Вовед
Уставниот суд на Република Македонија, врз основа на илен 110 од Уставот на Република Македонија и илен 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992) на седницата одржана на 8 март 2006 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
Текст
1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на Законот за прекршоците против јавниот ред и мир во целина, илен 20 во деловите
2. Стамен Филипов од Скопје на Уставниот суд на Република Македонија му поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на Законот за прекршоците против јавниот ред и мир во целина и на иленовите од Законот ознаиени во тоиката 1 од ова решение.
Според подносителот на иницијативата наведениот закон бил донесен во сосема поинакви услови и време (федеративно уредена заедница – Социјалистиика Република Македонија, самоуправувањето како владеаики однос и другите вредности на социјалистиикото општество) што сега било во судир со постојните темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија од илен 8 на Уставот на Република Македонија.
Оспорениот закон содржел и суштински и терминолошки неусогласености со Уставот на Република Македонија. Некои од тие неусогласености се наорала токму во посебно оспорениот илен 20 од Законот, а тоа биле: “националностите” и “истакне знаме или грб кој не ги содржи обележјата пропишани со Устав”.
Имено, според Уставот на Република Македонија не постоеле “националности”, туку само “припадници на заедниците”. Уставот на Република Македонија од 1991 година не ги пропишувал ниту поблиску обележјата на знамето и грбот, како што тоа беше порано, туку тоа го препуштил да се уреди со закон (илен 5 став 2).
Според подносителот на иницијативата, прекршокот од илен 20-а од Законот, најиесто се извршувал од припадниците на заедниците кога по повод семејни веселби, верски празници и државни празници на странска земја самоволно ги истакнувале странските државни симболи, најиесто знамето на државата Албанија. Мерутоа, тоа сега, по се изгледа дека не претставувало прекршок од илен 20-а од Законот за прекршоците против јавниот ред и мир, (Илен 10 од Законот за локалната самоуправа и Законот за употреба на знамињата на заедниците во Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.58/2005).
Според илен 13 од Законот за прекршоците, париината казна за прекршок се изразувала во денари, а не во плата, како што е предвидено во сите одредби од оспорениот закон.
Според тоа, со спорениот закон и посебно оспорените законски одредби се повредувал илен 5 став 2, илен 8 став 1 алинеја 1, 2, 3 и 11, илен 48 став 1 и илен 51 од Уставот на Република Македонија.
Врз основа на изнесеното, му предлага на Уставниот суд да поведе постапка за оценување на уставноста на Законот за прекршоците против јавниот ред и мир во целина и посебно на илен 20, во деловите: “националностите” и “или истакне знаме или грб кој не ги содржи обележјата пропишани со Устав” и на илен 20-а од Законот.
3. Судот на седницата утврди дека според иленот 1 од Законот за прекршоците против јавниот ред и мир се утврдуваат прекршоците против јавниот ред и мир, прекршоините казни и заштитните мерки за повреда на јавниот ред и мир, како и условите и постапката за приредување огномет, баклада или слиини приредби, условите и постапката за собирање на доброволни прилози од грараните, претпријатијата, политииките партии и здруженијата на грараните.
Со илен 20 од Законот, се уредува дека кој неовластено отстрани, искине, замаика, оштети или на било кој наиин ги изложи на подбив државните амблеми, знамињата на националностите, амблемите на Републиката, градот Скопје и општината или истакне знаме или грб кој не ги содржи обележјата пропишани со Устав же се казни со една до две и една петтина плата.
Според илен 20-а од Законот, кој без одобрение или општ повик истакне знаме, грб или слииен симбол на друга држава, же се казни со париина казна од една и една осмина до две и една третина плати, или со казна затвор од 30 до 60 дена.
4. Согласно илен 8 алинеја 3 од Уставот на Република Македонија, темелна вредност на уставниот поредок на Република Македонија е владеењето на правото.
Законот за прекршоците против јавниот ред и мир е донесен од Собранието на Социјалистиика Република Македонија и е објавен во “Службен весник на СРМ” бр.25/1972 и овој закон повеже пати претрпел измени и дополнување, а последните измени се направени со Законот за изменување и дополнување на Законот за прекршоците против јавниот ред и мир (“Службен весник на Република Македонија” бр.26/1993), со кој е извршена суштинска и терминолошка усогласеност на Законот со постојните темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија.
Имено, согласно илен 13 од овој закон зборовите “општествено политииките заедници” се заменуваат со зборовите “Републиката, градот Скопје и општината”.
Согласно иленот 31 од овој закон, во целиот текст на Законот во разлииен илен и број зборовите: “општествено-политииките организации, општествените организации”, “општествено политиики организации и нивните органи”, “општествените и општествено-политииките организации”, “општествено-политиики и други организации” се заменуваат со зборовите: “политиики партии и здруженија на грараните” во соодветен илен и број.
Во целиот текст на Законот во разлииен илен и број зборовите: “општинскиот орган на управата надлежен за внатрешни работи”, “орган на управата надлежен за внатрешни работи”, “органите на управата надлежни за внатрешни работи” се заменуваат со зборовите: “Министерството за внатрешни работи”.
Во целиот текст на Законот во разлииен илен и број зборовите: “организација на здружен труд и друга самоуправна организација и заедница” и “организација на здружениот труд и друга самоуправна организација и заедница или друго правно лице” се заменуваат со зборовите: “претпријатие или друго правно лице” во соодветен илен и број.
Од анализата на напред наведените одредби произлегува дека оспорениот закон суштински и терминолошки е усогласен со постојните темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија, поради што не се тоини наводите на подносителот на иницијативата дека оспорениот закон е во судир со постојните темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија.
Исто така, повеже одредби од оспорениот закон, биле предмет на оценување на нивната уставност (иленовите 14, 15, 21 до 25 и 33 од Законот), за кои Уставниот суд не повел постапка бидејжи оценил дека се во согласност со Уставот.
Оттука, врз основа на изнесените прииини, Судот утврди дека не може да се постави прашањето за согласноста на оспорениот закон во целина со Уставот на Република Македонија.
5. Согласно илен 5 став 1 од Уставот, државни симболи на Република Македонија се грб, знаме и химна.
Според ставот 2 од овој илен од Уставот грбот, знамето и химната на Република Македонија се утврдуваат со закон кој се донесува со двотретинско мнозиинство гласови од вкупниот број пратеници.
Според илен 8 алинеја 2 од Уставот, темелна вредност на уставниот поредок на Република Македонија е слободното изразување на националната припадност, а со амандманот ВИ на Уставот на Република Македонија оваа алинеја се дополнува со зборовите “соодветна и правиина застапеност на грараните кои припараат на сите заедници во органите на државната власт и другите јавнии институции на сите нивоа”.
Со Амандманот ВИИИ на Уставот иленот 48 од Уставот се заменува и гласи:
Припадниците на заедниците имаат право слободно да го изразуваат, негуваат и развиваат својот идентитет и особеностите на своите заедници и да ги употребуваат симболите на својата заедница (став 1).
Републиката им ја гарантира заштитата на етниикиот, културниот, јазииниот и верскиот идентитет на сите заедници (став 2).
Тргнувајжи од содржината на Амандманот ВИИИ од Уставот, произлегува дека припадниците на заедниците имаат право заради изразување, негување и развивање на својот идентитет и особеностите на своите заедници да ги употребуваат симболите на своите заедници.
Со Законот за употреба на знамињата на заедниците во Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.58/2005) се уредуваат правото и наиинот на употреба на знамињата преку кои заедниците во Република Македонија го изразуваат својот идентитет и особеностите (илен 1).
Според тоа употребата на симболите е предмет на уредување на други закони со кои јасно се уредени овие прашања.
Имено, со Законот за употреба на знамињата на заедниците во Република Македонија на кој се повикува подносителот на иницијативата се уредува правото и наиинот на употребата само на знамињата преку кои заедниците во Република Македонија го изразуваат својот идентитет и особеностите, а со оспорените иленови покрај прашањето за знамето се опфажа и прашањето за грб, државните амблеми или слииен симбол.
Тргнувајжи од содржината на Амандманот ВИИИ од Уставот на Република Македонија неспорно е дека веже не постои терминот “националности”, туку постои “припадници на заедниците”.
Тргнувајжи од овој неспорен факт, а имајжи ги предвид прииините за оспорување наведени од подносителот на иницијативата, според мислењето на Судот неспорноста на одделни употребени термини во законите кои се резултат на времето кога тие се донесувани, не се доволен оправдан основ за интервенција на Уставниот суд, бидејжи потребата од таквото терминолошко усогласување е вообииаена работа на законодавниот орган.
Во таа смисла е и другата наведена содржина од овие две оспорени одредби, со кои според Судот не се повредуваат уставните принципи во однос на употребата на државните симболи, слободите и правата на иовекот и граранинот, владеењето на правото, како и правото на припадниците на заедниците слободно да го изразуваат, негуваат и развиваат својот идентитет и особеностите на своите заедници и да ги употребуваат симболите на својата заедница, поради што, не може да се постави прашањето за согласноста на илен 20 во оспорениот дел и на илен 20-а од Законот со напред наведените одредби од Уставот.
Притоа, се има предвид дека оспорените одредби пропишуваат прекршоци против јавниот ред и мир, а не го уредуваат прашањето за употребата на симболите, кои се повод за утврдување на соодветниот прекршок.
По однос на наводите во иницијативата дека согласно Законот за прекршоците, париината казна за прекршок се изразува во денари, а не во плата, како што било предвидено во сите одредби од оспорениот закон, Судот утврди дека тоа не се оправдани прииини и аргументи за неуставноста на овие одредби, дотолку повеже што законодавецот ги определува видот и наиинот на реализирање на санкциите, а во тие рамки е овластен и да пропишува дали париината казна же биде изразена во плата или во денари.
Во овој контекст, Судот оцени, исто така, дека не може наведените одредби од Законот, да ги цени во однос на Законот за прекршоците, од прииини што согласно иленот 110 од Уставот, Уставниот суд на Република Македонија одлуиува за согласноста на законите со Уставот, а не и за мерусебната согласност на законите.
6. Врз основа на изнесеното Судот одлуии како во тоиката 1 од ова решение.
7. Ова решение Судот го донесе во состав од претседателот на Судот Лилјана Ингилизова-Ристова и судиите д-р Трендафил Ивановски, Махмут Јусуфи, Мирјана Лазарова Трајковска, Вера Маркова, Бранко Наумоски, д-р Бајрам Положани, Игор Спировски и д-р Зоран Сулејманов.
У.бр.147/2005
8 март 2006 година
С к о п ј е
лк
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република
Македонија
Лилјана Ингилизова-Ристова