На 9 Април Уставниот суд ќе ја одржи 7. седница со дневен ред за кој се предвидени осум иницијативи за оценување на уставност/законитост, едно барање за заштита на слободи и права и еден предлог за донесување на конечна одлука.
1. У.бр.91/2024
Оспорен: Закон за преземање на административни службеници вработени преку К-5 програма во Министерството за политички систем и односи меѓу заедниците
Подносител: Државна комисија за спречување на корупцијата
Од наводите во иницијативата:
Во иницијативата се наведува дека административните службеници вработени преку К-5 програмата за правична и соодветна застапеност не се дефинирани како посебна категорија на административни службеници и како такви ги имаат истите права и обврски како сите останати административни службеници. Со примената и донесувањето на оспорениот закон, законодавецот ги ставил овие лица во повластена нееднаква положба над другите граѓани/административни службеници што претставува повреда на начелото на владеење на правото, начелото на еднаквост, правото на работа и ограничување на уставно загарантираните слободи и права.
2. У.бр.153/2024
Оспорен: Член 69 став 1 и член 70-а став 3 од Законот за шумите
Подносител: Државен инспекторат за шумарство и ловство
Од наводите во иницијативата:
Подносителот смета дека оспорените законски одредби се спротивни на начелото на владеење на правото бидејќи инспекторите на државниот инспекторат кои активно учествуваат при регистација на правното лице за вршење на промет на дрво и дрвни сортименти, покасно требале да вршат инспекциски надзор дали истото правно лице е регистрирано согласно одредбите на Законот за шумите, така што правното лице во целост зависи од надзорот на инспекторите при самата постапка на регистрирање, а и после при самото работење што остава можност за мито и корупција, но и ограничување на слободата во платниот промет едни субјекти на надзорот да бидат привилегирани, а други репресирани. Понатаму, се наведува дека со одредбите од Законот за земјоделско земјиште е уредено на кој начин и како сопственикот на земјоделско земјиште ќе го одржува своето земјиште, а со оспорениот член 69 од Законот за шумите тоа се ограничува бидејќи како сопствениците ќе го одржуваат своето земјоделско земјиште ако истите не можат да го пренесат и плаќаат дополнителни трошоци со што неговото право на сопственост е повредено затоа што не само што е ограничен непречено да го користи туку и подложен е на дополнителни финансиски трошоци.
3. У.бр.191/2024
Оспорен акт: делот „начинот” од член 9 став 6 од Законот за приватизација на државниот капитал
Подносител на иницијативата: Игорчо Точев
Од наводите во иницијативата:
Се наведува дека оспорениот термин не е дел од членот 12 од Законот за приватизација на државниот капитал и во таа смисла неосновано се остава можност со подзаконски акт да се пропишува меѓу другото и начинот за продажба на државен капитал, со што се овозможува арбитрерно без било кои други параметри да се продава државниот капитал. Подносителот тврди дека ова е во спротивност со начелото на владеењето на правото.
4. У.бр.207/2024
Оспорен акт: Член 107 став 2 од Законот за електронските комуникации, член 13 од Правилник за видот и содржината на податоците и информациите за општите услови во однос на пристапот и користењето на јавните комуникациски услуги кои ги објавуваат операторите и за видот и содржината на податоците што ќе ги објавува Агенцијата за електронски комуникации
Подносител на иницијативата: Адвокат Александра Илиевска- Милчова
Од наводите во иницијативата:
Подносителката смета дека со оспорените акти граѓаните се ставени во монополска положба, не само во секторот за електронски комуникации туку и при примената на Законот за облигациони односи (ЗОО) , односно ако на субјектите им е дозволено со закон да можат еднострано да ги менуваат договорените услови кои се потпишани и договорени од две страни, тогаш во правниот поредок се нарушува правната сигурност и се доведува во прашање постоењето на ЗОО. Се наведува дека на тој начин се нарушува довербата на граѓаните во државата и во правниот поредок и колку нивните права се заштитени на сметка на големите компании.
5. У.бр.253/2024
Оспорен акт: Член 72 став 1 во делот „само судијата, односно претседателот на судот за кого е поведена постапка за утврдување одговорност” од Законот за судовите.
Подносител на иницијативата: Александра Илиева-Милчова, адвокатка
Од наводите во иницијативата:
Подносителката наведува дека при примената на законот се создава дискриминација, бидејќи е дозволена жалба до Врховниот суд против акт на Судскиот совет, само за едната страна, без дополнително образложение зошто не е дозволена жалба за подносителот. Се наведува дека оспорената одредба е во спротивност со загарантираната судска заштита против органите на Управата, уредена со членот 50 став 2 од Уставот.
6. У.бр.197/2024
Оспорен акт: Членoвите 3 и 4 од Правилникот за измени и дополнување на Правилникот за распределба на прибрани авторски надоместоци „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.135/2024).
Подносител на иницијативата: Славко Димитров
Од наводите во иницијативата:
Подносителот наведува дека со спорните одредби се воведуваат различни коефициенти за авторски дела и Правилникот дискриминира одредени авторски дела врз основа на времето на нивната употреба или нивниот тип, при што е прекршен принципот на еднаквост. Се наведува дека вреднувањето на авторските дела треба да се врши според јасни и транспарентни критериуми кои ќе гарантираат фер и правична распределба на авторските надоместоци.
7. У.бр.202/2024
Оспорен акт: Годишна наредба за здравствена заштита на животните во 2024 донесена од Агенцијата за храна и ветеринарство, објавена во „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.59 од 12 март 2024 година
Подносител на иницијативата: Граѓанска асоцијација за унапредување на инклузивноста во градовите и градските простори „Хумани градови”, преку полномошник Милка Докузова
Од наводите во иницијативата:
Подносителот смета дека оспорената Наредба не е во согласност со Законот за заштита и благосостојба на животните, како и со членот 8 став 1 алинеја 3, член 8 и 10 од Уставот, спротивна на темелните вредности на уставниот поредок, односно владеењето на правото, уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштита и унапредување на животната средина и на природата, почитување на општоприфатените норми на меѓународното право. Подносителот тврди дека Агенцијата ги пречекорила надлежностите уредувајќи права и обврски кои не се засновани со закон. Се наведува дека со Наредбата се наметнува обврска на општините да ги еутанизираат сите кучиња позитивни на одредена болест, при што се навлегува во делокругот на овластувања на општините и се ограничуваат можностите за примена на методата (залови, стерилизирај, врати), предвидена со Законот за заштита и благосостојба на животните.
8. У.бр.245/2024
Оспорен акт: Oдлука на Совет на Општина Битола за недавање на согласност на годишниот план за вработување во адмиинстрацијата на Општина Битола за 2025 година од 20.09.2024 година и Одлука на Совет на Општина Битола за потврдување на донесената Одлука за недонесување на годишниот план за вработување во администрацијата на Општина Битола за 2025 година од 10.10.2024 година.
Подносител на иницијативата:Тони Коњановски, градоначалник на Општина Битола
Од наводите во иницијативата:
Подносителот смета дека оспорените одлуки донесени од страна на Советот се спротивни на Законот за вработување во јавниот сектор и одредбите од Законот за локална самоуправа и одредби од Уставот. Во иницијативата е наведено дека Советот постапил надвор од своите овластувања и наместо да донесе Одлука за давање на согласност, донесува сосема спротивна одлука за недавање на согласност за вработувања, иако претходно тие биле предвидени во Годишниот план на Општината.
II- БАРАЊЕ ЗА ЗАШТИТА НА СЛОБОДИ И ПРАВА
- У.бр.133/2022
Подносител на барањето: Димитар Апасиев
Од наводите во барањето:
Подносителот на барањето наведува дека претседателот на Собранието со неговото дејствие сторил повреда на правото на политичко дејствување на подносителот на начин што не бил прифатен Предлог за граѓанска иницијатива на државно ниво за распишување на дополнителен референдум. Подносителот наведува дека му се повредени уставно загарантираните права бидејќи претседателот на Собранието одбил да ја проследи иницијативата до надлежните собраниски работни тела за прибавување мислење за уредноста на иницијатива и ја прогласил за неуредна. Се наведува дека претседателот на Собранието го повредува и правото на забрана на дискриминација по основ на политичка припадност, па така подносителот бил доведен во нееднаква и понеповолна положба споредено со останатите политички субјекти.
III- ПРЕДЛОГ ЗА ОДЛУЧУВАЊЕ СО НАЦРТ-ОДЛУКА
У.бр.183/2024
Оспорен акт: Одлука за применување на Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање во постапка за спроведување на ДУП кои не се повеќе во важност на територијата на Општина Ѓорче Петров, донесена од страна на Советот на Општина Ѓорче Петров бр.08-649/4 од 27.02.2018.
Подносител на иницијативата: Сања Маринковиќ преку полномошник Александар Марковиќ, адвокат од Скопје
Од наводите во иницијативата:
Се наведува дека Советот на Општината Ѓорѓе Петров, донесувајќи ја Одлуката, направил измена и дополнување на постоечки ДУП, без притоа да спроведе законски пропишана постапка, која е во согласност со членот 27 и 31 од Законот за урбанистичкото планирање. Подносителот тврди дека ниту во важечкиот, а ниту во претходниот закон кој важел во време на донесување на Одлуката, не била предвидена можност за измена и дополнување на ДУП, со една Одлука. Се наведува дека работата на Советот на Општината не смеело да се врши набрзина без спроведување на сите фази, па наместо нивно спроведување, Советот изгласал Одлука со 4 члена со која суштински бил изменет постоечкиот ДУП.
*На 05.02.2025 Судот поведе постапка за оценување на оспорената Одлука.