Уставниот суд на Република Северна Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија, член 28 алинеја 2 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 2 мај 2023 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
1. СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста на член 69 став 4 од Законот за управни спорови („Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 96/2019).
2. Александра Илиева Милчова, адвокат од Скопје, до Уставниот суд на Република Северна Македонија поднесе иницијатива за оценување на уставноста на одредбата од Законот означен во точката 1 од ова решение.
Според наводите во иницијативата, член 69 став 4 од Законот за управни спорови („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.96/2019) го оневозможува уставно загарантираното право на жалба против одлуки донесени во постапка во прв степен пред суд со што се повредува Aмандманот XXI став 1 кој го заменува член 15 од Уставот на Република Северна Македонија.
Имено, оспорениот член од Законот го ускратувал уставно загарантираното право на жалба против одлуките донесени во прв степен од Управниот суд. Ваквата ограничувачка одредба, според подносителот, создава правна несигурност и истата била злоупотребувана во пракса затоа што против таквите одлуки кои Управниот суд ги донесува без расправа не е дозволена жалба од страна на граѓаните до Вишиот управен суд.
Во поднесената иницијатива од 5 април 2023 година, подносителот бара Уставниот суд да го поништи сврзникот „не” кој е додаден после зборот „Жалбата” а во прецизирањето на иницијативата од 7 април 2023 година подносителот на иницијативата смета дека оспорениот став 4 на член 69 од Законот за управни спорови треба да се поништи во целост како противуставен кој ги ограничува правата на граѓаните во остварувањето на правото на поднесување на правен лек, односно била нарушена гаранцијата за двостепеност на судските постапки.
3. Судот на седницата утврди дека оспорениот член 69 став 4 од Законот за управни спорови е со следната содржина „Жалбата не е дозволена против пресуда со која поединечниот управен акт е поништен или е прогласен за ништовен и предметот е вратен на повторно постапување на јавниот орган, како ни против пресуда со која судот му наложил на јавниот орган да го донесе поединечниот акт кој не бил донесен во утврдениот рок“.
4. Со Амандманoт XXI е заменет член 15 од Уставот. Според став 1 на овој aмандман, се гарантира правото на жалба против одлуки донесени во постапка во прв степен пред суд. Меѓутоа, во став 2 на истиот амандман е регулирано дека правото на жалба или друг вид на правна заштита против поединечни правни акти донесени во постапка во прв степен пред орган на државната управа или организација и друг орган што врши јавни овластувања се уредува со закон.
Според член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија, законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон, како и секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Уставниот суд на Република Северна Македонија, со Решението У.бр.4/2021, од 5 мај 2021 година, оценувајќи ја уставноста на оспорената одредба од член 69 став 4 од Законот за управни спорови, не повел постапка за оценување на уставноста на член 69 став 4 од Законот за управни спорови („Службен весник на Република Северна Македонија” бр.96/2019).
На седницата Судот зазел став дека со оспорениот член од Законот за управни спорови не се повредува уставно гарантираното право на жалба против одлуките донесени во прв степен пред суд. Подносителот на иницијативата оспорениот став 4 од член 69 од Законот го гледа изолирано сам по себе што е сосема погрешно, наместо истиот да го гледа во контекст на целината на член 69 од Законот, односно во контекст на целината на точка 14 со наслов „Правни лекови” и потточка 14.1. со наслов „Жалба како редовен правен лек”, односно „Жалба против пресуда” каде децидно се уредува правото и условите за изјавување на жалба како редовен правен лек, односно во кои правни ситуации се изјавува жалба против пресуда.
Според член 28 алинеја 2 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако за истата работа веќе одлучувал, а нема основи за поинакво одлучување.
Имајќи предвид дека Уставниот суд веќе одлучувал за истата работа, а нема основи за поинакво одлучување, Судот оцени дека се исполнети условите за отфрлање на иницијативата за оценување на уставноста на член 69 став 4 од Законот за управни спорови („Службен весник на Република Северна Македонија” бр.96/2019).
5. Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точката 1 од ова решение.
6. Ова решение Судот го донесе во состав од претседателот на Судот, Добрила Кацарска и судиите: Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ- Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер.
У.бр.48/2023
02.05.2023 год.
Скопје
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска
* * *
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, nenit 28 alineja 2 dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 2 maj 2023 miratoi
A K T V E N D I M
1. REFUZOHET iniciativa për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 69 paragrafi 4 i Ligjit për konteste administrative (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 96/2019).
2. Aleksandra Ilieva Milçova, avokate nga Shkupi, në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut dërgoi iniciativë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së dispozitës së Ligjit nga pika 1 e këtij aktvendimi.
Sipas pretendimeve në iniciativë, neni 69 paragrafi 4 i Ligjit për kontestet administrative (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.96/2019) e pamundëson të drejtën e garantuar me Kushtetutë për ankesë kundër vendimeve të marra në procedurë në shkallë të parë në gjykatë, me çka shkelet amendamenti XXI, paragrafin 1, i cili zëvendëson nenin 15 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Pikërisht, neni i kontestuar i Ligjit mohonte të drejtën e garantuar me kushtetutë për ankesë kundër vendimeve të marra në shkallë të parë nga Gjykata Administrative. Një dispozitë e tillë kufizuese, sipas parashtrueses, krijon pasiguri juridike dhe është keqpërdorur në praktikë pasi ndaj vendimeve të tilla që Gjykata Administrative merr pa debat, qytetarët nuk lejohen të ankohen në Gjykatën e Lartë Administrative.
Në iniciativën e parashtruar nga 05.04.2023, parashtruesja kërkon nga Gjykata Kushtetuese shlyerjen e lidhëzës “jo” që është shtuar pas fjalës “Ankesa” dhe në saktësimin e iniciativës nga 7 prilli 2023, parashtruesja e iniciativës konsideron se paragrafi i kontestuar 4 i nenit 69 të Ligjit për konteste administrative duhet të anulohet në tërësi si antikushtetues, i cili kufizon të drejtat e qytetarëve në ushtrimin e së drejtës për të paraqitur mjetin juridik, përkatësisht është shkelur garantimi i shkallës së dytë të procedurave gjyqësore.
3. Gjykata në seancë konstatoi se neni i kontestuar 69 paragrafi 4 i Ligjit për kontestet administrative ka këtë përmbajtje “Nuk lejohet ankesa kundër aktgjykimit me të cilin anulohet ose shpallet i pavlefshëm akti administrativ individual dhe lënda i kthehet organit publik për veprim të sërishëm, si dhe kundër aktgjykimit me të cilin gjykata urdhëroi organin publik që të miratojë aktin individual që nuk është miratuar në afatin e caktuar”.
4. Neni 15 i Kushtetutës u zëvendësua me Amendamentin XXI. Sipas paragrafit 1 të këtij amendamenti, garantohet e drejta e ankesës kundër vendimeve të marra në procedurë të shkallës së parë në gjykatë. Mirëpo, në paragrafin 2 të të njëjtit amendament, rregullohet se e drejta e ankimit ose e mbrojtjes tjetër juridike kundër akteve juridike individuale të miratuara në procedurë në shkallë të parë para organit të administratës shtetërore apo organizatës dhe organit tjetër që kryen autorizime publike është e rregulluar me ligj.
Sipas nenit 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën dhe të gjitha rregullat tjera me Kushtetutën dhe me ligj, si dhe secili është i obliguar të respektojë Kushtetutën dhe ligjet.
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, me Aktvendimin U.nr.4/2021, nga 5 maji 2021, duke vlerësuar kushtetutshmërisë e dispozitës kontestuese të nenit 69 paragrafi 4 të Ligjit për konteste administrative nuk ka dërguar procedure për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 69 paragrafi 4 të Ligjit për konteste administrative (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 96/2019).
Në seancë, Gjykata morri qëndrim se me nenin e kontestuar të Ligjit për konteste administrative nuk cenohet e drejta e garantuar me Kushtetutë për ankesë ndaj vendimeve të miratuara në shkallë të parë në gjykatë. Parashtruesja e iniciativës e sheh të izoluar paragrafin e kontestuar të nenit 69 të Ligjit, gjë që është krejtësisht e gabuar, në vend që ta shohë në kontekstin e tërësisë së nenit 69 të ligjit, pra në kontekstin e tërësisë së pikës 14 me titull “Mjetet juridike” dhe nënpika 14.1. me titull “Ankesa si mjet i rregullt juridik”, respektivisht “Ankesa kundër aktgjykimit”, ku rregullohen në mënyrë të prerë e drejta dhe kushtet për paraqitjen e ankesës si mjet i rregullt juridik, gjegjësisht në cilat situata juridike paraqitet ankesa kundër aktgjykimit.
Sipas nenit 28 paragrafit 2 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese do ta refuzojë iniciativën nëse për të njëjtën punë tashmë ka vendosur dhe nuk ka bazë për vendim të ndryshëm.
Duke pasur parasysh se Gjykata Kushtetuese tashmë ka vendosur për të njëjtën punë, dhe nuk ka bazë për një vendim tjetër, Gjykata vlerësoi se janë plotësuar kushtet për refuzimin e iniciativës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 69 paragrafi 4 i Ligjit për konteste administrative (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.96/2019).
5. Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata vendosi si në pikën 1 të këtij aktvendimi.
6. Këtë aktvendim Gjykata e miratoi në përbërje të kryetares së Gjykatës, Dobrilla Kacarska dhe gjykatësve: Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender.
U.nr.48/2023
02.05.2023
Shkup
KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska