Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.144/2023
Скопје, 27.09.2023 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 27 септември 2023 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на Правилникот за начинот на вршење на стручната оцена (ревизија) на рударските проекти („Службен весник на Република Северна Македонија” број 287/2022).
Образложение
I
Кренар Лога од с. Ливади, Струга, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на актот означен во диспозитивот на Решението, со наводи дека не е донесен согласно со член 52 од Уставот со кој е утврден рокот за објавување на прописите во „Службен весник на Република Северна Македонија”, бидејќи од денот на неговото донесување, до денот на неговото објавување, се изминати повеќе од седум дена.
Од тие причини подносителот предлага Уставниот суд да поведе постапка за оценување на уставноста на оспорениот акт, како и Судот по службена должност да ја испита уставноста и на други прописи објавени во спротивност со член 52 од Уставот.
II
На седницата Судот утврди дека министерот за економија донел Правилник за начинот на вршење на стручната оцена (ревизија) на рударските проекти, со архивски број 24-5417/1 од 09.12.2022 година, објавен на 29.12.2022 година во „Службен весник на Република Северна Македонија” број 287/2022.
III
Според член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија, владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.
Според член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Според член 52 став 1 од Уставот, законите и другите прописи се објавуваат пред да влезат во сила, а според став 2 на наведениот член од Уставот, законите и другите прописи се објавуваат во „Службен весник на Република Северна Македонија” најдоцна во рок од седум дена од денот на нивното донесување.
Член 52 од Уставот е содржан во главата за основните слободи и права на човекот и граѓанинот, конкретно во делот за гаранциите на основните слободи и права, што укажува дека Уставот во однос на објавувањето на законите и другите прописи, не приоѓа како на техничко прашање, туку како на суштинско прашање од значење и во функција на обезбедување на принципот на владеење на правото и правната сигурност на граѓаните во остварувањето на слободите и правата, гарантирани со Уставот.
Со иницијативата се оспорува уставноста на Правилникот за начинот на вршење на стручната оцена (ревизија) на рударските проекти, со наводи дека не е донесен согласно одредбата од член 52 став 2 од Уставот, со која е утврден временскиот период во кој законите и другите прописи треба да бидат објавени по нивното донесување.
Судот, постапувајќи по иницијативата со која се оспорува уставноста на Правилникот, утврди дека истиот е заведен под архивскиот број 24-5417/1 од 09.12.2022 година, што како дејствие секогаш следи и е условено со претходно донесување на прописот. Судот, утврди и дека оспорениот правилник е објавен во „Службен весник на Република Северна Македонија” број 287/2022 на 29 декември 2022 година.
Тргнувајќи од член 52 став 2 на Уставот според кој законите и другите прописи се објавуваат во „Службен весник на Република Северна Македонија” најдоцна во рок од седум дена од денот на нивното донесување, а во конкретниот случај од донесувањето на оспорениот правилник, до денот на неговото објавување во „Службен весник на Република Северна Македонија” се изминати повеќе од седум дена, Судот утврди дека оспорениот правилник, не е објавен согласно наведениот член од Уставот, со што е доведен во прашање уставниот принцип на владеење на правото од член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот и правната сигурност на граѓаните како негов составен дел.
Од наведените причини, Судот оцени дека оспорениот правилник не е во согласност со одредбите на Уставот на кои се повикува подносителот во иницијативата.
IV
Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на ова решение.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска
* * *
Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës, dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 21.09.2023, miratoi
A K T V E N D I M
1. INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Rregullores për ndryshimin e Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve, për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës, si dhe përmbajtjen e analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut “ nr.259/2022).
Arsyetim
I
Ministri i Drejtësisë, Krenar Loga, në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, dërgoi iniciativë për fillimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Rregullores për ndryshimin e Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve për organizimin dhe sistematizimin e brendshëm të vendeve të punës, si dhe përmbajtjes së analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 259/2022).
Në pretendimet nga iniciativa, parashtruesi thekson se për rregulloren e kontestuar nga dita e miratimit të saj deri në ditën e publikimit në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 259 nga 1 dhjetori, 2022, kanë kaluar më shumë se shtatë ditë, respektivisht nuk është respektuar afati kushtetues për publikimin e rregullave në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”, të përcaktuar në nenin 52 të Kushtetutës.
Duke pasur parasysh se rregullorja e kontestuar është në kundërshtim me nenin 52 të Kushtetutës, nga Gjykata kërkohet që të inicojë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së saj.
II
Gjykata në seancë konstatoi se Rregullorja e kontestuar për ndryshimin e Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve, për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës, si dhe përmbajtjen e analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik, është miratuar nga ministri i Shoqërisë Informatike dhe Administratës, i regjistruar me numër arkivor 15-5051/2 nga 29.09.2022, dhe është publikuar në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.259 nga 01.12.2022.
Rregullorja e kontestuar ndryshon nenin 17 paragrafin 4 të Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës, si dhe përmbajtjen e analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë ” nr. 11 /2015, dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 217/2021 dhe 159/2022), në atë mënyrë që lloji i arsimit të lartë të përcaktohet duke specifikuar një fushë kërkimore-shkencore ose një fushë kërkimore-shkencore duke specifikuar një, dhe maksimum tre fusha kërkimore-shkencore, që i përshtatet përshkrimit të vendit punës, që përfshihet në Klasifikimin e rajoneve dhe fushave kërkimore-shkencore të përcaktuara në Rregulloren për standardet dhe normat për themelimin e institucioneve të larta arsimore dhe për kryerjen e veprimtarisë së lartë arsimore ose duke specifikuar vetëm arsimin e lartë nëse i përshtatet përshkrimit të vendit të punës.
III
Sundimi i së drejtës i përcaktuar në nenin 8 paragrafi 1 lineja 3 i Kushtetutës paraqet vlerë themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Në Republikën e Maqedonisë së Veriut, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, dhe të gjitha rregullat tjera me Kushtetutën dhe ligjin, secili është i obliguar të respektojë Kushtetutën dhe ligjet, sipas nenit 51 të Kushtetutës.
Sipas nenit 52 paragrafi 1 i Kushtetutës, ligjet dhe dispozitat tjera botohen para hyrjes në fuqi, ndërsa sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, ligjet dhe rregullat botohen në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” më së voni brenda shtatë ditëve nga dita e miratimit të tyre.
Nga analiza e dispozitave kushtetuese, Gjykata konstatoi se rregullimi për botimin e ligjeve dhe rregullave në Kushtetutë është paraparë në kapitullin për liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe të qytetarit edhe atë në pjesën për garancitë e lirive dhe të drejtave themelore, gjë që tregon faktin se publikimi i ligjeve dhe akteve të tjera rregullohet me Kushtetutë në mënyrë thelbësore si çështje që është në funksion të sigurimit të sundimit të së drejtës dhe realizimit të parimit themelor të sigurisë juridike, si dhe mbrojtjen e lirive dhe të drejtave të njeriut dhe qytetarit të garantuara me kushtetutë.
Në nenin 2 të Ligjit për publikimin e ligjeve dhe rregullave dhe akteve tjera (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 56/1999, 43/2002 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 21/ 2021), përcaktohet se publikimi i ligjeve dhe rregullave tjera, akteve dhe botimi në gazetën zyrtare “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” është me interes publik.
Prandaj, sipas karakterit, natyrës juridike dhe kuptimit të publikimit të ligjeve dhe rregullave tjera, Kushtetuta e Republikës së Maqedonisë së Veriut ka përcaktuar obligim, por edhe afat për publikimin e tyre në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” si gazetë zyrtare e Republikës.
Në rastin konkret, nëse merret parasysh se në rregulloren e kontestuar nuk është e përcaktuar dita e miratimit të saj, ndërsa është evidentuar me numrin e arkivit 15-5051/2 të datës 29.09.2022, e cila si veprim vijon gjithmonë dhe kushtëzohet nga miratimi i mëparshëm i rregullit, si dhe nga fakti se në pajtim me Ligjin për publikimin e ligjeve dhe rregullave dhe akteve të tjera, ajo është publikuar në botimin elektronik dhe të shtypur të “Gazetës Zyrtare të Republikës së Maqedonia e Veriut” nr. 259 të datës 01.12.2022, Gjykata vlerësoi se ishte tejkaluar afati kushtetues i përcaktuar në nenin 52 paragrafi 2 të Kushtetutës për publikimin e rregullores së kontestuar.
Duke marrë parasysh të lartëpërmendurën, Gjykata vendosi se mund të shtrohet çështja e përputhshmërisë së rregullit në fjalë me nenin 52 paragrafi 2 të Kushtetutës.
IV
Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata, me shumicë votash vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.
KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut
Dobrilla Kacarska