Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.93/2024
Скопје,23.04.2024 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 28 алинеја 3 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 23 април 2024 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста на член 57 став 2 во делот „член 10 став 3 на“ од Законот за одбрана („Службен весник на Република Македонија“ бр.42/2001, 5/2003 и 58/2006, 110/2009, 51/2011, 185/2011, 215/2015 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.42/2020).
Образложение
I
До Уставниот суд на Република Северна Македонија Игорчо Точев од Скопје поднесе иницијатива за оценување на уставноста на делот од членот на Законот означен во диспозитивот на ова решение.
Според подносителот на иницијативата, во член 57 став 2 од Законот за одбрана е предвидено дека против решението од став 1 на овој член, регрут има право на жалба во рок од 15 дена од денот на приемот на решението, до второстепената комисија од член 10 став 3 на овој закон.
Согласно член 5 од Законот за изменување и дополнување на Законот за одбрана („Службен весник на Република Македонија“ бр. 58/2006) членовите 8, 9 и 10 се бришат, а во член 59 од истиот закон е предвидено Законот да влезе во сила осмиот ден од денот на објавување во наведеното службено гласило. Поточно Законот влегол во сила на 19.05.2006 година.
Сметано од наведениот датум оспорениот дел „член 10 став 3 на“ од член 57 став 2 од Законот упатува на примена на одредба која не е дел од правниот поредок што не е во согласност со начелото на владеење на правото од член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот. Ова од причина што ова начело подразбира во правниот поредок да постојат јасни и прецизни норми, а кога истите упатуваат на примена на друга норма меѓу нив треба да постои хармонија, односно меѓусебно да се надополнуваат и да формираат една логична, правно функционална целина. Но тоа не било случај со оспорениот дел од одредбата бидејќи упатува на примена на одредба која веќе не е дел од правниот поредок.
II
На седницата Судот утврди дека во член 57 став 2 од Законот за одбрана („Службен весник на Република Македонија“ бр.42/2001, 5/2003 и 58/2006) беше предвидено дека против решението од став 1 на овој член, регрут има право на жалба во рок од 15 дена од денот на приемот на решението, до второстепената комисија од член 10 став 3 на овој закон.
Одредбата се оспорува во делот „ член 10 став 3 на“.
III
Согласно со член 110 алинеја 1 од Уставот, Уставниот суд на Република Северна Македонија одлучува за согласноста на законите со Уставот.
Според член 28 алинеја 3 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако постојат други процесни пречки за одлучување по иницијативата.
Во конкретниот случај, точно е тврдењето во иницијативата дека, меѓу другите, со член 5 од Законот за изменување и дополнување на Законот за одбрана („Службен весник на Република Македонија“ бр. 58/2006) член 10 е избришан од Законот како и тоа дека во член 59 од истиот закон е предвидено истиот да влезе во сила осмиот ден од денот на објавување во наведеното службено гласило или на 19.05.2006 година. Оттаму, неспорно, членот 10 сметано од овој датум не е повеќе дел од содржината на Законот за одбрана.
Но, подносителот на иницијативата го нема во вид фактот дека со член 18 од истиот закон („Службен весник на Република Македонија“ бр. 58/2006) е определено бришење и на членовите 51 – 61 од главата В „а) Регрутна обврска“. Поточно на истиот датум или 19.05.2006 година, меѓу другите и членот 57, чиј дел се оспорува, престанал да биде дел од содржината на Законот за одбрана како целина.
Според тоа во предметната иницијатива се бара оцена на уставност не само на дел, туку и на одредба во која е содржан оспорениот дел (член 57) кои не постојат во правниот поредок, што согласно член 28 алинеја 3 од Деловникот претставува процесна пречка за постапување на Судот.
Воедно, Судот го имаше во вид и фактот дека член 57 од Законот во измените и дополнувањата кои следат („Службен весник на Република Македонија“ бр. 110/2008, 51/2011, 151/2011 и 215/2015 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.42/2020) не бил предмет на ново уредување.
Од направената уставно-судска анализа Судот оцени дека во конкретниот случај се исполнети условите за отфлање на иницијативата согласно со член 28 алинеја 3 од Деловникот.
IV
Врз основа на наведеното, Судот, одлучи како во диспозитивот на ова решение.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска
* * *
Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.93/2024
Shkup, 23.04.2024
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq – Anastasovska, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski, dr. Ana Pavllovska dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 23 prill 2024, miratoi
A K T V E N D I M
HIDHET POSHTË iniciativa për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 57 paragrafit 2 në pjesën “neni 10 paragrafi 3 i” Ligjit për Mbrojtje (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 42/2001, 5/2003 dhe 58/2006, 110/2009, 51/2011, 185/2011, 215/2015 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 42/2020).
Arsyetim
I
Igorço Toçev nga Shkupi ka dorëzuar iniciativë në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut për vlerësimin e kushtetutshmërisë së pjesës së nenit të Ligjit të dhënë në dispozitivin e këtij aktvendimi.
Sipas parashtruesit të iniciativës, neni 57, paragrafi 2 i Ligjit për Mbrojtjen parasheh se rekruti ka të drejtë ankimimi kundër aktvendimit nga paragrafi 1 i këtij neni, në afat prej 15 ditësh nga data e marrjes së aktvendimit, në komisionin e shkallës së dytë nga neni 10 paragrafi 3 i këtij ligji.
Në bazë të nenit 5 të Ligjit për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për Mbrojtjen (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 58/2006), nenet 8, 9 dhe 10 fshihen, ndërsa neni 59 i të njëjtit ligj parasheh që Ligji hyn në fuqi ditën e tetë nga dita e botimit në Gazetën Zyrtare në fjalë. Konkretisht, ligji ka hyrë në fuqi më 19.05.2006.
Konsideruar nga data e dhënë, pjesa kontestuese “neni 10 paragrafi 3 i” të nenit 57 paragrafi 2 i Ligjit i referohet zbatimit të një dispozite që nuk është pjesë e rendit juridik dhe nuk është në përputhje me parimin e sundimit të ligjit nga neni 8, paragrafi 1, alineja 3 e Kushtetutës. Kjo sepse ky parim nënkupton që në rendin juridik duhet të ekzistojnë norma të qarta dhe të sakta dhe kur ato i referohen zbatimit të një norme tjetër, të ketë harmoni ndërmjet tyre, domethënë ta plotësojnë njëra-tjetrën dhe të formojnë një logjikë, një tërësi funksionale në aspektin juridik. Por kjo nuk ndodhi me pjesën e kontestuar të dispozitës sepse i referohet zbatimit të një dispozite që nuk është më pjesë e rendit juridik.
II
Gjykata në seancë ka konstatuar se neni 57 paragrafi 2 i Ligjit për Mbrojtjen (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 42/2001, 5/2003 dhe 58/2006) parashikon se rekruti ka të drejtë ankimimi kundër aktvendimit nga paragrafi 1 i këtij neni në afat prej 15 ditësh nga dita e pranimit të aktvendimit, në komisionin e shkallës së dytë nga neni 10 paragrafi 3 i këtij ligji.
Dispozita kontestohet në pjesën “neni 10, paragrafi 3 i”.
III
Në përputhje me nenin 110 alineja 1 e Kushtetutës, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut vendos për pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën.
Sipas nenit 28 paragrafit 3 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese do ta hedhë poshtë iniciativën nëse ka pengesa të tjera procedurale për të vendosur për iniciativën.
Në rastin konkret, është i saktë pretendimi në iniciativë se, ndër të tjera, neni 5 i Ligjit për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për Mbrojtjen (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 58/2006) e ka fshirë nenin 10 nga Ligji, si dhe se neni 59 i të njëjtit ligj parashikon se ai hyn në fuqi në ditën e tetë nga data e botimit në Gazetën Zyrtare në fjalë ose më 19.05.2006. Prandaj, është e pakontestueshme se neni 10, nga kjo datë, nuk është më pjesë e përmbajtjes së Ligjit për Mbrojtjen.
Mirëpo, parashtruesi i iniciativës nuk e merr parasysh faktin se në nenin 18 të të njëjtit ligj (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.58/2006) është paraparë edhe fshirja e neneve 51 – 61 të kreut C “a) Detyrim rekrutimi”. Konkretisht, në të njëjtën datë ose më 19.05.2006, ndër të tjera, neni 57, pjesa e të cilit po kontestohet, pushoi së qeni pjesë e përmbajtjes së Ligjit për Mbrojtjen si tërësi.
Si rrjedhojë, nisma në fjalë kërkon vlerësimin e kushtetutshmërisë jo vetëm të një pjese, por edhe të një dispozite që e përmban pjesën kontestuese (nenin 57), e cila nuk ekziston në rendin juridik, e cila, në përputhje me nenin 28, paragrafin 3 të Rregullores përbën pengesë procedurale për procedimin e gjykatës.
Në të njëjtën kohë, Gjykata ka marrë parasysh edhe faktin se neni 57 i Ligjit, i ndryshuar dhe plotësuar (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.110/2008, 51/2011, 151/2011 dhe 215/2015 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 42/2020) nuk ka qenë objekt i një rregullimi të ri.
Nga analiza kushtetueso-gjyqësore, Gjykata vlerësoi se në rastin konkret janë plotësuar kushtet për hedhjen poshtë të iniciativës në pajtim me nenin 28 paragrafin 3 të Rregullores.
IV
Në bazë të lartpërmendurës, Gjykata vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.
KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska