Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.92/2024
Скопје, 12.09.2024 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, Добрила Кацарска и д-р Ана Павловска- Данева, врз основа на член 110 алинеја 1 од Уставот на Република Северна Македонија и член 38 алинеја 1 и член 73 алинеја 3 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Северна Македонија” бр.115/2024) на седницата одржана на 12 септември 2024 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста на член 37 став 1 точка 3 во деловите „овите“ и „28 ставови (6) и (9)“ од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата („Службен весник на Република Македонија“ број 27/14, 154/15 и 39/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 150/2021).
Образложение
I
Игорчо Точев од Скопје, на 05.02.2024 година, до Уставниот суд на Република Северна Македонија поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на член 37 став 1 точка 3 во деловите „овите“ и „28 ставови (6) и (9)“ од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата („Службен весник на Република Македонија“ број 27/14, 154/15 и 39/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 150/2021).
Според подносителот на иницијативата, оспорените делови од член 37 став 1 точка 3 од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата („Службен весник на Република Македонија“ број 27/14, 154/15 и 39/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 150/2021), упатуваат на примена на ставови од член 28 од истиот закон, кој согласно со член 7 од Законот за изменување и дополнување на Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата („Службен весник на Република Македонија” број 39/2016), е избришан.
Подносителот на иницијативата наведува дека согласно со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот, кога одредбите упатуваат на примена на други одредби, упатуваните одредби мора да се дел од правниот поредок, со цел да не се создава забуна во примената на истите. Но, тоа не е случај со оспорените делови од наведената одредба.
Поради наведеното подносителот на иницијативата предлага Судот да поведе постапка за оценување на уставноста на оспорените делови од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата и истите да ги укине како спротивни на Уставот.
II
На седницата Судот утврди дека согласно со член 37 став 1 точка 3 од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата („Службен весник на Република Македонија“ број 27/14, 154/15 и 39/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 150/2021), трошоците за испитување на ѓубрињата, биостимулаторите и подобрувачите на својствата на почвата, при стручна контрола на производство, увоз, извоз, пласирање на пазарот и употреба, меѓу другото, се на товар на увозникот од членот 21 од овој закон за испитувањата на примероците од членовите 27 и 28 ставови (6) и (9) од овој закон ако резултатите од испитувањата не се во согласност со декларацијата, како и при пуштање во промет.
III
Во член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот, владеењето на правото е определено како една од темелните вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија.
Според член 110 алинеја 1 од Уставот на Република Северна Македонија, Уставниот суд на Република Северна Македонија, одлучува за согласноста на законите со Уставот.
Согласно со член 38 алинеја 3 од Актот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако постојат други процесни пречки за одлучување по иницијативата.
Со иницијативата се оспорува уставноста на член 37 став 1 точка 3 во деловите „овите“ и „28 ставови (6) и (9)“ од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата („Службен весник на Република Македонија“ број 27/14, 154/15 и 39/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 150/2021), со образложение дека истите упатуваат на примена на ставови од член 28 од истиот закон, кој согласно со член 7 од Законот за изменување и дополнување на Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата („Службен весник на Република Македонија” број 39/2016), е избришан и не е веќе дел од правниот поредок.
Од анализата на горенаведените одредби од Законот произлегува дека станува збор за технички пропуст и истиот е сторен во моментот кога со член 7 од Законот за изменување и дополнување на Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата, член 28 од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата е избришан, и при една ваква ситуација врз основа на уставно утврдените надлежности законодавецот бил должен да интервенира и во член 37 став 1 точка 3 од Законот за квалитет и безбедност на ѓубриња, биостимулатори и подобрувачи на својствата на почвата, со цел меѓусебно усогласување на одредбите на Законот.
Oд содржината на оспорената одредба јасно произлегува дека во конкретниот случај станува збор за технички пропуст од номотехничка природа, кој со системско толкување на целините на законските одредби е лесно воочлив, поради што не може да се доведе во прашање уставноста на оспорената одредба со принципот на владеењето на правото.
При ваква состојба, Судот оцени дека се исполнети условите од член 38 алинеја 1 од Актот на Уставниот суд за отфрлање на иницијативата бидејќи наводите на подносителот на иницијативата се сведуваат на барање за постапување на Уставниот суд, за прашање за кое надлежен е законодавниот орган кој ги креира, изменува и дополнува законите кои ги донесува.
IV
Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски
* * *
Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U. nr.92/2024
Shkup, 12.09.2024
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të dr. Darko Kostadinovski, kryetar i Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq – Anastasovska, Elizabeta Dukovska, Dobrilla Kacarska dhe dr. Ana Pavllovska – Daneva në bazë të nenit 110 alineja 1 e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 38 alineja 1 dhe nenit 73 alineja 3 e Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.115/2024), në seancën e mbajtur më 12 shtator 2024, miratoi
A K T V E N D I M
HIDHET POSHTË iniciativa për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 37 paragrafi 1 pika 3 në pjesët “paragrafët” dhe “28 paragrafët (6) dhe (9)” të Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të cilësisë së tokës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 27/14, 154/15 dhe 39/16 dhe (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 150/2021).
Arsyetim
I
Igorço Toçev nga Shkupi, më datë 05.02.2024 Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut i parashtroi iniciativë për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 37 paragrafit 1 pika 3 në pjesët “paragrafët” dhe “28 paragrafët (6) dhe (9)” të Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të cilësisë së tokës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 27/14, 154/15 dhe 39/16 dhe (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 150/2021).
Sipas parashtruesit të iniciativës, pjesët e kontestuara të nenit 37 paragrafi 1 pika 3 e Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 27/14, 154/15 dhe 39/16 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 150/2021), i referohen zbatimit të paragrafëve të nenit 28 të të njëjtit ligj, i cili, në përputhje me nenin 7 të Ligjit për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 39/2016), është fshirë.
Parashtruesi i iniciativës potencon se në pajtim me nenin 8 paragrafin 1 alinenë 3 të Kushtetutës, kur dispozitat të udhëzojnë në zbatimin e dispozitave të tjera, dispozitat e referuara duhet të jenë pjesë e rendit juridik, në mënyrë që të mos krijohet konfuzion në zbatimin e tyre. Megjithatë, ky nuk është rasti me pjesët e kontestuara të dispozitës së cituar.
Për shkak të sa më sipër, parashtruesi propozon që Gjykata të fillojë procedurë për ta vlerësuar kushtetutshmërinë e pjesëve të kontestuara të Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës dhe t’i shfuqizojë ato si në kundërshtim me Kushtetutën.
II
Në seancë, Gjykata vendosi që në përputhje me nenin 37 paragrafi 1 pika 3 e Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 27/14, 154/15 dhe 39/16 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 150/2021), shpenzimet e testimit të plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës, gjatë kontrollit profesional të prodhimit, importit, eksportit, vendosjes në treg dhe përdorimit, ndër të tjera, i bartë importuesi i përmendur në nenin 21 të këtij ligji për testimin e mostrave të përmendura në nenet 27 dhe 28, paragrafët (6) dhe (9) të këtij ligji nëse rezultatet e testeve nuk janë në përputhje me deklaratën, si dhe pas lëshimit në qarkullim.
III
Në nenin 8 paragrafi 1 alineja 3 e Kushtetutës, sundimi i ligjit përcaktohet si një nga vlerat themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Sipas nenit 110 alineja 1 e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut vendos për përputhshmërinë e ligjeve me Kushtetutën.
Sipas nenit 38 alineja 3 e Aktit të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese do ta hedhë poshtë iniciativën nëse ka pengesa të tjera procedurale për të vendosur mbi iniciativën.
Me iniciativën kontestohet kushtetutshmëria e nenit 37 paragrafi 1 pika 3 në pjesët “paragrafët” dhe “28 paragrafët (6) dhe (9)” të Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 27/14, 154/15 dhe 39/16 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 150/2021), me arsyetimin se ato i referohen zbatimit të paragrafëve të nenit 28 të të njëjtit ligj, i cili, në përputhje me nenin 7 të Ligjit për ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 39/2016), është fshirë dhe nuk është më pjesë e rendit juridik.
Nga analiza e dispozitave të mësipërme të Ligjit, del se ky është një lëshim teknik dhe është bërë në momentin kur me nenin 7 të Ligjit për ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës, është fshirë neni 28 i Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës, dhe në një situatë të tillë, bazuar në kompetencat e përcaktuara kushtetuese, ligjvënësi ishte i detyruar të ndërhynte në nenin 37 paragrafin 1 pikën 3 të Ligjit për cilësinë dhe sigurinë e plehrave, biostimulantëve dhe përmirësuesve të tokës, me qëllim të harmonizimit të ndërsjella të dispozitave të Ligjit.
Nga përmbajtja e dispozitës së kontestuar del qartë se në rastin konkret bëhet fjalë për një lëshim teknik me natyrë nomoteknike, i cili dallohet lehtësisht me një interpretim sistematik të tërësisë së dispozitave ligjore, prandaj kushtetutshmëria e dispozitës së kontestuar nuk mund të vihet në dyshim me parimin e sundimit të së drejtës.
Në këtë situatë, Gjykata vlerësoi se kushtet e nenit 38 alineja1 e Aktit të Gjykatës Kushtetuese për ta hedhur poshtë iniciativën janë përmbushur, pasi pretendimet e parashtruesit të iniciativës reduktohen në një kërkesë që Gjykata Kushtetuese të veprojë, mbi një çështje për të cilën është kompetent organi legjislativ që i krijon, ndryshon dhe plotëson ligjet që i miraton.
IV
Në bazë të lartpërmendurës Gjykata, vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.
KRYETAR
i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
dr. Darko Kostadinovski