Вовед
Уставниот суд на Република Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Македонија, членовите 11, 14 и 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.70/92), на седницата одржана на 28 декември 2000 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
Текст
1. СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување уставноста на членовите 37 и 38 од Законот за Владата на Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.59/2000).
2. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување уставноста на член 1 во делот “и надлежноста”, член 3 став 2 во делот: “и министри без ресор”, член 4 став 1 во делот: “ја утврдува економската и развојната политика на државата”, член 5 во целина и посебно став 2 во делот: “како и други прашања од значење за работата на Владата”, Глава ИИ . Надлежност на Владата и членовите 8, 9 и 10 во целина и посебно член 8 точка 1, точка 5, точка 8 во делот: “утврдува стратегија” и точка 10, член 10 во деловите: “ако не постои можност за свикување на Собранието” и “по прашањата од надлежност на Собранието”, член 11 став 4 во делот: “и Деловникот”, член 12 став 1 во деловите: “и ставови” и “и Деловникот” и став 2 во делот: “и ставовите”, член 20 став 3 во делот: “освен ако со Деловникот не е определено гласањето за одделни прашања да се врши тајно”, член 21 став 1 во делот: “и во други вонредни околности”, член 22 став 2, член 23 став 4, член 24 став 3 во делот: “на начин и во постапка утврдени во Деловникот”, член 27 став 1 и став 2 во делот: “и ставовите”, член 28 во делот: “и ставовите”, член 29 став 1 во делот: “или друг пропис” и став 2 во делот: “и друг пропис”, член 30 став 2 во делот: “или друг пропис на Собранието, односно пропис на Владата”, член 36 став 1 во деловите: “уредува прашања од надлежност на собранието” и “ако не постои можност за свикување на Собранието” ; и член 39 став 2 во делот: “а неговата работа се утврдува со Деловникот” од Законот означен во точката 1 од ова решение.
2. Стамен Филипов од Скопје, на Уставниот суд на Република Македонија му поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување уставноста на член 1 во делот: “и надлежност”, член 3 став 2 во делот: “и министри без ресор”, член 4 став 1 во делот: “ја утврдува еконмската и развојната политика на државата”, член 5 во целина и посебно став 2 во делот “ја утврдува економската и развојната политика на државата”, член 5 во целина и посебно став 2 во делот: “како и други прашања од значење за работата на Владата” Глава ИИ . Надлежност на Владата и членовите 8, 9 и 10 во целина и посебно член 8 точка 1, точка 5, точка 8 во делот: “утврдува стратегија” и точка 10, член 10 во деловите: “ако не постои можност за свикување на Собранието” и “по прашањата од надлежност на Собранието”, член 11 став 4 во делот: “и Деловникот”, член 12 став 1 во деловите: “и ставови” и “и Деловникот” и став 2 во делот: “и ставовите”, член 20 став 3 во делот: “освен ако со Деловникот не е определено гласањето за одделни прашања да се врши тајно”, член 21 став 1 во делот: “и во други вонредни околности”, член 22 став 2, член 23 став 4, член 24 став 3 во делот: “на начин и во постапка утврдени во Деловникот”, член 27 став 1 и став 2 во делот: “и ставовите”, член 28 во делот: “и ставовите”, член 29 став 1 во делот: “или друг пропис” и став 2 во делот: “и друг пропис” , член 30 став 2 во делот: “или друг пропис на Собранието, односно пропис на Владата”, член 36 став 1 во деловите: “уредува прашања од надлежност на собранието” и “ако не постои можност за свикување на Собранието” и член 39 став 2 во делот: “а неговата работа се утврдува со Деловникот” од Законот означен во точката 1 од ова решение. Истиот подносител со нова иницијатива што Уставниот суд ја придружи кон овој предмет, ја оспори уставноста на член 38 од истиот Закон.
Според наводите во иницијативата делот на член 1 од Законот “и надлежноста”, како и Главата за надлежностите на Владата со членовите 8, 9 и 10 не биле во согласност со член 89 став 6 и член 91 од Уставот, бидејќи Уставот не давал можност надлежноста на Владата да се уредува и со закон.
Оспорениот дел на член 3 став 2 од законот не бил во согласност со член 89 став 1 од Уставот според кој во составот на Владата нема министри без ресор, а оспорениот дел на член 4 и член 8 точка 1, 5 и 8 од Законот не биле во согласност со член 8 став 1 алинеја 4 и со член 91 алинеја 1 и 5, а во врска со член 61 став 1 и член 68 од Уставот.
Членот 5, член 11 став 4 во делот “и Деловникот”, членот 12 став 1 во делот “и Деловникот”, членот 20 став 3 во делот “”освен ако со Деловникот не е определено гласањето за одделни прашања да се врши тајно”, членот 22 став 2, членот 23 став 4, членот 24 став 3 во делот “на начин и во постапка утврдени во Деловникот” и член 39 став 2во делот “а неговата работа се утврдува со Деловникот” од законот, не биле во согласност со член 88 став 2 од Уставот според кој своите права и должности Владата ги врши врз основа и во рамките на Уставот и законите, а според член 89 став 6 од Уставот, организацијата и начинот на работата на Владата се уредува со закон. Подносителот на иницијативата, компарирајќи ги овие решенија со член 61 став 2 од Уставот, според кој организацијата и функционирањето на Собранието се уредуваат со Уставот и со Деловникот, смета дека Уставот не дава можност Владата да донесува и Деловник со кој ќе ја уредува својата работа.
Деловите од членоте 10, 21 и 36 од Законот не биле во согласност со членовите 125 и 126 од Уставот, бидејќи Уставот не познава “други вонредни околности”, туку дека при постоење на воена или вонредна состојба Владата во согласност со Уставот и со закон донесува уредби со законска сила, кое овластување трае до завршување на таквата состојба, за што одлучува Собранието.
Во член 12 став 1 и 2, член 27 став 1 и 2 и член 28 од Законот, како општи правни акти на Владата биле предвидени “ставовите” што не било во согласност со член 91 алинеја 5 и 6 од Уставот, а во член 29 став 1 и 2 и член 30 став 2 од Законот се предвидувале “други прописи” што не било во согласност со член 51 став 2 и член 96 од Уставот.
Според подносителот на иницијативата оспорената одредба на член 38 од Законот, создавала услови за одолговлекување и комплицирање на конечноста и извршноста на одлуките на Уставниот суд, поради што не била во согласност со член 112 став 3 од Уставот.
Оценувајќи ја уставноста на оспорените одредби од Законот, Уставниот суд по сопствена иницијатива ја оценуваше и уставноста на член 37 од Законот.
4. Судот на седницата утврди дека според член 1 од Законот, со овој закон се уредуваат организацијата, начинот и работата и надлежноста на Владата на Република Македонија.
Според член 3 став 2 од Законот при предлагањето на составот на Владата, мандаторот предлага министри за секое од министерствата утврдени со закон и министри без ресор.
Со член 4 став 1 од Законот се уредува дека во рамките на правата и должностите утврдени со Уставот и со закон, Владата ја утврдува економската и развојната политика на државата, утврдува мерки за нејзино остварување и му предлага мерки на Собранието за остварување на политиката што се од негова надлежност, ја утврдува политиката на извршување на законите и други прописи на Собранието, го следи нивното извршување и врши други работи утврдени со закон.
Според член 5 став 1 од Законот, Владата донесува Деловник за работа на Владата (во натамошниот текст: Деловник), а според став 2 од овој член, во согласност со овој закон со Деловникот поблиску се утврдува внатрешната организација, начинот на работа, како и други прашања од значење за работата на Владата.
Владата, покрај надлежностите утврдени со Уставот, според членот 8 од Законот, ги врши и следниве работи:
1) ја утврдува развојната и економска политика;
2) ја утврдува програмата за активности во областа на одбраната и безбедност аи го обезбедува нивното спроведување;
3) презема мерки за остварување на слободата на пазарот и претприемништвото, како и мерки против монополската положба и монополското однесување на пазарот;
4) го поттикнува екомскиот напредок и остварувањето на порамномерен просторен и регионален развој и побрз развој на стопански недоволно развиените подрачја;
5) утврдува стратегија за привлекување на странски инвестиции;
6) одлучува за располагањето и користењето на држвниот капитал во согласност со закон;
7) го поттикнува и помага начинот и технолошкиот развој;
8) утврдува стратегија и презема мерки за вклучување во европските и евроатланските интеграции и други меѓународни структури;
9) ги следи и анализира состојбите за остварување и унапредување на човековите права и граѓанските слободи;
10) го поттикнува развојот на институциите на цивилното општество;
11) презема мерки за создавање услови за остварување на правата на гра?аните на образование, здравствена заштита, социјално осигурување и развојот на човековите ресурси;
12) презема мерки за создавање услови за социјална заштита и социјална сигурност на граѓаните и
13) врши и други работи утврдени со закон.
Според член 19 од Законот, Владата е должна кога ?е оцени дека не се извршуваат законите и другите прописи или не се остварува утврдената развојна и е3кономска политика и мерките за остварување на таа политика, да преземе мерки за кои е овластена, односно да му предложи на Собранието преземање на соодветни мерки.
Со член 10 од Законот, за време на воена или вонредна состојба, ако не постои можност за свикување на Собранието, Владата донесува уредби со законска сила по прашањата од надлежност на Собранието.
Според член 11 став 4 од Законот претседателот на Владата формира Канцеларија која ?е му помага во вршењето на неговите права и должности кои произлегуваат од Уставот, закон и Деловникот.
Со член 12 став 1 од Законот, членовите на Владата имаат право и должност да учествуваат во работата на Владата; да даваат иницијатива за подготвување на закони и други прописи за чие предлагање е надлежна Владата, на прописи и други акти што ги донесува Владата и за утврдување на насоки и ставови; да даваат иницијатива за донесување на одлуки од надлежност на Владата, како и да учествуваат во вршењето на други надлежности на Владата во согласност со заклучоците на Владата и Деловникот.
Според став 2 на овој член, членот на Владата кој е определен да учествува во работата на други органи и тела е должен да постапува по овластувањата, насоките и ставовите на Владата.
Според член 20 став 3 од Законот, гласањето на седниците на Владата е јавно, освен ако со Деловникот не е определено гласањето за одделни прашања да се врши тајно, а според член 21 став 1 од Законот, Владата може да одлучува и со мнозинство гласови на членовите на Владата присутни на седницата, кога презема итни мерки за ефикасно остварување на безбедноста на државата и спроведување на подготовките за одбрана и во други вонредни околности.
Со член 22 став 2 од Законот, во Деловникот на Владата се определува кои други лица можат да присуствуваат на седниците на Владата.
Според член 23 став 4 од Законот видот, бројот, составот и делокругот на работните тела од ставовите 1 и 2 на овој член се уредуваат со Деловникот, а според член 24 став 3 од Законот, претседателот и членовите на стручните совети ги именува и разрешува Владата на начин и во постапка утврдени во Деловникот.
Со член 27 став 1 од Законот, Владата утврдува насоки и ставови за извршување на законите и другите прописи, а според ставот 2 од овој член, со насоките и ставовите се определува начинот на работата на министерствата, другите органи на државната управа и управните организации во извршувањето на законите и другите прописи, се определуваат рокови за донесување на акти за кои овие органи се овластени и за поднесување на извештаи по одделни прашања; се определува начинот на соработката со други државни органи, како и други прашања кои се од значење за остварувањето на функциите на овие органи.
Владата, според член 23 од Законот, може да даде упатства и насоки на определен министер, односно директор кој раководи со друг орган на државната управа и управна организација како да ги изврши насоките и ставовите на Владата.
Според член 29 став 1 од Законот, Владата, доколку смета дека одреден пропис кој го донел министер не е во согласност со Уставот, закон или друг пропис, може за тоа да му укаже на министерот, а според став 2 од овој член, Владата може да задржи од извршување пропис кој го донел министер, доколку смета дека не е во согласност со Уставот, закон и друг пропис и му предлага на министерот во определен рок да го измени или повлече прописот.
Владата, според член 30 став 2 од Законот, има право и должност да укине или поништи пропис или друг акт на министерствата, органите на државната управа и управните организации кој не е во согласност со Уставот, закон или друг пропис на Собранието, односно пропис на Владата, а според член 36 став 1 од Законот, со уредба со законска сила Владата уредува прашања од надлежност на Собранието во случај на воена или вонредна состојба ако не постои можност за свикување на Собранието.
Според член 37 од Законот, Владата го обезбедува извршувањето на одлуките на Уставниот суд на Република Македонија во случаите кога надлежните органи за извршување на овие одлуки не ја извршиле одлуката на Судот, а според член 38 од Законот во зависност од природата на предметот на извршувањето, како и од органот кој во смисла на член 37 од овој закон бил непосредно надлежен и должен за извршување на одлуката, доколку со друг закон поинаку не е определено, Владата донесува заклучок со кој поблиску го определува начинот на обезбедување на извршувањето.
Со член 39 став 2 од Законот се уредува дека во однос на стручната служба на Владата, генералниот секретар ги има правата и должностите на директор кој раководи со орган на државната управа, а неговата работа се утврдува со Деловникот.
5. Според член 112 став 3 од Уставот, одлуките на Уставниот суд се конечни и извршни, а според член 113 од Уставот, начинот на работата и постапката пред Уставниот суд се уредува со акт на Судот.
Со член 37 од Законот се уредува дека Владата го обезбедува извршувањето на одлуките на Уставниот суд на Република Македонија во случаите кога надлежните органи за извршување на овие одлуки не ја извршиле одлуката на Судот, а според оспорениот член 38 од Законот, во зависност од природата на предметот на извршувањето, како и од органот кој во смисла на член 37 од овој закон бил непосредно надлежен и должен за извршување на одлуката, доколку со друг закон поинаку не е опреелено, Владата донесува заклучок со кој поблиску го определува начинот на обезбедување на извршувањето.
Тргнувајќи од содржината на наведените одредби, според мислењето на Судот, Уставот е категоричен во определбата дека одлуките на Уставниот суд се конечни и извршни. Поаѓајќи од категоричноста на уставната определба за конечност и извршност на одлуките на Уставниот суд и определувањето на начинот на извршувањето на одлуките што е во надлежност на самиот Суд, а имајќи предвид дека со оспорените одредби може да се наруши принципот на конечност и извршност на одлуките на Уставниот суд, односно дека тие содржат елементи кои допуштаат Владата на Република Македонија да ги толкува одлуките на Уставниот суд, да го пролонгира и онвеозможува нивното извршување, пре д Судот основано се постави прашањето за согласноста на членовите 37 и 38 од Законот со одредбите на Уставот.
6. Според член 8 став 1 алинеја 4 од Уставот, поделбата на државната власт на законодавна, извршна и судска е една од темелните вредности на уставниот поредок на Република Македонија.
Согласно член 51 став 2 од Уставот, секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Според член 61 став 1 од Уставот, Собранието на Република Македонија е претставнички орган на граѓаните и носител на законодавната власт на Републиката, а според член 68 став 1 алинеја 19 од Уставот, Собранието на Република Македонија врши други работи утврдени со Уставот.
Со член 88 став 2 од Уставот се уредува дека своите права и должности Владата ги врши врз основа и во рамките на Уставот и закон, според член 89 став 1 од Уставот, Владата ја сочинуваат претседател и министри, а според ставот 6 од овој член на Уставот, организацијата и начинот на работа на Владата се уредува со закон.
Со член 91 од Уставот се утврдуваат работите од надлежност на Владата, меѓу кои, според алинеите 5, 6 и 13 од овој член на Уставот, Владата донесува уредби и други прописи за извршување на законите, утврдува начела за внатрешната организација и за работа на министерствата и другите органи на управата, ја насочува и врши надзор над нивната работа и врши друг работи утврдни со Уставот и закон.
Според член 96 од Уставот, органите на државната управа работите од својата надлежност ги вршат самостојно врз основа и во рамките на Уставот и законите и за својата работа се одговорни на Владата.
Според член 125 став 1 од Уставот, вонредна состојба настанува кога ?е настанат големи природни непогоди или епидемии, според став 2 од овој член, постоењето на вонредна состојба на територијата на Република Македонија или нејзин дел го утврдува Собранието по предлог на Претседателот на Републиката, Владата или најмалку 30 пратеници, според став 3 од овој член, одлуката со која се утврдува постоењето на вонредна состојба се донесува со двотретинско мнозинство гласови од вкупниот број пратеници и има важност најмногу 30 дена, а според став 4 од овој член на Уставот, ако Собранието не може да се состане, одлука за постоење на вонредна состојба донесува Претседателот на Републиката и му ја поднесува на Собранието на потврдување штом тоа ќе е во можност да се состане.
Со член 126 став 1 од Уставот се уредува дека при постоење на воена или вонредна состојба Владата во согласност со Уставот и закон донесува уредби со законска сила, а според став 2 на овој член од Уставот, овластувањето на Владата да донесува уредби со законска сила трае до завршувањето на воената или вонредна состојба, за што одлучува Собранието.
Со Законот за Владата на Република Македонија се уредува организацијата, начинот на работа и надлежноста на Владата на Република Македонија. Така, прашањата се уредени со одредбите поместени во тринаесет глави и тоа: основни одредби (чл. 1 до 7); надлежност на Владата (чл. 8 до 10); права и должности на претседателот и членовите на Владата (чл.11 до 14); претставување и пренесување на овластување (чл.15 до 18); начин на работа на Владата (чл. 19 до 24); односи на Владата со Собранието, со Претседателот на Републиката и спрема органите на државната управа и со единиците на локалната самоуправа и Градот Скопје (чл. 25 до 34); акти на Владата (член 35 и 36); обезбедување на извршување на одлуките на Уставниот суд (чл.37 и 38); генерален секретар, секретаријат, стручни и други служби на Владата (чл. 39 до 42) и преодни и завршни одредби (чл. 43 до 45).
а) Со Уставот на Република Македонија јасно е определена положбата на Владата и се утврдени нејзините права и должности. Имено, Владата е носител на извршната власт и своите права и должности ги врши врз основа и во рамките на Уставот и закон. Работите што таа ги врши се утврдени со член 91 од Уставот, при што е содржана и одредбата дека Владата врши и други работи утврдени со Уставот и закон.
Тргнувајќи од уставната позиција на Владата законодавецот во Законот за Владата на Република Македонија, покрај уредувањето на организацијата и начинот на работа на Владата (користејќи го директниот основ од член 89 став 6 од Уставот), ја уредува и надлежноста на Владата. Притоа, го проширува, односно операционализира опфатот на надлежностите на Владата утврдени со Уставот, преку определување на нови надлежности опфатени во член 8 од Законот. Во оваа одредба, недвосмислено се упатува дека Владата, покрај надлежностите утврдени со Уставот (што инаку е почитуван принципот на непреземање на уставните одредби) ќе ги врши и работите што се определуваат со овој закон како и други работи утврдени со закон. Всушност, овде се наметнува прашањето дали на овој начин се врши операционализација на уставно утврдената надлежност на Владата, или, пак, тоа значи проширување на надлежностите на Владата надвор од уставно утврдените рамки, со што таа би добила такви ингеренции што Уставот не ги посакувал, поконкретно не ги определил.
Очигледно законодавецот при утврдувањето на надлежноста на Владата се раководел од принципот на комплементарно толкување и примена на одредбите на членовите 88 до 97 од Уставот, а не изолирана и тесна примена само на член 89 став 6 од Уставот како исклучив основ и рамка за донесување на Законот и определување на неговата содржина и структура. Оттука, во начело не би можело да се спори со определбата во Законот да се уредуваат прашања што поблиску ја определуваат надлежноста на Владата и кои во основа се во функција на операционализација на нејзината уставна положба како носител на извршната власт, па во таа смисла, покрај уредувањето на организацијата и начинот на работа, да се определат и надлежностите кои со закон можат да се утврдат. Меѓутоа, друг би бил приодот кон прашањето, доколку пак со утврдените надлежности со Законот или со друг закон, се утврдат надлежности за Владата кои излегуваат надвор од рамките на нејзината уставно утврдена положба.
Врз основа на наведеното, според мислењето на Судот, Уставот јасно ја определил положбата на органите во организацијата на државната власт, па во тие рамки и положбата на Владата како носител на извршната власт, која своите права и должности ги врши врз основа и во рамките на Уставот и закон. Уставот не е акт кој ги исцрпува сите можни ситуации за органите на власта. Тргнувај?и од тоа, не е во несогласност со уставната концепција доколку надлежноста на Владата, освен со Уставот, се утврдува и со закон, но таквата надлежност односно вршењето на тие работи мора да се во сферата на извршната власт и да не излегуваат надвор од операционализацијата на уставно утврдената извршна власт. Во конкретниот случај, Судот оцени дека оспорените одредби од Законот што се однесуваат на надлежноста на Владата и покрај одделни нивни непрецизности, не се во несогласност со Уставот.
б) Во однос на составот на Владата, Уставот утврдува дека Владата ја сочинуваат претседател и министри (член 89 став 1). Покрај употребата на терминот ” министер”, во Уставот се користи и терминот “член на Владата”.
Со Законот за Владата на Република Македонија, како што напред е веќе наведено, се уредуваат правата и должностите на претседателот и членовите на Владата, при што во член 16 од Законот е уредено дека претседателот на Владата од редот на министрите определува заменици, дека претседателот на Владата го заменува неговиот заменик и дека претседателот на Владата може да им довери на замениците вршење на одделни работи што произлегуваат од неговите права и должности.
За подносителот на иницијативата, напред наведените одредби не се спорни, единствено тој ја спори определбата при п редлагањето на составот на Владата, мандаторот да предлага покрај министри за секое од министерствата утврдени со закон и министри без ресор. Всушност, го наметнува прашањето од постоење на уставен основ во составот на Владата да постојат министри без ресор.
Во одговор на горното прашање, според мислењето на Судот, прашањето од постоење на министри со ресор и министри без ресор е прашање на организација на Владата. Тргнувајќи од содржината на член 89 став 6 од Уставот, јасно произлегува дека организацијата на Владата се уредува со закон, што значи дека определбата на законодавецот во составот на на Владата да има и министри без ресор, не излегува надвор од уставните рамки, дека Владата ја сочинуваат претседател и министри.
в) Вообичаено е под деловник за работа да се подразбере општ правен акт со кој се уредуваат прашања од организационо процедурален карактер во функција на подобро организирано вршење на работите на органот за к ого се уредуваат тие прашања и истиот го донесува органот за кого се однесуваат тие прашања. Тргнувај?и од таквото поимање на деловникот, како и од уставниот основ за законско уредување на организацијата и работата на Владата, законодавецот оценил дека нема правна пре чка со истиот закон да се утврди овластување на Владата да донесе Деловник за работа со кој поблиску ?е ја утврди внатрешната организација, начинот на работа и другите прашања од значење за работата на Владата. Врз тие основи, со одделни одредби од Законот се упатува на поблиску операционализирање и доразработка на одделни прашања со Деловникот за работа, што во конкретниот случај и се оспорува.
Факт е дека Уставот не се произнесува за Деловникот за работа на Владата, односно не содржи директен основ за негово донесување, туку определува организацијата и работата на Владата да се уреди со закон. Исто така, тој не содржи ниту забрана за донесување на таков акт. Единствено, во однос на Собранието на Република Македонија, содржи директен основ за донесување на Деловник за Собранието со кој, покрај со Уставот, се уредува организацијата и функционирањето на Собранието, што подносителот на иницијативата го компарира и го употребува како еден од аргументите за оспорување на одредбите од Законот.
Тргнувајќи од тоа дека организацијата и на чинот на работата на Владата се уредени со законот, и дека поблиското уредување на прашањата од организационо процедурален карактер во функција на операционализација и подобро организирање на работата на органот е препуштено на Деловникот за работа, според мислењето на Судот, нема уставна пречка од донесување на тој акт и покрај тоа што Уставот не содржи директен основ за негово донесување. Според тоа, овластувањето на Владата да донесе Деловник за својата работа не е во несогласност со Уставот, а доколку со неговите одредби се утврдуваат нови надлежности за Владата или се утврдува организација и начин на работа спротивен на Уставот и на закон, тие би подлежеле на посебна оценка на нивната уставност и законитост.
г) Основен принцип во организацијата и вршењето на власта е поделбата на власта на законодавна, извршна и судска, со што се исклучува можноста со акти на носителите на уставно утврдените функции на власта да се менуваат со Устав утврдените односи во рамките на принципот на поделба на власта и на посебните облици на неговото остварување. Во тие рамки, вршењето на законодавната функција Уставот не го утврдува само како право, туку и обврска за Собранието, која не може, надвор од случаите утврдени со Уставот, со закон да се пренесува ниту на еден друг орган, па ниту на Владата. Со Уставот, исто така, Владата е утврдена како носител на извршната власт, која покрај другите со Устав утврдени надлежности што произлегуваат од нејзината положба на носител на извршната власт, ја утврдува политиката на извршувањето на законите и другите прописи на Собранието и е одговорна за нивното извршување.
Понатаму, анализата на уставните одредби укажува дека утврдувањето на економската и развојната политика на државата, како посебна надлежност Уставот конкретно не ја утврдува ниту за Собранието, ниту за Владата. Во таа смисла, компарацијата помеѓу одредбите на членовите 68 и 91 од Уставот, не дава одговор, иако според мислењето на Судот, конкретизацијата на надлежностите во овие одредби е посебно нагласена. Исто така, поаѓајќи од значењето на оваа надлежност, нема аргументи дека Уставот намерно ја изоставил во делот на резервната клаузула “врши и други работи”.
За одбележување е дека, горното прашање, во претходниот уставно – правен поредок, односно во системот на единството на власта, имаше поинаква разрешница. Имено, донесувањето на општествените планови и утврдувањето на развојната и економската политика на Републиката беше во надлежност на Собранието, а предлагањето на тие планови и донесувањето на мерките за остварување на развојната и економската политика беше во надлежност на извршниот орган.
Врз основа на наведеното, утврдувањето на економската и развојната политика на државата Владата ја остварува со свои мерки, активности и инструменти за управување со процесите и врз основа на тоа, секогаш кога е тоа потребно му предлага на законодавното тело донесување на буџет, закони и други прописи од доменот на законодавната власт. Економската и развојната политика на државата е всушност еден од основните елелменти на програмата што мандаторот при состав на Владата му ја поднесува на Собранието и врз основа на неа, Владата по предлог на мандаторот ја избира Собранието. Во секој случај, утврдувањето на развојната и економската политика на државата од страна на Владата, не значи супституција на ингеренциите на законодавната власт и со нејзиното вршење од страна на Владата не се нарушува конзистентноста на уставниот концепт во однос на принципот на поделбата на државната власт.
д) Во делот на надлежностите на Владата посебно се оспорува член 8 точките 5, 8 и 10 од Законот. Имено, со овие одредби во надлежност на Владата е определено таа да утврдува стратегија за привлекување на странски инвестиции, да утврдува стратегија за вклучување во европските и евроатланските интеграции и други меѓународни структури и да го поттикнува развојот на институциите на цивилното општество.
Не навлегувајќи во анализа на квалитетот на горните формулации и рационалноста од нивен законски опфат и очекуваните ефекти од тоа, сепак според мислењето на Судот, таквите ингеренции на Владата се во согласност со нејзината уставна положва и со нив не се повредуваат одредбите од Уставот.
ѓ) Во одредбите за донесување на уредби со законска сила од страна на Владата за време на воена или вонредна состојба, содржани во член 10 и член 36 став 1 од Законот, се оспорува делот од одредбите дека тоа го врши Владата ако не постои можност за свикување на Собранието и дека истите се однесуваат на прашања од надлежност на Собранието.
Тргнувајќи од содржината на член 126 од Уставот, јасно произлегува дека овластувањето на Владата да донесува уредби со законска сила е од времен карактер, односно дека истото започнува со прогласувањето на воената или вонредната состојба и дека тоа трае до завршувањето на таквата состојба, за што одлучува Собранието. Владата, согласно став 1 на член 126 од Уставот, донесува уредби со законска сила во согласност со Уставот и закон, што во конкретниот случај е и со оспорената одредба. Со конкретизација на уставната одредба дека уредбите на Владата ги донесува ако не постои можност за свикување на Собранието и дека тие се однесуваат на прашањата од надлежност на Собранието, според мислењето на Судот, не излегува надвор од уставниот концепт во однос на одбраната на Републиката, воената и вонредната состојба.
е) Во членовите 12, 27, и 28 од Законот, се оспорува можноста Владата покрај насоки да утврдува и ставови. Притоа, на насоките подносителот на иницијативата им пропишува карактер на прописи за извршување на законите.
Ставовите што Владата ги утврдува можат да бидат разбрани како приод кон решавање на одделни работи од надлежност на Владата за кои таа во согласност со Уставот и закон е надлежна и дека тие се во функција на обезбедување на операционализирано следење на извршувањето на законите и другите прописи на Собранието. Според мислењето на Судот, ставовите се однесуваат на органите на сржавната управа и тие како акти на Владата, согласно членовите 35 и 36 од Законот, не се предвидени. Според тоа, можноста владата по одделни прашања од својата надлежност да утврдува ставови, не се коси со нејзината уставна поставеност, поради што не се постави прашањето за согласност на делот од оспорените одредби со Уставот.
ж) Во член 21 став 1 од Законот се оспорува можноста Владата да одлучува со мнозинство гласови на членовите присутни на седницата, покрај другото и во други вонредни околности. Имено, според подносителот на иницијативата, таква состојба Уставот не предвидува и тоа всушност значи проширување на ингеренциите на Владата, кое проширување не е во согласност со Уставот.
Според мислењето на Судот, можноста на Владата да одлучува со мнозинство гласови покрај наведените ситуации во член 21 од Законот, “и во други вонредни околности” не треба да се поистоветува со работењето на Владата во воена и вонредна состојба за која одлучува Собранието, согласно член 124 и 125 од Уставот, туку се мисли на редовно работење на Владата во нормални услови и кога таа треба итно и неодложно да одлучува за некои прашања од нејзина надлежност кои со оглед на нивниот карактер, нивното решавање не трпи одлагање. Имено, употребата на поимот вонредни околности иако по суштина е широк, во случајот во кој е употребен во Законот е определив и не упатува на вонредна состојба определена со Уставот. Според тоа, оспорениот дел од одредбата Судот оцени дека е во согласност со одредбите од Уставот.
Во член 29 и член 30 став 2 од Законот, одредбите се оспоруваат во делот ” друг пропис” односно “друг пропис на Собранието, односно пропис на Владата”. Определбата, покрај Уставот и закон да се применуваат и другите прописи на Собранието и на Владата како можност за интервенција на Владата спрема органите на управата, според подносителот на иницијативата, значело повреда на член 51 став 2 и член 96 од Уставот.
Според мислењето на Судот, одредбите во оспорениот дел, се во функција на остварување на надзорните и контролни ингеренции на Владата спрема органите на државната управа, кои за својата работа се одговорни на Владата и со нив не се повредуваат принципите содржани во членовите 51 и 96 од Уставот.
Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точките 1 и 2 од ова решение.
8. Ова решение Судот го донесе со мнозинство гласови во состав од претседателот на Судот д-р Тодор Џунов и судиите Бахри Исљами, д-р Ни кола Крлески, Олга Лазова, д-р Стојмен Михајловски, д-р Милан Недков, д-р Јован Проевски, Бесим Селими и д-р Јосиф Талевски. (У.бр.131/2000)