Врз основа на член 25 став 6 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија, („Службен весник на Република Македонија” бр. 70/1992) по моето гласање против Решението на Уставниот суд на Република Македонија У.бр.35/2019 донесено на 22 мај 2019 година за неповедување на постапка за оценување на уставноста на член 11 став 1 точка ѓ и член 11 став 2 точка ѓ, од Законот за спречување на корупцијата и судирот на интереси („Службен весник на Република Македонија” бр. 12/2019) го издвојувам и писмено го образложувам своето:
И З Д В О Е Н О М И С Л Е Њ Е
Со означеното решение Уставниот суд со мнозинство гласови донесе Решение У.бр.35/2019 за неповедување на постапка за оценување на уставноста на член 11 став 1 точка ѓ и член 11 став 2 точка ѓ од Законот за спречување на корупцијата и судирот на интереси („Службен весник на Република Македонија” бр. 12/2019).
Моето мислење е спротивно на оценката образложена во Решението на Уставниот суд поради следните правни причини:
Во член 11 став (1) точка ѓ и член 11 став (2) точка ѓ е утврдено дека
„(1) За претседател на Државната комисија може да биде именувано лице кое ги исполува следните услови:
ѓ. Во последните десет години да не било пратеник во Собрание на Република Македонија, член на Владата на Република Македонија, да не било донатор на политичка партија или да не вршело функција во органи на политичка партија”.
Во членот 11 ставот 2 точка ѓ, е предвидено:
„(2) За член на Државната комисија може да биде именувано лице кое ги исполува следниве услови:
ѓ. Во последните десет години да не било пратеник во Собранието на Република Македонија, член на Владата на Република Македонија, да не било донатор на политичка партија или да не вршело функција во органи на политичка партија”.
Согласно член 110 алинеја 1 од Уставот на Република Северна Македонија, Уставниот суд одлучува за согласноста на законите со Уставот.
Според член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот една од темелните вредности на Уставниот поредок на Република Македонија е владеењето на правото.
Во членот 9 од Уставот е утврдено дека „граѓаните на Република Северна Македонија се еднакви во слободите и правата независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и верското уверување, имотната и општествената положба“.
Граѓаните пред Уставот и законите се еднакви.
Согласно членот 23 од Уставот, секој граѓанин има право да учествува во вршењето на јавни функции.
Согласно член 52 став 4 од Уставот, законите и другите прописи не можат да имаат повратно дејство, освен по исклучок, во случаи кога тоа е поповолно за граѓаните.
Врз основа на цитираните уставни и законски одредби сметам дека со самото тоа што не поведе постапка за оценување на уставноста и ги остави во правниот поредок оспорените одредби Уставниот суд овозможи дискриминација односно неосновано ограничување на основните слободи и права на човекот и граѓанинот како на пример дека секој граѓанин има право да учествува во вршењето на јавни функции (член 23 од Уставот) односно дека секој има право на работа, слободен избор на вработување (член 32 од Уставот).
Повеќе од јасно е дека оспорените одредби од Законот се во директна спротивност и со принципот на владеење на правото (член 8 став 1 алинеја 3, член 9 според кој граѓаните се еднакви во слободите и правата (член 9) како и со член 52 став 4 од Уставот според кој законите и другите прописи не можат да имаат повратно дејство, освен по исклучок, во случаи кога тоа е поповолно за граѓаните.
Во конкретниот случај очигледно е дека оспорените одредби од Законот имаат повратно дејство и се понеповолни спрема граѓаните кои во последните 10 години биле избрани функционери во Собранието и Владата или биле донатори на политичка партија или вршеле функција во орган на политичка партија бидејќи нивното дејство има влијание на односи коишто настанале пред донесувањето односно влегувањето во сила на Законот што е во директна спротивност со член 52 ставови 1, 2, 3 и 4 од Уставот според кој законите и другите прописи се објавуваат во „Службен весник на Република Македонија” пред да влезат во сила и дека не можат да имаат повратно дејство.
Имено, тие само заради нивниот претходен статус и активности не можат да бидат именувани за претседател или член на Државната комисија за спречување на корупцијата според одредбите од Законот кој е донесен после десет години односно во 2019 година.
Врз основа на изнесеното сметам дека Уставниот суд требаше да поведе постапка за оценување на уставноста на оспорените одредби, а потоа да ги укине или поништи.
Судија на Уставниот суд
Јован Јосифовски