У.бр.39/2023

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.39/2023
Скопје, 14 декември 2023 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу и д-р Дарко Костадиновски, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 14 декември 2023 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката 25-2146/12 од 12.06.2020 година на Советот на Општина Велес со која е донесен Детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и за дел од УБ 47 во УЕ IX, КО Велес – Општина Велес објавена во „Службен гласник на Општина Велес“ бр.8/2020.

Образложение

I

Адриана Хаџи Наумов, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на актот означен во диспозитивот на решението.

Според наводите во иницијативата, оспoрената одлука не e во согласност со член 8 став 1 алинеjа 10 од Уставот, според кој уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата е една од темелните вредности на уставниот поредок. Подносителот на иницијативата смета дека оспорената одлука е спротивнa на член 24 од Уставот со кое е загарантирано правото секој граѓанин да поднесува претставки до државни органи и други јавни служби и за нив да добие одговор, спротивна со член 51 од Уставот, односно со начелото на уставност и законитост, како и спротивна на точката 1 од Амандманот XVII кој го заменува ставот 1 на член 115 од Уставот од причини што не е земено предвид непосредното учество на граѓаните во одлучување за прашања од локално значење во областа на урбанизмот.

Законитоста на предметната одлука од страна на подносителот се оспорува од аспект на одредби на член 5 став 3, член 9 став 1 точки 1, 2, 3 и 9 и став 2 точка 3 од Законот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.32/2020), и на одредбите на член 35 став 12 од Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 90/17, 64/18, и 168/18). Подносителот на иницијативата ја оспорува законитоста на одлуката и од аспект на член 29 и член 30 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр.5/2002).

Подносителот на иницијативата смета дека при донесување на Одлуката, не била запазена ниту уставната ниту законската одредба во кои е уредено правото на непосредното учество на граѓаните во одлучување за прашања од локално значење во областа на урбанизмот, односно дека не бил земен предвид поднесениот анкетен лист. Според подносителот на иницијативата не била законски спроведена постапката при донесување на одлуката затоа што подносителот на анкетниот лист никогаш не добил образложение за прифаќање или неприфаќање на забелешките и предлозите поднесени во анкетниот лист.

Според наводите во иницијативата, со реализацијата на одлуката конкретно со изградбата на градба со катност П+3/П+9 односно деветкатница на градежната парцела 32.30 за КО Велес ќе се нанесе ненадоместлива штета и ќе се нарушат условите за хумано живеење и работа на граѓаните, безбедноста на граѓаните, нарушување на стабилноста на околните градби, нарушување на сончевата светлина на куќите и зградите кои граничат со оваа парцела, но и оние кои се во непосредна близина, спротивно на естетското и урбаното уредување на градот и традиционалната архитектура како и сообраќаен метеж поради немање на паркинг простор.

Поради наведеното, со иницијативата се бара Уставниот суд да поведе постапка за оценка на уставноста и законитоста на оспорената одлука и истата да се укине или поништи.

II

На седницата Судот утврди дека со член 1 од Одлуката се донесува детален урбанистички план ЗА ДЕЛ ОД УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, ОПШТИНА ВЕЛЕС. Документацијата за донесување на деталниот урбанистички план е изработена во согласност со Законот за просторно и урбанистичко планирање („Сл.весник на РМ“ број 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 и 168/18), Правилник за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање и Правилник за поблиската содржина, размер и начин на графичка обработка на урбанистичките планови („Службен весник на Република Македонија“ бр. 111/15, 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16 и 33/17)

Во член 2 од Одлуката се предвидува дека со овој урбанистички план се опфаќа плански опфат со основна класа на намена на површини
– А1 – домување во станбени куќи,
– А2 – домување во станбени згради,
– Б1 – мали комерцијални и деловни намени,
– Б2 – големи трговски единици,
– В1 – образование и наука,
– В2 – здравство и социјална заштита,
– Е2 – комунална супраструктура,
– Д2-заштитно зеленило и
– Д3-спорт и рекреација – со површина од 7,77 ha.

Границата на планскиот опфат започнува од јужна страна, од осовината на Стар мост и осовината на улицата „Јордан Хаџи Константинов Џинот“ од каде свртува кон север и оди во тој смер по цела должина на улицата „Коле Цветков“ после што свртува кон исток и продолжува во тој смер по цела должина на интегрираната површина, па повторно, свртува кон север сè до улицата „Нада Бутникошарова“.

Од таа точка оди кон север по истата улица („Нада Бутникошарова“) па продолжува во ист смер по улицата „Димитар Влахов“ сè до пресекот со улицата „Илинденска“ од каде свртува кон запад и оди по неа до пресек со улицата „Петре Прличко“ и оди по неа кон север сèдо пресек со КП 2825 (улица-пат) па, повторно, свртува кон запад и оди по неа се до средината на регулираното корито на река Вардар од каде свртува кон југ и оди по коритото се до осовината на Стариот мост од каде и што започнува.

Согласно член 3 составен дел на Одлуката содржи:
– текстуален дел и графички со параметри за спроведување на Предлог ДУП ЗА ДЕЛ ОД УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, ОПШТИНА ВЕЛЕС,
– Согласност од Министерството за транспорт и врски – Скопје бр. 24 – 379 0/3 од 12.06.2020 година,
– Извештај од Јавната презентација и Јавната анкета со прифатени и неприфатени забелешки на Предлог ДУП ЗА ДЕЛ ОД УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, ОПШТИНА ВЕЛЕС.

Во член 4 од Одлуката е утврдено дека за предлог ДУП ЗА ДЕЛ ОД УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, ОПШТИНА ВЕЛЕС, преку системот е-урбанизам добиена е согласност од Министерството за транспорт и врски – Скопје бр. 24-3790/3 од 12.06.2020 година.

Член 5 од Одлуката предвидува дека предлог ДУП ЗА ДЕЛ ОД УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, ОПШТИНА ВЕЛЕС, го спроведува Секторот за урбанизам, заштита на животната средина, комунални дејности, сообраќај, патишта, локален економски развој и информатичка технологија.

Според член 6 од Одлуката, оваа одлука влегува во сила наредниот ден од денот на објавувањето во „Службен гласник на Општина Велес“.

III

Судот, во претходна постапка, врз основа на нецелосно доставената документација од страна нa доносителот на оспорениот акт, ја утврди следната фактичка состојба:

Врз основа на Годишната програма за изработување на урбанистички планови на Општина Велес за 2016 година, градоначалникот на Општина Велес издал Соопштение за организирање на јавна презентација и јавна анкета по предлог Детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, Општина Велес. Годишната програма за изработување на урбанистички планови на Општина Велес за 2016 година не е доставена до Судот, а доставеното соопштение не е потпишано од овластеното лице и нема печат.

Јавна презентација била одржана на ден 16.05.2016 година во просториите на Општина Велес. Јавна анкета по Предлог ДЕТАЛЕН УРБАНИСТИЧКИ ПЛАН ЗА ДЕЛ ОД УБ 32 ВО УЕ 4 и ДЕЛ ОД УБ 47 ВО УЕ 9, ОПШТИНА ВЕЛЕС, била организирана во периодот од 06.05.2016 година до 20.05.2016 година од 8:00 до 16:00 часот. До Судот не е доставен доказ за објавување на соопштението во јавно гласило. Јавната анкета траела 11 работни дена, а заинтересираните граѓани и правни лица можеле да достават писмени забелешки, предлози, мислења на анкетни листови. Извештај со записник од расправата и со посебни образложенија за прифатените и неприфатени забелешки од стручната расправа до Судот не е доставен. Со одговорот на доносителот на оспорениот акт доставен до Судот, известени сме дека до Комисијата не бил доставен ниту еден анкетен лист.

Друштвото за урбанизам, проектирање и инженеринг „Тектон“ изготвил извештај од извршена стручна ревизија за Детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX-предлог план со тех. бр. 194/17 од август 2017 година.

Согласно Дописот од Министерството за транспорт и врски бр. 24-5193/2 од 17.05.2018 година не била издадена согласност на Предлог- планот и приложената документација по основ на Конечниот предлог-детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX за плански период (2015-2020) со плански опфат (8,50ха) изработен од „УРБАН ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ – Велес со тех. бр.37/15 од април 2018 година со што Министерството за транспорт и врски ја враќа целокупната документација за да се отстранат недостатоците и забелешките.

Друштвото за трговија и услуги „Билд урбан“ ДООЕЛ Скопје изготвило извештај од извршена стручна ревизија за Детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX-предлог план со тех.бр.379/18 од август 2018 година.

На 29.10.2018 година Општина Велес повторно се обратила со барање до Министерството за транспорт и врски за издавање на согласност на Конечен предлог-детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX изработен од „УРБАН ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ – Велес со тех. бр. 37/15 од октомври 2018 година. На 12.11.2018 година со допис за неиздавање на согласност и враќање на документација од страна на Министерството било укажано за недостатоците и забелешките (вкупно 41), како и забелешките и недостатоците во однос на водената постапка (вкупно 12).

Управата за заштита на културно наследство на 09.04.2019 година доставила мислење со кое нема забелешки по однос на усвојувањето на Детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX изработен од од „УРБАН ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ – Велес со тех. бр. 37/15 од март 2019 година.

Министерството за здравство на ден 10.04.2019 година преку информацискиот систем е-урбанизам дава мислење со кое нема забелешки во однос на доставениот Конечен предлог-детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX изработен од „УРБАН ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ – Велес со тех. бр. 37/15 од март 2019 година.

Министерството за образование и наука врз основа на приложен Конечен детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX изработен од „ Дизајн центар инжинеринг “со тех. бр. 37/15 од јули 2019 година издало позитивно мислење 3 .

На 03.09.2019 година „Електродиструбуција“ ДООЕЛ Скопје издала позитивно мислење по дописот бр. 0302-163 од 21.08.2019 година од Општина Велес со известување дека немаат забелешки за постојните и новопланираните електроенергетски објекти и инфраструктура.

ЈКП „Дервен“ Велес врз основа на корегирана планска документација со тех.бр. 37/15 изработено од „Урбан ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ – Велес на 24.09.2019 година дал позитивно мислење за истата.

На 25.09.2019 година Општина Велес повторно се обратила до Министерството за транспорт и врски за издавање на согласност на Конечен предлог-детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX Општина Велес, за плански период (2015-2020), со плански опфат (78085м2) изработен од „УРБАН ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ –Велес со тех. бр. 37/15 од септември 2019 година. На 28.10.2019 година со допис за неиздавање на согласност и враќање на документација од страна на Министерството било укажано за недостатоците и забелешките (вкупно 25), како и забелешките и недостатоците во однос на водената постапка (вкупно 9) со дополнување дека по постапувањето на забелешките потребно е повторно спроведување на јавна презентација и јавна анкета.

Согласно донесената Годишна програма за изработување на урбанистички планови на Општина Велес за 2020 година со Одлука бр. 25-4504/5 од 15.11.2019 година од Советот на Општина Велес којашто не е доставена до Судот, градоначалникот на 24.01.2020 година под УП БР.1310-1 дава соопштение за организирање на јавна презентација по предлог детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX. Во текстот на Соопштението е утврдено дека јавната анкета ќе трае 10 работни дена од 30.01.2020 година до 12.02.2020 година, а јавната презентација ќе се одржи на ден 05.02.2020 година во 13:00 часот во просториите на Општина Велес. Согласно Соопштението заинтересираните граѓани и правни лица можеле да достават писмени забелешки, предлози и мислења на анкетни листови.

На 27 јануари 2020 година, Соопштението за организирање на јавна презентација било објавено во дневниот весник „Нова Македонија“, а од потврдата издадена од „Голди радио“ може да се види дека Соопштението го емитувале три дена (25, 26 и 27 јануари 2020 година).

Изготвен е Записник за одржаната јавна презентација по Предлог-детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX која се одржала на 05.02.2020 година со почеток во 13,00 часот.

На 12.02.2020 година во Општина Велес примен е Анкетен лист бр.1.

Тричлена Комисија на 02.03.2020 година изготвила Извештај за прифатени и неприфатени забелешки за Предлог детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX заведен под УП.бр. 1310-01 од 02.03.2020 година во кој се опфатени забелешките и делумно образложените одговори за прифатени и неприфатени забелешки. Забелешката по основ на анкетниот лист бр. 1 не била прифатена без дадено образложение за неприфаќање на истата.

Агенцијата за катастар на недвижности на 08.04.2020 година со допис – Мислење за утврдена состојба заведено под бр. 0939-4148/1 дал позитивно мислење со кој потврдува дека урбанистичкиот проект го исполнува квалитетот од тематски и тополошки карактер по извршеното споредување на податоците од Детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX изработен од „Урбан ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ – Велес со тех. бр. 37/15 од март 2020 година.

Друштвото за трговија и услуги „Билд урбан“ ДООЕЛ Скопје изготвило извештај од извршена стручна ревизија за Детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX-предлог план со тех. бр. 0901/237/20 од мај 2020 година.

Постапувајќи по забелешките на Министерството за транспорт и врски по однос на планското решение Стручната комисија за изготвување на Извештајот од јавната презентација и јавната анкета со Заклучок УП БР.1310-1 од 29.05.2020 година се обратила до Министерството.

На 11.06.2020 година согласно член 36 став 5 од Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на РМ“ бр.199/14 44/15 193/15 31/16 163/16 64/18 и 168/18), Комисијата за урбанизам по спроведената втора јавна анкета дала позитивно мислење за усогласеноста на Конечниот предлог детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX со одредбите од Законот.

Министерство за транспорт и врски врз основа на член 38 од Законот за просторно и урбанистичко планирање на 12.06.2020 година издало Согласност број 24-3790/3 на Конечниот предлог детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX за плански период 2015-2020 со плански опфат (78085м2) изработен од „УРБАН ПРОЕКТИНГ“ ДООЕЛ – Велес со тех. бр. 37/15 од јуни 2020 година.

На 12.06.2020 година, Советот на Општината Велес, ја донел оспорената Одлука за донесување на ДУП за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, ОПШТИНА ВЕЛЕС број 25-2146/12 објавена во „Службен гласник на Општина Велес“ на 12 јуни 2020 година.

Врз основа на одговорот на доносителот на оспорениот акт, Судот утврди дека поради изминат подолг временски период од три години доносителот на оспорениот акт, не е во можност да го најде во архивата писменото известување со потврда за прием со образложените причини за прифаќање или неприфаќање на забелешките по анкетниот лист.

Во постапката пред Судот не е доставена целокупната документација за спроведување на сите предвидени фази за донесување на оспорениот план.

IV

Според член 8 став 1 алинеи 3, 9 и 10 од Уставот на Република Северна Македонија, темелни вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија, меѓу другото, се владеењето на правото, локалната самоуправа и уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата.

Според член 51 од Уставот, законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и законите. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Со Амандманот XVII точка 1 од Уставот е пропишано дека во единиците на локалната самоуправа граѓаните непосредно и преку претставници, учествуваат во одлучувањето за прашањата од локално значење, а особено во областите на јавните служби, урбанизмот и руралното планирање, заштитата на околината, локалниот економски развој, локалното финансирање, комуналните дејности, културата, спортот, социјалната и детската заштита, образованието, здравствената заштита и во други области утврдени со закон.

Уставот предвидел дека уредувањето и хуманизацијата на просторот како темелна вредност на уставниот поредок се операционализира преку системот на просторно и урбанистичко планирање кој, меѓу другите начела, се темели и на начелото на заштита на јавниот интерес. За овој принцип се води грижа во сите фази од урбанистичкото планирање, односно во постапките на изработување, донесување, спроведување и следење на спроведувањето на урбанистичките планови, поради што и законодавецот предвидел изречна одредба според која со урбанистичкото планирање задолжително се штити јавниот интерес кој е приоритетен, додека приватниот интерес се обезбедува согласно со закон. Грижата за јавниот интерес се изразува и преку сложените постапки за донесување на урбанистичките планови, кои се изработуваат во различни фази и во постапка којашто треба да биде јавна, транспарентна и инклузивна, во која граѓаните непосредно учествуваат со давање на свои мислења и забелешки, со учество на стручни лица и вршење на стручна ревизија за да на крајот постапката заврши со давање согласност од надлежното министерство со што се потврдува дека планот е донесен согласно одредбите на Законот и прописите донесени врз основа на Законот. Вака операционализираната темелна вредност во практиката се гарантира и заштитува преку друга темелна вредност преку владеењето на правото.

Ваквиот уставен стандард произлегува од таму што постапката за донесување на плановите се состои од вкупност на дејствија кои се преземаат последователно, при што законитото преземање на претходното дејствие е предуслов за законито преземено наредно дејствие во постапката и обратно, незаконитоста на дејствието преземено претходно ја доведува во прашање законитоста на сите други преземени дејствија.

Согласно член 3 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр.5/02), единици на локалната самоуправа се општините и своите надлежности ги извршуваат преку органи избрани непосредно од граѓаните.

Во глава III од Законот, насловена како „Надлежности на општините“, е содржан член 22 во кој е наведена листата на надлежностите на општините. Притоа, општините покрај другото, се надлежни за вршење на работите од областа на урбанистичкото (урбано и рурално) планирање, издавањето на одобрение за градење на објекти од локално значење утврдени со закон, уредувањето на просторот и уредувањето на градежното земјиште. Согласно став 2 на овој член, надлежностите од ставот (1) на овој член се извршуваат согласно со стандардите и постапките утврдени со закон, а во став 3 е уредено дека со закон се утврдуваат работите од надлежност на општината кои таа задолжително ќе ги врши.

Според член 32 став 1 од Законот, Советот е претставнички орган на граѓаните кој одлучува во рамките на надлежностите на општината.

Од вака наведените уставни и законски одредби како и член 20 од Законот за локалната самоуправа, произлегува дека согласно начелото на супсидијарност, општините се надлежни само за она што со Уставот и закон е предвидено како нивна надлежност. Во насока на ова, основната улога и надлежност на општината како единица на локалната самоуправа е уредување и хуманизација на просторот, урбанистичко планирање на истиот и таа се остварува преку донесување на урбанистички планови и програми. Своите надлежности општините ги остваруваат преку органите на општината (совет и градоначалник), а советот е претставнички орган на граѓаните со точно пропишани законски надлежности.

Во Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 90/17, 64/18, и 168/18), кој бил во важност во време на спроведување на постапката за носење на оспорениот акт, помеѓу другото е предвидено дека во постапката за изработување на плановите задолжително се применуваат стандардите и нормативите за уредување на урбанистичкото планирање (член 68) како и стратегиска оцена за влијание врз животната средина и врз здравјето на луѓето (член 28).

Од наведените законски одредби произлегува дека сите инволвирани субјекти во процесот на планирање имаат законска обврска во изработка, донесување и спроведување на плановите да обезбедат похумано живеење и работа на граѓаните, рамномерен и просторен развој на населените места и градби, рационално и одржливо користење на просторот, заштита на културно наследство и заштита и унапредување на животната средина и природа, усогласеност со европските нормативи и стандарди во планирање и уредување на просторот што е и интенција на Законот за просторно и урбанистичко планирање.

Уставниот суд нема надлежност да ја преиспитува целисходноста и оправданоста на предложените плански решенија, туку комисија која е надлежна да постапува по забелешки и предлози од граѓаните и да одлучува за нивната оправданост или неоправданост. Имено, клучно за постапката во која е донесен оспорениот план е транспарентноста во смисла на запознавање на граѓаните со планските решенија, заради овозможување на граѓаните преку анкетни листови да достават свои предлози и забелешки.

Со Законот за просторно и урбанистичко планирање се уредуваат условите и системот на просторното и урбанистичкото планирање, видовите на планска документација и постапката за изработување и донесување на истата како и други прашања од областа на просторното и урбанистичкото планирање.

Законот за просторно и урбанистичко планирање во член 7 уредува дека во зависност од просторот кој е предмет на планирањето се донесуваат следните планови: Просторен план на Република Македонија и урбанистички планови во кои спаѓаат генерален урбанистички план, детален урбанистички план, урбанистички план за село и урбанистички план вон населено место.

Согласно член 11 од Законот, детален урбанистички план, за каков што се работи во конкретниот случај, се донесува за плански опфат за кој е донесен генерален урбанистички план. Деталниот урбанистички план содржи текстуален дел и графички приказ на планските решенија на опфатот, како и нумерички дел со билансни показатели за планскиот опфат и за инфра-структурата.

Понатаму, согласно член 16 од Законот, изработување на урбанистички планови вршат правни лица кои поседуваат лиценца, што ја издава органот на државната управа надлежен за вршење на работите од областа на уредување на просторот под услови утврдени во овој член од Законот.

Според член 20 од Законот, за изработување на плановите од член 7 став 1 точка 2 на овој закон, општините и Градот Скопје донесуваат годишна програма. Општините и Градот Скопје ја доставуваат програмата до органот на државната управа надлежен за вршење на работите од областа на уредувањето на просторот и задолжително ја објавуваат во службено гласило.

Постапката за изработување и донесување на урбанистички планови, регулациски планови на генерални урбанистички планови, урбанистичко-плански документации и урбанистичко-проектни документа-ции се спроведува во електронска форма преку информациски систем е-урбанизам.

Согласно член 29 од Законот, просторниот план и генералниот урбанистички план се изработуваат во две фази, односно како нацрт на план и предлог на план, а деталниот урбанистички план, урбанистичкиот план за село и урбанистичкиот план за вон населено место се изработуваат во една фаза, како предлог на план.

Јавна презентација и јавна анкета се спроведува на предлог на детален урбанистички план, на предлог на урбанистички план за село и на предлог на урбанистички план за вон населено место, по добивање на стручно мислење на предлогот на план согласно член 33 на овој закон.

Организирањето на јавната презентација и јавната анкета на плановите го врши општината. Согласно член 35 став 3 од Законот за просторно и урбанистичко планирање за одржување на јавна презентација и јавна анкета се известуваат субјектите од член 32 став (1) на овој закон, во електронска форма преку информациски систем е-урбанизам, а се објавува и соопштение во информациски систем е-урбанизам, како и во две јавни гласила, најмалку три работни дена пред започнувањето на јавната анкета, во кое задолжително се наведува називот на планот, времето и местото на одржување на јавната анкета, времето и местото на одржување на јавната презентација, местоположбата и површината на опфатот на планот како и имињата на улиците кои се во рамки на опфатот на планот, а се објавува и соопштение во информациски систем е-урбанизам, како и во две јавни гласила, најмалку три работни дена пред започнувањето на јавната анкета.

Јавната презентација и јавната анкета се спроведуваат со излагање на планот на јавно место кое се наоѓа во општината или во просториите на општината. Јавната анкета трае најмалку десет работни дена, во кој рок заинтересираните граѓани и правни лица од конкретното подрачје опфатено со планот можат да достават забелешки, предлози и мислења на анкетни листови (во електронска или писмена форма).

Според Законот за просторно и урбанистичко планирање, извештај од јавната анкета со образложение за прифатените и неприфатените забелешки за плановите изработува стручна комисија формирана од градоначалникот на општината, која е составена од три члена, и тоа: претставник на изработувач на планот, вработено лице во општинската администрација надлежно за урбанистичко планирање и стручен работник од областа на урбанистичкото планирање. Според член 35 став 11 од Законот, извештајот е составен дел на одлуката за донесување на предлогот на планот, а согласно ставот 12, врз основа на извештајот, комисијата е должна писмено да го извести секое лице кое поднело анкетен лист со образложение за прифаќање или неприфаќање на неговите забелешки или предлози при што лицата кои поднеле анкетен лист во електронска форма се известуваат електронски преку информациски систем е-урбанизам, а лицата кои поднеле анкетен лист во хартиена форма се известуваат писмено.

Од изнесените законски одредби произлегува дека законодавецот, во функција на обезбедување на уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата, утврдил прецизна регулатива во врска со планирањето на просторот, точно определувајќи ги плановите за просторно и урбанистичко планирање, нивната содржина и постапката за нивно донесување.

Во конкретниот случај од увидот во доставената документација неспорно произлегува дека заинтересиран граѓанин учествувал на јавната анкета во постапката за донесување на оспорената одлука на начин што поднел анкетен лист во кој истакнува забелешки по однос на предлог ДУП ЗА ДЕЛ ОД УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, ОПШТИНА ВЕЛЕС.

Од доставениот Извештај УП бр.1310-01 од 02.03.2020 година може да се види дека забелешката по анкетниот лист не е прифатена. Доносителот на оспорениот акт со образложение дека е изминат подолг временски период од три години даде одговор дека известувањето со потврда за прием на доставница со образложени причини за прифаќање или неприфаќање на забелешки, не може да најде во архивата. Согласно Законот за просторно и урбанистичко планирање, Комисијата е должна писмено да го извести секое лице кое поднело анкетен лист со образложение за прифаќање или неприфаќање на неговите забелешки или предлози при што лицата кои поднеле анкетен лист во електронска форма се известуваат електронски преку информациски систем е-урбанизам, а лицата кои поднеле анкетен лист во хартиена форма се известуваат писмено. Со оглед на тоа што пред Судот не беше презентиран доказ за писмено известување на лицето чии забелешки биле прифатени или пак одбиени, Судот оцени дека постои сомнение за повреда на член 35 став 12 од Законот за просторно и урбанистичко планирање, член 8 став 1 алинеи 3, 9 и 10, член 24 и член 51 од Уставот.

Од Согласноста од 12 јуни 2020 година на Министерството за транспорт и врски за донесениот план произлегува дека до Министерството од доносителот на оспорениот акт била доставена и друга документација за спроведување на постапката, но Судот не располага со истата. Поточно до Судот не е доставена следната документација:

– Измена и дополнување на годишна програма за урбано планирање на Општина Велес за 2014 година бр. 07-5152/9 од 20.06.2014 година;
– Годишна програма за урбанистичко планирање на Општина Велес за 2015 година бр. 07-8457/7 од 14.11.2014 година;
– Решение за формирање на Комисија за урбанизам бр. 08-3166/1 од 08.05.2015 година;
– Програма за дополнување на Програмата за изработка на урбанистички планови во Општина Велес за 2015 година бр. 27-388/12 од 24.06.2015 година;
– Годишна програма за урбанистичко планирање на Општина Велес за 2016 година бр. 27-6567/9 од 16.11.2015 година;
– Планска програма изработена од комисијата за урбанизам, бр.1301-1 од 28.01.2016 година;
– Предлог за одобрување на планска програма бр.1301-1 од 29.01.2016 година;
– Решение за одобрување на планска програма бр.1301-1 од 29.01.2016 година;
– Извештај од стручно мислење по Предлог – планот од Комисијата бр. УП1310-1 од 28.04.2016 година;
– Решение за формирање на Стручна комисија за изработка на извештај од јавна анкета;
– Решение за организирање на јавна презентација и јавна анкета УП бр. 1310-1 од 03.05.2016 година;
– Потврда за објава на одржување на јавна презентација и јавна анкета во две јавни гласила, во е-урбанизам;
– Мислење од Македонски Телеком АД Скопје бр. 07-207244/1 од 23.05.2016 година;
– Записник од спроведена јавна презентација бр. 1310-1 од 30.05.2016 година;
– Одлука за неспроведување на стратегиска оцена на животна средина бр.1310-1 од 03.06.2016 година;
– Известување од Министерството за животна средина и просторно планирање, во однос на прифаќање на Одлуката за неспроведување на стратегиска оцена на животна средина бр.15-4003/2 од 04.07.2016 година;
– Годишна програма за урбанистичко планирање на Општина Велес за 2017 година бр. 27-7061/7 од 15.11.2016 година;
– Решение за разрешување и именување на член на Комисија за урбанизам бр. 08-3956/1 од 13.09.2017 година;
– Годишна програма за урбанистичко планирање на Општина Велес за 2018 година бр. 25-4877/4 од 15.11.2017 година;
– Решение за разрешување и именување на член на Комисија за урбанизам бр.08-5113/1 од 03.10.2018 година;
– Годишна програма за урбанистичко планирање на Општина Велес за 2019 година бр. 25-5853/8 од 15.11.2018 година;
– Мислење од Дирекција за заштита и спасување ПО Велес бр.09-70/3 од 12.04.2019 година;
– Мислење од Работнички универзитет „Благој Страчковски“ Велес;
– Студија за водостопанска инфраструктура тех.бр. ХС-01-11/2019 од ноември 2019 година изработена од Аква-инг ДОО Штип;
– Годишна програма за урбанистичко планирање на Општина Велес за 2020 година бр. 25-4504/5 од 15.11.2019 година;
– Решение за формирање на Стручна комисија за изработка на извештај од јавна анкета бр.1310-01 од 24.01.2020 година;
– Решение за организирање на јавна презентација и јавна анкета УП бр. 1310-1 од 24.01.2020 година;
– Заклучок од Комисија бр. УП1310-1 од 26.01.2020 година;
– Известување од Министерство за култура – сектор за инвестициони работи бр.50/233/2 од 29.01.2020 година;
– Одлука за определување на крајбрежен појас на река Вардар согласно Деталниот урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX со бр. 25-797/7 од 12.02.2020 година;
– Решение за Согласност од Министерство за животна средина и просторно планирање –Управа за животна средина-Сектор води на Предлог-одлука за определување на ширина на крабрежен појас на река Вардар УП1-11/51675/2019 од 29.01.2020 година;
– Мислење за утврдена состојба од Агенцијата за катастар на недвижности бр. 0939-4148/4 од 18.05.2020 година;
– Одговор по барање од Министерството за труд и социјална политика бр. 03-3560/1 од 28.05.2020 година и
– Конечен предлог-детален урбанистички план за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, Општина Велес, за плански период (2015-2020), со плански опфат (78085м2), изработен од „Урбан проектинг“ ДООЕЛ Велес со бр. 35/15 од јуни 2020 година.

Судот не ја анализираше основаноста на иницијативата по однос на можна повреда на член 5 став 3, член 9 став 1 точките 1, 2, 3 и 9 и став 2 точка 3 од Законот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.32/2020), а имајќи го предвид временскиот период на носење на оспорениот акт.

Од наведеното произлегува дека во постапката за изработување на урбанистичките планови треба да се овозможи директно и ефикасно учество на граѓаните и јавноста во уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и природата како темелна вредност на уставниот поредок. Тоа значи дека забелешките на граѓаните дадени во определена фаза од постапката треба да се ефектуираат во наредната фаза од постапката на изработување на урбанистичкиот план, така што ќе бидат вградени во планските решенија доколку бидат прифатени, со што ќе се потврди инклузивноста и транспарентноста на процесот на изработка и донесување на урбанистичките планови. Истото се однесува и на мислењата на органите кои учествуваат во процесот на изработување на урбанистичките планови, коишто, исто така, треба да бидат вградени во планските решенија, пред истите да преминат во наредната фаза од нивното изготвување и донесување.

Со оглед на тоа што во конкретниот случај, во постапката пред Судот не беше презентиран доказ за доставување на писмено известување до лицето кое поднело анкетен лист, а воедно поради фактот што до Судот не беше доставена во целост документацијата која и претходела за донесување на оспорената одлука, Судот оцени дека основано може да се изрази сомнение за согласноста на оспорената одлука со наведените законски и уставни одредби.

V

Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.39/2023
Shkup, 14 dhjetor 2023

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq – Anastasovska, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu dhe dr. Darko Kostadinovski, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 14 dhjetor 2023, miratoi

A K T V E N D I M

INICOHET Procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit 25-2146/12 të datës 12.06.2020 të Këshillit të Komunës së Velesit, me të cilin është miratuar Plani i detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe për një pjesë të UB 47 në UE IX, KO Veles – Komuna е Velesit botuar në “Gazetën Zyrtare të Komunës së Velesit” nr..8/2020.

Arsyetim

I

Adriana Haxhi Naumov, në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, dërgoi iniciativë për fillimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së aktit të shënuar në dispozitivin e aktvendimit.

Sipas pretendimeve në iniciativë, vendimi i kontestuar nuk është në përputhje me nenin 8 paragrafi 1 alineja 10 të Kushtetutës, sipas të cilit rregullimi dhe humanizimi i hapësirës dhe mbrojtja dhe përmirësimi i mjedisit jetësor dhe natyrës është një nga vlerat themelore të rendit kushtetues. Parashtruesja e iniciativës vlerëson se vendimi i kontestuar është në kundërshtim me nenin 24 të Kushtetutës, i cili garanton të drejtën e çdo qytetari për të paraqitur kërkesa pranë organeve shtetërore dhe shërbimeve të tjera publike dhe për t’u përgjigjur për to, në kundërshtim me nenin 51 të Kushtetutës, respektivisht parimi i kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë, si dhe në kundërshtim me pikën 1 të Amendamentit XVII që zëvendëson paragrafin 1 të nenit 115 të Kushtetutës për arsye se pjesëmarrja e drejtpërdrejtë e qytetarëve në vendimmarrje për çështje me rëndësi vendore në fushën e urbanizmit nuk merret parasysh.

Ligjshmëria e vendimit në fjalë nga parashtruesja kontestohet nga pikëpamja e dispozitave të nenit 5 paragrafi 3, nenit 9 paragrafi 1 pikat 1, 2, 3 dhe 9 dhe paragrafit 2 pika 3 të Ligjit për planifikim urbanistik “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 32/2020), dhe dispozitat e nenit 35 paragrafi 12 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 199/14, 44 /15, 193/15, 31/16, 163 /16, 90/17, 64/18 dhe 168/18). Parashtruesi i iniciativës e konteston ligjshmërinë e vendimit në aspektin e nenit 29 dhe nenit 30 të Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 5/2002).

Parashtruesja e iniciativës konsideron se në momentin e marrjes së Vendimit nuk është respektuar as dispozita kushtetuese dhe as ajo ligjore, e cila rregullon të drejtën e pjesëmarrjes së drejtpërdrejtë të qytetarëve në vendimmarrje për çështje me rëndësi vendore në fushën e urbanizimit pra nuk është marrë parasysh lista anketuese e dërguar. Sipas parashtruesit të iniciativës, procedura nuk është zbatuar ligjërisht me rastin e marrjes së vendimit sepse parashtruesja në listë anketuese asnjëherë nuk ka marrë arsyetim për pranimin ose mospranimin e vërejtjeve dhe propozimeve të parashtruara në listën anketuese.

Sipas pretendimeve në iniciativë, me zbatimin e vendimit konkretisht me ndërtimin e objektit me lartësi P+3/P+9, pra objekt nëntëkatësh në parcelën ndërtimore 32.30, për KO Veles do të ketë dëme të pariparueshme dhe do të prishen kushtet për një jetë dhe punë humane të qytetarëve, siguria e qytetarëve, prishja e stabilitetit të objekteve përreth, prishja e dritës së diellit të shtëpive dhe ndërtesave që kufizohen me këtë parcelë, por dhe ato që ndodhen në afërsi, në kundërshtim me rregullimin estetik dhe urbanistik të qytetit dhe arkitekturën tradicionale si dhe bllokime të trafikut për shkak të mungesës së hapësirës për parkim.

Për sa më sipër, me iniciativën kërkohet që Gjykata Kushtetuese të inicojë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së vendimit të kontestuar dhe ndërprerjen ose anulimin e tij.

II

Gjykata në seancë konstatoi se me nenin 1 të Vendimit miratohet plani i detajuar urbanistik PËR NJË PJESË TË UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, KOMUNA E VELESIT. Dokumentacioni për miratimin e planit të detajuar urbanistik është përgatitur në pajtim me Ligjin për planifikim hapësinor dhe urbanistik (“Gazeta Zyrtare e RM-së” nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 dhe 168/18), Rregullorja për standardet dhe normat për planifikim urbanistik dhe Rregullorja për përmbajtjen e detajuar, shkallën dhe mënyrën e përpunimit grafik të planeve urbanistike (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 111/15, 142. /15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16 dhe 33/17)

Në nenin 2 të Vendimit përcaktohet se ky plan urbanistik përfshin fushëveprimin planifikues me klasën bazë të dedikimit të sipërfaqes
– A1 – strehim në shtëpi banimi,
– A2 – strehim në ndërtesa banimi,
– B1 – dedikime të vogla tregtare dhe biznesi,
– B2 – njësi të mëdha tregtare,
– V1 – arsimi dhe shkenca,
– V2 – mbrojtje shëndetësore dhe sociale,
– E2 – superstrukturë komunale,
– D2- gjelbërim i mbrojtur dhe
– D3-sport dhe rekreacion – me një sipërfaqe prej 7,77 ha.

Kufiri i zonës planifikuese fillon nga ana jugore, nga aksi i Urës së vjetër dhe aksi i rrugës “Jordan Haxhi Konstantinov Xhinot”, nga ku kthehet në veri dhe shkon në atë drejtim në të gjithë gjatësinë e rrugës “Kole Cvetkov” pas së cilës kthehet në lindje dhe vazhdon në atë drejtim përgjatë gjithë gjatësisë së sipërfaqes së integruar dhe përsëri kthehet në veri deri në rrugën “Nada Butnikosharova”.

Nga ajo pikë, shkon në veri përgjatë së njëjtës rruge (“Nada Butnikosharova”) pastaj vazhdoni në të njëjtin drejtim përgjatë rrugës “Dimitar Vllahov” deri në kryqëzimin me rrugën “Ilindenska”, nga ku kthehn nga perëndimi dhe e shkon deri në kryqëzimin me rrugën “Petre Prliçko” dhe e ndjek në veri, duke u kryqëzuar me PK 2825 (rrugicë-rrugë), pastaj përsëri kthehet nga perëndimi dhe e ndjek deri në mesin e shtratit të rregulluar të lumit Vardar, prej nga kthehet në jug dhe ndjek shtratin deri në aksin e Urës së vjetër nga ku edhe fillon.

Në pajtim me nenin 3, pjesë përbërëse e Vendimit përmban:
– pjesë tekstuale dhe grafika me parametra për zbatimin e Propozimit të PDU-së PËR PJESË TË UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, KOMUNA E VELESIT,
– Pëlqim nga Ministria e Transportit dhe Lidhjeve – Shkup nr. 24 – 379 0/3 të datës 12.06.2020,
– Raporti i Prezantimit Publik dhe Anketa Publike me komente të pranuara dhe të papranuara për Propozimin e PDU-së PËR PJESË TË UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, KOMUNA E VELESIT.

Në nenin 4 të Vendimit, konstatohet se për propozimin e PDU-së PËR PJESË TË UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, KOMUNË E VELES, është marrë pëlqim nga Ministria për Transport dhe Lidhje – Shkup nr. 24-3790/3 nga 12.06.2020.

Në nenin 5 të Vendimit është përcaktuar se propozimi i PDU-së PËR PJESË TË UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, KOMUNA E VELESIT, zbatohet nga Sektori i Urbanizimit, mbrojtjes së mjedisit jetësor, veprimtarive komunale, komunikacionit, rrugëve, zhvillimi ekonomik lokal dhe teknologjia informatike.

Sipas nenit 6 të Vendimit, ky vendim hyn në fuqi ditën e nesërme nga dita e publikimit në “Gazetën Zyrtare të Komunës së Velesit”.

III

Gjykata, në procedurë të mëparshme, në bazë të dokumentacionit jo të plotë të dërguar nga miratuesi i aktit të kontestuar, ka konstatuar gjendjen faktike si në vijim:

Bazuar në Programin vjetor për zhvillimin e planeve urbanistike të Komunës së Velesit për vitin 2016, Kryetari i Komunës së Velesit ka lëshuar Njoftim për organizimin e prezantimit publik dhe anketës publike për propozimin e Planit të detajuar urbanistik për një pjesë të UB-së 32 në UE IV dhe një pjesë e UB 47 në UE IX, Komuna e Velesit. Programi vjetor për zhvillimin e planeve urbanistike të Komunës së Velesit për vitin 2016 nuk është dërguar në Gjykatë, ndërsa njoftimi i dërguar nuk është nënshkruar nga personi i autorizuar dhe nuk ka vulë.

Prezantimi publik është mbajtur më 16 maj 2016 në hapësirat e Komunës së Velesit. Në periudhën prej datës 06.05.2016 deri më 20.05.2016 nga ora 8:00 deri në orën 16:00 është organizuar anketë publike mbi Propozimin për PLAN TË DETAJUAR URBANISTIK PËR PJESËN E UB 32 NË UE 4 dhe PJESËN E UB 47 NË UE 9, KOMUNA E VELESIT. Në Gjykatë nuk është dërguar asnjë dëshmi për publikimin e shpalljes në një gazetë publike. Anketa publike ka zgjatur 11 ditë pune dhe qytetarët e interesuar dhe personat juridikë kanë mundur të paraqesin komente, sugjerime, mendime me shkrim në fletë anketuese. Në Gjykatë nuk është dërguar raport me procesverbal nga debati dhe arsye të veçanta për vërejtjet e pranuara dhe të papranuara nga mbledhja profesioniste. Me përgjigjen e miratuesit të aktit kontestues të dorëzuar në Gjykatë, njoftohemi se Komisionit nuk i është dërguar asnjë fletë anketuese.

Shoqëria për Urbanizim, Projektim dhe Inxhinieri “Tekton” ka përgatitur një raport nga revizioni i ekspertëve për Planin e Detajuar Urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX-propozim plan me teknik. nr. 194/17 të gushti i vitit 2017.

Sipas shkresës së Ministrisë së Transportit dhe Lidhjeve nr. 24-5193/2 të datës 17.05.2018 nuk është dhënë pëlqimi për Draft Planin dhe dokumentacionin e bashkangjitur bazuar në Draft Planin e Detajuar Urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX për periudhën e planifikimit ( 2015-2020) me shtrirje planifikuese (8.50ha) e punuar nga “URBAN PROJECTING” SHPKNJP – Veles me nr. teknik 37/15 prill 2018 me të cilin Ministria e Transportit dhe Lidhjeve kthen të gjithë dokumentacionin për eliminimin e mangësive dhe vërejtjeve.

Shoqëria për tregti dhe shërbime “Bild Urban” SHPKNJP Shkup ka përgatitur raport nga revizionin e kryer ekspert për Planin e Detajuar Urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX-propozim plan me nr. teknik 379/18 nga gushti i vitit 2018.

Me datën 29.10.2018, Komuna e Velesit i është drejtuar sërish Ministrisë së Transportit dhe Lidhjeve për dhënien pëlqimit për Propozimin planin e detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX të përgatitur nga “URBAN PROJECTING “ SHPKNJP – Veles me nr. teknik 37/15 nga tetori i viti 2018. Më datë 12.11.2018, me shkresë për mosdhënie pëlqimi dhe kthim të dokumentacionit, Ministria ka konstatuar mangësitë dhe vërejtjet (gjithsej 41), si dhe vërejtjet dhe mangësitë në lidhje me procedurën në vazhdim (12 në total).

Më 09.04.2019, Drejtoria për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore ka dërguar mendim me të cilin nuk ka vërejtje lidhur me miratimin e Planit të detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX të përgatitur nga “URBAN PROJECTING” SHPKNJP – Veles me nr. teknik 37/15 nga marsi i vitit 2019.

Ministria e Shëndetësisë me datë 10.04.2019 përmes sistemit informativ e-urbanizim jep mendim pa vërejtje lidhur me Propozimin planit e detajuar përfundimtar për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX të përgatitur nga “ URBAN PROJECTING” SHPKNJP – Veles me nr. teknik 37/15 nga marsi i vitit 2019.

Ministria e Arsimit dhe Shkencës bazuar në planin përfundimtar të detajuar urbanistik të bashkangjitur për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX të përgatitur nga “Dizajn Centar inzhinering” me nr. teknik 37/15 nga korriku i vitit 2019 ka dhënë mendim pozitiv 3.

Më 03.09.2019 “Elektrodistrubucija” SHPKNJP Shkup ka dhënë mendim pozitiv pas shkresës nr. 0302-163 të datës 21.08.2019 nga Komuna e Velesit me njoftim se nuk kanë vërejtje për objektet ekzistuese dhe objektet e reja të planifikuara elektroenergjetike dhe për infrastrukturën.

NКP “Derven” Veles në bazë të dokumentacionit planor të korrigjuar me nr. 37/15 të bërë nga “Urban PROEKTING” SHPKNJP – Veles ka dhënë mendim pozitiv për të më 24.09.2019.

Me datë 25.09.2019, Komuna e Velesit sërish i është drejtuar Ministrisë së Transportit dhe Lidhjeve për dhënien e pëlqimit për Propozimin Përfundimtar-Planin i detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX Komuna Veles, për periudhën planifikuese (2015-2020), me shtrirje planifikuese (78085m2) të realizuar nga “URBAN PROJECTING” SHPKNJP – Veles me nr. teknik. 37/15 shtator 2019. Më datë 28.10.2019, me shkresë për mosdhënien e pëlqimit dhe kthimin e dokumentacionit nga ana e Ministrisë, janë vënë në dukje mangësitë dhe vërejtjet (gjithsej 25), si dhe vërejtjet dhe mangësitë në lidhje me procedurën në vazhdim (gjithsej 9) me plotësimin se pas veprimit të vërejtjeve, është e nevojshme të përsëritet prezantimi publik dhe anketa publike.

Sipas Programit vjetor të miratuar për zhvillimin e planeve urbanistike të Komunës së Velesit për vitin 2020 me Vendimin nr. 25-4504/5 të datës 15.11.2019 nga Këshilli i Komunës së Velesit, i cili nuk është dërguar në Gjykatë, kryetari në datën 24.01.2020 me UP Nr.1310-1 jep njoftim për organizimin e prezantimit publik për propozim planin e detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX. Në tekstin e Njoftimit, konstatohet se anketa publike do të zgjasë 10 ditë pune nga 30.01.2020 deri më 12.02.2020, ndërsa prezantimi publik do të mbahet më datë 02.05.2020 në ora 13:00 në hapësirat e Komunës së Velesit. Në pajtim me njoftimin, qytetarët e interesuar dhe personat juridikë mund të paraqesin komente, propozime dhe mendime me shkrim listat anketuese.

Më 27 janar 2020 në të përditshmen “Nova Makedonija” është publikuar Njoftimi për organizimin e prezantimit publik, ndërsa nga konfirmimi i “Goldi Radio” shihet se Njoftimi është transmetuar për tri ditë (25, 26 dhe 27 janar të vitit 2020).

Është përgatitur Procesverbal për prezantimin publik të Propozim-planit të detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, i cili u mbajt më 05.02.2020, me fillim nga ora 13:00.

Më 12.02.2020, Komuna e Velesit ka pranuar pyetësorin nr. 1.

Më 02.03.2020, Komisioni prej tre anëtarësh ka përgatitur Raportin për komentet e pranuara dhe të papranuara në Propozimin për planin e detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX të paraqitur me UP nr. 1310-01 të datës 2 mars 2020, i cili përfshin komentet dhe përgjigjet e shpjeguara pjesërisht për komentet e pranuara dhe të papranuara. Ankesa bazuar në listën anketuese nr. 1 nuk është pranua pa një arsyetim të dhënë për mospranimin e tij.

Agjencia për Kadastër të Paluajtshmëtive me datë 08.04.2020 me shkresë – Mendim për gjendjen e konstatuar të paraqitur me nr. 0939-4148/1 ka dhënë mendim pozitiv duke vërtetuar se projekti urbanistik plotëson cilësinë e karakterit tematik dhe topologjik pas krahasimit të të dhënave nga Plani i detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX të përgatitur nga ” Urban PROJEKTING” SHPKNJP – Veles me nr. teknik 37/15 mars 2020.

Shoqëria për tregti dhe shërbime “Bild Urban” SHPKNJP Shkup ka përgatitur raport nga revizioni i kryer i ekspertëve për Planin e detajuar Urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX-propozim plan me nr. teknik 0901/237/20 nga maji i vitit 2020.

Duke vepruar sipas komenteve të Ministrisë së Transportit dhe Lidhjeve në lidhje me zgjidhjen planifikuese, Komisioni i Ekspertëve për përgatitjen e Raportit nga prezantimi publik dhe anketa publike me Konkluzionin UP NR.1310-1 të datës 29.05.2020 iu drejtua Ministrisë.

Më 11 qershor 2020, në pajtim me nenin 36 paragrafi 5 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Moldavisë” nr. 199/14 44/15 193/15 31/16 163/16 64/ 18 dhe 168/18), Komisioni për Urbanizim, pas anketimit të dytë publik, ka dhënë mendim pozitiv për përputhshmërinë e Propozimit përfundimtar të planit të detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX me dispozitat e Ligjit.

Ministria e Transportit dhe Lidhjeve në bazë të nenit 38 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, më 12.06.2020, ka lëshuar Pëlqim num;r 24-3790/3in për Propozimin përfundimtar të planit të detajuar urbanistik për pjesën UB 32 në UE IV dhe pjesën UB 47 në UE IX për periudhën planifikuese 2015-2020 me përfshirje planifikuese (78085m2) të përpunuar nga “URBAN PROJECTING” SHPKNJP – Veles numër teknik 37/15 nga qershori i vitit 2020.

Më 12.06.2020, Këshilli i Komunës së Velesit ka miratuar Vendimin e kontestuar për miratimin e PDU për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, KOMUNA e VELESIT numër 25-2146/12 të publikuar në “Gazetën Zyrtare të Komunës së Velesit” më 12 qershor 2020.

Në bazë të përgjigjes së parashtruesit të aktit kontestues, Gjykata konstatoi se për shkak të kalimit të një periudhe më të gjatë se tre vjet, parashtruesi i aktit kontestues nuk ka mundur të gjejë në arkiv njoftimin me shkrim me vërtetim për pranim me shkaqe të arsyeshme për pranimin ose mospranimin e vërejtjeve pas fletës anketuese.

Në procedurën para Gjykatës nuk është dërguar i gjithë dokumentacioni për zbatimin e të gjitha fazave të planifikuara për miratimin e planit të kontestuar.

IV

Sipas nenit 8 paragrafi 1 alinetë 3, 9 dhe 10 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, vlerat themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut, ndër të tjera, janë sundimi i ligjit, vetëqeverisja lokale dhe rregullimi i humanizmit të hapësirës dhe mbrojtja dhe avansimi i mjedisit jetësor dhe natyrës.

Sipas nenit 51 të Kushtetutës, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, kurse të gjitha rregullat tjera me Kushtetutën dhe ligjet. Të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet.

Me Amendamentin XVII pika 1 e Kushtetutës përcaktohet që në njësitë e vetëqeverisjes lokale qytetarët marrin pjesë drejtpërdrejt dhe nëpërmjet përfaqësuesve në vendimmarrje për çështje me rëndësi vendore, veçanërisht në fushën e shërbimeve publike, urbanizmit dhe planifikimit rural, mbrojtjes së mjedisit, zhvillimit ekonomik lokal, financimit lokal, aktivitetev e komunale, kulturëds, sportit, mbrojtjes sociale dhe të fëmijëve, arsimit, kujdesit shëndetësor dhe në fusha të tjera të përcaktuara me ligj.

Kushtetuta parashikonte që rregullimi dhe humanizimi i hapësirës si vlerë themelore e rendit kushtetues të funksionalizohet përmes sistemit të planifikimit hapësinor dhe urbanistik, i cili ndër të tjera bazohet në parimin e mbrojtjes së interesit publik. Ky parim kujdeset në të gjitha fazat e panifikimit urbanistik, pra në procedurat e krijimit, miratimit, zbatimit dhe monitorimit të zbatimit të planeve urbanistike, prandaj ligjvënësi ka parashikuar një dispozitë të shprehur sipas së cilës me planin urbanistik detyrimisht mbrohet interesi publik i cili është prioritet, ndërsa interesi privat sigurohet në pajtim me ligjin. Kujdesi për interesin publik shprehet edhe përmes procedurave komplekse për miratimin e planeve urbanistike, të cilat zhvillohen në faza të ndryshme dhe në një procedurë që duhet të jetë publike, transparente dhe gjithëpërfshirëse, në të cilën qytetarët marrin pjesë drejtpërdrejt duke dhënë mendimet dhe vërejtjet e tyre, me pjesëmarrjen e ekspertëve dhe kryerjen e revizionit të ekspertëve në mënyrë që procedura të përfundojë me miratimin e ministrisë kompetente, e cila vërteton se plani është miratuar në përputhje me dispozitat e ligjit dhe rregulloret e miratuara në bazë të ligjit. Kjo vlerë themelore e operacionalizuar në praktikë garantohet dhe mbrohet nëpërmjet një vlere tjetër themelore nëpërmjet sundimit të së drejtës.

Standardi i këtillë kushtetues lind nga fakti se procedura për miratimin e planeve përbëhet nga një tërësi veprimesh që ndërmerren në mënyrë të njëpasnjëshme, ku ndërmarrja ligjore e veprimit të mëparshëm është parakusht për veprimin juridik të ndërmarrë në veprimin e radhës në procedurë dhe anasjelltas, paligjshmëria e veprimit të kryer më herët e vë në pikëpyetje ligjshmërinë e të gjitha veprimeve të tjera të kryera.

Në pajtim me nenin 3 të Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e RM-së” nr. 5/02), njësitë e vetëqeverisjes lokale janë komunat dhe kompetencat e tyre i kryejnë përmes organeve të zgjedhura drejtpërdrejt nga qytetarët.

Në kapitullin III të ligjit, të titulluar “Kompetencat e komunave”, përfshihet neni 22, ku theksohet lista e kompetencave të komunave. Për më tepër, komunat, ndër të tjera, janë kompetente për kryerjen e punimeve në fushën e urbanistikës (urbane dhe rurale), dhënien e miratimit për ndërtimin e objekteve me rëndësi lokale të përcaktuara me ligj, rregullimin e hapësirës dhe rregullimin e tokës ndërtimore. Sipas paragrafit 2 të këtij neni, kompetencat nga paragrafi (1) i këtij neni kryhen në përputhje me standardet dhe procedurat e përcaktuara me ligj, ndërsa në paragrafin 3 është përcaktuar se puna në kompetencë të komunës të cilën ajo me doemos duhet ta kryejë përcaktohet me ligj.

Sipas nenit 32 paragrafi 1 të Ligjit, Këshilli është organ përfaqësues i qytetarëve që vendos në kuadër të kompetencave të komunës.

Nga dispozitat e lartpërmendura kushtetuese dhe ligjore si dhe nga neni 20 i Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale, rezulton se sipas parimit të subsidiaritetit, komunat janë kompetente vetëm për atë që parashihet me Kushtetutë dhe ligj si kompetencë e tyre. Në këtë drejtim, roli dhe kompetenca themelore e komunës si njësi e vetëqeverisjes lokale është rregullimi dhe humanizimi i hapësirës, planifikimi urbanistik i saj dhe realizohet përmes miratimit të planeve dhe programeve urbanistike. Komunat i ushtrojnë përgjegjësitë e tyre përmes organeve komunale (këshillit dhe kryetarit), kurse këshilli është organ përfaqësues i qytetarëve me përgjegjësi të sakta të përcaktuara ligjore.

Në Ligjin për planifikim hapësinor dhe urbanistik (“Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 90/17, 64/18, dhe 168 /18), i cili ka qenë në fuqi në kohën e zbatimit të procedurës për miratimin e aktit të kontestuar, ndër të tjera, parashikohet që në procedurën e hartimit të planeve, detyrimisht zbatohen standardet dhe normat për rregullimin e planifikimit urbanistik (neni 68) si dhe vlerësimi strategjik i ndikimit mbi mjedisin jetësor dhe shëndetin e njerëzve (neni 28).

Nga dispozitat e përmendura ligjore del se të gjitha subjektet e përfshira në procesin e planifikimit kanë obligim ligjor në përgatitjen, miratimin dhe zbatimin e planeve për të siguruar një jetë dhe punë më humane të qytetarëve, zhvillim të balancuar dhe hapësinor të vendbanimeve dhe objekteve, racionale dhe shfrytëzimi i qëndrueshëm i hapësirës, mbrojtja e trashëgimisë kulturore dhe mbrojtja dhe përmirësimi i mjedisit dhe natyrës, respektimi i normave dhe standardeve evropiane në planifikimin dhe rregullimin e hapësirës, që është edhe synimi i Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik.

Gjykata Kushtetuese nuk ka kompetencë të shqyrtojë përshtatshmërinë dhe arsyetimin e zgjidhjeve të propozuara planifikuese, por një komision që është kompetent të veprojë për vërejtjet dhe propozimet e qytetarëve dhe të vendosë për arsyetimin ose mosarsyetimin e tyre. Përkatësisht, çelësi i procedurës në të cilën është miratuar plani kontestues është transparenca në kuptimin e njohjes së qytetarëve me zgjidhjet planifikuese, me qëllim që të mundësohet që qytetarët të paraqesin sugjerimet dhe komentet e tyre përmes fletëve anketuese.
Ligji për planifikim hapësinor dhe urbanistik rregullon kushtet dhe sistemin e planifikimit hapësinor dhe urbanistik, llojet e dokumentacionit planor dhe procedurën e përgatitjes dhe miratimit të tij, si dhe çështje të tjera nga fusha e planifikimit hapësinor dhe urbanistik.

Ligji për planifikim hapësinor dhe urbanistik në nenin 7 përcakton se varësisht nga hapësira që është objekt i planifikimit, miratohen planet: Plani hapësinor i Republikës së Maqedonisë dhe planet urbanistike, të cilat përfshijnë planin e përgjithshëm urbanistik, planin e detajuar urbanistik, planin urbanistik për fshatra dhe planin urbanistik jashtë vendbanimit.

Në bazë të nenit 11 të Ligjit, për plan të detajuar urbanistik për të cilin është miratuar plani i përgjithshëm urbanistik, siç është në rastin konkret, miratohet plani i përgjithshëm urbanistik. Plani i detajuar urbanistik përmban një pjesë tekstuale dhe një paraqitje grafike të zgjidhjeve planifikuese të fushëveprimit, si dhe një pjesë numerike me tregues të bilancit për shtrirjen e planifikuar dhe për infrastrukturën.

Gjithashtu, në përputhje me nenin 16 të ligjit, krijimi i planeve urbanistike bëhet nga persona juridikë që posedojnë licencë, e cila lëshohet nga organi i administratës shtetërore përgjegjëse për kryerjen e punëve në fushën e planifikimit hapësinor në kushtet e përcaktuara në këtë nen të Ligjit.

Sipas nenit 20 të ligjit, për zhvillimin e planeve nga neni 7 paragrafi 1 pika 2 të këtij ligji, komunat dhe Qyteti i Shkupit miratojnë program vjetor. Komunat dhe Qyteti i Shkupit ia dërgojnë programin organit të administratës shtetërore përgjegjës për kryerjen e punëve në fushën e planifikimit hapësinor dhe duhet ta publikojnë në gazetën zyrtare.

Procedura për krijimin dhe miratimin e planeve urbanistike, planeve rregulluese të planeve të përgjithshme urbanistike, dokumentacionit urbanistik dhe dokumentacionit të projekteve urbanistike kryhet në formë elektronike nëpërmjet sistemit informativ e-urbanizam.

Në bazë të nenit 29 të ligjit, plani hapësinor dhe plani i përgjithshëm urbanistik përpilohen në dy faza, d.m.th si projektplan dhe propozim plan, ndërsa plani i detajuar urbanistik, plani urbanistik për fshatra dhe plani urbanistik për jashtë vendbanimit hartohen në një fazë, si propozim plan.

Prezantimi publik dhe anketa publike bëhen me propozimin e planit të detajuar urbanistik, me propozimin e planit urbanistik për fshat dhe me propozimin e planit urbanistik për vende ta pa banuara, pas marrjes së mendimit të ekspertit për propozimin e planit në përputhje me nenin 33 të këtij ligji.

Organizimi i prezantimit publik dhe anketimit publik të planeve bëhet nga komuna. Në bazë të nenit 35 paragrafi 3 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik për mbajtjen e prezantimit publik dhe anketimit publik, subjektet nga neni 32 paragrafi (1) i këtij ligji njoftohen në formë elektronike përmes sistemit informativ e-urbanizam, dhe shpallja publikohet edhe në sistemin informativ e-urbanizam, si dhe në dy gazeta publike, së paku tri ditë pune para fillimit të anketimit publik, në të cilat shënohet emri i planit, koha dhe vendi i mbajtjes së anketimit publik, koha dhe vendi i mbajtjes së prezantimit publik, vendndodhja dhe zona e fushëveprimit të planit si dhe emrat e rrugëve që janë në suaza të përfshirjes së planit dhe publikohet edhe njoftim në sistemin informativ e-urbanizam si dhe në dy gazeta publike, të paktën tre ditë pune para fillimit të anketimit publik.

Prezantimi publik dhe anketa publike kryhen me paraqitjen e planit në një vend publik që ndodhet në komunë ose në hapësirat e komunës. Anketa publike zgjat së paku dhjetë ditë pune, kohë gjatë së cilës qytetarët e interesuar dhe personat juridikë nga rajoni konkret i përfshirë me plani mund të dërgojnë vërejtje, propozime dhe mendime në fletëve anketuese (në formë elektronike ose me shkrim).

Sipas Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, një raport nga anketa publike me arsyetim për vërejtjet pranuara dhe të papranuara për planet, përpilohet nga komisioni ekspert i formuar nga kryetari i komunës, i cili përbëhet nga tre anëtarë, përkatësisht: një përfaqësues i përpiluesit të planit, një i punësuar në administratën komunale përgjegjës për planifikim urbanistik dhe një punëtor ekspert në fushën e urbanistikës. Sipas nenit 35 paragrafi 11 të Ligjit, raporti është pjesë përbërëse e vendimit për miratimin e propozimit të planit, dhe sipas paragrafit 12, në bazë të raportit, komisioni është i obliguar që me shkrim të njoftojë çdo person që ka parashtruar fletë anketuese me arsyet e pranimit ose mospranimit të vërejtjeve apo propozimeve të tij, ku personat që kanë dërguar fletë anketuese në formë elektronike njoftohen në formë elektronike përmes sistemit informativ e-Urbanizam dhe personat që kanë dërguar fletën anketuese në formë letre njoftohen me shkrim.

Nga dispozitat ligjore të paraqitura rezulton se ligjvënësi, në funksion të sigurimit të rregullimit dhe humanizimit të hapësirës dhe mbrojtjes dhe përmirësimit të mjedisit jetësor dhe natyrës, përcaktn një rregullim të saktë në lidhje me planifikimin e hapësirës, duke përcaktuar saktësisht planet për planifikim hapësinor dhe urbanistik, përmbajtjen e tyre dhe procedurën e miratimit të tyre.

Në rastin konkret, nga këqyrja e dokumentacionit të dërguar, padiskutim rezulton se një qytetar i interesuar ka marrë pjesë në anketën publike në procedurën e marrjes së vendimit të kontestuar, në atë mënyrë që ka dërguar fletë anketuese në të cilën vë në dukje vërejtjet lidhur me propozimin PDU PER PJESEN E UB 32 ne UE IV dhe pjesen e UB 47 ne UE IX, KOMUNA e VELESIT.

Nga raporti i dërguar i UP-së nr. 1310-01 i datës 02.03.2020, shihet se vërejtja për fletën anketuese nuk është pranuar. Bartësi i aktit kontestues, me arsyetimin se ka kaluar një periudhë më e gjatë se tre vjet, është përgjigjur se njoftimi me vërtetimin e pranimit të fletëdorëzimit me arsyet për pranimin ose mospranimin e vërejtjeve, nuk mund të gjendet në arkiv. Në bazë të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, Komisioni është i obliguar që me shkrim të njoftojë çdo person që ka dërguar fletë anketuese me arsyetim për pranimin apo mospranimin e vërejtjeve apo propozimeve të tij, ndërsa personat që kanë dërguar fletë anketuese në formë elektronike njoftohen në mënyrë elektronike nëpërmjet sistemit të informacionit e-urbanizam dhe personat që kanë dorëzuar fletë anketuese në formë letre njoftohen me shkrim. Duke qenë se në Gjykatë nuk është paraqitur asnjë provë për njoftimin me shkrim të personit, vërejtjet e të cilit janë pranuar apo refuzuar, Gjykata ka gjykuar se ekziston dyshimi për shkelje të nenit 35 paragrafi 12 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, neni 8, paragrafi 1 alinetë 3, 9 dhe 10, neni 24 dhe neni 51 të Kushtetutës.

Nga Pëlqimi i datës 12 qershor 2020 i Ministrisë së Transportit dhe Lidhjeve për planin e miratuar, rezulton se dokumentacion tjetër për zbatimin e procedurës është dërguar në Ministri nga miratuese i aktit kontestues, por Gjykata nuk disponon me atë. Konkretisht, dokumentacioni i mëposhtëm nuk është dërguar në Gjykatë:

-Ndryshimi dhe plotësimi i programit vjetor urbanistik i Komunës së Velesit për vitin 2014 nr. 07-5152/9 të datës 20.06.2014;
-Programi vjetor për planifikim urbanistik i Komunës së Velesit për vitin 2015 nr. 07-8457/7 të datës 14.11.2014;
-Vendim për krijimin e Komisionit për Urbanizim nr. 08-3166/1 të datës 08.05.2015;
-Programi për plotësimin e Programit për zhvillimin e planeve urbanistike në Komunën e Velesit për vitin 2015 nr. 27-388/12 të datës 24.06.2015;
-Programi vjetor për planifikim urbanistik i Komunës së Velesit për vitin 2016 nr. 27-6567/9 të datës 16.11.2015;
-Programi planifikues i përgatitur nga komisioni për urbanizëm, nr.1301-1, të datës 28.01.2016;
-Propozim për miratimin e programit të planifikimit nr.1301-1 të datës 29.01.2016;
-Vendim për miratimin e programit të planifikimit nr. 1301-1, të datës 29.01.2016;
-Raport i mendimit eksper për Propozim – Planin nga Komisioni nr. UP1310-1 të datës 28 Prill 2016;
-Vendim për formimin e Komisionit të ekspertëve për përgatitjen e raportit nga anketa publike;
-Vendim për organizimin e prezantimit publik dhe anketës publike UP nr. 1310-1 të datës 03.05.2016;
-Vërtetim i shpalljes për mbajtjen e prezantimit publik dhe anketës publike në dy gazeta publike, në e-urbanizam;
-Mendim nga Makedonski Telekom SHA Shkup nr. 07-207244/1 të datës 23.05.2016;
-Procesverbali i paraqitjes publike nr. 1310-1 të datës 30 maj 2016;
-Vendim për moszbatimin e vlerësimit strategjik të mjedisit jetësor nr.1310-1 datë 03.06.2016;
-Njoftim nga Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor, lidhur me pranimin e Vendimit për moszbatimin e vlerësimit strategjik të mjedisit jetësor nr. 15-4003/2, të datës 04.07.2016;
-Programi vjetor për planifikim urbanistik të Komunës së Velesit për vitin 2017 nr. 27-7061/7 të datës 15.11.2016;
-Vendim për shkarkimin dhe emërimin e anëtarit të Komisionit për Urbanizim nr. 08-3956/1 të datës 13.09.2017;
-Programi vjetor për planifikim urbanistik i Komunës së Velesit për vitin 2018 nr. 25-4877/4 të datës 15.11.2017;
-Vendim për shkarkimin dhe emërimin e anëtarit të Komisionit për Urbanizim nr.08-5113/1 të datës 03.10.2018;
-Programi vjetor për planifikim urbanistik i Komunës së Velesit për vitin 2019 nr. 25-5853/8 të datës 15.11.2018;
-Mendim nga Drejtoria për Mbrojtje dhe Shpëtim NP Veles nr. 09-70/3 i datës 12.04.2019;
-Mendim nga Universiteti i Punës “Bllagoj Straçkovski” Veles;
-Studim për infrastrukturën e vendosur të ekonomisë së ujërave, nr. teknik. HS-01-11/2019 nga Nëntori 2019 përpunuar nga Akva-ing SHPK Shtip;
-Programi vjetor për planifikim urbanistik i Komunës së Velesit për vitin 2020 nr. 25-4504/5 të datës 15.11.2019;
-Vendim për formimin e Komisionit të Ekspertëve për përgatitjen e raportit nga anketa publike nr.1310-01, të datës 24.01.2020;
-Vendim për organizimin e prezantimit publik dhe anketës publike UP nr. 1310-1 e datës 24 janar 2020;
-Konkluzioni nga Komisioni nr. UP1310-1 të datës 26 janar 2020;
-Njoftim nga Ministria e Kulturës – Sektori për Punë Investuese Nr. 50/233/2 të datës 29.01.2020;
-Vendim për përcaktimin e brezit bregdetar të lumit Vardar sipas Planit të Detajuar Urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX me nr. 25-797/7, të datës 12.02.2020;
-Vendim për Pëlqim nga Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor – Drejtoria e Mjedisit Jetësor – Sektori i Ujërave për Propozim-vendim për përcaktimin e gjerësisë së brezit bregut të lumit Vardar UP1-11/51675/2019 i datës 29.01.2020;
-Mendim për gjendjen e konstatuar nga Agjencia e Kadastrës së Patundshmërive nr. 0939-4148/4 nga 18 maj 2020;
-Përgjigje në kërkesën e Ministrisë së Punës dhe Politikës Sociale nr. 03-3560/1 të datës 28.05.2020 dhe
-Propozim final iplanit të detajuar urbanistik për një pjesë të UB 32 në UE IV dhe një pjesë të UB 47 në UE IX, Komuna eVelesit, për periudhën planifikuese (2015-2020), me përshirje planifikuese (78085m2), e përpunuar nga “Urban Proekting” SHPKNJP Veles me nr. 35/15 nga qershori i vitit 2020.

Gjykata nuk e ka analizuar bazueshmërinë e iniciativës në lidhje me shkeljen e mundshme të nenit 5 paragrafi 3, nenit 9 paragrafi 1 pikat 1, 2, 3 dhe 9 dhe paragrafit 2 pika 3 të Ligjit për planifikim urbanistik (“Gazeta Zyrtare e Republika e Maqedonisë së Veriut” nr. 32/2020), dhe duke marrë parasysh periudhën kohore të aktit kontestues.

Nga sa më sipër rezulton se në procedurën e hartimit të planeve urbanistike duhet të mundësohet pjesëmarrja e drejtpërdrejtë dhe efikase e qytetarëve dhe e publikut në rregullimin dhe humanizimin e hapësirës dhe mbrojtjen e avansimin e mjedisit jetësor dhe natyrës si vlerë themelore e rendit kushtetues. Kjo do të thotë se vërejtjet e qytetarëve të dhëna në një fazë të caktuar të procedurës duhet të zbatohen në fazën tjetër të procedurës së përpunimit të planit urbanistik, në mënyrë që të ndërtohen në vendimet e planit nëse pranohen, gjë që do të vërtetojë gjithëpërfshirjen dhe transparencën e procesit të përgatitjes dhe miratimit të planeve urbanistike. E njëjta gjë vlen edhe për mendimet e organeve që marrin pjesë në procesin e përpunimit të planeve urbanistike, të cilat duhet të përfshihen edhe në vendimet e planifikimit, përpara se të kalojnë në fazën tjetër të përgatitjes dhe miratimit të tyre.

Duke qenë se në rastin konkret, në procedurën para Gjykatës nuk është paraqitur asnjë provë për dërgimin e njoftimit me shkrim ndaj personit që ka dërguar fletë anketuese si dhe njëkohësisht për faktin se në Gjykatë nuk është dëguar dokumentacioni i plotë që i ka paraprirë miratimit të vendimit të kontestuar, Gjykata vlerësoi se me bazë mund të shprehet dyshimi për pajtueshmërinë e vendimit të kontestuar me dispozitat e theksuara ligjore dhe kushtetuese.

V

Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata me shumicë votash vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska