У.бр.85/2024 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.85/2024
Скопје, 17.04.2024 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 17 април 2024 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на член 52 од Правилникот за начинот на спроведување на возачките испити и поблиските критериуми во однос на просторните услови и материјално-техничката и информатичката опрема на испитните центри и водењето на евиденциите во врска со спроведените возачки испити, како и начинот на издавање и одземање на лиценца за испитен центар, формата и содржината на образецот на лиценцата за испитен центар („Службен весник на Република Македонија“ бр.139/2016 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.108/2022 и 21/2024), донесен од министерот за внатрешни работи.

Образложение

Бојан Петровски од Битола, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, поднесе иницијатива во која наведува дека оспорениот член 52 од наведениот правилник се однесува на постапката за избор на испитни центри за спроведување на возачките испити. Член 240 став 1 од Законот за безбедност на сообраќајот на патиштата, утврдува дека работите за организирање и спроведување на возачки испит ги врши правно лице, врз основа на лиценца добиена од МВР. Станува збор за приватно-правни лица, кои добиваат јавно овластување врз основа на лиценца добиена од МВР, но според подносителот, тоа што со оспорениот член од Правилникот се налага на конкурсот за подрачје на испитен центар, да се избере само прворангираното лице, се создава монополска положба на пазарот, што е спротивно на член 55 од Уставот. Имено, доколку законодавецот решил приватно-правно лице да ги спроведува возачките испити, тогаш недозволиво би било да се создадава монопол, бидејќи без конкуренција, услугите што се даваат од претпријатието кое е монопол, би биле често неквалитетни.

Исто така, според подносителот, висината на цените на услугите на испитните центри говори за фактот дека постои монополска положба на пазарот.

Од наведените причини, се бара Уставниот суд да го укине оспорениот член 52 од Правилникот, со што би се овозможило на конкурсите за испитни центри на подрачјата на СВР да бидат избрани повеќе лица, со што би се спречила монополска положба на испитни центри, а воедно и би се подобрил квалитетот на нивните услуги.

На седницата, Судот утврди дека во член 52 од Правилникот за начинот на спроведување на возачките испити и поблиските критериуми во однос на просторните услови и материјално-техничката и информатичката опрема на испитните центри и водењето на евиденциите во врска со спроведените возачки испити, како и начинот на издавање и одземање на лиценца за испитен центар, формата и содржината на образецот на лиценцата за испитен центар, е пропишано дека на прворангираните правни лица за секој испитен центар им се издава лиценца за испитен центар.

III

Согласно со член 51 став 1 од Уставот на Република Северна Македонија, законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи во согласност со Уставот и со закон. Според став 2 од истиот член, секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Во член 55 став 1 од Уставот утврдено е дека се гарантира слободата на пазарот и претпиемништвото. Според став 2 од истиот член, Републиката обезбедува еднаква правна положба на сите субјекти на пазарот. Републиката презема мерки против монополската положба и монополското однесување на пазарот. Согласно став 3 од истиот член, слободата на пазарот и претприемништвото можат да се ограничат со закон единствено заради одбраната на Републиката, зачувувањето на природата, животната средина или здравјето на луѓето.

Уставниот суд, одлучува за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите, што прецизно е утврдено во член 110 алинеја 2 од Уставот.

Законот за безбедност на сообраќајот на патиштата („Службен весник на Република Македонија“ бр.169/2015, 226/2015, 55/2016, 11/2018, 83/2018, 98/2019 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.71/2020, 302/2020, 122/2021 и 33/2024), во делот насловен како „Испитен центар“, со одредбите од членовите 240 – 248,ги уредува прашањата за основање и работа на испитен центар. Според овие одредби, работите на организирање и спроведување на возачкиот испит за кандидат за возач ги врши правно лице по добивање на лиценца за испитен центар од Министерството за внатрешни работи за период од пет години доколку правното лице ги исполнува условите утврдени со Законот. Работите на организирање и спроведување на возачкиот испит, испитниот центар ги врши согласно со организацијата на соодветните организациски единици на Министерството за внатрешни работи и може да организира и спроведува возачки испит за кандидат за возач и во подружница, надвор од местото на неговото седиште. Во овие испитни центри се утврдени испитните места и бројот од најмалку испитни комисии кои треба да ги имаат.

Согласно со законското овластување утврдено во член 394 алинеја 12 од Закон за безбедност на сообраќајот на патиштата („Службен весник на Република Македонија“ бр.169/2015, 226/2015, 55/2016, 11/2018, 83/2018 и 98/2019), министерот за внатрешни работи донел Правилник за начинот на спроведување на возачките испити и поблиските критериуми во однос на просторните услови и материјално-техничката и информатичката опрема на испитните центри и водењето на евиденциите во врска со спроведените возачки испити, како и начинот на издавање и одземање на лиценца за испитен центар, формата и содржината на образецот на лиценцата за испитен центар („Службен весник на Република Македонија“ бр.139/2016), во кој е содржана сега оспорената одредба.

Според наводите на подносителот во иницијативата, со оспорената одредба од Правилникот според која може да се избере само едно, прворангирано лице на конкурсот за подрачје на испитен центар, се создава монополска положба на пазарот, што е спротивно на слободата на пазарот и претприемништвото, загарантирани со член 55 од Уставот.

Ваквите наводи на подносителот на иницијативата Судот ги цени за неосновани бидејќи од анализата на оспорената одредба од Правилникот, наведените уставни и законски одредби, и постојната уставно-судска практика, произлегува дека Правилникот во оспорениот дел не е спротивен на Законот за безбедност на сообраќајот на патиштата и со начелото на слободата на пазарот и претприемништвото утврдено во Уставот на Република Северна Македонија.

Исто така, Уставниот суд во два наврати ја оценувал уставноста на законски решенија како и законитоста на одредби од подзаконски акти кои во својата содржина биле речиси идентични со конкретната одредба од Правилникот и со наводите во оваа иницијатива и зазел став дека наводите за тоа дека член 261 од Законот за безбедноста на сообраќајот на патиштата („Службен весник на Република Македонија“ бр.54/2007, 86/2008 и 106/2008-исправка) е неуставен бидејќи овозможува постоење на монополска положба на испитните центри во дејноста организирање и спроведување на возачки испит – се неосновани и не повел постапка за оценка на уставноста на оспорената одредба (У.бр.144/2007 од 05.03.2008).

Судот, исто така, со Решението У.бр.83/2019 од 28.04.2021 година, не повел постапка за оценка на уставноста на член 240 став 4 од Законот за безбедност на сообраќајот на патиштата („Службен весник на Република Македонија“ бр.169/2015, 226/2015, 55/2016, 11/2018, 83/2018, 98/2019 и 302/2020), и член 2 од Правилникот за начинот на спроведување на возачките испити и поблиските критериуми во однос на просторните услови и материјално-техничката и информатичката опрема на испитните центри и водењето на евиденциите во врска со спроведените возачки испити, како и начинот на издавање и одземање на лиценца за испитен центар, формата и содржината на образецот на лиценцата за испитен центар („Службен весник на Република Македонија„ бр.139/2016), донесен од министерот за внатрешни работи. Во овој случај, Судот оценил дека „прашањето дали законодавецот ќе се одлучи за лимитиран број на испитни центри во определените региони или ова прашање ќе го регулира со повисок степен на либерализација на испитни центри или на друг начин определен со закон, е прашање на законодавна политика на законодавецот во една материја во која проценил дека ваков степен на законска регулатива е потребен во општествениот живот во земјата“.

За разлика од претходно наведената уставно-судска практика, во конкретниот случај, со предметната иницијатива се оспорува само член 52 од Правилникот, без да се оспори законскиот основ од член 240 на Законот кој е операционализиран со Правилникот и со оспорениот член 52 од истиот. Но, имајќи ги предвид претходно наведените ставови на Судот кои идентично можат да се прифатат како аргументација и да се применат при оценката на уставноста на член 52 од Правилникот, Судот утврди дека не постојат основи за поинакво одлучување поради следното:

Во конкретниот случај, уредувањето во членовите 240 и 394 од Законот, кои се операционализирани со оспорениот член 52 од Правилникот, претставува право на законодавецот да ги уреди правата, обврските, обемот и димензиите, критериумите за основање и лимитираниот број на испитни центри во определените региони. Исто така, право е на законодавецот да даде овластување на министерот за внатрешни работи да донесе правилник со кој поблиску ќе ги операционализира законските одредби, вклучително и прашањето дека само на прворангираните правни лица за секој испитен центар им се издава лиценца за испитен центар (како што предвидува оспорениот член 52 од Правилникот) и ваквото право и ваквото уредување не може да претставува спротивставеност со член 55 од Уставот.

Во контекст на претходно наведените ставови заземени од Уставниот суд, а vis a vis наводите на подносителот на предметната иницијатива според коишто со оспорената одредба се повредува слободата на пазарот и претприемништвото, и на прворангираното лице на конкурсот за подрачје на испитен центар, му се овозможува монополска положба на пазарот, за Судот е јасно дека кога станува збор за вршење на јавни овластувања кои произлегуваат од вршењето на одредена јавна служба во надлежност на државата (во конкретниот случај на Министерството за внатрешни работи) тие можат да бидат делегирани од страна на државниот орган врз приватно-правни субјекти кои треба да ги исполнат со закон и подзаконски акти утврдените услови и критериуми. Во таков случај, независно од бројот на приватно-правни субјекти на кои се пренесени јавните овластувања за вршење на конкретна дејност, не може да стане збор за создавање монопол, бидејќи вршењето на јавна служба не може да се поистовети со вршење на трговска дејност.

Според Судот, во околности кога државата делегира дел од своите јавни овластувања на приватни субјекти, врз основа на критериуми предвидени со закон, принципите на коишто се темели темелната вредност од член 55 од Уставот, не може да се однесува на вакви субјекти, бидејќи во такви ситуации државата се јавува и како пренесувач на јавни овластувања, и како регулатор и како контролор на материја која во својата природа има јавен интерес. Во такви околности, како што е конкретниот случај со прворангираните испитни центри, суштината и смислата на уставната гаранција за слободата на пазарот и претприемништвото и еднаквата положба на сите субјекти на пазарот е неприменлива, бидејќи станува збор за специфични правни субјекти кои вршат делегирани јавни овластувања за прашања од јавен интерес и принципите и правилата на пазарот не можат да се однесуваат на нив. Станува збор за материја за која законодавецот проценил дека таков степен и обем на законска регулатива е неопходен во општествениот живот во земјата.

Законодавецот има и овластување и право, правилата, обемот и димензиите на правата и обврските при уредувањето на оваа материја да може да ја менува и во друга насока соодветна на потребите на граѓаните и интересите на правните лица којашто законодавецот ќе ја регулира адекватно на општествените односно социјалните и економските потреби. Тоа значи дека може да има полиберален пристап во однос на критериумите и условите за работа, лиценцирање, избор, начинот на спроведување на возачкиот испит итн. Но, тоа подразбира и право на државата да ги авоцира, односно да си ги поврати пренесените јавни овластувања, и самата да биде надлежна за сите прашања поврзани за материјата за оспособувањето за управување и стекнување право на управување со моторно возило, и во такви евентуални околности повторно суштината и смислата на уставната гаранција за слободата на пазарот и претприемништвото, еднаквата положба на сите субјекти на пазарот и забраната за монополска положба се неприменливи. Оттука, Судот цени дека наводите на подносителот на иницијативата за несогласност на оспорениот член 52 од Правилникот со уставните одредби од член 55 од Уставот се неосновани.

Во однос на наводите во иницијативата коишто се однесуваат на квалитетот, несовесно спроведување на возачките испити, како и висината на цените, истите се прашања од сферата на примена на прописите и како такви не се во надлежност на Уставниот суд. Имено, согласно со член 252 став 1 од Законот за безбедност на сообраќајот на патиштата, надзор над работата на испитен центар, во однос на исполнувањето на пропишаните услови за работа, начинот на спроведување на возачкиот испит за кандидат за возач и водењето на евиденциите утврдени со овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон, врши Министерството за внатрешни работи.

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.85/2024
Shkup, 17.04.2024

Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 17 prill 2024, miratoi

A K T V E N D I M

NUK INICIOHET procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së nenit 52 të Rregullores për mënyrën e mbajtjes së provimeve për patentë shoferi dhe kritereve më të përafërta në lidhje me kushtet hapësinore dhe pajisjet materialo-teknike dhe informatike të qendrave të provimeve dhe mbajtjen e evidencës në lidhje me testet e kryera për patentë shoferi, si dhe mënyrën e dhënies dhe heqjes së licencës për qendrën e provimeve, formën dhe përmbajtjen e formularit të licencës për qendrën e provimeve (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.139/2016 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 108/2022 dhe 21/2024), miratuar nga ministri i Punëve të Brendshme.

Arsyetim

Bojan Petrovski nga Manastiri në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut ka parashtruar iniciativë se neni 52 i kontestuar i rregullores së lartpërmendur ka të bëjë me procedurën për zgjedhjen e qendrave të provimeve për zbatimin e provimeve për patentë shoferi. Neni 240, paragrafi 1 i Ligjit për Sigurinë në Komunikacionin Rrugor, përcakton se aktivitetet për organizimin dhe zbatimin e provimit për drejtues automjeti i kryen personi juridik, në bazë të licencës së marrë nga Ministria e Punëve të Brendshme. Bëhet fjalë për persona juridikë privatë që marrin autorizim publik në bazë të licencës së marrë nga Ministria e Punëve të Brendshme, por sipas parashtruesit, fakti që neni i kontestuar i Rregullores kërkon që në konkursin e rajonit të qendrës së provimeve të zgjidhet vetëm personi i renditur në vendin e parë krijon pozicion monopolist në treg, gjë që bie ndesh me nenin 55 të Kushtetutës. Domethënë, nëse ligjvënësi do të vendoste që një person juridiko-privat të bënte teste për vozitje, atëherë do të ishte e palejueshme krijimi i monopolit, pasi pa konkurrencë, shërbimet e ofruara nga kompania që është monopol shpeshherë do të ishin të cilësisë së dobët.

Gjithashtu, sipas parashtruesit, niveli i çmimeve të shërbimeve të qendrave të provimit tregon për faktin se ka një pozicion monopolist në treg.

Për arsyet e cekura, nga Gjykata Kushtetuese kërkohet shfuqizimi i nenit 52 të Rregullores së kontestuar, i cili do të mundësonte përzgjedhjen e më shumë personave në konkurset për qendrat e provimit në zonat e Sektoreve të Punëve të Brendshme, gjë që do ta parandalonte një pozicion monopolist të qendrave të provimit dhe në të njëjtën kohë dhe cilësia e shërbimeve të tyre do të përmirësohej.

Gjykata në seancë konstatoi se neni 52 i Rregullores për mënyrën e mbajtjes së provimeve të vozitjes dhe kriteret më të detajuara lidhur me kushtet hapësinore dhe pajisjet materialо-teknike dhe informatike të qendrave të testimit dhe mbajtjen e evidencës lidhur me testet e zbatuara për patentë shoferi, si dhe mënyrën e dhënies dhe heqjes së licencës së qendrës së provimeve, formën dhe përmbajtjen e formularit të licencës së qendrës së provimeve, parashikohet që personave juridikë të renditur të parë për çdo qendër provimi t’u lëshohet licenca e qendrës së provimit.

III

Sipas nenit 51, paragrafit 1 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha dispozitat e tjera duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën dhe ligjin. Sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, secili është i obliguar të respektojë Kushtetutën dhe ligjet.

Neni 55, paragrafi 1 i Kushtetutës thotë se liria e tregut dhe sipërmarrja janë të garantuara. Sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, Republika siguron status të barabartë juridik për të gjitha subjektet e tregut. Republika ndërmerr masa kundër pozicioneve monopoliste dhe sjelljeve monopoliste në treg. Sipas paragrafit 3 të të njëjtit nen, liria e tregut dhe e sipërmarrësisë mund të kufizohet me ligj vetëm për qëllime të mbrojtjes së Republikës, ruajtjes së natyrës, mjedisit apo shëndetit të njeriut.

Gjykata Kushtetuese vendos për pajtueshmërinë e rregullave të tjera dhe të marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet, gjë që është përcaktuar saktësisht në nenin 110, paragrafin 2 të Kushtetutës.

Ligji për Sigurinë në Komunikacionin Rrugor (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.169/2015, 226/2015, 55/2016, 11/2018, 83/2018, 98/2019 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ nr.71/2020, 302/2020, 122/2021 dhe 33/2024), në pjesën e titulluar “Qendra e provimeve”, me dispozitat e neneve 240 – 248, rregullon çështjet e krijimit dhe funksionimit të një qendre provimi. Sipas këtyre dispozitave, punën e organizimit dhe zhvillimit të provimit të patentë shoferit për shofer kandidat e kryen personi juridik pas marrjes së licencës për qendër provimesh nga Ministria e Punëve të Brendshme për një periudhë pesëvjeçare nëse personi juridik i plotëson kërkesat e përcaktuara në ligj. Puna e organizimit dhe zhvillimit të provimit të shoferit kryhet nga qendra e testimit në përputhje me organizimin e njësive organizative përkatëse të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe mund të organizojë dhe zhvillojë provimin e patentë shoferit për kandidatin për drejtues automjeti në një degë, jashtë vendit të selisë së saj. Në këto qendra provimi janë përcaktuar vendet e provimit dhe numri minimal i komisioneve të provimit që duhet t’i kishin.

Në pajtim me autorizimin ligjor të përcaktuar në nenin 394, alineja 12 e Ligjit për Sigurinë në Komunikacionin Rrugor (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.169/2015, 226/2015, 55/2016, 11/2018, 83/2018 dhe 98/2019), ministri i Punëve të Brendshme e ka miratuar Rregulloren për mënyrën e zbatimit të provimeve për patentë shoferi dhe kriteret më të detajuara lidhur me kushtet hapësinore dhe pajisjet materialo-teknike dhe informatike të qendrave të provimeve dhe mbajtjen e evidencës për zbatimin e testeve për patentë shoferi si dhe mënyrën e dhënies dhe revokimit të licencës së qendrës së provimeve, formën dhe përmbajtjen e formularit të lejes së qendrës së provimeve (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.139/2016), i cili e përmban dispozitën tanimë të kontestuar.

Sipas pretendimeve të parashtruesit në iniciativë, dispozita e kontestuar e Rregullores, sipas së cilës në konkursin për zonën e qendrës së provimit mund të zgjidhet vetëm një person i renditur i pari, krijohet një pozicion monopolist në treg, bie ndesh me lirinë e tregut dhe të sipërmarrjes, të garantuara nga neni 55 i Kushtetutës.

Gjykata i konsideron të pabaza pretendimet e tilla të iniciatorit sepse nga analiza e dispozitës kontestuese të Rregullores, dispozitave kushtetuese dhe ligjore të lartpërmendura si dhe nga praktika ekzistuese kushtetuese dhe gjyqësore, rezulton se Rregullorja në pjesën kontestimore nuk është në kundërshtim me Ligjin për Siguri në Komunikacionin Rrugor dhe me parimin e lirisë së tregut dhe sipërmarrjes të përcaktuar në Kushtetutën e Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Gjithashtu, Gjykata Kushtetuese në dy raste ka vlerësuar kushtetutshmërinë e zgjidhjeve ligjore si dhe ligjshmërinë e dispozitave të akteve nënligjore të cilat në përmbajtjen e tyre ishin pothuajse identike me dispozitën specifike të Rregullores dhe me pretendimet në këtë iniciativë dhe mori qëndrim se pretendimet se neni 261 i Ligjit për Sigurinë në Komunikacionin Rrugor (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.54/2007, 86/2008 dhe 106/2008-korrigjim) është antikushtetues sepse lejon ekzistimin e pozicionit monopolist të qendrave të provimit në veprimtarinë e organizimit dhe mbajtjes së provimit të patentë shoferit – janë të pabaza dhe nuk kanë filluar procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së dispozitës kontestuese (U.nr.144/2007, datë 05.03.2008).

Gjykata, po ashtu me Aktvendimin U.nr.83/2019 të datës 28.04.2021, nuk ka iniciuar procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 240, paragrafi 4 të Ligjit për Sigurinë në Komunikacionin Rrugor (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë”. nr.169/2015, 226/2015, 55/2016, 11/2018, 83/2018, 98/2019 dhe 302/2020), si dhe nenit 2 të Rregullores për mënyrën e mbajtjes së provimeve për patentë shoferi dhe kriteret më të detajuara në lidhje me provimet, kushtet hapësinore dhe pajisjet materiale, teknike dhe informatike të qendrave të provimeve dhe mbajtjen e evidencës në lidhje me testet e kryera të vozitjes, si dhe mënyrën e dhënies dhe heqjes së licencës së qendrës së provimeve, formën dhe përmbajtjen e formularit të licencës së qendrës së provimeve ( “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.139/2016), miratuar nga Ministri i Punëve të Brendshme. Në këtë rast, Gjykata vlerësoi se “çështja nëse ligjvënësi do të vendosë për një numër të kufizuar qendrash provimi në rajone të caktuara apo do ta rregullojë këtë çështje me një shkallë më të lartë të liberalizimit të qendrave të provimit apo në një mënyrë tjetër të përcaktuar me ligj, është çështje e politikës legjislative të ligjvënësit në një çështje në të cilën ai vlerësoi se një shkallë e tillë rregullimi juridik ishte e nevojshme në jetën shoqërore të vendit.”

Ndryshe nga praktika kushtetuese-gjyqësore e përmendur më parë, në rastin konkret, iniciativa në fjalë e konteston vetëm nenin 52 të Rregullores, pa e kontestuar bazën ligjore të nenit 240 të Ligjit i cili është i operacionalizuar me Rregullore dhe nenin 52 të kontestuar të tij. Megjithatë, duke i marrë parasysh qëndrimet e parashtruara të Gjykatës, të cilat në mënyrë identike mund të pranohen si argumentim dhe të zbatohen në vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 52 të Rregullores, Gjykata konstatoi se nuk ka arsye për një vendim të ndryshëm për shkak të për sa vijon:

Në rastin konkret, dispozitat e neneve 240 dhe 394 të Ligjit, të cilat janë operacionalizuar me nenin 52 kontestues të Rregullores, paraqesin të drejtën e ligjvënësit për të rregulluar të drejtat, detyrimet, shtrirjen dhe dimensionet, kriteret për themelimin dhe numër i kufizuar i qendrave të provimit në rajonet e specifikuara. Është gjithashtu e drejta e ligjvënësit që të autorizojë Ministrin e e Punëve të Brendshme për miratimin e një rregulloreje që do të funksionalizojë më nga afër dispozitat ligjore, duke përfshirë çështjen që vetëm subjekteve juridikë të renditur të parë për çdo qendër provimi u jepet licenca e qendrës së provimit (si parashikon neni 52 i kontestuar i Rregullores) dhe një e drejtë e tillë dhe një rregullore e tillë nuk mund të përbëjnë kundërshtim me nenin 55 të Kushtetutës.

Në kuadër të qëndrimeve të parashtruara të mbajtura nga Gjykata Kushtetuese dhe vis a vis pretendimeve të parashtruesit të iniciativës në fjalë, sipas të cilave dispozita e kontestuar cenon lirinë e tregut dhe sipërmarrjes dhe personit të renditur të parë në konkursin për zonën e një qendre provimi i jepet një pozicion monopolist tregu, për Gjykatën është e qartë se kur bëhet fjalë për ushtrimin e kompetencave publike që rrjedhin nga kryerja e një shërbimi të caktuar publik në kompetencë të shtetit (në rastin konkret të Ministrisë së Punëve të Brendshme) ato mund të delegohen nga autoriteti shtetëror te personat juridikë privatë që duhet t’i plotësojnë kushtet dhe kriteret e përcaktuara me ligj dhe aktet nënligjore. Në një rast të tillë, pavarësisht nga numri i personave juridikë privatë të cilëve u janë transferuar autorizimet publike për të kryer një veprimtari të caktuar, nuk mund të bëhet fjalë për krijimin e një monopoli, sepse kryerja e një shërbimi publik nuk mund të barazohet me kryerjen e një veprimtarie tregtare.

Sipas Gjykatës, në rrethanat kur shteti ua delegon një pjesë të kompetencave publike subjekteve private, në bazë të kritereve të parashikuara në ligj, për këto subjekte nuk mund të zbatohen parimet mbi të cilat bazohet vlera themelore e nenit 55 të Kushtetutës, sepse në raste të tilla shteti paraqitet si transportues të autorizimeve publike edhe si rregullues edhe si kontrollues i materies në natyrën e tij ka interes publik. Në disa situata, shteti shfaqet edhe si transferues i pushteteve publike, edhe si rregullator dhe kontrollues i një çështjeje që është në thelb me interes publik. Në rrethana të tilla, siç është rasti konkret i qendrave të provimeve të renditura të para, thelbi dhe kuptimi i garancisë kushtetuese të lirisë së tregut dhe sipërmarrjes dhe pozicioni i barabartë i të gjithë subjekteve të tregut është i pazbatueshëm, pasi bëhet fjalë për ligje specifike subjektet që ushtrojnë kompetenca publike të deleguara për çështje me interes publik dhe për to nuk mund të zbatohen parimet dhe rregullat e tregut. Kjo është një çështje për të cilën ligjvënësi ka vlerësuar se një shkallë dhe shtrirje e tillë e rregullimit ligjor është e nevojshme në jetën shoqërore të vendit.

Ligjvënësi ka edhe autoritetin edhe të drejtën që të ndryshojë rregullat, shtrirjen dhe dimensionet e të drejtave dhe detyrimeve në rregullimin e kësaj çështjeje në një drejtim tjetër të përshtatshëm për nevojat e qytetarëve dhe interesat e personave juridikë, të cilat ligjvënësi do t’i rregullojë në mënyrë adekuate për çështjet sociale ose dhe nevojave ekonomike. Kjo do të thotë se mund të ketë një qasje më liberale sa i përket kritereve dhe kushteve të punës, licensimit, përzgjedhjes, mënyrës së kryerjes së provimit për patentë shoferi etj. Megjithatë, kjo nënkupton edhe të drejtën e shtetit për të mbrojtur, pra për të rifituar kompetencat publike të transferuara dhe për të qenë përgjegjës për të gjitha çështjet që kanë të bëjnë me çështjen e trajnimit për drejtimin e automjetit dhe fitimit të së drejtës për të drejtuar një mjet motorik, dhe në rrethana të tilla eventuale edhe një herë thelbi dhe kuptimi i garancisë kushtetuese të lirisë së tregut dhe sipërmarrjes, pozita e barabartë e të gjitha subjekteve të tregut dhe ndalimi i pozicioneve monopoliste janë të pazbatueshme. Prandaj, Gjykata konstaton se pretendimet e iniciatorit të iniciativës lidhur me mospërputhjen e nenit të kontestuar 52 të Rregullores me dispozitat kushtetuese të nenit 55 të Kushtetutës janë të pabaza.

Sa i përket pretendimeve në iniciativë që kanë të bëjnë me cilësinë, zbatimin e pakujdesshëm të testeve të patentë shoferit, si dhe nivelin e çmimeve, këto janë çështje nga sfera e zbatimit të rregulloreve dhe si të tilla nuk janë në juridiksionin e Gjykatës Kushtetuese. Përkatësisht, në pajtim me nenin 252 paragrafi 1 i Ligjit për Sigurinë në Komunikacionin Rrugor, mbikëqyrja e punës së qendrës së testimit, për sa i përket plotësimit të kushteve të përcaktuara të punës, mënyrës së mbajtjes së provimit të patentë shoferit kandidat dhe mbajtjes së evidencës të përcaktuara me këtë ligj dhe aktet nënligjore të nxjerra në bazë të këtij ligji i zbaton Ministria e Punëve të Brendshme.

Në bazë të lartpërmendurës, Gjykata vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska