Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.125/2023
Скопје, 19.02.2025 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија, член 38 алинеја 3 и член 73 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Северна Македонија” број 115/2024), на седницата одржана на 19 февруари 2025 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на член 13 од Правилникот за начин и постапка за добивање уверение за сметководител и овластен сметководител и упис во регистар, донесен од стана на Управниот одбор на Институтот за сметководители и овластени сметководители на Република Северна Македонија У.О бр.0202/329 од 25.05.2023 година, У.О бр.0202/366 од 29.06.2023 година и У.О бр.0202/009 од 18.01.2024 година.
Образложение
I
Петар Прчевски, адвокат од Битола, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на одредбата од Правилникот, означен во диспозитивот на ова решение.
Според наводите во иницијативата, оспорената одредба од Правилникот за начин и постапка за добивање уверение за сметководител и овластен сметководител и упис во регистар е во спротивност со членовите 51 и 55 од Уставот на Република Северна Македонија, со членовите 231, 243 и 366 од Законот за трговски друштва, во спротивност со член 122 од Законот за работните односи, како и со член 32 од Законот за вршење на сметководствените работи.
Во иницијативата подносителот ги изложува причините за оспорување на одредбата од Правилникот, поради кои му предлага на Уставниот суд да поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на оспорената одредба од Правилникот и истата да ја поништи. Воедно, му предлага на Судот, да донесе решение за запирање на извршувањето на оспорената одредба.
II
На седницата Судот утврди дека оспорениот член 13 од Правилникот за начин и постапка за добивање уверение за сметководител и овластен сметководител и упис во регистар, донесен од стана на Управниот одбор на Институтот за сметководители и овластени сметководители на Република Северна Македонија (У.О бр.0202/329 од 25.05.2023 година, У.О бр.0202/366 од 29.06.2023 година и У.О бр.0202/009 од 18.01.2024 година) е со следната содржина:
„ Член 13
(1) Подносител на барање за издавање на лиценца за работа на трговецот поединец-сметководител и трговецот поединец-овластен сметководител може да биде единствено трговец поединец на чие име гласи фирмата (овластеното лице), додека подносител на барањето за издавање на лиценца за работа на трговското друштво може да биде само управителот на трговското друштво.
(2) Подносител на барањето за издавање на лиценца за работа на трговецот поединец-сметководител и трговецот поединец-овластен сметководител односно трговското друштво, должен е покрај доказите од член 12 став 2 од овој Правилник да достави и доказ дека подносителот на барањето е вработен со полно работно време во трговецот поединец односно трговското друштво.”
III
Согласно со член 110 алинеја 2 од Уставот на Република Северна Македонија, Уставниот суд одлучува за согласноста на другите прописи и колективните договори со Уставот и со законите.
Според член 38 алинеја 3 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако постојат други процесни пречки за одлучување по иницијативата.
Со иницијативата се оспорува член 13 од Правилникот за начин и постапка за добивање на уверение за сметководител и овластен сметководител и упис во регистар У.О бр.0202/329 од 25.05.2023 година, У.О бр.0202/366 од 29.06.2023 година и У.О бр.0202/009 од 18.01.2024 година.
Разгледувајќи ја предметната иницијатива и одредбaта од Правилникот која се оспорува, Судот утврди дека постапувајќи по претходно поднесена иницијатива, Уставниот суд со Одлуката У.бр.170/2024 од 30 октомври 2024 година („Службен весник на Република Северна Македонија“ број 229/2024), го укина Правилникот за начин и постапка за добивање на уверение за сметководител и овластен сметководител и упис во регистар, донесен од Управниот одбор на Институтот за сметководители и овластени сметководители на Република Северна Македонија, У.О бр.0202/329 од 25.05.2023 година, У.О бр.0202/366 од 29.06.2023 година и У.О бр.0202/009 од 18.01.2024 година.
Со оглед на фактот дека Правилникот во кој е содржана оспорената одредба не е повеќе дел од правниот поредок на Република Северна Македонија, Судот констатира процесни пречки за постапување по иницијативата, што е причина за отфрлање на истата согласно со член 38 алинеја 3 од Актот на Уставниот суд.
Врз основа на сето наведено, според Судот, не се исполнети условите од член 37 од Актот на Судот за запирање на извршувањето на поединечните акти или дејствија што се преземаат врз основа на оспорената одредба.
IV
Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски
* * *
Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.125/2023
Shkup, 19.02.2025
Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të kryetarit të Gjykatës, dr. Darko Kostadinovski dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr.Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr.Jadranka Daboviq-Anastasovska, Eliazabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, Dobrilla Kacarska dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, nenit 38 alineja 3 dhe nenit 73 të Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ nr.115/2024), në seancën e mbajtur më 19 shkurt 2025 miratoi,
A K T V E N D I M
REFUZOHET iniciativa për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së nenit 13 të Rregullores për mënyrën dhe procedurën për marrjen e certifikatës për kontabilist dhe kontabilist të autorizuar dhe regjistrimin në regjistër, të miratuar nga Bordi Drejtues i Institutit të Kontabilistëve dhe Kontabilistëve të Autorizur të Republikës së Maqedonisë së Veriut BD nr.0202/329 i datës 25.05.2023, BD nr.0202/366 i datës 29.06.2023 dhe BD nr.0202/009 i datës 18.01.2024.
Arsyetim
I
Petar Përçevski, avokat nga Manastiri, në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut ka dërguar iniciativë për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së dispozitës së Rregullores, e shënuar në dispozitiv të këtij aktvendimi.
Sipas pohimeve në iniciativë, dispozita e kontestuar e Rregullores për mënyrën dhe procedurën e marrjes së certifikatës për kontabilist dhe kontabilist të autorizuar dhe regjistrimi në regjistër është në kundërshtim me nenet 51 dhe 55 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, nenet 231, 243 dhe 366 të Ligjit për shoqëritë tregtare, në kundërshtim me nenin 122 të Ligjit për marrëdhëniet e punës, si dhe me nenin 32 të Ligjit për kryerjen e punëve të kontabilitetit.
Në iniciativë, parashtruesi i kërkesës parashtron arsyet e kontestimit të dispozitës së Rregullores, për çka i propozon Gjykatës Kushtetuese që të inicojë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së dispozitës së kontestuar të Rregullores dhe ta anulojë atë. Njëkohësisht i propozon Gjykatës miratimin e aktvendimit për ndalimin e zbatimit të dispozitës së kontestuar.
II
Gjykata në seancë konstatoi se neni 13 i kontestuar i Rregullores për mënyrën dhe procedurën e marrjes së certifikatës për kontabilist dhe kontabilist të autorizuar dhe regjistrimin në regjistër, të miratuar nga Bordi Drejtues i Institutit të Kontabilistëve dhe Kontabilistëve të Autorizuar të Republikës së Maqedonisë së Veriut (BD nr. 0202/329, nga 25.05.2023, BD nr. 0202/366 nga 29.06.2023 dhe BD nr. 0202/009 nga 18.01.2024) ka këtë përmbajtje:
„ Neni 13
(1) Parashtruesi për lëshimin e licencës për punë si tregtar-kontabilist individ dhe tregtar individ – kontabilist i autorizuar mund të jetë tregtari i autorizuar individ në emër të të cilit është regjistruar firma (personi i autorizuar), parashtruesi për kërkesën për lëshimin e licencës për punë në shoqëri tregtare mund të jetë vetëm drejtor i shoqërisë tregtare.
(2) Parashtruesi i kërkesës për dhënien e licencës për punë si tregtar individ kontabilist dhe tregtar individ – kontabilist i autorizuar, respektivisht shoqëri tregtare, është i obliguar, përveç dëshmive nga neni 12, paragrafi 2 i kësaj Rregulloreje, të paraqesë edhe dëshmi se parashtruesi i kërkesës është i punësuar me orar të plotë pune në shoqërinë tregtare respektivisht në shoqërinë tregtare..”
III
Në pajtim me nenin 110, alineja 2 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese vendos për pajtueshmërinë e rregullave të tjera dhe marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet.
Sipas nenit 38, paragrafit 3 të Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese do ta refuzojë iniciativën nëse ka pengesa të tjera procedurale për të vendosur për iniciativën.
Me iniciativën kontestohet neni 13 i Rregullores për mënyrën dhe procedurën e marrjes së certifikatës për kontabilist dhe kontabilist të autorizuar dhe regjistrimin në regjistër BD nr.0202/329 i datës 25.05.2023, BD nr.0202/366 i datës 29.06.2023 dhe BD nr.0202/009 i datës 18.01.2024.
Pas shqyrtimit të iniciativës në fjalë dhe dispozitat e Rregullores që kontestohet, Gjykata përcaktoi se duke vepruar sipas iniciativës së parashtruar më parë, Gjykata Kushtetuese me Vendimin U.nr.170/2024 të datës 30.10.2024 (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.229/2024), e ndërpret Rregulloren për mënyrën dhe procedurën e marrjes së certifikatës për kontabilist dhe kontabilist i autorizuar dhe regjistrimit në regjistër, miratuar nga Bordi Drejtues i Institutit të Kontabilistëve dhe Kontabilistëve të Autorizuar të Republikës së Maqedonisë së Veriut, BD nr.0202/366 i datës 25 maj 2023, BD nr.0202/366 i datës 29 qershor 2023 dhe BD nr.0202/009 i datës 18.01.2024.
Duke pasur parasysh se Rregulloreja me dispozitën e kontestuar nuk është më pjesë e rendit juridik të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata konstaton pengesa procedurale për të vepruar sipas iniciativës, gjë që është arsye për refuzimin e saj në pajtim me nenin 38 paragrafi 3 të Aktit të Gjykatës Kushtetuese.
Nisur nga të gjitha sa më sipër, sipas Gjykatës, nuk janë plotësuar kushtet e nenit 37 të Aktit të Gjykatës për ndalimin e zbatimit të akteve individuale apo veprimeve të ndërmarra në bazë të dispozitës kontestuese.
IV
Nisur nga sa më sipër, Gjykata, vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.
KRYETAR
i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
dr. Darko Kostadinovski