У.бр.113/2021 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.113/2021
Скопје, 2 октомври 2024 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 39 алинеја 6, член 73 алинеја 2 и член 82 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.115/2024), на седницата одржана на 2 октомври 2024 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1. СЕ ЗАПИРА постапката за оценување на уставноста и законитоста на Упатството за начинот на мерење на гледаноста и слушаноста на програмите, односно програмските сервиси на радиодифузерите во Република Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.198/2014 и 219/2015).

2. СЕ СТАВА ВОН СИЛА Решението за запирање на извршувањето на поединечните акти и дејствија што се преземени врз основа на Упатството за начинот на мерење на гледаноста и слушаноста на програмите, односно програмските сервиси на радиодифузерите во Република Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.198/2014 и 219/2015).

Образложение

Државната комисија за спречување на корупција поднесе иницијатива за оценување на уставноста и законитоста на Упатството за начинот на мерење на гледаноста и слушаноста на програмите, односно програмските сервиси на радиодифузерите во Република Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.198/2014 и 219/2015), од причина што, според Комисијата, Упатството не е во согласност со член 8 став 1 алинеја 3, член 51 и член 55 од Уставот на Република Северна Македонија, како и со членовите 4, 5, 6, 9 и член 39 став 2 алинеја 9 од Законот за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги („Службен весник на Република Македонија бр. 184/2013, 13/2014, 44/2014, 101/2014, 132/2014, 13/2016, 142/2016 и 132/2017 и „Службен весник на Република Северна Македонија бр.42/2020 и 77/2021).

Во однос на фактичката состојба, Судот утврди дека е доставен одговор под број 03-2924/1 од 21 јули 2023 година од Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги со кој Судот е известен дека на 117-та седница на Собранието на Република Северна Македонија, одржана на 18 јули 2023 година, е донесен Законот за изменување и дополнување на Законот за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги, кој стапил на сила осмиот ден од денот на објавувањето во („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.154/2023 од 20 јули 2023 година) и согласно со член 3 од овој закон се направени измени и дополнувања. Во член 6 став 1 алинејата 7 се менува и гласи „се грижи за заштита на интересите на граѓаните во областа на аудио и аудиовизуелните медиумски услуги, како и за оценување на мерките за заштита на тие интереси применети од услугите на платформите за споделување видеа“. Алинејата 15 се менува и гласи „спроведува истражувања и анализи во врска со одделни прашања од областа на аудио и аудиовизуелните медиумски услуги и услугите платформи за споделување видеа,“. Алинејата 16 се брише. Ставот 2 се брише, а тоа значи дека оспореното упатство го има изгубено правниот основ за негово постоење во правниот поредок.

На седницата одржана на 3 јули 2024 година, Судот донесе Решение У.бр.113/2021 со кое поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на Упатството за начинот на мерење на гледаноста и слушаноста на програмите, односно програмските сервиси на радиодифузерите во Република Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.198/2014 и 219/2015) бидејќи констатира дека во завршните одредби на Законот за изменување и дополнување на Законот за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги, не е предвидено да престане да важи оспореното упатство. Во врска со оваа констатација, Судот оцени дека поради фактот што Упатството не е укинато ниту со одлука на Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги, потребно е тоа да биде ставено надвор од правниот поредок поради тоа што со своето понатамошно опстојување го загрозува принципот на владеење на правото како темелна вредност на уставниот поредок.

Во текот на постапката, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, е доставен допис број 03-3027/1 од 11 јули 2024 година од Советот на Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги дека на 28-та седница, одржана на 10 јули 2024 година, согласно со Заклучокот број 02-2978/7 од 10 јули 2024 година донесе Одлука за престанување на важење на Упатството за начинот на мерење на гледаноста и слушаноста на програмите, односно програмските сервиси на радиодифузерите во Република Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.198/2014 и 219/2015), која ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија“ и на веб-страницата на Агенцијата.

Имајќи предвид дека во текот на постапката Советот на Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги донел одлука за престанување на важење на Упатството, односно истото престанало да важи и не е во правниот поредок, Судот утврди дека се исполнети условите од член 39 алинеја 6, член 73 алинеја 2 и член 82 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.115/2024), за запирање на постапката.

III

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.113/2021
Shkup, 2 tetor 2024

Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të dr. Darko Kostadinovski, kryetar i Gjykatës dhe gjykatësve mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq – Anastasovska, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, Dobrilla Kacarska, dr. Ana Pavllovska – Daneva dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 39 alineja 6, nenit 73 alineja 2 dhe nenit 82 të Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 115/2024), në seancën e mbajtur më 2 tetor 2024, miratoi

A K T V E N D I M

1. NDËRPRITET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Udhëzimit për mënyrën e matjes së shikueshmërisë dhe dëgjueshmërisë së programeve, përkatësisht serviseve programore të radiodifuzerëve në Republikën e Maqedonisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 198/2014 dhe 2019/2015)

2. VIHET JASHTË FUQIE Aktvendimi për ndërprerjen e zbatimit të akteve individuale dhe veprimeve që janë ndërmarrë në bazë të Udhëzimit për mënyrën e matjes së shikueshmërisë dhe dëgjueshmërisë së programeve, përkatësisht serviseve programore të radiodifuzerëve në Republikën e Maqedonisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.198/2014 dhe 219/2015).

Arsyetim

Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit ka paraqitur iniciativë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Udhëzimit për mënyrën e matjes së shikueshmërisë dhe dëgjimit të programeve, gjegjësisht shërbimeve programore të transmetuesve në Republikën e Maqedonisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 198/2014 dhe 219/2015) për arsye se, sipas Komisionit, Udhëzimi nuk është në përputhje me nenin 8 paragrafin 1 alinenë 3, nenin 51 dhe nenin 55 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, si dhe me nenet 4, 5, 6, 9 dhe nenin 39 paragrafin 2 alineja 9 të Ligjit për Shërbime Mediatike Audio dhe Audiovizuele (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 184/2013, 13/2014, 44/2014, 101/2014, 132/2014, 13/2016, 142/2016 dhe 132/2017 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 42/2020 dhe 77/2021).

Për sa i përket gjendjes faktike, Gjykata konstatoi se Agjencia për Shërbime Mediatike Audio dhe Audiovizuele e ka dorëzuar përgjigjen me numër 03-2924/1 të datës 21 korrik 2023, me të cilën e njofton Gjykatën se në seancën e 117-të të Kuvendit të Republikës së Maqedonisë së Veriut, të mbajtur më 18 korrik 2023, është miratuar Ligji për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për Shërbime Mediatike Audio dhe Audiovizuele, i cili ka hyrë në fuqi në ditën e tetë nga dita e publikimit në (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 154/2023 të 20 korrikut 2023) dhe në pajtim me nenin 3 të këtij ligji, janë bërë ndryshime dhe plotësime. Në nenin 6 paragrafi 1 alineja 7 ndryshohet dhe bëhet “kujdeset për mbrojtjen e interesave të qytetarëve në fushën e shërbimeve mediatike audio dhe audiovizuele, si dhe për vlerësimin e masave për mbrojtjen e atyre interesave që zbatohen nga shërbimet e platformave të shkëmbimit të videove”. Alineja 15 është ndryshuar dhe bëhet “zbaton hulumtime dhe analiza në lidhje me çështje të caktuara në fushën e shërbimeve të mediave audio dhe audiovizuele dhe shërbimeve të platformës së shpërndarjes së videove”. Alineja 16 fshihet. Paragrafi 2 fshihet dhe kjo do të thotë se udhëzimi i kontestuar ka humbur bazën ligjore për ekzistimin e tij në rendin juridik.

Në seancën e mbajtur më 03.07.2024, Gjykata miratoi Aktvendim U.nr. 113/2021, me të cilin filloi procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Udhëzimit për mënyrën e matjes së shikueshmërisë dhe dëgjueshmërisë së programeve, gjegjësisht shërbimeve programore të transmetuesve në Republikën e Maqedonisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 198/2014 dhe 219/2015) pasi konstatoi se në dispozitat përfundimtare të Ligjit për ndryshimin dhe plotësimin të Ligjit për Shërbimet Mediatike Audio dhe Audiovizuele nuk parashikohet përfundimi i vlefshmërisë së Udhëzimeve të kontestuara. Lidhur me këtë konstatim, Gjykata vlerësoi se për faktin se Udhëzimet nuk janë shfuqizuar me vendim të Agjencisë për Shërbime Mediatike Audio dhe Audiovizuele, është e nevojshme që ato të vendosen jashtë rendit juridik, sepse vazhdimi i ekzistencës së tyre e kërcënon parimin e sundimit të së drejtës si vlerë themelore e rendit kushtetues.

Gjatë procedurës, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut e ka pranuar shkresën me numër 03-3027/1, të datës 11 korrik 2024, nga Këshilli i Agjencisë për Shërbime Mediatike Audio dhe Audiovizuele, në të cilën thuhet se në seancën e 28-të, të mbajtur më 10 korrik 2024, në përputhje me Konkluzionin numër 02-2978/7 të 10 korrikut 2024 miratoi Vendim për ndërprerjen e vlefshmërinë e Udhëzuesit për mënyrën e matjes së shikueshmërisë dhe dëgjimit të programeve, gjegjësisht shërbimeve programore të transmetuesve në Republikën e Maqedonisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 198/2014 dhe 219/2015), të cilat do të publikohen në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë” në faqen e internetit të Agjencisë.

Duke e pasur parasysh se gjatë procedurës, Këshilli i Agjencisë për Shërbime Mediatike Audio dhe Audiovizuele ka marrë vendim për ndërprerjen e vlefshmërisë së Udhëzimit, gjegjësisht ka pushuar së vlefshmi dhe nuk janë në rendin juridik, Gjykata konstatoi se kushtet e përcaktuara në nenin 39 alineja 6, nenin 73 alineja 2 dhe nenin 82 të Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë”, nr.115/2024) për ndërprerjen e procedurës janë përmbushur.

III

Në bazë të lartpërmendurës Gjykata, vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETAR
i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
dr. Darko Kostadinovski