У.бр.4/2023 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд
на Република Северна Македонија
У.бр.4/2023
Скопје, 14.11.2023

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија, член 14 став 1, член 27 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 14 ноември 2023 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката на Советот на Општина Неготино бр. 08-882/19 од 28 декември 2022 година, објавена во „Службен гласник на Oпштина Неготино“ бр.23/2022 од 29 декември 2022 година.

Образложение

Според наводите во иницијативата оспорената одлука со која е изгласан Буџетот на Општина Неготино е спротивна на законите и уставните одредби, односно Буџетот не е усвоен од страна на Советот на Општина Неготино, односно не е усвоен буџетски календар, и според наводите во иницијативата нема утврдено рокови, ниту пак Советот на Општина Неготино се придржува кон роковите и насоките за донесување на Буџетот, а таквите постапки се во спротивност со член 27 став 4 и став 5 од Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа.

Во иницијативата се наведува дека градоначалникот на Општина Неготино најдоцна до 20 октомври во тековната година треба да предложи до Советот на Општина Неготино да ги усвои нацрт-програмите за 2023 година, а потоа истите треба јавно да се објават, а тоа не е сторено во конкретниот случај. Понатаму во иницијативта подносителот дава насоки што е потребно да се направи со нацрт-програмите во однос на тоа дека треба да се расправа на јавна расправа, дека се прибираат мислења и предлози од страна на граѓаните, Советот на Општина Неготино е должен да ги донесе програмите, градоначалникот на Општина Неготино треба да го достави до Советот на Општина Неготино предлог-буџетот и по истиот да се води расправа во телата на Советот на Општина Неготино.

Според наводите во иницијативата на ден 27 декември 2022 година е водена расправа за предлогот на Буџетот на Општина Неготино и тоа само еден ден пред неговото донесување и до тогаш не е доставен никаков документ до членовите на Советот на Општина Неготино. На ден 28 декември 2022 година е одржана седница на Советот на Општина Неготино со дневен ред со сите предложени програми за работа и Буџетот на Општина Неготино и сите се изгласани на нетранспарентен начин и без никакво учество на граѓаните. Непочитувањето на роковите за подготвување, предлагање, доставување и донесување на Буџетот претставува прекршок на одредбите на член 40 став 1 алинеја 4 од Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа. Исто така, според наводите во иницијативата со непочитување на роковите и со недонесување на буџетскиот календар се повредени член 115 од Уставот и член 27 став 4 од Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа.

Во иницијативата се напоменува дека „Службениот гласник на Општина Неготино“ е објавен на 11 јануари 2023 година после 14 дена од денот на донесување на одлуката. Од тие причини Буџетот за 2023 година на Општина Неготино е донесен незаконски и е неуставен и се предлага Уставниот суд да ја укине Одлуката заведена под број 08-882/19 од 28 декември 2022 година за усвојување на Буџетот на Општина Неготино за 2023 година. Поради наведените причини се бара донесениот Буџет за 2023 година на Општина Неготино како неуставен и незаконски, а кој е донесен со Одлука, Уставниот суд да ја укине истата.

На седницата Судот утврди дека врз основа на член 36 став 1 точка 2 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр.5/2002 година) и Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр. 61/2004, 96/2004, 67/2007, 156/2009, 47/2011, 192/2015 и 209/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.244/2019, 53/2021, 77/2021, 150/2021 и 173/2022), Законот за буџетите („Службен весник на Република Макеоднија“ бр. 64/2005, 4/2008, 103/2008, 156/2009, 95/2010, 180/2011, 171/2012, 192/2015 и 167/2016 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 151/2021) и член 79 став 1 точка 4 од Статутот на Општина Неготино („Службен гласник на Општина Неготино“ бр. 3/2006, 2/2011, 9/2011, 16/2012 ,16/2014, 13/2020 и 3/2022) Советот на Општина Неготино на седница број 20 одржана на ден 28 декември 2022 година донесе Буџет на Општина Неготино за 2023 година. Во Општиот дел на овој буџет, согласно член 1 од истиот е определено дека Буџетот на Општина Неготино за 2023 година се состои од: вкупни приходи 459.511.109.00, даночни приходи 70.835.000,00, неданочни приходи 24.423.000,00, капитални приходи 35.152.832,00, приходи од дотации 255.629.000,00, приходи од трансфери 44.432.983,00, приходи од донации 29.038.294,00; II вкупни расходи 475.438.253,00 утврдени намени 474.438.253,00, резерви 1.000.000,00; III дефицит 15.927.144,00, финансирање 15.927.144,00 прилив 18.477.144,00 приливи од домашни заеми, 00 приливи од странски заеми, 00 депозити, 18.477.144 одлив, 2.550.000 отплата на главница.

Во член 2 од истиот се предвидени приходите на Буџетот по видови на приходи кој се утврдени во билансот на приходи, а расходите по основни намени се утврдени во билансот на расходи и тоа како што следува во понатамошниот текст на Буџетот кој е заведен под број 08-882/19 од 28 декември 2022 година.

III

Согласно член 8 став 1 алинеја 9 од Уставот, локалната самоуправа е утврдена како темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.

Според член 114 став 1 од Уставот, на граѓаните им се гарантира правото на локална самоуправа, а според став 2 на истиот член, единици на локалната самоуправа се општините.

Во Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр. 5/2002), се уредуваат надлежностите на општината; непосредното учество на граѓаните во одлучувањето; организацијата и работата на органите на општината; општинската администрација; актите на органите; имот – сопственост на општината; надзорот над работата на органите на општината; распуштањето на советот на општината; механизмите на соработка меѓу општините и Владата на Република Македонија; месната самоуправа; заштитата на локалната самоуправа; утврдување на службени јазици во општините и други прашања од значење за локалната самоуправа.

Според член 31 од Законот, органи на општината се советот и градоначалникот.

Надлежностите на советот се утврдени со член 36 од Законот, при што согласно точката 2 на овој член, во надлежност на советот е да го донесува буџетот на општината и годишна сметка на општината.

Надлежностите на градоначалникот се утврдени во член 50 од Законот, при што согласно став 1 точка 6 од овој член, градоначалникот иницира и предлага донесување на прописи од надлежност на советот, според точка 7 на истиот член, тој го предлага годишниот буџет и годишната сметка на буџетот на општината, а според точка 8 од овој член, градоначалникот го извршува буџетот на општината.

Според член 75 став 1 точка 4 од овој закон, советот се распушта ако не го донесе буџетот и годишната сметка на буџетот до 31 март во тековната година. Според став 2 на овој член, за настанувањето на еден од условите за распуштање на советот, утврдени во став 1 на овој член, градоначалникот е должен веднаш да го извести министерството надлежно за вршење на работите од областа на локалната самоуправа. Согласно член 77 став 1 од овој закон, до изборот на нов совет, работите на советот ги врши градоначалникот на општината.

Од анализата на наведената законска регулатива произлегува дека градоначалникот на општината е овластен предлагач на буџетот на општината, дека советот на општината е надлежен орган за донесување на буџетот на општината.

Според член 14 став 3 од Законот за буџетите („Службен весник на Република Макеоднија“ бр. 64/2005, 4/2008, 103/2008, 156/2009, 95/2010, 180/2011, 171/2012, 192/2015 и 167/2016 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 151/2021), градоначалникот е одговорен за подготвување на буџетот на општината и за неговото доставување до советот на општината. Согласно член 31 од овој закон, содржината и постапката за донесување на буџетите на општините е пропишана со закон.

Co Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр. 61/2004, 96/2004, 67/2007, 156/2009, 47/2011, 192/2015 и 209/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.244/2019, 53/2021, 77/2021, 150/2021 и 173/2022) меѓу другото, се уредува содржината на буџетот на општината и постапката за донесување на буџетот на општината. Така, според член 22 став 1 на овој закон, Буџетот на општината се изготвува, донесува и извршува во согласност со Законот за буџетите, ако со овој закон поинаку не е уредено.

Согласно член 23 став 5 од истиот закон, со донесувањето на буџетот, советот на општината донесува одлука за извршување на буџетот.

Според наводите во иницијативата Буџетот на Општина Неготино е донесен во спротивност на законите и уставните одредби, односно Буџетот не е усвоен од страна на Советот на Општината Неготино, односно не е усвоен буџетски календар, нема утврдено рокови, ниту пак Советот на Општина Неготино се придржува кон роковите и насоките за донесување на Буџетот, а таквите постапки се во спротивност со член 27 став 4 и став 5 од Законот за финасирање на единиците на локалната самоуправа.

Од анализата на наведените уставни и законски одредби Судот утврди дека оспорениот буџет е донесен од надлежен орган согласно со закон, а прашањата за видот, содржината и финансиските средства на Буџетот не се прашања за кои одлучува Уставниот суд, ниту може од овој аспект да се доведе во прашање уставноста и законитоста на оспорените акти.

Во согласност со наведената законска регулатива, видно од доставената документација, градоначалникот на Општина Неготино предложил до Советот на Општина Неготино, Предлог-буџет на Општина Неготино за 2023 година и Предлог-одлука за извршување на Буџетот на Општина Неготино за 2023 година, и дека овие предлози биле ставени на дневниот ред на седницата на Советот закажана за 28 декември 2022 година.

Од доставениот Записник од 20-тата седница на Советот на Општина Неготино одржана на ден 28 декември 2022 година (бр. 08-882/19 од 31.03.2008 година), може да се утврди дека дневниот ред за оваа седница бил усвоен, бил усвоен Буџетски календар со број 08-882/21 од 28 декември 2022 година, по што била отворена расправа по првата точка Предлог-буџет на Општина Неготино за 2023 година. Потоа, Советот ја усвоил и Предлог-одлуката за извршување на Буџетот на Општина Неготино со број 08-882/20 од 28 декември 2022 година, за 2023 година. Од страна на градоначалникот, претседателот на Советот и советниците се презентирани програмите за работа на Општина Неготино и Буџетот за 2023 година и собрани се мислења, предлози и сугестии од граѓаните кои се имплементирани во програмите за работа на Општината. Одлуката на Советот на Општина Неготино бр. 08-882/19 од 28 декември 2022 година е објавена во „Службен гласник на Oпштина Неготино“ бр.23/2023 од 29 декември 2022 година.

Од анализа на наведената законска регулатива произлегува дека градоначалникот на општината е овластен предлагач на буџетот на општината, дека советот на општината е надлежен орган за донесување на буџетот на општината и дека со донесувањето на буџетот, советот на општината донесува одлука за извршување на буџетот. Согласно член 27 од Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа се уредува буџетски процес според кој министерот за финансии, најдоцна до 30 септември во тековната година, изготвува буџетски циркулар за наредната година. Со буџетскиот циркулар општините се известуваат за основните макроекономски индикатори, главните насоки за изготвување на општинскиот буџет, максимални износи на сопствени приходи на основниот буџет, дотациите за општината што ќе се трансферираат од Буџетот на Република Северна Македонија, од буџетите на фондовите, како и од приходите од други извори. Во буџетскиот циркулар се утврдува формата и содржината на буџетот на општината. Роковите за планирање на општинскиот буџет се регулираат со буџетски календар донесен од советот на општината. Со буџетскиот календар се утврдуваат роковите во кои: градоначалникот до општинските буџетски корисници ги доставува главните насоки за изготвување на финансиските планови; општинските буџетски корисници ги доставуваат своите финансиски планови до градоначалникот и градоначалникот го доставува предлогот на буџетот до советот на општината.

Имајќи ја во вид надлежноста на Уставниот суд на Република Северна Македонија утврдена во член 110 од Уставот, според која Уставниот суд одлучува за согласноста на законите со Уставот и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите, Судот оцени дека за основаноста на наводите во иницијативата Судот е надлежен да одлучува за тоа дали оспорената одлука била донесена во согласност со постапка пропишана со Законот за локалната самоуправа, Законот за буџети, Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа и Деловникот на Општина Неготино, односно Судот оцени дека оспорениот буџет е донесен од надлежен орган согласно со закон, а прашањата за видот, содржината и финансиските средства на Буџетот не се прашања за кои одлучува Уставниот суд, ниту може од овој аспект да се доведе во прашање уставноста и законитоста на оспорените акти.

За оценка на уставноста и законитоста на оваа одлука, од аспект на постапката за нејзино донесување, според Судот од значење е дали истата е донесена од страна на надлежните органи утврдени со закон. Во оваа смисла, Судот утврди дека оспорената одлука била предложена и донесена од надлежните органи утврдени со закон. Ова од причина што не е спорно дека градоначалникот е овластен предлагач на буџетот, но надлежен орган за негово усвојување е советот на општината, и тоа на јавна седница на која се расправа за буџетот, што било сторено во конкретниот случај, и дека постои законска обврска, со донесувањето на буџетот, советот на општината да донесе и одлука за извршување на буџетот.

Поради наведеното, Судот утврди дека наводите во иницијативата се неосновани во однос на тоа дека оспорената одлука не била донесена согласно со наведените закони, со што постапката за донесување на оспорената одлука била спротивна на член 27 став 4 и став 5 и член 40 став 1 алинеја 4 од Законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа, односно со непочитување на роковите и со недонесување на буџетски календар повреден е член 115 од Уставот, се неосновани, поради што Уставниот суд не го постави прашањето за согласноста на оспорената одлука со Уставот и со закон.

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.4/2023
Shkup, 14.11.2023

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës, dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, nenit 14 paragrafi 1, nenit 27 dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 14 nëntor 2023, miratoi

A K T V E N D I M

NUK INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit të Këshillit të Komunës së Negotinës nr. 08-882/19 të datës 28.12.2022, botuar në “Gazetën Zyrtare të Komunës së Negotinës” nr.23/2022, nga 29.12.2022.

Arsyetim

Sipas pretendimeve në iniciativë, vendimi i kontestuar me të cilin është votuar Buxheti i Komunës së Negotinës është në kundërshtim me ligjet dhe dispozitat kushtetuese, gjegjësisht buxheti nuk është miratuar nga Këshilli i Komunës së Negotinës, gjegjësisht nuk është miratuar kalendar buxhetor, dhe sipas pretendimeve në iniciativë nuk janë përcaktuar afate, as Këshilli i Komunës së Negotinës nuk i përmbahet afateve dhe udhëzimeve për miratimin e buxhetit dhe procedurat e tilla janë në kundërshtim me nenin 27 paragrafi 4 dhe paragrafin 5 të Ligjit për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale.

Në iniciativë thuhet se kryetari i Komunës së Negotinës duhet t’i propozojë Këshillit të Komunës së Negotinës që më së voni deri më 20 tetor të këtij viti t’i miratojë draft programet për vitin 2023 dhe pastaj të shpallen publikisht dhe kjo nuk është kryer në rastin konkret. Më tej, në iniciativë, parashtruesi jep udhëzime se çfarë duhet bërë me draft programet në lidhje me atë se duhet të diskutohet në debat publik, të mblidhen mendime dhe sugjerime nga qytetarët, Këshilli i Komunës së Negotinës është i obliguar që t’i miratojë programet, kryetari i komunës së Negotinës duhet ta dërgojë propozim buxhetin në Këshillin e Komunës së Negotinës dhe për të të zhvillohet debat në organet e Këshillit të Komunës së Negotinës.

Sipas pretendimeve në iniciativë, më 27 dhjetor 2022 është zhvilluar debat për propozim Buxhetin e Komunës së Negotinës dhe vetëm një ditë para miratimit të tij dhe deri atëherë nuk u është dërguar asnjë dokument anëtarëve të Këshillit të Komunës së Negotinës. Më 28 dhjetor 2022 është mbajtur mbledhja e Këshillit të Komunës së Negotinës me rend dite me të gjitha programet e propozuara të punës dhe Buxhetin e Komunës së Negotinës dhe të gjitha janë votuar në mënyrë jo transparente dhe pa pjesëmarrje të qytetarëve. Mos respektimi i afateve për përgatitjen, propozimin, dërgimin dhe miratimin e buxhetit përbën shkelje të dispozitave të nenit 40 paragrafi 1 alineja 4 të Ligjit për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale. Gjithashtu, sipas pretendimeve në iniciativë, shkelet neni 115 i Kushtetutës dhe neni 27 paragrafi 4 i Ligjit për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale me mosrespektimin.

Në iniciativë thuhet se “Gazeta Zyrtare e Komunës së Negotinës” është publikuar më 11 janar 2023, 14 ditë pas marrjes së vendimit. Për këto arsye, Buxheti për vitin 2023 i Komunës së Negotinës është miratuar në mënyrë të kundërligjshme dhe është antikushtetues dhe propozohet që Gjykata Kushtetuese të anulojë vendimin e shënuar me numër 08-882/19 të datës 28 dhjetor 2022 për miratimin e Buxhetit të Komunës së Negotinës për vitin 2023. Për arsyet e cekura, kërkohet që Buxheti i miratuar për vitin 2023 i Komunës së Negotinës si antikushtetues dhe i kundërligjshëm, i cili është miratuar me Vendim, të anulohet nga Gjykata Kushtetuese.

Gjykata në seancë konstatoi se në bazë të nenit 36 paragrafi 1 pika 2 të Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 5/2002) dhe Ligjit për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale. (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr. 61/2004, 96/2004, 67/2007, 156/2009, 47/2011, 192/2015 dhe 209/2018 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” Nr. 244/2019, 53/2021, 77/2021, 150/2021 dhe 173/2022), Ligji për Buxhetet (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 64/2005, 4/2008, 103,2008, 156/2009, 95/2010, 180/2011, 171/2012, 192/2015 dhe 167/2016 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 151/2021) dhe neni 79 paragrafi 1 pika 4 të Statutit të Komunës së Negotinës (“Gazeta Zyrtare e Komunës së Negotinës” Nr. 3/2006 , 2/2011, 9/2011, 16/2012, 16/2014, 13/2020 dhe 3/2022) Këshilli i Komunës së Negotinës në mbledhjen numër 20 të mbajtur më 28 dhjetor 2022, miratoi Buxhetin e Komunës së Negotinës për vitin 2023. Në pjesën e Përgjithshme të këtij buxheti, sipas nenit 1 të të njëjtit, përcaktohet se Buxheti i Komunës së Negotinës për vitin 2023 përbëhet nga: gjithsej të hyrat 459.511.109,00, të hyrat tatimore 70.835.000,00, të hyrat jotatimore 24.423.000,00, të ardhura kapitale 35.152.832,00, të ardhura nga dotacionet 255.629.000,00, të ardhura nga transferet 44.432.983,00, të ardhura nga tatimet 29.038.294,00; II totali i shpenzimeve 475,438,253,00 dedikime të përcaktuara 474.438.253,00, rezerva 1,000,000,00; III deficiti 15.927.144,00, financimi 15.927.144,00 të hyra 18.477.144,00 hyrje nga huatë vendase, 00 hyrje nga huatë e huaja, 00 depozita, 18,477,144 dalje, 2,550,000 pagesë e kryegjësës.

Në nenin 2 të të njëjtit, të hyrat e Buxhetit parashikohen sipas llojeve të të hyrave të cilat përcaktohen në bilancin e të hyrave, kurse shpenzimet sipas qëllimeve bazë përcaktohen në bilancin e shpenzimeve, si vijon në tekstin e mëtutjeshëm të Buxhetit i cili është i regjistruar në numrin 08-882/19 të datës 28 dhjetor 2022.

III

Në pajtim me nenin 8 paragrafi 1 alineja 9 të Kushtetutës, vetëqeverisja lokale është themeluar si vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Sipas nenit 114 paragrafi 1 i Kushtetutës, qytetarëve u garantohet e drejta në vetëqeverisje lokale dhe sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, njësi të vetëqeverisjes lokale janë komunat.

Me Ligjin për Vetëqeverisjen Lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 5/2002), janë të rregulluara kompetencat e komunës; pjesëmarrja e drejtpërdrejtë e qytetarëve në vendimmarrje; organizimi dhe puna e organeve komunale; administrata komunale; aktet e organeve; prona – pronësia e komunës; mbikëqyrja e punës së organeve komunale; shpërbërja e këshillit të komunës; mekanizmat e bashkëpunimit ndërmjet komunave dhe Qeverisë së Republikës së Maqedonisë; vetëqeverisja lokale; mbrojtja e vetëqeverisjes lokale; përcaktimi i gjuhëve zyrtare në komuna dhe çështje të tjera me rëndësi për vetëqeverisjen lokale.

Sipas nenit 31 të Ligjit, organet e komunës janë këshilli dhe kryetari i komunës.

Kompetencat e këshillit përcaktohen nga neni 36 i ligjit dhe sipas pikës 2 të këtij neni, është në kompetencë të këshillit miratimi i buxhetit të komunës dhe llogaria vjetore e komunës.

Kompetencat e kryetarit të komunës përcaktohen në nenin 50 të ligjit, ku në përputhje me paragrafin 1 pika 6 të këtij neni, kryetari i komunës inicion dhe propozon miratimin e rregullave në kompetencë të këshillit, sipas pikës 7 të të njëjtit nen, ai propozon buxhetin vjetor dhe llogarinë vjetore të buxhetit të komunës dhe sipas pikës 8 të këtij neni, kryetari i komunës e realizon buxhetin e komunës.

Sipas nenit 75 paragrafi 1 pika 4 të këtij ligji, këshilli shpërbëhet nëse nuk miraton buxhetin dhe llogarinë vjetore të buxhetit deri më 31 mars të vitit aktual. Sipas paragrafit 2 të këtij neni, për paraqitjen e njërit prej kushteve për shpërbërjen e këshillit, të përcaktuara në pikën 1 të këtij neni, kryetari i komunës është i detyruar të njoftojë menjëherë ministrinë kompetente për kryerjen e punëve në fushën e vetëqeverisjes lokale. Sipas nenit 77 paragrafi 1 të këtij ligji, deri në zgjedhjen e këshillit të ri, punët e këshillit i kryen kryetari i komunës.

Nga analiza e rregullores së përmendur ligjore del se kryetari i komunës është propozues i autorizuar i buxhetit të komunës, se këshilli i komunës është organ kompetent për miratimin e buxhetit të komunës.

Sipas nenit 14 paragrafi 3 të Ligjit për buxhete (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 64/2005, 4/2008, 103/2008, 156/2009, 95/2010, 180/2011, 172/201 , 192/2015 dhe 167/2016 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 151/2021), kryetari i komunës është përgjegjës për përgatitjen e buxhetit të komunës dhe për paraqitjen e tij në këshillin e komunës. Në pajtim me nenin 31 të këtij ligji, përmbajtja dhe procedura për miratimin e buxheteve komunale është e përcaktuar me ligj.

Ligji për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 61/2004, 96/2004, 67/2007, 156/2009, 47/2011, 192/2015 dhe 209/2018 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 244/2019, 53/2021, 77/2021, 150/2021 dhe 173/2022), ndër të tjera, rregullon përmbajtjen e buxhetit të komunës dhe procedurën për miratimin e buxhetit të komunës. Kështu, sipas nenit 22 paragrafi 1 të këtij ligji, buxheti i komunës përpilohet, miratohet dhe realizohet në pajtim me Ligjin për buxhete, nëse me këtë ligj nuk është rregulluar ndryshe.

Në bazë të nenit 23 paragrafi 5 të të njëjtit ligj, me miratimin e buxhetit, këshilli i komunës merr vendim për realizimin e buxhetit.

Sipas pretendimeve në iniciativë, Buxheti i Komunës së Negotinës është miratuar në kundërshtim me ligjet dhe dispozitat kushtetuese, gjegjësisht buxheti nuk është miratuar nga Këshilli i Komunës së Negotinës, gjegjësisht nuk është miratuar kalendari buxhetor, nuk janë caktuar afate dhe as Këshilli i Komunës së Negotinës nuk ka respektuar afatet dhe udhëzimet për miratimin e Buxhetit dhe procedurat e tilla janë në kundërshtim me nenin 27 paragrafi 4 dhe paragrafin 5 të Ligjit për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale.

Nga analiza e dispozitave të përmendura kushtetuese dhe ligjore, Gjykata ka konstatuar se buxheti i kontestuar është miratuar nga organi kompetent në pajtim me ligjin dhe se çështjet për llojin, përmbajtjen dhe mjetet financiare të Buxhetit nuk janë çështje për të cilat vendos Gjykata Kushtetuese, dhe as nga ky aspekt nuk mund të vihet në pikëpyetje kushtetutshmëria dhe ligjshmëria e akteve të kontestuara.

Në përputhje me rregulloren e përmendur ligjore, siç shihet nga dokumentacioni i dërguar, kryetari i Komunës së Negotinës i propozoi Këshillit të Komunës së Negotinës, Propozim-buxhetin e Komunës së Negotinës për vitin 2023 dhe Propozimin Vendim për realizimin e Buxhetit të Komunës së Negotinës për vitin 2023, dhe se këto propozime janë futur në rend dite të mbledhjes së Këshillit të caktuar për 28 dhjetor 2022.

Nga procesverbali i dërguar nga mbledhja e 20-të e Këshillit të Komunës së Negotinës të mbajtur më 28 dhjetor 2022 (nr. 08-882/19 e datës 31.03.2008), konstatohet se rendi i ditës për këtë mbledhje është miratuar, është miratuar Kalendar buxhetor me nr. 08-882/21 të datës 28.12.2022, me çka është hapur debati për pikën e parë, Propozim-buxheti i Komunës së Negotinës për vitin 2023. Më pas, Këshilli ka miratuar edhe Propozim Vendimin për realizimin e Buxhetit të Komunës së Negotinës me numër 08-882/20 të datës 28.12.2022, për vitin 2023. Nga kryetari i komunës, kryetari i Këshillit dhe këshilltarët u prezantuan programet e punës së Komunës së Negotinës dhe Buxhetin për vitin 2023 dhe mblodhën mendimet, propozimet dhe sugjerimet nga qytetarët që janë implementuar në programet e punës së Komunës. Vendimi i Këshillit të Komunës së Negotinës nr. 08-882/19 të datës 28.12.2022 është botuar në “Gazetën Zyrtare të Komunës së Negotinës” nr.23/2023 nga 29.12.2022.

Nga analiza e rregullativës së theksuar ligjore, del se kryetari i komunës është propozues i autorizuar i buxhetit të komunës, se këshilli i komunës është organ kompetent për miratimin e buxhetit të komunës dhe se me miratimin e buxhetit, këshilli i komunës merr vendim për realizimin e buxhetit. Në bazë të nenit 27 të Ligjit për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale, rregullohet një proces buxhetor sipas të cilit Ministri i Financave, jo më vonë se 30 shtatori i vitit aktual, përgatit qarkoren buxhetore për vitin pasardhës. Me qarkoren buxhetore, komunat njoftohen për indikatorin bazë makroekonomik, udhëzimet kryesore për përgatitjen e buxhetit komunal, shumat maksimale të të hyrave vetanake të buxhetit bazë, subvencionet për komunën që do të transferohen nga Buxheti i Republikës së Maqedonisë së Veriut, nga buxhetet e fondeve, si dhe nga të ardhurat nga burime të tjera. Forma dhe përmbajtja e buxhetit të komunës përcaktohet në qarkoren buxhetore. Afatet për planifikimin e buxhetit komunal rregullohen me kalendar buxhetor të miratuar nga Këshilli i Komunës. Kalendari buxhetor përcakton afatet në të cilat: kryetari i komunës u dërgon shfrytëzuesve buxhetorë udhëzimet kryesore për përgatitjen e planeve financiare; shfrytëzuesit e buxhetit komunal ia paraqesin kryetarit të komunës planet e tyre financiare dhe kryetari i komunës ia dërgon propozim buxhetin këshillit të komunës.

Duke pasur parasysh kompetencën e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut e përcaktuar në nenin 110 të Kushtetutës, sipas të cilit Gjykata Kushtetuese vendos për pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën dhe për pajtueshmërinë e rregullave të tjera dhe të marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet, Gjykata vlerësoi se për bazueshmërinë e pretendimeve në iniciativë Gjykata është kompetente të vendos nëse vendimi i kontestuar është marrë në pajtim me procedurën e përcaktuar me Ligjin për vetëqeverisjen lokale, Ligjin për Buxhetin, Ligji për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale dhe rregulloren e punës së Komunës së Negotinës, gjegjësisht Gjykata vlerëson se buxheti i kontestuar është miratuar nga organi kompetent në pajtim me ligjin dhe çështjet për llojin, përmbajtjen dhe mjetet financiare të Buxhetit nuk janë çështje për të cilat vendos Gjykata Kushtetuese dhe as nuk mund të vihet në pikëpyetje kushtetutshmëria dhe ligjshmëria e akteve të kontestuara nga ky aspekt.

Për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së këtij vendimi, nga aspekti i procedurës për miratimin e tij, sipas Gjykatës, është e rëndësishme nëse ai është miratuar nga organet kompetente të përcaktuara me ligj. Në këtë kuptim, Gjykata konstatoi se vendimi i kontestuar është propozuar dhe miratuar nga organet kompetente të përcaktuara me ligj. Kjo për arsye se nuk kontestohet që kryetari i komunës është propozues i autorizuar i buxhetit, por organi kompetent për miratimin e tij është këshilli i komunës, në një mbledhje publike ku diskutohet për buxhetin, gjë që është bërë në rastin konkret dhe se ekziston obligim ligjor, me miratimin e buxhetit, këshilli i komunës duhet të marrë vendim për realizimin e buxhetit.

Për sa më sipër, Gjykata konstatoi se pretendimet në iniciativë janë të pabaza në lidhje me faktin se vendimi i kontestuar nuk është marrë në përputhje me ligjet e cekura, me çka procedura për marrjen e vendimit të kontestuar ka qenë në kundërshtim me nenin 27 paragrafi 4 dhe paragrafi 5 dhe neni 40 paragrafi 1 alineja 4 të Ligjit për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale, gjegjësisht me mosrespektimin e afateve dhe me mosmiratimin e kalendarit buxhetor, është shkelur neni 115 i Kushtetutës, janë të pabaza, prandaj Gjykata Kushtetuese nuk e ngriti çështjen e pajtueshmërinë e vendimit të kontestuar me Kushtetutën dhe me ligjin.

Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska