У.бр.94/2024 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.94/2024
Скопје,23.04.2024 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија, член 28 алинеја 1 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 23.04.2024 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста на член 41 став 3 во делот „за електронско управување“ од Законот за општата управна постапка („Службен весник на Република Македонија“ бр.124/2015).

Образложение

Игорчо Точев од Скопје, до Уставниот суд поднесе иницијатива за оценување на уставноста на член 41 став 3 во делот „за електронско управување“ од Законот за општата управна постапка, бидејќи не бил во согласност со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот односно со начелото на владеење на правото.

На седницата Судот утврди дека во член 41 став 3 од Законот под наслов „Евидентирање на приемот на поднесоците“ е уредено дека при поднесување електронски поднесок се применуваат одредбите од Законот за електронско управување.

III

Според член 110 алинеи 1 и 2 од Уставот на Република Северна Македонија, Уставниот суд на Република Северна Македонија, одлучува за согласноста на законите со Уставот, како и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите.

Согласно со член 28 алинеја 1 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако не е надлежен да одлучува за барањето.

Во конкретниот случај, се оспорува член од Законот за општата управна постапка („Службен весник на Република Македонија“ бр.124/2015), кој во делот „за електронско управување“ упатува на примена на Законот за електронско управување („Службен весник на Република Македонија“ бр.105/2009, 47/2011, 193/2015, 52/2016 и 99/2018).

Со донесување на Законот за електронско управување и електронски услуги („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.98/2019), согласно со членот 51 од истиот закон, со денот на започнувањето на примена на овој закон, престанува да важи Законот за електронско управување. Новиот закон влегува во сила на 29.05.2019 година, а се применува од 29.08.2019 година.

Предмет на уредување на овој закон е работата на органите на државната управа и единиците на локалната самоуправа, работата на судовите, јавните обвинителства и државното правобранителство, правни лица, односно субјекти од областа на образованието, здравството, социјалната заштита, финансиите, банкарството, осигурувањето, енергетиката, водоснабдувањето, електронските комуникации, поштенските услуги и комуналните услуги при размена на податоци и документи во електронска форма, односно остварување на електронски услуги, материја којашто дотогаш била предмет на уредување на Законот за електронско управување.

Согласно на ова, законодавецот со член 51 од новиот закон, пропишал дека „со денот на започнувањето на примената на овој закон, престанува да важи Законот за електронско управување“ („Службен весник на Република Македонија“ број 105/2009, 47/11, 193/15, 52/16 и 99/18)”.

Со предметната иницијатива се бара поведување постапка и укинување на член 41 став 3 во делот „за електронско управување“ од Законот за општата управна постапка, бидејќи упатува на примена на одредби од пропис којшто не бил во правниот поредок.

Во врска со наводите, Судот смета дека станува збор за прашање во надлежност на законодавецот, кое не е од влијание во однос на правната сигурност на граѓаните, односно нема реални можности оспорениот дел од член 41 став 3 од Законот за општата управна постапка да предизвика некаква забуна кај органите во практикувањето на правото, бидејќи и според Законот за електронско управување, а и според Законот за електронско управување и електронски услуги, нема суштинска разлика во предметот на уредување бидејќи истите органи соодветно се надлежни за извршување и целта која треба да се постигне односно размена на податоци и документи во електронска форма, односно остварување на електронски услуги.

Во конкретниот случај, со иницијативата всушност се бара Уставниот суд, преку уставниот механизам – поведување постапка, да изврши номотехничка корекција во Законот за општата управна постапка, со цел да се изврши меѓусебно усогласување на закони. Меѓутоа, ваквото барање е надвор од уставните надлежности од член 110 алинеи 1 и 2 од Уставот, според кои Уставниот суд, одлучува за согласноста на законите со Уставот, како и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите, што значи не одлучува за меѓусебната согласност на законите или нивните одредби. Во надлежност на законодавецот е да ги креира прописите, истите да ги менува и дополнува, а воедно преку своите механизми и да врши технички исправки и корекции на прописите коишто ги донесува.

Имајќи ги предвид утврдените надлежности на Уставниот суд од член 110 на Уставот, Судот цени дека во конкретниот случај исполнети се условите од член 28 алинеја 1 од Деловникот на Судот за отфрлање на иницијативата со оглед дека наводите се сведуваат на барање за постапување кое е во надлежност на законодавецот, а не на Уставниот суд.

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U. nr.94/2024
Shkup, 23.04.2024

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq– Anastasovska, Eliazabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski, dr. Ana Pavllovska-Daneva dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, dhe nenit 28 alineja 1 dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 23.04.2024, miratoi

A K T V E N D I M

REFUZOHET iniciativa për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 41 paragrafi 3 në pjesën “për menaxhimin elektronik” të Ligjit për procedurë të përgjithshme administrative (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.124/2015).

Arsyetim

Igorço Toçev nga Shkupi ka paraqitur në Gjykatën Kushtetuese iniciativë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 41 paragrafi 3 në pjesën “për menaxhimin elektronik” të Ligjit për procedurë të përgjithshme administrative, sepse nuk ka qenë në përputhje me nenin 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës, respektivisht me parimin e sundimit të së drejtës.

Gjykata në seancë konstatoi se në nenin 41 paragrafi 3 të Ligjit me titull “Evidentimi i pranimit të parashtresave” është përcaktuar se me rastin e parashtrimit të parashtresës elektronike zbatohen dispozitat e Ligjit për menaxhim elektronik.

III

Sipas nenit 110 alinetë 1 dhe 2 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut vendos për pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën, si dhe për pajtueshmërinë e rregullave të tjera dhe të marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet.

Në pajtim me nenin 28 alineja 1 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese do ta refuzojë iniciativën nëse nuk është kompetente për të vendosur për kërkesën.

Në rastin konkret kontestohet neni i Ligjit për procedurë të përgjithshme administrative (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 124/2015), i cili në pjesën “për menaxhim elektronik” i referohet zbatimit të Ligjit për menaxhim elektronik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 105/2009, 47/2011, 193/2015, 52/2016 dhe 99/2018).

Me miratimin e Ligjit për menaxhim elektronik dhe shërbime elektronike (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.98/2019), në pajtim me nenin 51 të të njëjtit ligj, me datën e fillimit të zbatimit të këtij ligji, Ligji për menaxhim elektronik. Ligji i ri hyn në fuqi më 29.05.2019, dhe zbatohet nga 29.08.2019.

Objekt i rregullimit të këtij ligji është puna e organeve të administratës shtetërore dhe njësive të vetëqeverisjes lokale, puna e gjykatave, prokurorive publike dhe avokatisë së shtetit, personave juridikë, gjegjësisht subjekteve nga fusha e arsimit, shëndetësisë, mbrojtjes sociale, financave, bankat, sigurimet, energjetika, furnizimi me ujë, komunikimet elektronike, shërbimet postare dhe shërbimet komunale gjatë shkëmbimit të të dhënave dhe dokumenteve në formë elektronike, respektivisht ofrimi i shërbimeve elektronike, materie e cila deri atëherë ka qenë objekt i rregullimit të Ligji për menaxhim elektronik.

Në përputhje me këtë, ligjvënësi, me nenin 51 të ligjit të ri, ka përcaktuar se “në ditën e fillimit të zbatimit të këtij ligji, ligji për menaxhim elektronik pushon së vlejturi” (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedoni” numër 105/2009, 47/11, 193/15, 52/16 dhe 99/18)”.

Me Iniciativën në fjalë kërkohet fillimi i procedurës dhe shfuqizimi i nenit 41 paragrafi 3 në pjesën “për menaxhim elektronik” të Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative, sepse i referohet zbatimit të dispozitave të një rregulli që nuk ishte në rendin juridik.

Lidhur me pretendimet, Gjykata konsideron se bëhet fjalë për një çështje në kompetencë të ligjvënësit, e cila nuk ka ndikim në lidhje me sigurinë juridike të qytetarëve, pra nuk ka mundësi reale që pjesa e kontestuar e nenit 41 paragrafi 3 të Ligjit për procedurën e përgjithshme administrative do të shkaktojë ndonjë konfuzion te organet në praktikën juridike, sepse sipas Ligjit për ,menaxhim elektronik, si dhe sipas Ligjit për menaxhim elektronik dhe shërbime elektronike, nuk ka dallim thelbësor në objektin e rregullimit sepse të njëjtat organe janë përkatësisht kompetente për realizimin dhe qëllimin që duhet të arrihet, pra shkëmbimi i të dhënave dhe dokumenteve në formë elektronike, gjegjësisht realizimi i shërbimeve elektronike.

Në rastin konkret, me iniciativën realisht kërkohet që Gjykata Kushtetuese, përmes mekanizmit kushtetues – inicimit të procedurës, të bëjë një korrigjim nomoteknik në Ligjin për procedurën e përgjithshme administrative, për të harmonizuar ligjet. Megjithatë, një kërkesë e tillë është përtej kompetencave kushtetuese të nenit 110, alinetë 1 dhe 2 të Kushtetutës, sipas të cilit Gjykata Kushtetuese vendos për përputhjen e ligjeve me Kushtetutën, si dhe për përputhjen e rregullave të tjera dhe të marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet, që do të thotë se nuk vendos për marrëveshje të ndërsjellë të ligjeve apo dispozitave të tyre. Është në kompetencën e ligjvënësit të krijojë rregullat, t’i ndryshojë dhe plotësojë ato dhe në të njëjtën kohë përmes mekanizmave të kryejë korrigjime teknike dhe korrigjime të rregullave të cilat i miraton.

Duke marrë parasysh kompetencat e përcaktuara të Gjykatës Kushtetuese nga neni 110 i Kushtetutës, Gjykata vlerëson se në rastin konkret janë plotësuar kushtet e nenit 28 alineja 1 të Rregullores së Gjykatës për refuzimin e iniciativës, duke qenë se pretendimet kanë të bëjnë me kërkesën për veprim që është në kompetencën e ligjvënësit dhe jo të Gjykatës Kushtetuese.

Nisur nga sa më sipër, Gjykata, vendosi si dispozitiv të këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska