

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.251/2024
Shkup, 12.03.2025
S h k u p

 

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të kryetarit të Gjykatës, dr. Darko Kostadinovski dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr.Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr.Jadranka Daboviq-Anastasovska, Eliazabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, Dobrilla Kacarska, dr. Ana Pavllovska-Daneva dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 alineja 2 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 73 alineja 1 të Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ nr.115/2024), në seancën e mbajtur më 12 mars 2025, miratoi

A K T V E N D I M

1. INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së pjesës II “Pjesa e përgjithshme” pika 5 nënpika 1 në pjesën “Popullsia rezidente gjithsej” përbëhet nga personat në vijim – njësitë e Regjistrimit dhe nënpika 2 në pjesën “Totali i popullsisë jorezidente” përbëhet nga personat në vijim – njësitë e Regjistrimit” nga Metodologjia për përgatitjen, organizimin dhe zbatimin e regjistrimit të popullatës, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut, viti 2021 (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 30/2021).

2. Ky aktvendim do të botohet në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut “.

Arsyetim

I

Skender Rexhepi nga Shkupi, ka parashtruar iniciativë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së pjesëve të Metodologjisë për përgatitjen, organizimin dhe zbatimin e Regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut, 2021 (në tekstin e mëtejmë: Metodologjia), të shënuara në dispozitiv të këtij aktvendimi.

Sipas pretendimeve, pjesët e kontestuara të Metodologjisë shkelin nenin 8, paragrafi 1, alinetë 3 dhe 4, nenin 9 dhe nenin 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenin 6, paragrafi 1, pika 1, alineja 1 dhe nenin 17, paragrafi 2, alineja 1, të Ligjit për regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut, 2021.

Në përputhje me vlerën themelore të rendit kushtetues – sundimin e së drejtës, aktet juridike si pjesë e rendit juridik nuk duhet të krijojnë pasiguri juridike për subjektet e së drejtës dhe duhet të jenë në përputhje me aktet më të larta në bazë të të cilave janë miratuar, të cilat do të respektojnë renditjen hierarkike të akteve si obligim sipas nenit 51 të Kushtetutës.

Nga analiza e përmbajtjes së pjesëve kontestuese të Metodologjisë në korrelacion me dispozitat e Ligjit për regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut 2021, rezulton se kategoritë “popullsia rezidente gjithsej” dhe “popullsia jorezidente gkithsej” nuk janë të parapara në nenin 6, paragrafi 1, alineja 1 të këtij ligji.

Kjo nuk është parashikuar në nenin 17, paragrafi 2, alineja1, të të njëjtit ligj dhe as Drejtori i Entit Shtetëror për Statistikë nuk ka kompetencë të fusë kategori të veçanta në Metodologji.

Metodologjia duhet të përcaktojë njësitë që do të numërohen dhe karakteristikat për të cilat do të mblidhen të dhënat dhe jo të bëhet kategorizimi i tyre.

Në këtë mënyrë është krijuar pasiguri juridike, sepse Enti Shtetëror për Statistikë, si organ kompetent për zhvillimin e politikës së regjistrimit, në vend që të zbatojë aktet e Kuvendit si bartës i pushtetit legjislativ, merr të drejtën për të vepruar në kundërshtim me autorizimin ligjor dhe parashikon kategori që nuk parashikohen në ligj, dhe vetë drejtori vihet në rolin e krijuesit të normës, përkatësisht ligjvënësit, në kundërshtim me nenin 8 paragrafi 1, alineja 4 të Kushtetutës.

Në rastin, me pjesët e kontestuara cenohet edhe barazia e qytetarëve e garantuar me nenin 9 të Kushtetutës, sepse janë të barabartë në ushtrimin e të drejtave të tyre, pavarësisht nëse janë rezidentë apo jorezidentë.

Kategorizimi i paraparë në Metodologji është bazë për një trajtim të ndryshëm, sepse një qytetari të caktuar, vetëm për faktin se nuk ndodhet në vend gjatë zbatimit të regjistrimit, i hiqen disa të drejta, përfshirë e drejta për punësim, duke qenë se politika shtetërore e punësimit në administratën shtetërore është krijuar në bazë të shifrave të regjistrimit.

Me iniciativën propozohet miratimi i një aktvendimi për ndërprerjen e zbatimit të akteve ose veprimeve individuale që janë ndërmarrë në bazë të pjesëve të kontestuara të Metodologjisë.

II

Gjykata konstatoi se pjesa e kontestuar “Totali i popullsisë rezidente” përbëhet nga personat në vijim – Njësitë e regjistrimit” është i përfshirë në nënseksionin 1 pika 5 të pjesës II “Pjesa e përgjithshme” e Metodologjisë.

Nënseksioni 5 ka katër rreshta që i referohen se cilët persona përbëjnë popullsinë rezidente, përkatësisht: personat shtetas me vendbanim të zakonshëm në Republikën e Maqedonisë së Veriut, pavarësisht nëse në kohën e Regjistrimit ndodhen në vendbanimin e tyre apo diku tjetër në Republikën e Maqedonisë së Veriut; personat – të huaj me qëndrim më të gjatë se 12 muaj (një vit) në Republikën e Maqedonisë së Veriut, me leje qëndrimi të përhershme ose të përkohshme; personat të cilët kanë vendbanim në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe janë shtetas të saj, dhe në kohën e regjistrimit të popullsisë qëndrojnë jashtë vendit për më pak se 12 muaj (një vit) për arsye të punës ose arsye të tjera, si dhe anëtarët e amvisërive të tyre që banojnë me ta; personat që kanë vendbanim të zakonshëm në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe të cilët në kohën e regjistrimit janë duke punuar në përfaqësitë diplomatike dhe konsullore të Republikës së Maqedonisë së Veriut jashtë vendit, Kombet e Bashkuara dhe organizatat e saj, misione ose përfaqësues të odave ekonomike jashtë vendit, njësi biznesi jashtë vendit, përfaqësues ushtarakë të Armatës së së Republikës së Maqedonisë së Veriut të angazhuar në bazë të bashkëpunimit teknik ndërkombëtar dhe shtetas të tjerë të familjes, si dhe anëtarë të tjerë të bashkëpunimit ndërkombëtar, teknik dhe të një bashkëpunimi tjetër si dhe anëtarët e ekonomive familjare që përkohësisht qëndrojnë jashtë vendit me personat në fjalë (pavarësisht kohëzgjatjes së qëndrimit jashtë vendit për ndonjë nga arsyet e lartpërmendura).

Kjo nënpikë përmban një paragraf të veçantë me katër aline që i referohet se cilët persona, përveç atyre të përmendur më parë, përfshihen në totalin e popullsisë rezidente me kusht që të jenë vazhdimisht të pranishëm në vend për më shumë se 12 muaj, përkatësisht: të huajt me status të njohur refugjati që do të gjenden në Republikën e Maqedonisë së Veriut në kohën e regjistrimit; të huajt me të drejtë të njohur për azil për shkak të mbrojtjes plotësuese, të cilët në kohën e regjistrimit kanë qenë në Republikën e Maqedonisë së Veriut; të huajt me kërkesë të dërguar për njohje të së drejtës për azil të cilët kanë qenë në Republikën e Maqedonisë së Veriut në kohën e regjistrimit dhe personat e tjerë që do të jenë në territorin e Republikës së Maqedonisë së Veriut në kohën e regjistrimit (dhe që i plotësojnë kriteret e përcaktuara më parë).

Gjykata gjithashtu konstatoi se pjesa kontestuese “Totali i popullsisë jorezidente” përbëhet nga personat e mëposhtëm – Njësitë e Regjistrimit” gjendet në nënpikën 2 të pikës 5 të pjesës II “Pjesa e përgjithshme” e Metodologjisë.

Nënpika 2 ka dy rreshta që i referohen personave në kategorinë e përgjithshme të popullsisë jo-rezidente: personat që janë shtetas të Republikës së Maqedonisë së Veriut, të cilët në kohën e regjistrimit të popullsisë qëndrojnë jashtë vendit për më shumë se 12 muaj (në një vit) për punë ose arsye të tjera, si dhe anëtarët e familjeve të tyre që qëndrojnë me ta; dhe personat e huaj që qëndrojnë në Republikën e Maqedonisë së Veriut deri në 12 muaj (më pak se një vit), me leje qëndrimi të përkohshëm.

III

Sundimi i së drejtës është vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut, në pajtim me nenin 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës.

Sipas nenit 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat tjera me Kushtetutë dhe ligj. Të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet.

Neni 110, alineja 2 të Kushtetutës përcakton se Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut vendos për pajtueshmërinë e rregullave të tjera dhe marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet.

Neni 1 i Ligjit për regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut 2021* (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 19/2021 dhe 73/2021) parasheh që ky ligj rregullon përmbajtjen, përgatitjen, organizimin dhe zbatimin e Regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut viti 2021 (në tekstin e mëtejmë: Regjistrimi), organet kompetente për zbatimin e Regjistrimit, të drejtat dhe obligimet e organeve kompetente , personave profesional dhe pjesëmarrësve tjerë në zbatimin e Regjistrimit, të drejtat dhe obligimet e ofruesve të të dhënave në Regjistrim, njësitë e përfshira në Regjistrim, rajonet e regjistrimit, përdorimi i gjuhëve në Regjistrim, mënyrën e zbatimit të Regjistrimit, përdorimi, ruajtja dhe mbrojtja e të dhënave nga Regjistrimi, përpunimi dhe publikimi i i të dhënave nga Regjistrimi, informimi i popullsisë për objektivat dhe rëndësinë e Regjistrimit dhe financimi i tij.

Sipas nenit 4, paragrafit 1 të këtij ligji, Regjistrimi do të bëhet në periudhën prej 5 deri më 30 shtator 2021, ndërsa sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, Regjistrimi do të zbatohet sipas gjendjes së 4 shtatorit 2021, në ora 24:00 (momenti kritik i Regjistrimit).

Neni 5, paragrafi 1 i të Ligjit përcaktohet se cilat të dhëna do të mblidhen me Regjistrim (për popullsinë, amvisëritë dhe banesat në territorin e Republikës së Maqedonisë së Veriut).

Ligji përmban një Kapitull të veçantë II të titulluar “Njësitë që do të përfshihen nga Regjistrimi” (Nenet 6-12). Në përputhje me nenin 5 të cituar të Ligjit, neni 6 i të njëjtit përcakton përfshirjen e Regjistrimit.

Pra, sipas paragrafit 1 të këtij neni, bëhet fjalë për personat: shtetas të Republikës së Maqedonisë së Veriut, të cilët kanë vendbanim ose vendqëndrim në Republikën e Maqedonisë së Veriut, pavarësisht nëse në kohën e Regjistrimit gjenden në Republikën e Maqedonisë së Veriut apo jashtë saj (alineja 1); shtetas të huaj që qëndrojnë në Republikën e Maqedonisë së Veriut me leje qëndrimi (alineja 2); dhe personat pa shtetësi që ndodhen në Republikën e Maqedonisë së Veriut në kohën e regjistrimit (alineja 3). Pastaj, sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, këto janë edhe ekonomitë familjare të personave nga paragrafi 1 i këtij neni. Dhe së fundi, paragrafi 3 i këtij neni përcakton se Regjistrimi do të përfshijë banesat dhe hapësirat tjera të banuara.

Përveç përcaktimit të fushëveprimit të Regjistrimit, neni 7, alinetë 1-3 të Ligjit përcakton se cilët persona nuk do të përfshihen në të njëjtin. Këto janë: personeli diplomatik i misioneve të huaja diplomatike dhe konsullore në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe anëtarët e familjeve të tyre (alineja 1); personeli ushtarak i huaj dhe anëtarët e familjeve të tyre, të vendosur në Republikën e Maqedonisë së Veriut, si dhe anëtarët dhe përfaqësuesit e organizatave dhe institucioneve ndërkombëtare që janë me vendbanim në Republikën e Maqedonisë së Veriut në kohën e regjistrimit (alineja 2); dhe shtetasit e huaj që ndodhen në Republikën e Maqedonisë së Veriut në kohën e regjistrimit për punë zyrtare, vizitë private, trajtim mjekësor, udhëtime turistike dhe të ngjashme (alineja 3).

Sipas nenit 15 të të njëjtit ligj, Regjistrimi organizohet dhe realizohet nga Enti Shtetëror për Statistikë.

Paragrafi 2 i nenit 17 të Ligjit përcakton kompetencat e Drejtorit të Entit Shtetëror të Statistikës në lidhje me Regjistrimin. Ndër të tjera, drejtori përshkruan Metodologjinë e Regjistrimit me përkufizimet e njësive që do të numërohen dhe karakteristikat për të cilat mblidhen të dhënat (alineja 1).

Në bazë të autorizimit nga neni 17, paragrafi 2, alineja 1 të Ligjit për regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut 2021*, drejtori i Entit Shtetëror për Statistikë ka miratuar Metodologjinë, e cila është publikuar në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 30/2021 nga 4 shkurti i vitit 2021.

Nga analiza e dispozitave të Ligjit për regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut 2021* dhe Metodologjisë, rezulton se regjistrimi është një operacion statistikor i rregulluar me norma ligjore dhe nënligjore në të cilin grumbullohen, përpunohen, vlerësohen, analizohen dhe shpërndahen të dhënat për popullsinë, ekonomitë familjare dhe banesat në Republikën e Maqedonisë së Veriut në një afat të caktuar.

Për Gjykatën, në rastin konkret, është e padiskutueshme se ka autorizim ligjor për Drejtorin e Entit Shtetëror për Statistikë që me akt nënligjor të rregullojë çështje të përcaktuara me ligj.

Autorizimi konsiston në atë që drejtori, me akt të përcaktuar ligjorë (Metodologji), përcakton përcaktimet e njësive që regjistrohen dhe karakteristikat për të cilat mblidhen të dhënat.

Mirëpo, në pjesët kontestuese të Metodologjisë, nuk bëhet fjalë për përcaktimin e paraparë me ligj, por për kategorizim për të cilin drejtori i Entit Shtetërore nuk ka autorizim.

Prandaj, në Gjykatë me të drejtë u shtrua pyetja për pajtueshmërinë e pjesëve kontestuese të Metodologjisë me nenin 8 paragrafi 1 alineja 3 dhe nenin 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenin 17 paragrafi 2 alineja 1 të Ligjit për regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut viti 2021*.

IV

Nisur nga sa më sipër, Gjykata, me shumicë votash, vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

 

KRYETAR
i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
dr. Darko Kostadinovski