У.бр.151/2024

Уставен суд
на Република Северна Македонија
У.бр.151/2024
Скопје, 05.02.2025 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски , претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 38 алинеја 3 и член 73 алинеи 1 и 3 од Aктот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Северна Македонија” бр.115/2024), на седницата одржана на 5 февруари 2025 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на:

– член 47 став 5 и став 6 во делот „максималните износи од ставот (5) на овој член“ од Законот за земјоделство и рурален развој („Службен весник на Република Македонија“ бр. 49/2010, 53/2011, 126/2012, 15/2013, 69/2013, 106/2013, 177/2014, 25/2015, 73/2015, 83/2015, 154/2015, 11/2016, 53/2016, 120/2016, 163/2016, 74/2017, 83/2018, 27/2019, и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.152/2019, 244/2019, 275/2019, 110/2021, 123/2022 и 65/2023) и

– уставноста и законитоста на член 3 став 25 од Уредбата за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2024 година („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.18/24 и 34/24).

2. СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на член 3 став 25 од Уредбата за изменување и дополнување на Уредбата за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2023 година („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.30/23, 42/23, 110/23, 138/23, 149/23, 248/23, 276/23 и 287/23).

Образложение

I

Од земјоделски комбинат „Пелагонија“ АД Битола до Уставниот суд, беше поднесена иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на оспорените одредби бидејќи сметаат дека не се во согласност со член 8 став 1 алинeи 3, 6 и 7, член 51 и член 55 од Уставот на Република Северна Македонија, а оспорените член 3 став 25 од Уредбата за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2023 година и член 3 став 25 од Уредбата за изменување и дополнување на Уредбата за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2024 година, се спротивни и на Законот за земјоделство и рурален развој, Законот за спречување и заштита од дискриминација и Законот за заштита на конкуренција.

Во наводите од иницијативата се наведува дека во оспорениот член 47 став 5 од Законот за земјоделство и рурален развој се определува можноста за поставување горна граница односно максимален износ на директните плаќања по корисник кој може да се ограничи во зависност од големината на површината на земјоделското земјиште, единицата земјоделски производи и бројот на грла добиток со кои располага корисникот. Тоа значи дека Законот предвидува диференцијален пристап за секоја категорија, а во таа смисла и во оспорениот став 6 од истиот член станува збор за максимални износи врзани за тие категории соодветно, а не за износ.
Во иницијативата се наведува дека пропишаните одредби во член 3 во двете оспорени уредби излегле надвор од пропишаните рамки за правото на директни плаќања по корисник уредени во член 47 од Законот за земјоделство и рурален развој, според кој уредбите требало да предвидат евентуални максимални износи за секое добро поединечно односно за секој вид подмерка, а не вкупен максимален износ за сите добра вкупно по корисник.

Понатаму, во иницијативата е наведено дека во претходно донесените уредби во периодот од 2011 до 2017 година, воопшто не постоело никакво ограничување на максимален износ по корисник, поради што подносителот смета дека надлежниот државен орган, врз основа на ист непроменет закон одлучува да воведе ограничување по корисник на директни плаќања, со што го напуштил правниот континуитет и ја поткопал правната сигурност на субјектите и нивните законски стекнати права. Според подносителот, надлежен државен орган при носење на годишна уредба своеволно одлучил да воведе ново ограничување притоа нарушуваји го создадениот правен континуитет со претходните уредби, воведувајќи збирен износ по корисник за сите предвидени подмерки во уредба за кои сите засегнати субјекти имале право на директни плаќања поединечно за секое од тие добра кои ги одгледуваат опфатени со подмерките.

Сите подзаконски акти кои ги носат државните органи при доуредување на правилата предвидени со закон мора да ги имаат предвид начелата и целите кои сакале да се постигнат со самиот закон во смисла на владеење на правото, што не било случај со оспорените одредби, што значи дека вакви непрецизни и нејасни одредби доведуваат до забуна во нивната примена во пракса што доведува до своеволност и паушалност.

Во конкретниот случај, според подносителот, надлежниот орган со воведување на ограничување во уредбата, се ставил во улога на законодавец наместо на спроведувач на Законот при пропишување на поблиски критериуми за директни плаќања кои се уредени во член 47 од Законот, со што ја повредил правната сигурност и законски стекнатите права, како и го повредил начелото на легитимно очекување на подносителите за државна помош која требало да ја добијат согласно со одредби од Законот, но притоа биле лишени од истото бидејќи со уредба своеволно биле додавани критериуми кои не биле предвидени во рамки на Законот или биле резултат на нивно погрешно толкување.

Оспорените одредби ја нарушиле и слободата на пазарот и претприемништвото и еднаквата положба на сите субјекти на пазарот како темелна вредност на уставниот поредок, преку ограничување на мерка која требало еднакво да ги третира сите засегнати субјекти и чија намера била поттикнување и развој на земјоделството преку поттикнување и развој на земјоделските стопанства.

Уредбата била и противзаконита во делот кој излегува надвор од законската рамка бидејќи пропишува вкупен максимален износ по корисник, пресметан во зависност од големината на површината на земјоделското земјиште, единицата земјоделски производ и бројот на грла добиток. Со тоа со уредбата се диференцирале корисниците кои таков вкупен максимален износ можеле да остварат и само по основа на површина или по основ на единица или само грла.

Оттука, според подносителот, ако некој корисник имал поголема површина го добивал максималниот износ само по тој основ, при што без никаква поддршка останувал по основ производство по единица или по грла добиток. Ваквото ограничување на максимумот на субвенции било спротивно на ограничувањата предвидени во Законот и не е во функција на стимулативната земјоделска политика која треба да поттикнува производство, а со тоа и спротивна на целите поставени со Законот.

Со ваквата поставеност на оспорените одредби од уредбите се вршело ограничување на вкупниот износ по корисник, без оглед на вкупното производство односно без оглед на останатото производство кое ќе го надмине тој максимален износ со што корисникот ќе останел несубвенциониран. Со ваквото ограничување на максималниот износ на директни плаќања, без основ, нееднакво и различно се третирало исто производство, односно исти делови од производството на субјектите на пазарот на земјоделско призводство само заради тоа што биле под и над паушално предвидената граница за субвенционирање.

Подносителот смета дека покрај намалување на производството, ваквата мерка би довела и до поделба на земјоделските производства, намалување на ефикасноста и ефективноста преку креирање мали земјоделски стопанства како единствен начин за што поголемо искористување на мерките за поддршка со директни плаќања. Субвенциите иако биле промовирани како главен поттик за занимавање со дејностите земјоделство и сточарство за сите правни и физички лица, сепак со вака утврдените критериуми на ограничување со максимален износ ги ограничува правата на стопанските субјекти и истите биле ставени во нерамноправна, неконкурентна положба на пазарот.

На овој начин директно биле дискриминирани големите производители наместо истите да се поттикнуваат со дополнителни мерки во насока на следење на светските трендови на развиените држави каде мерките за поддршка биле суштинска мерка на земјоделската политика во Европската Унија, а тоа би водело кон неконкурентен пазар и спречување на напредокот на трговските субјекти, а со тоа и напредокот на економијата на државата.

Понатаму, во иницијативата се наведува дека со оспорените уредби освен што е повреден Уставот и Законот за земјоделство и рурален развој, истите се спротивни и со одредбите од Законот за заштита на конкуренцијата и Законот за спречување и заштита од дискриминација.

Од овие причини, подносителот смета дека оспорениот член 47 став 5 и став 6 во делот „максималните износи од ставот (5) на овој член“ од Законот за земјоделство и рурален развој се противуставни, а оспорените членови од уредбите за 2023 и 2024 година противуставни и противзаконити, поради што предлага истите да бидат поништени, а до донесување на конечна и мериторна одлука, Уставниот суд да донесе решение за запирање на извршувањето на акти или дејствија преземени врз основа на член 3 став 25 од Уредбата за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2024 година, од причина што смета дека би се предизвикале тешко отстранливи и штетни последици, а истакна и посебно барање за одржување јавна расправа на Судот.

Со дополнување на иницијативата, подносителот повторно ја оспори уставноста и законитоста на уредбите за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2023 и 2024 година, со истите аргументи како во иницијативата, со дополнување дека со овие уредби се повредува начелото на уставност и законитост уредено во член 51 од Уставот како фундаментално начело на владеење на правото и темел на правната држава.

Подносителот наведува дека доколку би се направела споредба на оспорениот член 3 став 25 од уредбите за 2023 и 2024 година, со истиот член во уредбите за директни плаќања кои важеле за претходните години, би било воочливо дека во претходните години воопшто не постоело никакво ограничување на максималниот износ збирно по корисник.

За подносителот, јасна била интенцијата на Законот определување на максимални износи по хектар земјиште, по вид на добиток и вид на земјоделски производ, а не определување на максимален вкупен износ за сите подмерки по корисник. Со годишните уредби за директни плаќања до 2017 година, бил создаден еден правен критериум, стандард во политиките за директни плаќања, со кои земјоделските стопанства се стекнале со права и имале легитимни очекувања кои воделе кон правна сигурност и владеење на правото. За подносителот е нејасно, како врз основа на ист непроменет Закон, доносителот на оспорената уредба за 2024 година, одлучил да воведе ограничување преку нов критериум надвор од законската рамка, односно збирен износ по корисник на директни плаќања, со што го напуштил правниот континуитет и стекнатите права, а со тоа ја повредил правната сигурност на субјектите и нивните законски стекнати права.

На овој начин, земјоделските стопанства биле ставени во состојба на правна непредвидливост и правна неизвесност, дали и колкаво ограничување ќе биде предвидено, што за последица ќе има неизвесност дали и колку да произведат, колкави трошоци ќе имаат, што е во спротивност со целта на законското уредување.

Со ваквото уредување во оспорениот член 3 став 25 од уредбите за 2023 и 2024 година, се повредува начелото на легитимно очекување, гарантирано со Протоколот 1 од ЕКЧП, од причина што подносителот има легитимни очекувања за државната помош која требало да ја добие во согласност со Закон, а притоа истото право му се ограничувало со подзаконски акт и биле одредени критериуми кои не биле законски предвидени.

Поради погрешна имплементација на регулативите од ЕУ, подносителот бара Судот да ги поништи оспорените одредби од уредбите од 2023 и 2024 година.

II

На седницата Судот утврди дека во член 47 став 5 и став 6 од Законот е уредено дека максималниот износ на директните плаќања по корисник може да се ограничи во зависност од големината на површината на земјоделско земјиште, единицата земјоделски производ и бројот на грла добиток со кои располага корисникот, додека поблиските критериуми, корисниците по одделни мерки, максималните износи и начинот на директните плаќања, годишно ги пропишува Владата на предлог на министерот.

Во член 3 став 25 од Уредбата за 2023 година, е уредено дека вкупниот максимален износ на директни плаќања по корисник пресметан во зависност од големината на површината на земјоделско земјиште, единицата земјоделски производ и бројот на грла добиток од подмерките од оваа уредба не може да биде поголем од 18.450.000 денари по корисник.

Во член 3 став 25 од Уредбата за 2024 година, е уредено дека вкупниот максимален износ на директни плаќања по корисник пресметан во зависност од големината на површината на земјоделско земјиште, единицата земјоделски производ и бројот на грла добиток од подмерките од оваа уредба не може да биде поголем од 18.450.000 денари по корисник збирно за подмерките: 1.1., 1.2., 1.3., 1.4., 1.5., 1.6., 1.7., 1.8., 1.9., 1.10., 1.11., 1.12., 1.13, 1.14., 1.15., 1.16., 1.17., 1.18., 1.19., 1.20., 1.21., 1.22. и 1.23. и 18.450.000 денари по корисник збирно за подмерките 2.1., 2.2., 2.3., 2.4., 2.5., 2.6., 2.7., 2.8., 2.9., 2.10., 2.11., 2.12, 2.13., 2.14., 2.15., 2.16., 2.17., 2.18. и 2.19. од оваа уредба.

III

Според член 8 став 1 алинеите 3, 6 и 7 од Уставот, владеењето на правото, правната заштита на сопственоста и слободата на пазарот и претприемништвото се темелни вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија.

Согласно со член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и законите и секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Со член 55 од Уставот се гарантира слободата на пазарот и претприемништвото. Републиката обезбедува еднаква правна положба на сите субјекти на пазарот. Републиката презема мерки против монополската положба и монополското однесување на пазарот. Слободата на пазарот и претприемништвото можат да се ограничат со закон единствено заради одбраната на Републиката, зачувувањето на природата, животната средина или здравјето на луѓето.

Со Законот за земјоделство и рурален развој („Службен весник на Република Македонија“ бр. 49/2010, 53/2011, 126/2012, 15/2013, 69/2013, 106/2013, 177/2014, 25/2015, 73/2015, 83/2015, 154/2015, 11/2016, 53/2016, 120/2016, 163/2016, 74/2017, 83/2018, 27/2019, и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.152/2019, 244/2019, 275/2019, 110/2021, 123/2022 и 65/2023), се уредуваат планирањето на развојот на земјоделството и руралниот развој, целите на националната земјоделска политика, планирање, следење и процена на националната земјоделска политика, партнерство со социјални и економски партнери од областа на земјоделството, мерките за уредување и поддршка на земјоделски пазари, директни плаќања и рурален развој, државната помош во земјоделството и руралниот развој, формите на организирање и здружување во земјоделството и контролата на спроведување на мерките и надзорот над спроведувањето.

Тргнувајќи од целите кои треба да се остварат со Законот за земјоделство и рурален развој во насока на зголемување на конкурентната способност на земјоделството, обезбедување на стабилно ниво на доход на земјоделското стопанство, стабилно производство на квалитетна и поевтина храна и обезбедување на населението со доволни количини храна, како и во насока на усогласување на македонското законодавство со законодавството на Европската Унија во земјоделско-прехранбениот сектор, дотолку повеќе што овој сектор ги користи инструментите за претпристапна финансиска помош за развој на земјоделството и руралниот развој од Европската Унија, законодавецот ја уредил законската материја од оваа област која претставува појдовна основа на реформите и фундамент на развојот не само во овој сектор, туку и на македонската економија во целина. Законските решенија понудени со Законот, се базирани на насоките и препораките за реформи во правниот поредок на Европската Унија во делот на земјоделството, односно реформите на заедничката земјоделска политика на ЕУ.

Во оспорениот член 47 став 1 од Законот, директни плаќања се мерка за поддршка на доходот на земјоделските стопанства.

Директните плаќања се исплаќаат на земјоделските стопанства и тоа по површина земјоделско земјиште, единица земјоделски производ и грло добиток.

Висината на директните плаќања од став 2 се утврдува во зависност од видот на културата, видот, класата и квалитетот на земјоделскиот производ и видот на добитокот.

Правото на директните плаќања може да се ограничи со располагање на минимум површина земјоделско земјиште и/или број на грло добиток и/или минимум единица земјоделски производ од страна на корисниците од член 14 на овој закон.

Максималниот износ на директните плаќања по корисник може да се ограничи во зависност од големината на површина на земјоделско земјиште, единицата земјоделски производ и број на грло добиток со кои располага корисникот.

Поблиските критериуми од ставовите 2, 3 и 4 на овој член, корисници од член 14 на овој закон по одделни мерки максималните износи од став 5 на овој член и начинот на директните плаќања, годишно ги пропишува Владата на предлог на министерот.

Конкретно, со пропишувањето на условите, во оспорената одредба од член 47 став 5, на условите под кои може да се ограничи максималниот износ на директни плаќања по корисник, како и утврдувањето на поблиските критериуми од став 6 на истиот член, произлегува дека Владата е овластена да ги утврди поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата и максималниот износ за директни плаќања, што е во функција на придонесување во остварување на целите на Законот утврдени во член 3 став 1, преку мерки и инструменти на политиките за уредување и поддршка на земјоделски пазари, директни плаќања и рурален развој.

Со член 4 од Законот е определено дека надлежен орган за планирање, следење на спроведувањето и проценка на влијанието на мерките и инструментите на политиките е Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство. Надлежен орган за спроведување на мерките и инструментите на политиките од членот 3 став 2 на овој закон, вклучително и контролата е Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој во согласност со овој закон и Законот за основање на Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој, а според член 5 од истиот закон, финансирањето на националната земјоделска политика се врши од Буџетот на Република Северна Македонија, Буџетот на Европската Унија, донации и од други извори согласно со закон.

За спроведување на целите од член 3 на овој закон, Владата на Република Северна Македонија донесува национална стратегија за земјоделство и рурален развој. Исто така, Владата донесува и национална стратегија во која е содржана анализа на состојбите во областа на земјоделството, преработка на земјоделски производи и руралните средини, среднорочните насоки за развој и активностите за нивна реализација, очекуваните ефекти и потребните финансиски средства за спроведување на националната земјоделска политика.

Според член 8 од Законот, Владата на предлог на министерот донесува повеќегодишна програма за користење на финансиските средства од инструментот за претпристапна помош за развој на земјоделството и руралниот развој од Европската Унија во согласност со склучените договори и спогодби со Европската Унија за користење на инструментите за претпристапна финансиска помош и планските документи на Европската Унија.

Во согласност со член 47 став 6 од Законот, на седницата на Владата на Република Северна Македонија, одржана на 16 јануари 2024 година, е донесена Уредба со која се пропишуваат поблиските критериуми за директните плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директните плаќања за 2024 година. Во член 3 од Уредбата насловен „Начин на директни плаќања“, во оспорениот став 25, се определува вкупниот максимален износ на директни плаќања по корисник пресметан во зависност од големината на површината на земјоделско земјиште, единицата земјоделски производ и бројот на грла добиток од подмерките од оваа уредба не може да биде поголем од 18.450.000 денари по корисник збирно за подмерките: 1.1., 1.2., 1.3., 1.4., 1.5., 1.6., 1.7., 1.8., 1.9., 1.10., 1.11., 1.12., 1.13, 1.14., 1.15., 1.16., 1.17., 1.18., 1.19., 1.20., 1.21., 1.22. и 1.23. од оваа уредба и 18.450.000 денари по корисник збирно за подмерките 2.1., 2.2., 2.3., 2.4., 2.5., 2.6., 2.7., 2.8., 2.9., 2.10., 2.11., 2.12, 2.13., 2.14., 2.15., 2.16., 2.17., 2.18. и 2.19. од уредбата.

Предмет на уредување на оспорената уредба е пропишување на поблиски критериуми за директните плаќања на корисниците на средствата и максималните износи, како и начинот на директните плаќања за 2024 година.

Ваквото уредување е во согласност и со Регулативата на ЕУ 32013R1307 за распределбата на директната поддршка на приходите меѓу земјоделците која се карактеризира со доделување на несразмерни суми за плаќање на мал број големи корисници. Способноста на големите корисници да управуваат со економии од обем, не го бараат истото ниво на поддршка на единица за да се постигне целта за поддршка на приходите.

Согласно со член 17 ставови 1 и 5 од Регулативата на ЕУ 2021/2115 на Европскиот парламент и на Советот од 2 декември 2021 година, износот на основната поддршка на доходот од дадена година, може да се ограничи во форма на горна граница. Одредбата гласи:

Горна граница и постапено намалување на плаќањата

1. Земјите членки може да го ограничат износот на основаната поддршка на приходот за одржливост што треба да се додели на земјоделецот за дадена календарска година. Земјите членки што одлучуваат да воведат горна граница го намалуваат за 100% износот што надминува 100.000 евра.

5. Проценетиот производ од намалувањето на плаќањето првенствено се користи за финансирање на дополнителна поддршка за прераспределба на приходот за одржливост, доколку е утврден во релевантниот стратешки план на Заедничка земјоделска политика, а потоа и за други инвестиции кон производно-неповрзаните директни плаќања.

Со оглед на тоа дека еден од стратешките приоритети на Република Северна Македонија е членството во ЕУ, како земја кандидат за европско членство има постојана обврска да го хармонизира македонското законодавство со законодавството на Европската Унија. Хармонизацијата на законодавството претставува приближување на решенијата на националното законодавство кон правото на Европската Унија. Во конкретниот случај, со оспорените одредби се следат насоките на ЕУ за директна поддршка на доходот на земјоделските стопанства.

Со иницијативата во Уредбата се оспорува вкупниот максимален износ за сите добра по корисник, наместо максимален износ за секое добро поединечно по корисник за секој вид подмерка со што се повредува уставната одредба слобода на пазарот и претприемништвото.

Слободата на пазарот и претприемништвото е една од темелните вредности на уставниот поредок, која отвара широки можности за заживување на стопанството и приватната иницијатива во сите области на стопанскиот систем. Меѓутоа, слободата на пазарот и претприемништвото не може да се сфати во апсолутна смисла и таа не е само работа на субјектите на пазарот, туку и на државата која како гарант на оваа слобода има значајна улога како регулатор на економските текови во стопанството. Имено, државата како регулатор на економската политика е должна да води сметка и за почитување на другите темелни вредности на економскиот и политичкиот систем на државата како што се независноста, територијалниот интегритет, зачувување на природата, животната средина и здравјето на луѓето.

Имајќи ги предвид тековните процеси и услови во пазарното стопанство, Владата ја донела оспорената уредба, токму во насока на остварување на овие начела, како и заради остварувањето на целите на Законот за земјоделство и рурален развој, особено заради обезбедување на зголемување на конкурентната способност на земјоделството, обезбедување на стабилно ниво на доход на земјоделското стопанство и стабилно производство на квалитетна и поевтина храна и обезбедување на населението со доволни количини на храна.

Согласно со анализата од Националната стратегија за земјоделство и рурален развој за периодот 2021-2027 година, која анализа се однесува на приходот на земјоделските стопанства и влијанието на државната поддршка, по однос на правичноста на распределбата на средствата за директни плаќања направени за исплатите по програмата за 2018 година и во истата е констатирано дека 20% од вкупниот број на корисници на средства кои имаат добиено најмногу средства (17.330 до 86.500) се стекнале со 64,2% од вкупниот износ на исплатени средства (4,3 милијарди денари до 6,7 милијарди денари). Иако распределбата е поизбалансирана од таа на ниво на ЕУ, сепак постои концентрација на 2/3 од сите средства кај една петтина од корисниците, што укажува на оправданост од понатамошни интервенции во постојните методи на распределба на средствата.

Со оглед на тоа дека законодавецот ги определил целите на националната земјоделската политика, пропишал надлежен орган за планирање, следење на спроведувањето и проценка на влијанието на мерките и инструментите на политиките за уредување и поддршка на земјоделски пазари, директни плаќања и рурален развој, притоа имајќи предвид дека финансирањето на националната земјоделска политика се врши од Буџетот на Република Северна Македонија, Буџетот на Европската Унија, донации и други извори согласно со закон, Судот цени дека нивната натамошна разработка преку пропишување поблиски критериуми за остварување на ова право, висината и начинот на директни плаќања со оспорениот подзаконски акт донесен од страна на Владата, е во функција на операционализација на Законот.

Целта на законодавецот со одредбите од оспорените делови на член 47 ставови 5 и 6 од Законот за земјоделство и рурален развој е утврдените максимални износи да ги ограничи по корисник во согласност со анализата на состојбите во областа на земјоделството, преработка на земјоделски производи и руралните средини, среднорочните насоки за развој и активностите за нивна реализација, очекуваните ефекти и потребните финансиски средства за спроведување на националната земјоделска политика согласно Националната стратегија, што е право на законодавецот при утврдување на посебни услови во рамки на неговите уставни овластувања во оваа сфера. Исто така, уставно право на законодавецот е да допушти на Владата, по предлог на министерот, да ги утврди поблиските критериуми по одделни подмерки и начинот на директните плаќања. Согласно со член 8 од Законот, Владата изготвува повеќегодишна програма за користење на финансиските средства од инструментот за претпристапна помош за развој на земјоделството и руралниот развој.

Во оспорениот член 3 став 25 од Уредбата за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2024 година, Владата согласно законските овластувања, го утврдила вкупниот максимален износ на директни плаќања збирно за подмерките кој не може да биде поголем од 18.450.000 денари по корисник.

Со иницијативата се оспорува и член 3 став 25 од Уредбата за изменување и дополнување на Уредбата за поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2023 година од истите причини како и член 3 став 25 од Уредбата за 2024 година.

Со оглед на тоа дека оваа оспорена уредба се однесува за утврдување на поблиските критериуми за директни плаќања, корисниците на средствата, максималните износи и начинот на директни плаќања за 2023 година, предметната уредба е исцрпена во примената по однос на својата содржина и правно дејство, со што се исполнети условите за отфрлање на иницијативата во овој дел, согласно член 38 алинеја 3 од Актот на Судот.

Во конкретниот случај, Судот оцени дека оспорениот член 47 ставови 5 и 6 од Законот и Уредбата за 2024 година, се во согласност со цитираните уставни одредби и не може да се постави прашањето за нивната согласност со член 8 став 1 алинеи 3, 6 и 7, како и членовите 51 и 55 од Уставот.

IV

Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на ова решение.

 

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски