У.бр.50/2023

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.50/2023
Скопје, 17.04.2024 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 17 април 2024 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на член 2 став 1 во делот „кои ги управува управата за јавни приходи“ и став 2 од истиот член во делот „доколку истите со закон се доверени да ги управува Управата за јавни приходи“ од Законот за даночна постапка („Службен весник на Република Македонија“ бр.13/2006, 145/2007, 21/2008, 88/2008, 159/2008, 23/2009, 76/2009, 105/2009, 133/2009, 145/2010, 171/2010, 53/2011, 166/2011, 39/2012, 84/2012, 187/2013, 15/2015, 97/2015, 129/2015, 154/2015, 23/2016, 35/2018, и „Службен весник на Република Северна Македонија“ број 275/2019, 79/2020, 290/2020 и 247/2022), и членовите од 53 до 78 од Законот за даноците на имот („Службен весник на Република Македонија” бр.61/2004, 92/2007, 102/2008, 35/2011, 53/2011, 84/2012, 188/2013, 154/2015, 192/2015 и 23/2016).

Образложение

I

Славко Лазовски од Скопје, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на одредбите од Законот за даночна постапка и Законот за даноците на имот, означени во диспозитивот на ова решение.

Според наводите во иницијативата, со оспорените одредби од Законот за даночната постапка и Законот за даноците на имот, се пропишува паралелна постапка за присилна наплата на даночните долгови, односно две различни постапки на присилна наплата на даночните долгови, една за видовите даноци на централно ниво, пропишана со Законот за даночна постапка, а друга за локалните даноци, пропишана со Законот за даноци на имот. Според подносителот, не станува збор за разлики кај видовите даноци туку кај даночните долгови. Даночниот долг е паричен израз на долг, без разлика на данокот за кој се однесува, поради тоа не смее да се прави разлика, дали долгот е кон централната или кон локалната власт.

Направената разлика кај даночните долгови е спротивна на член 8 став 1 алинеја 3, член 9 став 2 и член 51 од Уставот. Оттука, за подносителот се појавуваат како спорни прашањата: 1. Дали е владеење на правото да има две различни постапки за присилна наплата на даночните долгови, една солидно утврдена постапка, според сите достигнувања на правната наука и науката за даноците, а друга, наследена од минатото со бројни слабости и недоследности и неконзистентност со сегашниот правен и даночен систем? 2. Дали граѓаните се еднакви во две сосема различни постапки за присилна наплата на даноците што ги должат? Имено, еден ист граѓанин должи најразлични видови даноци и против еден ист граѓанин се водат различни постапки, и притоа во едната има повеќа права и обврски, а во другата многу помалку. Подносителот смета дека еден ист граѓанин е принуден на различни начини да учествува во намирувањето на јавните расходи.

Во иницијативата се наведува дека членовите од 53 до 78 од Законот за даноците на имот и членовите од 124 до 156 од Законот за даночна постапка се однесуваат за иста материја, присилна наплата, која се спроведува тогаш кога даночниот обврзник не платил данок во рамки и на начин предвиден со постапката за редовна наплата на данокот. Подносителот смета дека неодржливо е да има две пропишани постапки на присилни наплата за неплатените даноци, односно за наплатата на даночните долгови, една присилна наплата за даночните долгови по основ на даноци на централно ниво, а друга присилна наплата за даночните долгови по основ на локалните даноци и такси.

Според подносителот, со сегашното уредување на постапките за присилна наплата на даночните обврзници, се работи за различен третман на правата и обврските на даночните обврзници, физички и правни лица и за нивно доведување во сосема различна фактичка и правна положба. Истиот смета дека не смее да се прави разлика од аспект на тоа кое тело го процесуира данокот дали Управата за јавни приходи или општинската даночна администрација. Исто така, еден ист даночен обврзник е даночен обврзник на повеќе видови даноци, како на даноци со кои управува Управата за јавни приходи, така и на даноци со кои управува градоначалникот на општината, како законски застапник на општинската даночна администрација, а граѓанинот учествува во постапка на утврдување и наплата по едни правила за националните даноци, а по други правила за локалните даноци.

Исто така, подносителот наведува дека начелата на управната постапка мора да се применуваат на ист начин, односно општото даночно право да важи за сите видови даноци со што би се изградил еден конзистентен правен систем, да постои даночната постапка која ќе биде единствена за сите јавни давачки која ќе им пружи иста правна заштита на даночните обврзници, физичките и правните лица без разлика на видот на данокот.

Во остварувањето на заштитата на правата и правните интереси на даночниот обврзник, според подносителот, воопшто не е од значење и интерес во која даночна постапка е. Правниот систем мора да обезбедува потполно иста правна заштита за кој било вид данок да станува збор. А со постоењето на разликите во даночните постапки се доведува во прашање правната сигурност на даночните обврзници.

Согласно со наведеното, подносителот бара Судот да поведе постапка за оценување на уставноста на оспорените одредби од Законот за даночна постапка и Законот за даноците на имот и истите да ги укине.

II

На седницата Судот утврди дека според член 2 став 1 од Законот за даноците на имот, овој закон се применува на даноците и другите јавни приходи како и на споредните даночни давачки кои ги управува Управата за јавни приходи. Во став 2 од истиот член, е утврдено дека овој закон се применува и на други јавни давачки, доколку истите со закон се доверени да ги управува Управата за јавни приходи.

Исто така, Судот утврди дека со членовите од 53 до 78 од Законот за даноците на имот е уредена постапката за присилна наплата на даноците на имот.

III

Според член 8 став 1 алинеja 3 и алинеја 9 од Уставот на Република Северна Македонија, владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок, исто како и локалната самоуправа.

Согласно со член 9 став 2 од Уставот, граѓаните пред Уставот и законите се еднакви.

Секој е должен да плаќа данок и други јавни давачки и да учествува во намирувањето на јавните расходи на начин утврден со закон, согласно со член 33 од Уставот.

Во Република Северна Македонија согласно со член 51 став 1 од Уставот, законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. А според ставот 2 од истиот член, секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Согласно член 114 од Уставот, на граѓаните им се гарантира правото на локална самоуправа. Општините се финансираат со сопствени извори на приходи определени со закон и со средства од Републиката.

Во Законот за даночната постапка („Службен весник на Република Македонија бр.13/2006, 145/2007, 21/2008, 88/2008, 159/2008, 23/2009, 76/2009, 105/2009, 133/2009, 145/2010, 171/2010, 53/2011, 166/2011, 39/2012, 84/2012, 187/2013, 15/2015, 97/2015, 129/2015, 154/2015, 23/2016, 35/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ број 275/2019, 79/2020, 290/2020 и 247/2022), според член 1 е утврдено дека со овој закон особено се уредува општото даночно право, постапката на утврдување на данок, постапката на контрола на данок, постапката на наплата на данок, правата и обврските на даночниот обврзник и други прашања од даночната постапка.

Согласно со член 16 од Законот за даночната постапка, даночно-правен однос е однос кој во даночната постапка ги опфаќа правата и обврските на Управата за јавни приходи од една страна и на даночниот обврзник од друга страна, при што особено се уредува исполнувањето на даночните обврски од страна на даночниот обврзник, како и правото на Управата за јавни приходи да бара исполнување на овие обврски.

Во член 17 став 1 од истиот закон е утврдено дека Управата за јавни приходи ги врши работите кои се однесуваат на водење на првостепена даночна постапка, водење регистар на даночни обврзници и даночни акти и на евиденција, откривање на даночни казниви дела и на нивни извршители, водење на првостепена прекршочна постапка, како и други работи одредени со овој закон.

Според член 22 став 1 од Законот за даночната постапка, исполнување на даночна обврска претставува должност на даночниот обврзник под услови пропишани со овој закон или друг даночен закон. Во ставот 2 на истиот член е пропишано дека плаќање на даночен долг претставува должност на даночниот должник под услови пропишани со овој закон или друг даночен закон. А во ставот 3 од истиот член утврдено е дека одредбата за плаќање на даночен долг од ставот 2 на овој член, се применува и на обврската за плаќање на споредни даночни давачки, доколку со овој закон не е поинаку пропишано.

Согласно со член 1 Законот за даноците на имот („Службен весник на Република Македонија” бр.61/2004, 92/2007, 102/2008, 35/2011, 53/2011, 84/2012, 188/2013, 154/2015, 192/2015 и 23/2016), со овој закон се уредува начинот на оданочувањето на следниве видови даноци на имот: 1. Данок на имот; 2. Данок на наследство и подарок и 3. Данок на промет на недвижности.

Одредбите од Законот за даноците на имот кои се предмет на оваа иницијатива, односно одредбите од член 53 до член 78, ја уредуваат материјата којашто се однесува на начинот, постапката и органот кој ја врши присилната наплата на пристигнат паричен долг, парични казни и камати на даноците на имот, кои даночниот обврзник не ги платил во пропишан рок.

Во член 11 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр. 05/2002), е утврдено дека во согласност со економската политика на државата, општината се финансира од сопствени извори на приходи и други извори на финансирање. Сопствени извори на приходи на општината се локалните даноци, надоместоци и такси утврдени со закон, притоа општината, во рамките определени со закон, ја утврдува висината на стапките на даноците и висината на надоместоците и таксите. Општината, во рамките на своите надлежности, самостојно располага со сопствените извори на приходи, а изворите на приходите на општината треба да обезбедат соодветно извршување на нејзините надлежности утврдени со закон. Финансирањето на општината се уредува со закон.

Владеењето на правото претставува таква темелна вредност од која произлегуваат бројни начела и принципи коишто го формираат нејзиното битие, особено правната сигурност којашто подразбира законите да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Устав и закон со што се обезбедува хармонија, усогласеност и конзистентност во уставно-правниот поредок. Тоа подразбира законите да бидат јасни, прецизни, да не оставаат простор за арбитрарност, да бидат донесени со постоење на уставен основ, да бидат усогласени со основните слободи и права на човекот и граѓанинот признати со меѓународното право и утврдени во Уставот, да не го доведуваат под сомнение фундаменталниот принцип на еднаквост на граѓаните и забраната за дискриминација по кој било основ, итн. Таа во суштина претставува вредност којашто има императив да ги гарантира, обезбедува и афирмира сите останати темелни вредности, уставни принципи, начела и норми.

Односот помеѓу владеењето на правото и локалната самоуправа, како и со принципот на еднаквост утврден во член 9 од Уставот, е суштински. Имено, само преку владеењето на правото и само преку усогласеноста на законските решенија со уставните вредности и норми може да се ефектуираат локалната самоуправа која е поставена како темелна вредност, како и уставната гаранција на принципот на еднаквост. Еднаквоста како принцип, подразбира дека со еднаквите се постапува еднакво, а со нееднаквите нееднакво. Различниот третман помеѓу исти категории на лица или субјекти кои се наоѓаат во идентична правна и фактичка состојба по однос на нивните права, претставува повреда на овој уставен принцип, според кој граѓаните на Република Северна Македонија се еднакви во слободите и правата независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и верското уверување, имотната и општествената положба. Граѓаните пред Уставот и законите се еднакви.

Уставот на Република Северна Македонија со член 33 пропишува дека обврската за плаќање на данок е континуирана како уставна обврска и дека е од општ карактер, што значи дека секој е должен да плаќа даноци и други јавни давачки. Исто така, со Уставот е утврден принципот дека даноците можат да се воведуваат само со закон (nullum tributum sine lege). Освен основните начела Уставот не ги дефинира предметот, постапката и начинот на оданочување и воведување други јавни давачки, ниту содржи ограничувања во однос на нивното уредување, туку уредувањето на тие прашања целосно ги препушта на законодавецот.

Општиот карактер на уставната обврска за плаќање на даноци, односно начелото на општост од член 33 од Уставот на Република Северна Македонија значи дека даноците и јавните давачки се одредуваат генерално за сите лица однапред, а не од случај до случај, односно селективно спрема одредени лица. Основна причина за општост во оданочувањето е да обезбеди правично оданочување, односно да ги исклучи привилегиите по кој било основ. Еднаквост пред даночните закони и другите закони со кои се воведуваат јавни давачки, спрема правната теорија, се обезбедува преку начелото на општост и претпоставува дека сите лица, во рамки на својата даночна одговорност мораат да плаќаат даноци и други јавни давачки, затоа што користат јавни добра.

Уредувањето на даночниот систем, изборот на моделот и начинот на оданочување, се дел од уставната самостојност на законодавецот кој е овластен со закон да воведува даноци и да ги утврдува битните елементи на даночната обврска (даночен обврзник, основица, стапка, начин на пресметување и наплата, даночни ослободувања и олеснувања и друго) со обврска притоа да ги почитува и применува уставните начела на општост, еднаквост и праведност. Оттука, според Судот, уставно-судската оцена на согласноста на даночните закони со Уставот не подразбира оцена на избраниот модел на даночниот систем, неговото уредување, посебно не неговата оправданост и целисходност.

Имено, задачата на Уставниот суд во оценката на даночните прописи битно се разликува од задачата на законодавната, извршната и судска власт, кои се занимаваат со даноците, даночната политика и даночните системи, било на нивно создавање или непосредно применување на позитивните правни норми кои ја регулираат даночната област. Имено, уставно-судската оцена на согласноста на законите со Уставот не подразбира оцена на избраниот модел на даночен систем во Република Северна Македонија, неговото уредување, особено не неговата оправданост и целисходност, туку дали законските решенија кои законодавецот ги понудил останале во рамките на уставноправно прифатливи граници на начелата на општост, еднаквост и праведност. Законодавецот, од една страна, е самостоен во уредување на даночната политика, но од друга страна е ограничен со уставните начела на праведност и еднаквост. Тоа значи дека секое оданочување мора да биде пропишано со закон, мора да биде во јавен интерес, а даночните прописи мора да бидат разумни и соодветни на легитимната цел која се сака да се постигне. Покрај тоа, начелата на праведност и еднаквост подразбираат даночните обврски да мораат да бидат пропишани еднакво за сите лица кои се во иста фактичка и правна ситуација. Почитувањето и примената на споменатите уставни начела при законското регулирање на оданочувањето се израз на начинот на кој во демократско општество се осигурува владеење на правото и правната сигурност како највисоки вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија во областа на даночната политика, што е предмет на оценка на Уставниот суд во секој случај, вклучувајќи го и овој случај кога се оспоруваат делови од одредби во Законот за даночна постапка и Законот за даноците на имот.

Од анализата пак, на законските решенија од Законот за даночната постапка и Законот за даноците на имот произлегува дека Законот за даночната постапка ги уредува начелата, правилата, правата и обврските на засегнатите страни во постапка за даноци и давачки кои како јавни приходи се прилив на централниот буџет на Република Севрна Македонија. Помеѓу другото, Законот за даночна постапка како lex generalis дозволува и посебно уредување на постапката за оданочување во други материјални закони кои се однесуваат на даноци, давачки и постапка која не е предмет на Законот за даночната постапка. Законот ги утврдува и поимите и суштинското значење на термините, имено меѓу другите, законодавецот во член 4 од Законот утврдил дека „Даноци се давачки на даночниот обврзник кои мора да бидат платени без противуслуги, кои служат за општо државно добро и кои на сите даночни обврзници им се наметнати со закон; Споредни даночни давачки особено се парични казни, даночни казни, камати и трошоци на присилна наплата на данок; Даночни закони или даночни прописи се прописите со кои се уредуваат одделните видови даноци; Даночна постапка е постапка за утврдување и наплата на јавните приходи; Даночна обврска е секоја пропишана обврска за даночниот обврзник со овој или друг даночен закон, за дејствија во даночната постапка и даночен долг е износот на данок или на друг вид јавна давачка кој даночниот обврзник е должен да го плати на начин пропишан со закон“.

Од наведените законски одредби произлегува дека Управата за јавни приходи е орган на државната управа во состав на Министерството за финансии, која има својство на правно лице и дека во надлежност на Управата за јавни приходи е извршување на управните и стручни работи кои се однесуваат на спроведувањето на законите и другите прописи за даноците, утврдувањето и наплатата на даноците, водење на даночна евиденција, инспекциски надзор во даночната сфера.

Одредбите од Законот за даноците на имот кои се предмет на оваа иницијатива, односно одредбите од член 53 до член 78 од Законот, ја уредуваат материјата којашто е различна од онаа која се уредува со Законот за даночната постапка. Различноста произлегува од уставната поставеност на локалната самоуправа како темелна вредност на уставниот поредок. Со наведените одредби се операционализира самостојноста и независноста на општините при уредување и наплата на даноците на имот и со законски решенија се зајакнува системот на контрола, на правилната имплементација на Законот за даноците на имот и соодветна наплата на истите. Овде станува збор за данок кој е извор на сопствен приход на единиците на локалната самоуправа на Република Северна Македонија.

Имено, процесот на децентрализација, кој започна во јули 2005 година, ја воведе можноста и обврската локалните даноци (данок на имот, данок на наследство и подарок утврден со закон, данок на промет на недвижности и други локални даноци утврдени со закон) и локалните такси да бидат администрирани (утврдување и наплата) од страна на локалната самоуправа како директен корисник на средствата. На општините како единици на локална самоуправа им е дадена законска можност самостојно да ги одредуваат стапките на локалните даноци (во утврдени законски рамки), како и висината на надоместоците (надоместок за уредување на градежно земјиште, надоместоци од комунална дејност, надоместоци за просторни и урбанистички планови и други локални надоместоци утврдени со закон) и таксите (комунални такси, административни такси и други локални такси утврдени со закон). Со тоа се овозможува значително ниво на независност во однос на централната власт, како и финансиска самостојност во располагањето и менаџирањето на сопствените приходи.

Исто така, Европската повелба за локална самоуправа во член 9 јасно прецизира дека единиците на локална самоуправа треба да располагаат со сопствени извори на приходи. Даноците на имот се извор на сопствени приходи за кои единиците на локална самоуправа во Република Северна Македонија одлучуваат за обемот на оданочување, даночната стапка и имаат надлежност за да ги развиваат самостојно од централната власт во рамките на Уставот, законите и подзаконските прописи. Со Уставот на Република Северна Македонија е загарантирано општините како единици на локална самоуправа да се финансираат со сопствени извори на приходи.

Од ваквата анализа на уставните и законските одредби, Судот цени дека наводите во иницијативата за несогласност на оспорените одредби со член 8 став 1 алинеја 3, член 9, член 33 и член 51 од Уставот, се неосновани, од долунаведените причини.

Право на законодавецот е со закон да ги пропишува прашањата од сферата која ја уредува. Уставното овластување и надлежност на законодавецот за донесување на Законот за даночната постапка и Законот за даноците на имот произлегува, од член 33 од Уставот според кој секој е должен да плаќа данок и други јавни давачки и да учествува во намирувањето на јавните расходи на начин утврден со закон. Законодавецот ја операционализирал оваа уставна одредба со донесување на Законот за даночна постапка. Законодавецот со донесување закон за данокот на имот ја операционализирал и темелната вредност на нашиот уставен поредок – локалната самоуправа, и притоа ги има предвид одредбите од системскиот Закон за локална самоуправа кои се однесуваат на финансирањето на општините, на начин на кој ја обезбедува самостојноста и независноста на општините при уредување и наплата на даноците на имот и со законски решенија се зајакнува системот на контрола, на правилната имплементација на Законот за даноците на имот и соодветна наплата на истите.

Законот за даночна постапка уредува дека даночна обврска е секоја пропишана обврска за даночниот обврзник со овој или друг даночен закон, за дејствија во даночната постапка и дека даночен долг е износ на данок или на друг вид јавна давачка кој даночниот обврзник е должен да го плати на начин пропишан со закон. Оттука, јасно произлегува дека неспорно и уставно допуштено е законодавецот со закон, еден или повеќе, односно со различни закони, да ги уредува прашањата по кој основ се создава даночна обврска и се создава даночен долг.

Во таа смисла, според Судот, не е основано тврдењето на подносителот дека не смее да се прави разлика дали долгот е кон централната или кон локалната власт, односно дека даночниот долг е паричен израз на долг, без разлика на данокот за кој се однесува, бидејќи подносителот го нема предвид уредувањето во Законот за даночна постапка кој овозможува и дозволува даночна обврска да се пропишува за даночниот обврзник со овој или друг даночен закон, што значи дозволеност да се пропишува и со Законот за данок на имот. Исто така, аргумент во прилог на оценката дека не е основано наведеното тврдење на подносителот на иницијативата е и анализата на законската дефиниција на даночен долг според која овој долг претставува износ на данок или на друг вид јавна давачка кој даночниот обврзник е должен да го плати на начин пропишан со закон, што не значи само со данокот за даночна постапка, туку и со друг закон, како што тоа впрочем и законодавецот го направил со Законот за даноците на имот. Подносителот на иницијативата ја немал предвид правната природа од која извира даночниот долг, основот, односно правната природа и уставното овластување за различно уредување на даночна обврска и даночен долг и постапките и дејствијата, надлежностите на централните и локалните органи поврзани со истите. Ваквото уставно овластување за законодавецот произлегува од член 33 од Уставот според кој секој е должен да плаќа данок и други јавни давачки и да учествува во намирувањето на јавните расходи на начин утврден со закон.

Во контекст на претходно изнесеното, Судот цени дека неоснован е наводот на подносителот дека начелата на управната постапка мора да се применуваат на ист начин, односно општото даночно право да важи за сите видови даноци со што би се изградил еден конзистентен правен систем, да постои даночната постапка која ќе биде единствена за сите јавни давачки и ќе им пружи иста правна заштита на даночните обврзници, физичките и правните лица без разлика на видот на данокот, односно дека со постоењето на разликите во даночните постапки се доведува во прашање правната сигурност на даночните обврзници.

Од направената уставно-судска анализа, според Судот произлегува и неоснованоста на наводите на подносителот дека со оспорените одредби се повредува принципот на еднаковост на граѓаните. Имено, во конкретниот случај не може да стане збор за различен третман на лица кои се наоѓаат во иста правна и фактичка состојба по основ на нивните права и обврски, бидејќи Законот за даночна постапка со уставен основ уредува една даночна обврска и даночен долг кој по природата и карактеристиките е различна, и различно се третира во дејствијата и постапката по нив од даночната обврска и долг, постапката и дејствијата уредени со Законот за даноците на имот. Нивната правна природа е различна, нивната уставна основаност е различна, и во никој случај не може да се прифати тврдењето дека по правниот режим на двата закони, граѓаните се наоѓаат во идентична правна и фактичка положба во однос на нивните права и обврски. Принципот на еднаквост би можел да биде доведен во прашање доколку граѓаните чии права и обврски коишто произлегуваат од Законот за даночна постапка (или од Законот за даноците на имот), различно се третираат во тој воспоставен правен режим, но не и кога станува збор за правни односи, права и обврски за граѓаните уредени во различни закони, како во конкретниот случај.

Во однос на останатите наводи на иницијативата кои претставуваат барање за испитување на меѓусебна усогласеност на Законот за даночна постапка и Законот за општата управна постапка, како и во однос на одредбите од Законот за даночната постапка и Законот за даноците на имот кои се оспоруваат од аспект на меѓусебна неусогласеност на наведените закони кои уредувале различни постапки, како и од аспект на целисходноста на законските решенија кои поинаку треба да ја уредуваат предметната материја во интерес на правата на даночните обврзници, не претставуваат прашања од уставно-правен аспект што би можеле да ја доведат под сомнение уставноста на законските одредби, поради што излегува надвор од уставно утврдените рамки на надлежности на Уставниот суд, имајќи го предвид уредувањето со член 110 алинеи 1 и 2 од Уставот, според кои Уставниот суд одлучува исклучиво за согласноста на законите со Уставот и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и законите.

Од извршената уставно-судска анализа, Судот утврди дека оспорените одредби не можат да бидат доведени под сомнеж за нивната согласност со член 8 став 1 алинеја 3, член 9 став 2 и член 51 од Уставот.

IV

Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска