Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.206/2023
Скопје, 09.10.2024 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на членовите 110 и 112 од Уставот на Република Северна Македонија и член 72 алинеја 1 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.115/2024), на седницата одржана на 9 октомври 2024 година, донесе
О Д Л У К А
1. СЕ УКИНУВА член 88 ставови 8 и 9 од Законот за дивечот и ловството („Службен весник на Република Северна Македонија“ број 263/2023).
2. СЕ СТАВА ВОН СИЛА Решението за запирање на извршувањето на поединечните акти и дејствија што се преземени врз основа на член 88 ставови 8 и 9 од Законот за дивечот и ловството („Службен весник на Република Северна Македонија“ број 263/2023).
3. Оваа одлука ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија“.
Образложение
I
Уставниот суд на Република Северна Македонија, по повод поднесената иницијатива од Игорчо Точев од Скопје, со Решението У.бр.206/2023 од 2 мај 2024 година, поведе постапка за оценување на уставноста на член 88 ставови 8 и 9 од Законот за дивечот и ловството („Службен весник на Република Северна Македонија“ број 263/2023), затоа што пред Судот, со основ се постави прашањето за нивната согласност со Уставот на Република Северна Македонија.
II
На седницата Судот утврди дека со член 88 став 8 од Законот за дивечот и ловството е предвидено „Членовите на Прекршочната комисија имаат право на награда за својата работа во Прекршочната комисија што ја определува министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство, која треба да биде разумна и соодветна на значењето, обемот на работа на членовите и сложеноста на прекршоците“.
Во член 88 став 9 од Законот е наведено „Наградата на членовите на Прекршочната комисија од ставот 9 на овој член за секоја донесена одлука по барање за поведување на прекршочна постапка, не може да биде поголема од 5% од просечната месечна нето-плата исплатена во Република Северна Македонија во претходната календарска година според податоците на Државниот завод за статистика“.
III
Согласно со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот, владеењето на правото е определено како една од темелните вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија.
Со Амандманот XX на Уставот со кој се дополнува член 13 од Уставот на Република Северна Македонија, е предвидено дека за прекршоци определени со закон, санкција може да изрече орган на државната управа или организација и друг орган што врши јавни овластувања, а против конечната одлука за прекршок се гарантира судска заштита под услови и постапка уредени со закон.
Согласно со член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со законот. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Во член 88 став 1 од Законот за дивечот и ловството, се наведува дека „Министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство може да формира повеќе прекршочни комисии кои ќе бидат надлежни за водење на прекршочната постапка за прекршоци за одделни подрачја од Република Северна Македонија.“
Според член 88 став 8 од Законот „Членовите на Прекршочната комисија имаат право на награда за својата работа во Прекршочната комисија што ја определува министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство, која треба да биде разумна и соодветна на значењето, обемот на работа на членовите и сложеноста на прекршоците.“
Согласно со член 88 став 9 од Законот „Наградата на членовите на Прекршочната комисија од ставот 9 на овој член за секоја донесена одлука по барање за поведување на прекршочна постапка, не може да биде поголема од 5% од просечната месечна нето-плата исплатена во Република Северна Македонија во претходната календарска година според податоците на Државниот завод за статистика.“
Од анализата на оспорените одредби, а во корелација со изнесените одредби, односно одредбата од Амандманот XX на Уставот со кој се дополнува член 13 од Уставот на Република Северна Македонија, Судот утврди дека водењето на прекршочната постапка и изрекувањето на прекршочна санкција претставува управна функција на органот на државната управа или организација и друг орган што врши јавни овластувања, која спаѓа во неговиот делокруг на работа, односно истото претставува негова надлежност.
Оттаму, вршењето на овие управни функции не може да се смета за дополнителна работа на членовите на Прекршочната комисија кои се вработени во органот на државната управа и не е нешто што е надвор од нивните надлежности. Следствено на ова, членувањето на вработените во тој орган, односно во Комисијата за прекршоци не може да се смета за нивен дополнителен ангажман, туку истото претставува нивна редовна работна обврска за чие извршување треба да добиваат плата за извршената работа, но не и дополнителен надоместок во вид на награда.
Според горенаведеното, Судот утврди дека оспорените одредби од Законот за дивечот и ловството, не се во согласност со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија.
IV
Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на оваа одлука.
V
Оваа одлука произведува правно дејство од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Северна Македонија“.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд нa Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски
* * *
Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.206/2023
Shkup, 09.10.2024
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të dr. Darko Kostadinovski, kryetar i Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq – Anastasovska, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, Dobrilla Kacarska, dr. Ana Pavllovska – Daneva dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 dhe 112 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 72 alineja 1 e Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 115/2024), në seancën e mbajtur më 9 tetor 2024, miratoi
V E N D I M
1. SHFUQIZOHET neni 88 paragrafët 8 dhe 9 të Ligjit të Gjahut dhe të Gjuetisë („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ numër 263/2023).
2. VIHET JASHTË FUQIE Aktvendimi për ndërprerjen e zbatimit të akteve dhe veprimeve individuale që janë ndërmarrë në bazë të nenit 88 paragrafët 8 dhe 9 të Ligjit të Gjahut dhe të Gjuetisë („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ numër 263/2023).
3. Ky vendim do të publikohet në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.
Arsyetim
I
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, me rastin e iniciativës së paraqitur nga Igorço Toçev nga Shkupi, me Aktvendimin U.nr. 206/2023 të datës 2 maj 2024, filloi procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 88 paragrafët 8 dhe 9 të Ligjit të Gjahut dhe të Gjuetisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 263/2023), sepse Gjykata u pyet, mbi bazat, për përputhshmërinë e tyre me Kushtetutën e Republikës së Maqedonisë së Veriut.
II
Në seancë, Gjykata përcaktoi se neni 88 paragrafi 8 i Ligjit të Gjahut dhe të Gjuetisë parashikon që “Anëtarët e Komisionit për kundërvajtje kanë të drejtë për shpërblim për punën e tyre në Komisionin për Kundërvajtje, të përcaktuar nga Ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, i cili duhet të jetë i arsyeshëm dhe i përshtatshëm për rëndësinë, fushëveprimin e punës së anëtarëve dhe kompleksitetin e kundërvajtjeve.”
Neni 88 paragrafi 9 i Ligjit thotë se “Shpërblimi i anëtarëve të Komisionit për Kundërvajtje i përmendur në paragrafin 9 të këtij neni për çdo vendim të marrë me kërkesë për të filluar procedurë kundërvajtjeje nuk mund të kalojë 5% të pagës mesatare mujore neto të paguar në Republikën e Maqedonisë së Veriut në vitin kalendarik paraprak sipas të dhënave nga Enti Shtetëror i Statistikave.”
III
Në përputhje me nenin 8 paragrafin 1 alinenë 3 të Kushtetutës, sundimi i ligjit përcaktohet si një nga vlerat themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Amendamenti XX i Kushtetutës, i cili e plotëson nenin 13 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, parashikon që për kundërvajtje të përcaktuara me ligj, sanksion mund të shqiptojë një organ ose organizatë e administratës shtetërore dhe një organ tjetër që ushtron autorizime publike, ndërsa kundër vendimit përfundimtar për kundërvajtje, mbrojtja gjyqësore garantohet sipas kushteve dhe procedurës së rregulluar me ligj.
Në përputhje me nenin 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat e tjera me Kushtetutën dhe ligjin. Secili e ka për detyrë ta respektojë Kushtetutën dhe ligjet.
Në nenin 88 paragrafin 1 të Ligjit të Gjahut dhe të Gjuetisë thuhet se “Ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave mund të krijojë komisione të shumta për kundërvajtje që do të jenë përgjegjëse për zhvillimin e procedurës së kundërvajtjes për kundërvajtje për zona të caktuara të Republikës së Maqedonisë së Veriut.”
Sipas nenit 88 paragrafit 8 të Ligjit, “Anëtarët e Komisionit për kundërvajtje kanë të drejtë shpërblimi për punën e tyre në Komisionin për kundërvajtje të përcaktuar nga Ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, i cili duhet të jetë i arsyeshëm dhe i përshtatshëm për rëndësinë, fushëveprimin e punës së anëtarëve dhe kompleksitetin e kundërvajtjeve.”
Në përputhje me nenin 88 paragrafin 9 të Ligjit, “Shpërblimi i anëtarëve të Komisionit për kundërvajtje i përmendur në paragrafin 9 të këtij neni për çdo vendim të marrë mbi kërkesën për të filluar procedurë kundërvajtëse nuk mund të kalojë 5% të pagës mesatare mujore neto të paguar në Republikën e Maqedonisë së Veriut në vitin kalendarik paraprak sipas të dhënave nga Enti Shtetëror i Statistikës.”
Nga analiza e dispozitave të kontestuara, nërsa në korrelacion me dispozitat e cekura, përkatësisht dispozitën e Amendamentit XX të Kushtetutës që e plotëson nenin 13 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata përcaktoi se zbatimi i procedurës kundërvajtëse dhe shqiptimi i sanksionit kundërvajtës është funksion administrativ i organit ose organizatës së administratës shtetërore dhe organit tjetër që ushtron autorizime publike, që bie në fushëveprimin e tij, përkatësisht është kompetencë e tij.
Prandaj, kryerja e këtyre funksioneve administrative nuk mund të konsiderohet si punë shtesë e anëtarëve të Komisionit për Kundërvajtje që janë të punësuar në organin e administratës shtetërore dhe nuk është diçka që është jashtë kompetencës së tyre. Si pasojë, anëtarësimi i të punësuarve në atë organ, pra në Komisionin për kundërvajtje, nuk mund të konsiderohet si angazhim i tyre shtesë, por përkundrazi paraqet detyrim të rregullt pune për kryerjen e të cilit ata duhet të marrin pagë për punën e kryer, por jo kompensim shtesë në formën e shpërblimit.
Bazuar në sa më sipër, Gjykata konstatoi se dispozitat e kontestuara të Ligjit të gjahut dhe të gjuetisë nuk janë në përputhje me nenin 8 paragrafin 1 alinenë 3 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut.
IV
Në bazë të lartpërmendurës, Gjykata, me shumicë votash vendosi si në dispozitivin e këtij vendimi.
V
Ky vendim ka fuqi juridike nga dita e botimit në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut“.
KRYETAR
i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
dr. Darko Kostadinovski