У.бр.69/2023 и У.бр.70/2023

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.69/2023 и 70/2023
Скопје, 20.06.2024 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска,  д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 20 јуни 2024 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1. СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на член 2 став 2 алинеја 6 од Правилникот за постапката за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени до надлежниот државен орган и начинот на водење на евиденцијата на доставените колективни договори и нивните измени („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.223/2022).

2. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста за целината на Правилникот означен во точката 2 од предлогот, како и за уставноста и законитоста на оспорените членови 1 и 4 од истиот правилник.

3. Ова решение ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија“.

Образложение

I

До Уставниот суд на Република Северна Македонија, од страна на Николче Мушаревски од Скопје и Независниот сидикат на одбраната, застапуван од претседателот, Ванчо Исајов, беа поднесени две иницијативи за оценување на уставноста на Правилникот за постапката за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени до надлежниот државен орган и начинот на водење на евиденцијата на доставените колективни договори и нивните измени („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.223/2022) во целина, како и за уставноста и законитоста на член 1, член 2 став 2 алинеја 6 и член 4 од истиот правилник. По повод поднесените иницијативи, Судот спроведе единствена постапка согласно со член 21 од Деловникот.

Според наводите содржани во иницијативите, оспорените одредби од Правилникот не се во согласност со член 8 став 1 алинеја 3, член 51, член 110 алинеја 2 од Уставот, како и со член 203 и член 231 ставови 1 и 3 од Законот за работните односи, но и со член 61 од Законот за организација и работа на органите на државната управа.

Во поглед на оспорениот член 1, се наведува дека со оваа одредба од Правилникот е предвидена обврска за регистрација на сите колективни договори во надлежното Министерство за труд и социјална политика, без притоа да се прецизира дали обврската се однесува за секој општ, грански или колективен договор на ниво на работодавач. Во смисла на ова, цитирана е содржината на член 203 од Законот за работните односи, каде се дефинирани трите вида на колективни договори.

Во истиот контекст, се додава дека во член 231 став 1 од овој закон, јасно е пропишано дека само општите колективни договори и гранските колективни договори подлежат на обврска за регистрација во министерството надлежно за работите од областа на трудот, додека, пак, за колективните договори на ниво на работодавач, не е предвидена ваква обврска, туку само обврска за известување дека е склучен колективниот договор. Според наведеното, се заклучува дека неспорно од видот на колективниот договор зависи дали еден колективен договор треба да подлежи на регистрација кај надлежното министерство.

Следно, во иницијативите се нагласува дека во предметниот правилник, во оспорениот член 2 став 2 алинеја 6 е пропишана обврска за Министерството за финансии да даде согласност на колективните договори од јавниот сектор, доколку со нив се предвидени фискални импликации на државниот буџет. Ваквата формулација, се наведува дека е спротивна на член 61 од Законот за организација и работа на органите на државната управа од причина што не може со правилник донесен од едно ресорно министерство да се пропишуваат надлежности и задолженија за друго министерство.

Во поглед на оспорениот член 4 од Правилникот се наведува дека неуставноста на оваа одредба произлегува од член 110 алинеја 2 од Уставот каде е предвидено дека единствено Уставниот суд е надлежен да ја оценува законитоста на колективните договори. Се подвлекува дека ваква надлежност не може да биде пропишана за друг орган на државната управа, како во случајот за Министерството за труд и социјална политика.

Дополнително, од страна на подносителите се бара и по сопствена иницијатива оценување на уставноста и законитоста на Правилникот во целина, како и негово укинување или поништување. Ова од причина што повикувајќи се на принципот на правна сигурност кој произлегува од владеењето на правото како темелна вредност на уставниот поредок на државата, подносителите заклучуваат дека од суштествена важност е правниот поредок да содржи применливи норми, кои не создаваат забуни. Според подносителите, неуставноста и незаконитоста на предметниот правилник се провлекува во скоро сите или во најголем дел од одредбите, истиот не може да егзистира и да произведува правно дејство, без притоа да создава заблуди со опстојување на сосем мал дел од неговите одредби или делови од одредби, кои според нив, уставно и законски не се проблематични.

Освен претходно наведеното, во иницијативата поднесена од Николче Мушаревски, подносителот ја цитира содржината и на член 8 став 1 алинеја 1 од Уставот, како и членовите 11 и 55 од Законот за организација и работа на органите на државната управа.

II

На седницата Судот утврди дека основ за донесување на предметниот Правилник е член 231 став 4 од Законот за работните односи („Службен весник на Република Македонија“ бр.62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15, 72/15, 129/15, 27/16, 120/18 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.110/19, 267/20, 151/21, 288/21 и 111/2023).

Во член 1 е определено дека со истиот се пропишува постапката за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени до надлежниот државен орган (во понатамошниот текст: Министерство) и начинот на водење на евиденцијата на доставените колективни договори и нивните измени (во понатамошниот текст: колективни договори) во министерството надлежно за работите од областа на трудот, согласно став 1. Во ставот 2 е предвидено дека измена на колективен договор во смисла на овој правилник, се смета секоја промена, дополнување, откажување, пристапување, одлука за проширено дејство, одлука за исклучување од примената, како и спогодба за продолжување на рокот на неговото важење.

Согласно со член 2 став 1, барање за регистрирање на колективен договор се доставува од страната која прва е наведена во колективниот договор, односно страната која го откажува колективниот договор (во понатамошниот текст: подносител до Министерството, заради упис во регистарот на колективните договори (во понатамошниот текст: регистар), најдоцна осум дена по склучувањето на колективниот договор, односно изменувањето на колективниот договор. Со ставот 2 од овој член се утврдува дека кон барањето се приложуваат следните докази: два примероци од колективниот договор (оригинал или заверена копија на нотар), во печатена форма, колективниот договор во електронска форма, список на работодавачи на кои се однесува колективниот договор и бројот на вработени кај истиот, овластување на претставниците на синдикатите и здруженијата на работодавачите кои го склучуваат колективниот договор, дадено од нивните органи, за потпишување на колективниот договор, овластување за потпишување на колективниот договор од јавниот сектор од основачот или органот кој тој го овластил и согласност од Министерството за финансии за колективните договори од јавниот сектор, кога со договорот се предвидуваат фискални импликации за Буџетот на Република Северна Македонија.

Со член 3 е пропишано дека ако барањето за регистрација на колективниот договор не е доставено во согласност со член 2 од овој правилник, односно ако колективниот договор не го склучиле учесници предвидени со закон или ако колективниот договор содржи недостатоци од формално-правна природа, Министерството ќе побара од подносителот на барањето да ги отстрани недостатоците најдоцна 15 дена од доставувањето на известувањето за утврдените недостатоци, согласно став 1. Според ставот 2, ако подносителот на барањето не ги отстрани недостатоците навремено, Министерството со решение ќе го одбие барањето за упис во регистарот.

Ако Министерството утврди дека поединечни одредби од колективниот договор се спротивни на закон, ќе побара од подносителот да го усогласи колективниот договор со закон, најдоцна 15 дена од приемот на известувањето за неусогласеност на колективниот договор, согласно член 4 став 1. Ако подносителот на барањето во рокот утврден од ставот 1 на овој член не го усогласи колективниот договор со закон, Министерството со решение ќе го одбие барањето за упис во регистарот, согласно ставот 2 од истиот член.

Судот, исто така, утврди дека во член 5 од Правилникот е определено дека при регистрирањето кое се води како јавна и електронска база на податоци се впишуваат следните податоци: 1. реден број на уписот, 2. назив на колективниот договор, 3. измени на колективниот договор, 4. страни на колективниот договор, 5. нивото на кое е склучен колективниот договор, 6. датум на склучување на колективниот договор, 7. време на склучување на колективниот договор, 8. број и датум на решение за упис на колективниот договор во регистарот и 9. назив на работодавачи кои ги обврзува колективниот договор и бројот на вработени на кои се применува колективниот договор.

Согласно член 6, за упис во Регистарот од членот 2 од овој правилник, од страна на министерот надлежен за работите од областа на трудот се донесува решение.

За секој колективен договор, покрај уписот во регистарот од страна на Министерството, се води евиденција во која, покрај документацијата од член 2 став 2 од овој правилник, се содржани еден примерок од колективниот договор, односно примерок од измената на колективниот договор, како и решение за упис во регистарот, службени белешки и друга документација, според член 7.

Судот утврди дека член 8 е завршна одредба во која е определено дека овој правилник влегува во сила осум дена од денот на објавување во „Службен весник на Република Северна Македонија“.

III

Владеењето на правото и поделбата на државната власт на законодавна, извршна и судска се темелни вредности на уставниот поредок на државата, согласно член 8 став 1 алинеи 3 и 4 од Уставот на Република Северна Македонија.

Остварувањето на правата на вработените и нивната положба се уредуваат со закон и со колективни договори, согласно уредувањето содржано во одредбата од член 32 став 5 од Уставот.

Согласно член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Органите на државната управа работите од својата надлежност ги вршат самостојно врз основа и во рамките на Уставот и законите и за својата работа се одговорни на Владата, согласно член 96 од Уставот.

Уставниот суд одлучува за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите, што произлегува од член 110 алинеја 2 од Уставот.

Законот за работните односи („Службен весник на Република Македонија“ бр.62/2005, 106/2008, 161/2008, 114/2009, 130/2009, 149/2009-исправка, 50/2010; 52/2010, 124/2010, 47/2011, 11/2012, 39/2012, 13/2013, 25/2013, 170/2013, 187/2013, 113/2014, 20/2015, 33/2015, 72/2015, 129/2015, 27/2016, 120/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 110/2019, 267/2020, 151/2021, 288/2021 и 111/2023), во член 1 став 1 определува дека со овој закон се уредуваат работните односи меѓу работниците и работодавачите кои се воспоставуваат со склучување на договор за вработување. Согласно ставот 2 од овој член од Законот, работниот однос се уредува со овој и со друг закон, колективен договор и договорот за вработување.

Прашањата коишто се однесуваат на колективните договори се уредени во главата XIX од Законот за работните односи (членови 203-235). Притоа, Законот предвидува три вида на колективни договори, и тоа: колективен договор се склучува како општ на ниво на Република, посебен на ниво на гранка, односно оддел, согласно со Националната класификација на дејности и поединечен на ниво на работодавач, што произлегува од уредувањето содржано во член 203.

Со член 231 од Законот е утврдена обврската за доставување за регистрација на колективните договори до министерството надлежно за работите од областа на трудот. Во став 1 од овој член од Законот е определено дека секој општ и грански колективен договор и секоја измена (изменување, дополнување, откажување или пристапување) на колективниот договор пред нивното објавување мора да се достави за регистрација до министерството надлежно за работите од областа на трудот. Согласно ставот 2, колективниот договор или измената на колективниот договор ја доставува до надлежниот орган страната која е прва наведена во тој договор, односно страната која го откажува колективниот договор. Во ставот 3 од истиот член се предвидува дека известување за склучување на колективен договор на ниво на работодавач и времето за кое е склучен се доставува до министерството надлежно за работите од областа на трудот, во рок од 8 дена од неговото склучување. Според ставот 4 од овој член, министерот надлежен за работите од областа на трудот, ја пропишува постапката за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени до надлежниот државен орган и начинот на водење на евиденцијата на доставените колективни договори и нивните измени.

Владеењето на правото како темелна вредност утврдена во член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот и принципот на правна сигурност кој произлегува од оваа темелна вредност, подразбира законите да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Устав и закон. Освен тоа, согласно овој уставен принцип, во правниот поредок треба да бидат нормирани јасни и прецизни правила, со цел да се обезбеди усогласеност и конзистентност во уставноправниот поредок. Член 51 од Уставот е клучната уставна одредба во утврдувањето на уставноста и законитоста како правни принципи. Начелата на уставност и законитост се неделиво поврзани и произлегуваат од положбата на Уставот како највисок правен акт во хиерархијата на правните акти. Оваа темелна вредност и правната сигурност како начело коешто произлегува од истата значи дека остварувањето на правата од работен однос од член 32 од Уставот треба да биде уредено со закон којшто е во согласност со Уставот, како и колективни договори, коишто се во согласнот со законот и Уставот. Притоа, Уставот само го воведува уставно-правниот институт – право на колективно преговарање и склучување на колективни договори, додека Законот за работните односи како lex generalis го разработува истиот, преку конкретни одредби содржани во главата XIX. Натамошната операционализација, пак, на одредбите содржани во овој закон се прави со подзаконски акти коишто подлежат на законитоста и уставноста како правни принципи – мора да имаат основ и да бидат во согласност со закон, истовремено мора да бидат во согласност и со Уставот.

Во конкретниот случај, наводот на подносителите, според кој оспорениот Правилник за постапката за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени до надлежниот државен орган и начинот на водење на евиденцијата на доставените колективни договори и нивните измени („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.223/2022), во целина, не е во согласност со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот, Судот ги оцени како неосновани од следните причини:

Правилникот е донесен од страна на министерот за труд и социјална политика, заведен со архивски бр. 08-7127/1 од 13 октомври 2022 година, врз основа на законското овластување од член 231 став 4 од Законот за работните односи.

Од анализата на Правилникот во целина, произлегува дека целта заради која истиот е донесен, е поблиску да се пропише постапката за регистрација и начинот на водењето на евиденцијата на колективните договори од страна на Министерството за труд и социјална политика што како обврска произлегува од член 231 став 1 од Законот за работните односи. Во овој член од Законот, во ставот 4 е определено дека министерот надлежен за работите од областа на трудот, ја пропишува постапката за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени до надлежниот државен орган и начинот на водење на евиденцијата на доставените колективни договори и нивните измени. Од наведеното неспорно произлегува дека законодавецот препуштил со подзаконски акт, министерот за труд и социјална политика да ги уреди овие прашања, поради што Судот оцени дека не може да се доведе во прашање уставноста на целината на Правилникот од аспект на темелната вредност – владеење на правото од член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот, односно принципот на правна сигурност кој произлегува од оваа темелна вредност.

Во поглед на оспорениот член 1 од Правилникот, од содржината на одредбата произлегува дека со истата се утврдува што е предмет на уредување на овој подзаконски акт, односно генерално уредува дека со Правилникот се пропишува постапката за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени, без притоа да биде прецизирано за кој колективен договор се однесува пропишаната постапка, на начин како што тоа е утврдено во член 231 став 1 од Законот за работните односи. Но, и покрај овој факт, Судот констатираше дека содржината на оспорената одредба не имплицира на основ за нејзино проблематизирање од аспект на законските и уставните одредби наведени во иницијативите.

Имено, обврската за доставување на колективните договори, како и секоја нивна измена, до Министерството за труд и социјална политика произлегува токму од член 231 став 1 од Законот за работните односи, каде што изречно е наведено дека истата се однесува за секој општ и грански колективен договор. Оттука, предметниот Правилник всушност е во функција на операционализација на член 231 од Законот за работните односи и не може да се разгледува изолирано без да се има предвид оваа законска одредба. Според тоа, и одредбата содржана во член 1 од Правилникот треба да се толкува во корелација со оваа законска норма на начин што пропишаната постапка за доставување и регистрирање на колективните договори и нивните измени се однесува на секој општ и грански колективен договор. Што се однесува до третиот вид колективен договор – колективен договор на ниво на работодавач, согласно со уредувањето содржано во ставот 3 од член 231 од Законот за работните односи, за истиот произлегува само обврска за доставување известување за неговото склучување и времето за кое е склучен до министерството надлежно за работите од областа на трудот. Ова всушност значи само информирање за неговото склучување, но не и започнување постапка за регистрација.

Согласно со наведеното, Судот оцени дека оспорената одредба од член 1 од Правилникот не може да се доведе под законско сомнение од аспект на членовите 203 и 231 ставови 1 и 3 од Законот за работните односи, а истовремено не може да се доведе и под уставно сомнение од аспект на член 8 став 1 алинеја 3, како и член 51 од Уставот на Република Северна Македонија бидејќи не го доведува во прашање принципот на правна сигурност кој е гарантиран со темелната вредност – владеење на правото.

Со иницијативите се наведува дека уредувањето во оспорениот член 2 став 2 алинеја 6 од Правилникот, е спротивно на член 61 од Законот за организација и работа на органите на државната управа од причина што не може со правилник донесен од едно ресорно министерство да се пропишуваат надлежности и задолженија за друго министерство.

Член 61 став 1 од од Законот за организација и работа на органите на државната управа („Службен весник на Република Македонија“ бр.58/2000, 44/2002, 82/2008, 167/2010 и 51/2011 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.96/2019, 110/2019 и 121/2024), меѓу другото, определува дека со актите кои ги донесува министерот не може да се пропишува надлежност на други органи.

Од содржината на оспорениот член 2 став 2 алинеја 6 од Правилникот каде е предвидена „согласност од Министерството за финансии за колективните договори од јавниот сектор, кога со договорот се предвидуваат фискални импликации за Буџетот на Република Северна Македонија“, произлегува дека министерот за труд и социјална политика, уредувајќи ја постапката за регистрирање на колективните договори и нивните измени, предвидувајќи ваков доказ кој треба да се приложи кон барањето за регистрирање на колективните договори, изворно пропишал нов услов за регистрација на колективните договори, кој не е предвиден во закон.

Во член 231 од Законот за работните односи, врз основа на кој е донесен предметниот правилник, законодавецот децидно ја уредил обврската за доставување и регистрација на колективните договори до министерството за труд и социјална политика, пред нивното јавно објавување. Токму во таа насока е донесувањето на предметниот правилник кој треба да биде во функција на разработка на наведената законска норма, заради нејзино извршување, согласно дефиницијата за овој вид подзаконски акт, утврдена во член 56 став 1 од наведениот Закон за организација и работа на органите на државната управа.

Во истиот контекст, Судот имаше предвид дека регулативата со која се уредуваат прашања за изработување, донесување и извршување на Буџетот на Република Северна Македонија познава одреден вид согласност во случај на преземање дејствија што резултираат со фискални импликации за буџетот на државата. Таков е примерот со член 67 од Законот за буџети („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.203/2022), кој предвидува дека буџетските корисници на Буџетот на државата поднесуваат барање за согласност за вработување и можат да вработуваат нови работници и да пополнуваат испразнети работни места, да вработуваат работници на определено време и да склучуваат договори за отстапување на работник за привремени вработувања за вршење на привремени работи, само под услов ако за тоа се обезбедени средства во Буџетот на државата и ако се планирани во планот за пополнување на работни места во текот на фискалната година. Меѓутоа, јасно произлегува дека овој вид согласности во надлежност на Министерството за финансии треба да бидат предвидени со закон.

Имајќи го предвид наведеното, министерот за труд и социјална политика, впуштајќи се во операционализација на одредбите од Законот за работните односи во однос на постапката за регистрација на колективните договори, ги пречекорил своите надлежности и се ставил во улога на законодавец, што претставува повреда на принципот за поделба на државната власт на законодавна, извршна и судска, утврден во член 8 став 1 алинеја 4 од Уставот, а со тоа и на темелната вредност на уставниот поредок, предвидена во член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот – владеењето на правото и начелото на правна сигурност на граѓаните како нејзин составен дел. Ова од причина што овој начин на утврдување надлежности на други органи во правилник, надвор од законските рамки, значи и нарушување на хиерархиската поставеност на правните акти во уставноправниот поредок, односно нарушување на меѓусебната усогласеност на пониските и повисоките нормативни акти.

При одлучувањето Судот го имаше предвид и вториот аспект каде се постави прашањето дали со оспорената одредба од член 2 став 2 алинеја 6 од Правилникот се ограничува уставноправниот институт утврден во член 32 став 5 од Уставот – правото на колективно преговарање и склучување на колективни договори, како облик на регулирање на работните односи.

Од одредбата содржана во член 206 став 1 од Законот за работните односи во која е определено дека „со колективните договори се уредуваат правата и обврските на договорните страни кои го склучиле тој договор, а може да содржи и правни правила со кои се уредува склучувањето, содржината и престанокот на работните односи и други прашања од работните, односи или во врска со работните односи“, произлегува дека предмет на колективните преговори можат да бидат сите прашања од работен однос, без ограничување. Во оваа насока, Законот за работните односи не содржи експлицитни негативни одредби кои би ограничиле или би исклучиле некои прашања да бидат предмет на преговори.

Сепак, анализата на целината на Законот упатува на заклучок дека тоа што нема директни ограничувања не значи дека има целосна нормативна слобода за обемот на содржината на колективните преговори. Напротив, Законот за работните односи содржи одреден број на одредби кои индиректно го ограничуваат обемот и содржината на колективните преговори. Таков е примерот со член 137 кој предвидува дека годишниот одмор може да трае најдолго до 26 работни дена или член 146 кој предвидува дека деновите на платен одмор не можат да изнесуваат повеќе од седум работни дена и други слични одредби. Овие одредби од Законот за работните односи го ограничуваат правото на поинакво уредување на овие права, а колективното преговарање по овие прашања го сведуваат само во насока и смисла на разработување на веќе законски утврденото право. Но, ваквите ограничувања единствено можат да бидат уредени во овој или друг закон (Закон за вработените во јавниот сектор, Закон за административни службеници, Закон за јавнообвинителска служба, Закон за судска служба итн.) со кој се уредуваат прашања од работниот однос.

Оттука, имајќи предвид дека законодавецот во наведената одредба од член 206 став 1 од Законот за работните односи определува дека предмет на колективните преговори можат да бидат сите прашања од работен однос, без ограничување, уредувањето содржано во оспорената одредба од член 2 став 2 алинеја 6 од Правилникот, Судот оцени дека претставува пример на индиректно ограничување на содржината на колективното преговарање и колективните договори од јавниот сектор во однос на утврдени права на засегнатите работници, а коишто би предизвикале фискални импликации за буџетот на државата. Според Судот, особено треба да се има предвид фактот дека во фазата на нивната регистрација, колективните договори веќе имаат утврдена содржина како резултат на интензивен процес на преговарање. Воведувањето на овој услов и неговото евентуално неисполнување ќе оневозможи регистрација на колективните договори, а соодветно на тоа, ќе оневозможи и јавно објавување на истите. Следствено, тоа што го договориле субјектите учесници во процесот на преговарање и кои го склучиле колективниот договор, не може да произведе правно дејство, што резултира со суспендирање на колективниот договор и преговарањето како легитимен правен инструмент за уредување на прашањата од работен однос на вработените во јавниот сектор, утврден во член 32 став 5 од Уставот.

Се разбира, Судот го имаше предвид и фактот дека дефинирањето на содржината на колективните договори, односно кои решенија ќе се прифатат за одредени прашања зависи и од низа објективни општествени услови, а пред сѐ, економските. Така, доколку се преговара за платите или за други видови права кои предизвикуваат фискални импликации, ограничувањето на правото на колективно преговарање и склучување на колективни договори може да биде дозволено. Меѓутоа, ваквото ограничување треба да биде уредено во Законот за работните односи или друг закон со кој се уредуваат прашања од работниот однос и единствено во таков случај правната рамка ќе го гарантира колективното договарање во смисла и на начин којшто е утврден во Уставот.

Судот ги имаше предвид и општите стандарди на постапката на колективното преговарање во меѓународни рамки, утврдени од страна на Меѓународната организација на трудот со донесување голем број конвенции и препораки. Така, во член 4 од Конвенцијата бр. 98 за примена на начелата на правото на организирање и колективно договарање, усвоена на 01.07.1949 година, се поставуваат два суштински елементи: дејствување на јавните власти со цел унапредување на колективното договарање и истото мора да биде слободно и доброволно и да ги почитува начелата на автономија на страните. Во смисла на ограничувањето на правото на колективното договарање, Меѓународната организација на трудот нагласува дека „едно од главните ограничувања на начелото на слободно и доброволно колективно договарање се состои во обврската за поднесување на колективните договори на одобрување од властите (особено до органите надлежни за администрацијата и за буџетот)“. Се подвлекува дека „таквите одредби се во сообразност со Конвенцијата бр.98 само ако се ограничени на тоа дека согласноста може да не биде дадена ако договорот има процедурален недостаток или не ги исполнува минималните стандарди утврдени во општото трудово законодавство“. Но, се заклучува дека „ако законодавството им дава на јавните органи целосно дискреционо право да не дадат согласност или ако согласноста се заснова врз критериуми како усогласеност со општата или економската политика на владата или официјални директиви за плати и услови за вработување, тогаш се смета дека стапувањето на договорот во сила зависи од претходна согласност, што е спротивно на начелото на автономност на страните“.

Што се однесува до ограничувањето на содржината на идни колективни договори, Меѓународната организација на трудот нагласува дека ваквите ограничувања, особено во однос на платите, наметнати од властите поради економска стабилизација или неопходни политики за структурно приспособување, се дозволени само ако биле предмет на претходна консултација со организациите на работниците и на работодавачите и ако ги исполнуваат следните услови: да се применуваат како вонредна мерка, да бидат ограничени на неопходниот обем, да не надминуваат разумен период и да бидат придружени со мерки за делотворна заштита на животниот стандард на засегнатите работници, особено на оние што веројатно ќе бидат најсилно погодени.

Оттука, предвидувањето на дополнителниот услов за регистрирање на колективните договори од јавниот сектор со оспорениот член 2 став 2 алинеја 6 од Правилникот, кој нема ниту уставен, ниту законски основ, Судот оцени дека претставува ограничување на правото на колективното преговарање и склучување на колективните договори со ограничување на нивната содржина, а преку целосно дискреционо право на Министерството за финансии да не даде согласност за колективните договори од јавниот сектор кога со договорот се предвидуваат фискални импликации за Буџетот на државата, што не е во согласност ниту со општите меѓународни стандарди на колективното договарање.

Имајќи го предвид наведеното, Судот констатираше дека оспорениот член 2 став 2 алинеја 6 од Правилникот може да се доведе под сомнение во однос на член 61 став 1 од Законот за организација и работа на органите на државната управа, како и во однос на владеењето на правото и поделбата на државната власт на законодавна, извршна и судска од член 8 став 1 алинеи 3 и 4 од Уставот, но и во однос на член 32 став 5 и член 51 од Уставот.

Со иницијативите се оспорува и член 4 од Правилникот со наводи дека Министерството за труд и социјална политика си пропишало надлежност за оценување на законитоста на колективните договори, за која, согласно член 110 алинеја 2 од Уставот, исклучиво надлежен е Уставниот суд. Судот ги оцени како неосновани овие наводи од иницијативите поради следното:

Уставната норма од член 51 став 2 од Уставот во која е определено дека „секој е должен да ги почитува Уставот и законите“, гледана низ призмата на правото на колективно преговарање и склучување на колективни договори, подразбира дека субјектите на колективното преговарање се должни при процесот на преговарање и дефинирање на содржината на колективните договори да постапуваат во согласност со Уставот и законите.

Уставното начело од член 96 од Уставот ги обврзува органите на државната управа работите од својата надлежност да ги вршат во рамки на Уставот и законите. Операционализирајќи ја оваа уставна норма, со донесување на Законот за организација и работа на органите на државната управа, законодавецот ги утврдил надлежностите на органите на државната управа и принципите на кои тие се должни да се придржуваат во вршењето на истите.

Во конкретниот случај, уредувањето содржано во оспорениот член 4 од Правилникот не значи дека станува збор за новопропишана надлежност на Министерството за труд и социјална политика, изворно уредена во подзаконски акт, туку исполнување на уставната обврска, работите од својата надлежност, Министерството да ги извршува во рамки на Уставот и законите. Определбата на уставотворецот со член 110 алинеја 2, Уставниот суд да одлучува за согласноста на колективните договори со Уставот и законите, не ја исклучува ниту должноста од член 96 од Уставот, за уставно и законско постапување на органите на државната управа во извршувањето на својата надлежност, односно доследно почитување на начелото на уставноста и законитоста при извршувањето на уставно и законски утврдените обврски. Оттука, оспорениот член 4 од Правилникот, во кој е определено дека доколку Министерството за труд и социјална политика утврди дека поединечни одредби од колективниот договор се спротивни на закон, ќе побара негово усогласување, според Судот, е во согласност со уставната должност на Министерството, утврдена во член 96 од Уставот и не може да се толкува во смисла на навлегување во надлежностите на Уставниот суд на Република Северна Македонија.

Конечно, и начелото на законитост кое подразбира сите субјекти во правниот поредок да постапуваат во рамките на законот, ги обврзува и субјектите кои учествуваат во преговарањето и меѓу кои се склучува колективниот договор да внимаваат при дефинирањето на содржината на колективните договори, нормите кои ќе ги утврдат, да бидат во согласност со закон, што, исто така, е во функција на обезбедување на правната сигурност како елемент на владеењето на правото од член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот.

Со оглед на наведеното, Судот оцени дека оспорениот член 4 од Правилникот не може да се доведе под сомнение во однос на член 61 став 1 од Законот за организација и работа на органите на државната управа, како и во однос на владеењето на правото од член 8 став 1 алинеја 3, член 51 и член 110 алинеја 2 од Уставот.

IV

Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.69/2023 и 70/2023
Shkup, 20.06.2024

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të kryetarit të Gjykatës, dr. Darko Kostadinovski dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq-Anastasovska, Eliazabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, Dobrilla Kacarska, dr. Ana Pavllovska-Daneva dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 20.06.2024, miratoi

A K T V E N D I M

1. INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së nenit 2 paragrafi 2 alineja 6 të Rregullores për procedurën e dërgimit dhe regjistrimit të marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimeve të tyre në organin kompetent shtetëror dhe mënyrën e mbajtjes së evidencës së marrëveshjeve kolektive të dërguara dhe ndryshimeve të tyre (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.223/2022).

2. NUK INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Rregullores në tërësi të shënuar në pikën 2 të propozimit, si dhe kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së neneve të kontestuara 1 dhe 4 të së njëjtës Rregulloreje.

3. Ky aktvendim do të publikohet në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.

Arsyetim

I

Në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, u parashtruan dy iniciativa nga Nikollçe Musharevski nga Shkupi dhe Sindikata e Pavarur e Mbrojtjes, e përfaqësuar nga kryetari Vanço Isajov, për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Rregullores për procedurën e dërgimit dhe regjistrimit të marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimeve të tyre tek organi kompetent shtetëror dhe mënyra e mbajtjes së evidencës së marrëveshjeve kolektive të dërguara dhe ndryshimeve të tyre (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 223/2022) në përgjithësi, si dhe për kushtetutshmërinë dhe ligjshmërinë e nenit 1, nenit 2 paragrafi 2 alineja 6 dhe neni 4 të së njëjtës rregullore. Me rastin e iniciativave të parashtruara, Gjykata zbatoi një procedurë të vetme në pajtim me nenin 21 të Rregullores.

Sipas pretendimeve të përfshira në iniciativat, dispozitat e kontestuara të Rregullores nuk janë në përputhje me nenin 8 paragrafi 1 alineja 3, nenin 51, nenin 110 alineja 2 të Kushtetutës, si dhe me nenin 203 dhe nenin 231 paragrafët 1 dhe 3 të Ligjit për Marrëdhëniet e Punës por edhe me nenin 61 të Ligjit për Organizimin dhe Punën e Organeve të Administratës Shtetërore.

Në lidhje me nenin 1 të kontestuar, thuhet se kjo dispozitë e Rregullores parasheh obligim që të gjitha marrëveshjet kolektive të regjistrohen në Ministrinë kompetente të Punës dhe Politikës Sociale, pa specifikuar nëse obligimi vlen për secilën marrëveshje të përgjithshme, degë apo marrëveshje kolektive në nivel të punëdhënësit. Lidhur me këtë, citohet përmbajtja e nenit 203 të Ligjit për marrëdhënie pune, ku janë përcaktuar tri llojet e marrëveshje kolektive.

Në të njëjtin kontekst, shtohet se në nenin 231 paragrafi 1 i këtij ligji, përcaktohet qartë se obligimit për t’u regjistruar në ministrinë përgjegjëse për çështjet në fushën e punës i nënshtrohen vetëm marrëveshjet kolektive të përgjithshme dhe ato degëzuese, ndërsa, nga ana tjetër, për marrëveshjet kolektive në nivel të punëdhënësit nuk parashikohet një obligim i tillë, por vetëm obligim për të njoftuar se marrëveshja kolektive është lidhur. Nga sa më sipër, konstatohet se nëse një marrëveshje kolektive duhet t’i nënshtrohet regjistrimit në ministrinë kompetente varet nga lloji i marrëveshjes kolektive..

Më tej, në iniciativa theksohet se në rregulloren përkatëse, në nenin kontestues 2 paragrafi 2 alineja 6, përcaktohet obligimi që Ministria e Financave të japë pëlqimin për marrëveshjet kolektive nga sektori publik, nëse parashikojnë implikime fiskale për buxhetin e shtetit. Ky formulim thuhet se është në kundërshtim me nenin 61 të Ligjit për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore, për arsye se nuk është e mundur të parashikohen kompetenca dhe përgjegjësi për një ministri tjetër me rregullore të miratuar nga një ministri resoriale .

Sa i përket nenit 4 kontestues të Rregullores, thuhet se antikushtetutshmëria e kësaj dispozite buron nga neni 110 paragrafi 2 i Kushtetutës, ku parashikohet se vetëm Gjykata Kushtetuese është kompetente për vlerësimin e ligjshmërisë së marrëveshjeve kolektive. Theksohet se një kompetencë e tillë nuk mund t’i parashikohet një organi tjetër të administratës shtetërore, si në rastin e Ministrisë së Punës dhe Politikës Sociale.

Gjithashtu, parashtruesit kërkojnë me iniciativën e tyre vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Rregullores në tërësi, si dhe shfuqizimin ose anulimin e saj. Kjo pasi, duke iu referuar parimit të sigurisë juridike që buron nga sundimi i së drejtës si vlerë themelore e rendit kushtetues të shtetit, parashtruesit konkludojnë se është thelbësore që rendi juridik të përmbajë norma të zbatueshme që nuk krijojnë konfuzion. Sipas parashtruesve, antikushtetutshmëria dhe paligjshmëria e rregullores në fjalë përshkon pothuajse të gjitha ose shumicën e dispozitave, e njëjta nuk mund të ekzistojë dhe të prodhojë efekt juridik, pa krijuar keqkuptime nga ekzistenca e një pjese shumë të vogël të dispozitave të sajë apo pjesëve të dispozitave, të cilat sipas tyre në aspektin kushtetues dhe juridik nuk janë problematike.

Përveç kësaj, në iniciativën e parashtruar nga Nikollçe Musharevski, parashtruesi e citon edhe përmbajtjen e nenit 8, paragrafit 1, alineja 1 të Kushtetutës, si dhe nenit 11 dhe 55 të Ligjit për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore.

II

Gjykata në seancë konstatoi se bazë për miratimin e Rregullores në fjalë është neni 231 paragrafi 4 i Ligjit për marrëdhëniet e punës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15, 72/15, 129/15, 27/16, 120/18 dhe „ Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ nr.110/19, 267/20, 151/21, 288/21 dhe 111/2023).

Në nenin 1 përcaktohet se me të njejtin përcaktohet procedura për paraqitjen dhe regjistrimin e marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimet e tyre në organin kompetent shtetëror (në tekstin e mëtejmë: Ministria) dhe mënyra e mbajtjes së evidencës së marrëveshjeve kolektive të dërguara dhe ndryshimet e tyre (në tekstin e mëtejmë: marrëveshje kolektive) në ministrinë përgjegjëse për çështjet në fushën e punës, në përputhje me paragrafin 1. Në paragrafin 2, parashikohet se ndryshim i marrëveshjes kolektive në kuptim të kësaj rregulloreje, konsiderohet çdo ndryshim, plotësim, anulim, aderim, vendim për vazhdimin e veprimit, vendim për përjashtimin e zbatimit, si dhe marrëveshje për zgjatjen e afatit të vlefshmërisë së tij.

Në përputhje me nenin 2 paragrafi 1, kërkesën për regjistrimin e kontratës marrëveshjes e paraqet pala e parë e shënuar në marrëveshjen kolektive, gjegjësisht pala që e anulon marrëveshjen kolektive (në tekstin e mëtejmë: parashtruesi i kërkesës në Ministri, me qëllim të regjistrimit në regjistrin e marrëveshjeve kolektive (në tekstin e mëtejmë: regjistër), jo më vonë se tetë ditë pas lidhjes së marrëveshjes kolektive, gjegjësisht ndryshimit të paragrafit 2 të këtij neni përcakton se dëshmitë e mëposhtme duhet t’i bashkëngjiten kërkesë: dy kopje të marrëveshjes kolektive (origjinale ose kopje e noterizuar, në formë të shtypur, marrëveshjen kolektive në formë elektronike, listën e punëdhënësve për të cilët zbatohet marrëveshja kolektive dhe numrin e punonjësve të saj, autorizimin e përfaqësuesve të sindikatave dhe shoqatave të punëdhënësve që lidhin marrëveshje kolektive, të dhënë nga organet e tyre, për nënshkrimin e marrëveshjes kolektive, autorizimin për nënshkrimin e marrëveshjes kolektive nga sektori publik nga themeluesi ose organi që ai e ka autorizuar dhe pëlqimin nga Ministria e Financave për marrëveshjet kolektive nga sektori publik, kur marrëveshja parasheh implikime fiskale për Buxhetin e Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Neni 3 përcakton se nëse kërkesa për regjistrimin e marrëveshjes kolektive nuk është paraqitur në përputhje me nenin 2 të kësaj rregulloreje, gjegjësisht nëse marrëveshja kolektive nuk është lidhur nga pjesëmarrësit e përcaktuar me ligj ose nëse marrëveshja kolektive përmban mangësi të natyrës formale-juridike, Ministria do t’i kërkojë na parashtruesi i kërkesës heqjen e mangësive jo më vonë se 15 ditë nga marrja e njoftimit për mangësitë e konstatuara, në përputhje me paragrafin 1. Sipas paragrafit 2, nëse parashtruesi nuk i eliminon të metat në kohë, Ministria me aktvendim do ta refuzojë kërkesën për regjistrim në regjistër.

Nëse Ministria konstaton se dispozitat individuale të marrëveshjes kolektive janë në kundërshtim me ligjin, ajo do t’i kërkojë parashtruesit që ta harmonizojë marrëveshjen kolektive me ligjin, jo më vonë se 15 ditë nga marrja e njoftimit për mospërputhje të marrëveshjes kolektive, në pajtim me nenin 4 paragrafi 1. Nëse parashtruesi i kërkesës në afatin e përcaktuar nga paragrafi 1 i këtij neni nuk e harmonizon marrëveshjen kolektive me ligj, Ministria me aktvendim do ta refuzojë kërkesën për regjistrim në regjistër, në pajtim me paragrafin 2 të të njëjtit nen.

Gjykata gjithashtu ka përcaktuar se në nenin 5 të Rregullores, është përcaktuar se gjatë regjistrimit, i cili mbahet si bazë publike dhe elektronike, duhet të shënohen këto të dhëna: 1. numri rendor i regjistrimit, 2. emri i marrëveshjes kolektive, 3. ndryshimet në marrëveshjen kolektive, 4. palët në marrëveshjen kolektive, 5. niveli në të cilin është lidhur marrëveshja kolektive, 6. data e lidhjes së marrëveshjes kolektive, 7. koha e lidhjes së marrëveshjes kolektive, 8. numri dhe data e aktvendimit për regjistrimin e marrëveshjes kolektive në regjistër dhe 9. emri i punëdhënësve të lidhur me marrëveshjen kolektive dhe numri i punonjësve për të cilët zbatohet marrëveshja kolektive.

Në pajtim e nenin 6, për regjistrim në Regjistër nga neni 2 i kësaj rregulloreje, vendim merr ministri përgjegjës për çështjet e punës.

Për çdo marrëveshje kolektive, përveç regjistrimit në regjistër nga Ministria, mbahet procesverbal i cili përveç dokumentacionit nga neni 2 paragrafi 2 i kësaj rregulloreje përmban një kopje të marrëveshjes kolektive, përkatësisht një kopje nga ndryshimi i marrëveshjes kolektive, si dhe aktvendim për regjistrim në regjistër, shënime zyrtare dhe dokumentacion tjetër, sipas nenit 7.

Gjykata përcaktoi se neni 8 është dispozitë përfundimtare me të cilën konstatohet se kjo rregullore hyn në fuqi ditën e tetë nga dita e publikimit në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.

III

Sundimi i së drejtës dhe ndarja e pushtetit shtetëror në legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor janë vlera themelore të rendit kushtetues të shtetit, në pajtim me nenin 8 paragrafi 1 alinetë 3 dhe 4 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Realizimi i të drejtave të punonjësve dhe pozita e tyre rregullohen me ligj dhe me marrëveshje kolektive, në përputhje me rregullimin e përfshirë në dispozitën e nenit 32 paragrafi 5 të Kushtetutës.

Në pajtim mem nenin 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat tjera me Kushtetutë dhe ligj. Të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet.

Organet e administratës shtetërore i kryejnë detyrat e kompetencës së tyre në mënyrë të pavarur dhe në kuadër të Kushtetutës dhe ligjeve dhe për punën e tyre përgjigjen para Qeverisë, në pajtim me nenin 96 të Kushtetutës.

Gjykata Kushtetuese vendos për pajtueshmërinë e rregulloreve të tjera dhe të marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet, që rrjedh nga neni 110 paragrafi 2 i Kushtetutës.

Ligji për marrëdhëniet e punës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.62/2005, 106/2008, 161/2008, 114/2009, 130/2009, 149/2009-korrigjim, 50/2010; 52/2010, 124/2010, 47/2011, 11/2012, 39/2012, 13/2013, 25/2013, 170/2013, 187/2013, 113/2014, 20/2015, 33/2015, 72/2015, 129/2015, 27/2016, 120/2018 dhe „ Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ nr. 110/2019, 267/2020, 151/2021, 288/2021 dhe 111/2023), në nenin 1 paragrafi 1 përcakton se ky ligj rregullon marrëdhëniet e punës ndërmjet punëtorëve dhe punëdhënësve të cilat përcaktohen me lidhjen e marrëveshjes për punësim. Në bazë të paragrafit 2 të këtij neni të Ligjit, marrëdhënia e punës rregullohet me këtë ligj dhe ligje të tjera, marrëveshje kolektive dhe marrëveshjen e punës.

Çështjet që kanë të bëjnë me marrëveshjet kolektive janë të rregulluara në Kapitullin XIX të Ligjit për marrëdhëniet e punës (nenet 203-235). Në të njëjtën kohë, ligji parashikon tre lloje të marrëveshjeve kolektive, përkatësisht: marrëveshja kolektive lidhet si e përgjithshme në nivel republike, e veçantë në nivel dege, pra departamenti, në përputhje me Klasifikimin Nacional të veprimtarive, dhe individuale në nivel të punëdhënësit, që rezulton nga marrëveshja e parashikuar në nenin 203.

Me nenin 231 të Ligjit përcaktohet obligimi për dërgimin e marrëveshjeve kolektive për regjistrim në ministrinë përgjegjëse nga sfera e punës. Në paragrafin 1 të këtij neni të ligjit, është përcaktuar se çdo marrëveshje kolektive e përgjithshme dhe degëzore dhe çdo ndryshim (ndryshim, plotësim, anulim ose aderim) në kontratën kolektive para publikimit të tyre duhet të dërgohen për regjistrim në ministrinë kompentente për punët nga sfera e punës. Në pajtim me paragrafin 2, marrëveshja kolektive ose ndryshimi i marrëveshjes kolektive i dërgohet organit kompetent nga pala që përmendet e para në atë marrëveshje, përkatësisht pala që anulon marrëveshjen kolektive. Në paragrafin 3 të të njëjtit nen, parashikohet se njoftimi për lidhjen e marrëveshjes kolektive në nivel punëdhënësi dhe për periudhën për të cilën është lidhur, i dërgohet ministrisë përgjegjëse nga sfera e punës, në afat prej 8 ditëve nga dita e lidhjes së saj. Sipas paragrafit 4 të këtij neni, ministri përgjegjës për çështjet e punës përcakton procedurën për paraqitjen dhe regjistrimin e marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimet e tyre në organin kompetent shtetëror dhe mënyrën e mbajtjes së evidencës për marrëveshjet kolektive të dërguara dhe ndryshimet e tyre.

Sundimi i së drejtës si vlerë themelore e përcaktuar në nenin 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës dhe parimi i sigurisë juridike që buron nga kjo vlerë themelore nënkupton që ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën dhe të gjitha rregullat tjera me Kushtetutën dhe ligji. Për më tepër, sipas këtij parimi kushtetues, në rendin juridik duhet të rregullohen rregulla të qarta dhe të sakta, në mënyrë që të sigurohet përputhshmëri dhe konsistencë në rendin kushtetues. Neni 51 i Kushtetutës është dispozita kyçe kushtetuese në vendosjen e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë si parime juridike. Parimet e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë janë të lidhura në mënyrë të pandashme dhe burojnë nga pozicioni i Kushtetutës si akti më i lartë juridik në hierarkinë e akteve juridike. Kjo vlerë themelore dhe siguria juridike si parim që buron prej saj nënkupton që realizimi i të drejtave nga marrëdhënia e punës nga neni 32 i Kushtetutës duhet të rregullohet me ligj që është në përputhje me Kushtetutën, si dhe me marrëveshje kolektive, të cilat janë në përputhje me ligjin dhe Kushtetutën. Njëkohësisht, Kushtetuta vetëm e fut institucionin kushtetues-juridik – të drejtën e negociatave kolektive dhe lidhjes së marrëveshjeve kolektive, ndërsa Ligji për ,arrëdhëniet e punës si lex generalis e shtjellon të njëjtën, përmes dispozitave të veçanta të përfshira në kapitullin XIX. Operacionalizimi i mëtejshëm, nga ana tjetër, i dispozitave të këtij ligji bëhet me akte nënligjore që i nënshtrohen ligjshmërisë dhe kushtetutshmërisë si parime juridike – ato duhet të kenë bazë dhe të jenë në përputhje me ligjin, në të njëjtën kohë ato duhet të jenë edhe në përputhje me Kushtetutën.

Në rastin konkret, deklarata e parashtruesve të kërkesës, sipas të cilës Rregulloreja e kontestuar për procedurën e paraqitjes dhe regjistrimit të marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimet e tyre tek organi kompetent shtetëror dhe mënyra e mbajtjes së evidencës për marrëveshjet kolektive të dërguara dhe ndryshimet e tyre (” Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 223/2022), në tërësi nuk është në pajtim me nenin 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës, Gjykata i ka vlerësuar si të pabazuara për këto arsye:

Rregulloreja është miratuar nga ministri i Punës dhe Politikës Sociale, e regjistruar me numër rendor 08-7127/1 të datës 13 tetor 2022, bazuar në autorizimin ligjor nga neni 231 paragrafi 4 i Ligjit për marrëdhëniet e punës.

Nga analiza e Rregullores në tërësi, del se qëllimi për të cilin është miratuar është që të përshkruhet më nga afër procedura e regjistrimit dhe mënyra e mbajtjes së evidencës së marrëveshjeve kolektive nga Ministria e Punës dhe Politikës Sociale, e cila si obligim rrjedh nga neni 231 paragrafi 1 i Ligjit për marrëdhëniet e punës. Në këtë nen të ligjit, në paragrafin 4, përcaktohet se ministri përgjegjës për çështjet e punës, përcakton procedurën për paraqitjen dhe regjistrimin e marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimet e tyre në organin kompetent shtetëror dhe mënyrën e mbajtjes së evidencës së marrëveshjeve kolektive të dërguara dhe ndryshimet e tyre. Nga sa u tha më sipër, në mënyrë të padiskutueshme rezulton se ligjvënësi ia ka lënë me akt ministrit të Punës dhe Politikës Sociale që t’i rregullojë këto çështje nënligjore, prandaj Gjykata vlerësoi se nuk mund të vihet në dyshim kushtetutshmëria e Rregullores në tërësi nga pikëpamja e vlerës themelore – sundimi i së drejtës nga neni 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës, pra parimi i sigurisë juridike që buron nga kjo vlerë themelore.

Për sa i përket nenit 1 kontestues të Rregullores, nga përmbajtja e dispozitës rezulton se me të përcaktohet se çfarë është objekt rregullimi i këtij akti nënligjor, përkatësisht rregullon përgjithësisht se me Rregullore përcaktohet procedura e dërgimit dhe regjistrimit të marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimet e tyre, pa u precizuar paraprakisht se cilës marrëveshje kolektive i referohet procedura e paraparë, në mënyrën e përcaktuar në nenin 231 paragrafi 1 të Ligjit për marrëdhëniet e punës. Por pavarësisht këtij fakti, Gjykata arriti në përfundimin se përmbajtja e dispozitës së kontestuar nuk përbën bazë për problematizimin e saj në kuptim të dispozitave ligjore dhe kushtetuese të përcaktuara në iniciativa.

Përkatësisht, obligimi për dërgimin e marrëveshjeve kolektive, si dhe çdo ndryshim të tyre, në Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale buron pikërisht nga neni 231 paragrafi 1 i Ligjit për marrëdhënie pune, ku shprehimisht theksohet se ka të bëjë për çdo marrëveshje kolektive të përgjithshme të degëzuar. Prandaj, Rregulloreja në fjalë funksionon në fakt për të funksionalizuar nenin 231 të Ligjit për marrëdhëniet e punës dhe nuk mund të konsiderohet i izoluar pa marrë parasysh këtë dispozitë ligjore. Prandaj, dispozita e nenit 1 të Rregullores duhet të interpretohet në korrelacion me këtë normë juridike në atë mënyrë që procedura e paraparë për paraqitjen dhe regjistrimin e marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimet e tyre të zbatohet për secilën marrëveshje kolektive të përgjithshme dhe degëzuese. Sa i përket llojit të tretë të marrëveshjes kolektive – marrëveshjes kolektive në nivel punëdhënësi, në përputhje me rregulloren e përfshirë në paragrafin 3 të nenit 231 të Ligjit për marrëdhëniet e punës, për të njëjtin del vetëm obligimi për dërgimin dhe njoftimin për lidhjen e saj dhe kohën për të cilën është lidhur deri në ministrinë përgjegjëse nga sfera e punës. Kjo në fakt do të thotë vetëm informim për përfundimin e tij, por jo fillimin e procedurës së regjistrimit.

Në përputhje me sa më sipër, Gjykata vlerësoi se dispozita e kontestuar nga neni 1 e Rregullores nuk mund të vihet nën dyshim juridik nga pikëpamja e neneve 203 dhe 231 paragrafët 1 dhe 3 të Ligjit për marrëdhëniet e punës, dhe në të njëjtën kohë nuk mund të vihet nën dyshim kushtetues nga pikëpamja e nenit 8 paragrafi 1 alineja 3, si dhe nenit 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut sepse nuk e vë në pikëpyetje parimin e sigurisë juridike i cili është i garantuar me vlerën themelore – sundimi i së drejtës.

Me iniciativat theksohet se rregullimi në nenin kontestues 2 paragrafi 2 alineja 6 e Rregullores është në kundërshtim me nenin 61 të Ligjit për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore për arsye se rregullorja e miratuar nga një ministri resoriale nuk mund të caktojnë kompetencat dhe detyrat për një ministri tjetër.

Neni 61 paragrafi 1 i Ligjit për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 58/2000, 44/2002, 82/2008, 167/2010 dhe 51/2011 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 96/2019, 110/2019 dhe 121/2024), ndër të tjera, përcakton se me aktet e miratuara nga ministri nuk mund të përcaktohet kompetenca e organeve të tjera.

Nga përmbajtja e nenit kontestues 2 paragrafi 2 alineja 6 të Rregullores ku është paraparë “pëlqimi i Ministrisë së Financave për marrëveshjet kolektive nga sektori publik, kur me marrëveshje parashihen implikime fiskale për Buxhetin e Republikës së Maqedonisë së Veriut”, rezulton se ministri i Punës dhe Politikës Sociale, duke rregulluar procedurën e regjistrimit të marrëveshjeve kolektive dhe ndryshimet e tyre, duke parashikuar dëshmi të tillë që duhet t’i bashkëngjitet kërkesës për regjistrimin e marrëveshjeve kolektive, fillimisht përcaktoi një kërkesë të re për regjistrimin e marrëveshjeve kolektive, e cila është nuk parashikohet në ligj.

Në nenin 231 të Ligjit për marrëdhëniet e punës, në bazë të të cilit është miratuar rregulloreja në fjalë, ligjvënësi ka rregulluar me vendosmëri detyrimin për dërgimin dhe regjistrimin e marrëveshjeve kolektive në Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale, para shpalljes publike të tyre. Pikërisht në këtë drejtim, miratimi i rregullores në fjalë, e cila duhet të jetë në funksion të zhvillimit të normës juridike të theksuar, për shkak të zbatimit të saj, në përputhje me definicionin për këtë lloj akti nënligjor, të përcaktuar në nenin 56 paragrafi 1 i Ligjit të theksuar për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore.

Në të njëjtin kontekst, Gjykata kishte parasysh se rregulloreja që rregullon çështjet e përgatitjes, miratimit dhe realizimit të Buxhetit të Republikës së Maqedonisë së Veriut ka një lloj të caktuar pëlqimi në rast të ndërmarrjes së veprimeve që rezultojnë me implikime fiskale për shtetin dhe buxhetin. I tillë është shembulli i nenit 67 të Ligjit për buxhete (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 203/2022), i cili përcakton se shfrytëzuesit buxhetorë të Buxhetit të shtetit paraqesin kërkesë për pëlqim për punësim dhe mund të punësojnë punëtorë të rinj dhe të plotësojë vendet e lira të punës, të punësojnë punëtorë për një kohë të caktuar dhe të lidhin kontrata për caktimin e punëtorëve për punësim të përkohshëm për të kryer punë të përkohshme, vetëm me kusht që të sigurohen mjete për këtë në Buxhetin e shtetit dhe nëse ato janë të planifikuara në planin për plotësimin e vendeve të punës gjatë vitit fiskal. Megjithatë, del qartë se ky lloj pëlqimi nën juridiksionin e Ministrisë së Financave duhet të parashikohet me ligj.

Duke marrë parasysh sa më sipër, ministri i Punës dhe Politikës Sociale, duke hyrë në funksionalizimin e dispozitave të Ligjit për marrëdhëniet e punës në lidhje me procedurën e regjistrimit të marrëveshjeve kolektive, ka tejkaluar kompetencat e tij dhe është vënë në rolin e ligjvënësit, që është shkelje e parimit të ndarjes së pushtetit shtetëror në legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor, përcaktuar në nenin 8, paragrafi 1, alineja 4 të Kushtetutës dhe si rrjedhim edhe në vlerën themelore të rendit kushtetues, të parashikuar në nenin 8, paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës – sundimi i së drejtës dhe parimi i sigurisë juridike të qytetarëve si pjesë përbërëse e tij. Kjo nga shkaku se kjo mënyrë e përcaktimit të kompetencave të organeve të tjera në rregullore, jashtë kornizës ligjore, nënkupton edhe shkelje të renditjes hierarkike të akteve juridike në rendin kushtetues, pra shkelje të përputhshmërisë së ndërsjellë akteve të më të ulëtave dhe më të larta normative.

Gjykata me rastin e vendimmarrjes ka marrë parasysh edhe aspektin e dytë, ku është shtruar pyetja nëse dispozita e kontestuar nga neni 2 paragrafi 2 alineja 6 të Rregullores e kufizon institutin kushtetues juridik të përcaktuar në nenin 32 paragrafi 5 të Kushtetutës – të drejtën e negociimit kolektiv dhe lidhjen e marrëveshjeve kolektive, si formë e rregullimit të marrëdhënieve të punës.

Nga dispozita e përfshirë e nenit 206 paragrafi 1 i Ligjit për marrëdhëniet e punës, në të cilin përcaktohet se “me marrëveshjet kolektive rregullohen të drejtat dhe obligimet e palëve kontraktuese që kanë lidhur atë marrëveshje, si dhe mund të përmbajnë rregulla juridike që rregullojnë lidhjen, përmbajtjen dhe ndërprerjen e marrëdhënieve të punës dhe çështjet tjera të punësimit, marrëdhënieve ose në lidhje me marrëdhëniet e punës”, rezulton se objekt i negociatave kolektive mund të jenë të gjitha çështjet e punësimit, pa kufizim. Lidhur me këtë, Ligji për marrëdhëniet e punës nuk përmban dispozita të qarta negative që do të kufizonin ose përjashtonin disa çështje nga të qenit objekt i negociatave.

Megjithatë, analiza e Ligjit në tërësi nxjerr në përfundimin se fakti që nuk ka kufizime të drejtpërdrejta nuk do të thotë se ekziston liri e plotë normative për shtrirjen e përmbajtjes së negociatave kolektive. Përkundrazi, Ligji për marrëdhëniet e punës përmban një numër të caktuar dispozitash që në mënyrë indirekte kufizojnë shtrirjen dhe përmbajtjen e negociatave kolektive. I tillë është shembulli me nenin 137 që përcakton se pushimi vjetor mund të zgjasë deri në 26 ditë pune ose neni 146 që përcakton se ditët e pushimit të paguar nuk mund të jenë më shumë se shtatë ditë pune dhe dispozita të tjera të ngjashme. Këto dispozita të Ligjit për marrëdhëniet e punës kufizojnë të drejtën për një rregullim të ndryshëm të këtyre të drejtave, dhe pakësojnë marrëveshjet kolektive për këto çështje vetëm në drejtim dhe kuptim të shtjellimit të së drejtës tashmë të përcaktuar me ligj. Megjithatë, kufizime të tilla mund të rregullohen vetëm në këtë apo një ligj tjetër (Ligji për të punësuarit në sektorin publik, Ligji për nëpunës administrativ, Ligji për Shërbimin e Prokurorit Publik, Ligji për Shërbimin Gjyqësor, etj.) që rregullon çështjet e punësimit.

Së këndejmi, duke pasur parasysh se ligjvënësi në dispozitën e përmendur të nenit 206 paragrafi 1 i Ligjit për marrëdhëniet e punës përcakton se objekt i negociatave kolektive mund të jenë të gjitha çështjet e marrëdhënies së punës, pa kufizim, rregullimi i përfshirë në dispozitën kontestuese të nenit 2 paragrafi 2 alineja 6 të Rregullores, Gjykata vlerësoi se paraqet shembull të kufizimit të tërthortë të përmbajtjes së marrëveshjeve kolektive dhe marrëveshjeve kolektive nga sektori publik në lidhje me të drejtat e përcaktuara të punëtorëve të tanguar, gjë që do të shkaktonte implikime fiskale për buxhetin dhe shtetin. Sipas Gjykatës, duhet të merret parasysh fakti që në fazën e regjistrimit të tyre, marrëveshjet kolektive tashmë kanë një përmbajtje të përcaktuar si rezultat i një procesi intensiv negocimi. Vendosja e këtij kushti dhe mospërmbushja e mundshme e tij do të pamundësojë regjistrimin e marrëveshjeve kolektive dhe rrjedhimisht do të pamundësojë publikimin e tyre publikisht. Për rrjedhojë, ajo për të cilën është rënë dakord subjektet pjesëmarrëse në procesin e negociatave dhe që kanë lidhur marrëveshjen kolektive, nuk mund të prodhojë efekt juridik, që rezulton në pezullimin e marrëveshjes kolektive dhe negociimin si instrument ligjor legjitim për rregullimin e çështjeve të marrëdhënies së punës për të punësuarit në sektorin publik, të përcaktuar në nenin 32 paragrafi 5 të Kushtetutës.

Kuptohet, Gjykata ka marrë parasysh edhe faktin se përcaktimi i përmbajtjes së marrëveshjeve kolektive, respektivisht, se cilat aktvendime do të pranohen për çështje të caktuara, varet nga një sërë kushtesh objektive sociale dhe mbi të gjitha ekonomike. Kështu, nëse negociohen pagat ose lloje të tjera të drejtash që kanë implikime fiskale, kufizimi i së drejtës për marrëveshje kolektive dhe lidhjen e marrëveshjeve kolektive mund të lejohet. Megjithatë, një kufizim i tillë duhet të rregullohet me Ligjin për marrëdhëniet e punës apo me ligj tjetër që rregullon çështjet e marrëdhënieve të punës dhe vetëm në këtë rast korniza juridike do ta garantojë marrëveshjen kolektive në kuptimin dhe mënyrën e përcaktuar në Kushtetutë.

Gjykata gjithashtu mori parasysh standardet e përgjithshme të procedurës së marrëveshjeve kolektive në kuadrin ndërkombëtar, të vendosura nga Organizata Ndërkombëtare e Punës duke miratuar një numër të madh konventash dhe rekomandimesh. Kështu, në nenin 4 të Konventës nr. 98 për zbatimin e parimeve të së drejtës për organizim dhe marrëveshje kolektive, miratuar më 01.07.1949, vendosen dy elemente thelbësore: veprimi i autoriteteve publike me qëllim nxitjen e marrëveshjeve kolektive dhe ai duhet të jetë i lirë dhe vullnetar dhe të respektojë parimet e autonomisë së palëve. Për sa i përket kufizimit të së drejtës për marrëveshje kolektive, Organizata Ndërkombëtare e Punës thekson se “një nga kufizimet kryesore të parimit të marrëveshjeve kolektive të lira dhe vullnetare konsiston në detyrimin për të paraqitur marrëveshjet kolektive për miratim nga autoritetet (veçanërisht tek autoritetet përgjegjëse për administratën dhe për buxhetin)”. Theksohet se “dispozita të tilla janë në përputhje me Konventën nr. 98 vetëm nëse kufizohen në faktin se pëlqimi nuk mund të jepet nëse kontrata ka një defekt procedural ose nuk plotëson standardet minimale të përcaktuara në legjislacionin e përgjithshëm të punës”. Por arrin në përfundimin se “nëse legjislacioni u jep organeve publike liri të plotë për të mos dhënë pëlqimin, ose nëse pëlqimi bazohet në kritere të tilla si pajtueshmëria me politikën e përgjithshme ose ekonomike të qeverisë ose direktivat zyrtare për pagat dhe kushtet e punësimit, atëherë konsiderohet se hyrja në fuqi e marrëveshjes varet nga pëlqimi paraprak, i cili është në kundërshtim me parimin e autonomisë së palëve“.

Për sa i përket kufizimit të përmbajtjes së marrëveshjeve kolektive të ardhshme, Organizata Ndërkombëtare e Punës thekson se kufizime të tilla, veçanërisht në lidhje me pagat, të dedikuara nga autoritetet për shkak të stabilizimit ekonomik ose politikave të nevojshme të rregullimit strukturor, lejohen vetëm nëse i janë nënshtruar konsultimit paraprak me organizatat e punëtorëve dhe punëdhënësve dhe nëse ato plotësojnë kushtet e mëposhtme: të zbatohet si masë e jashtëzakonshme, të kufizohet në vëllimin e nevojshëm, të mos kalojnë një periudhë të arsyeshme dhe të shoqërohen me masa për të mbrojtur efektivisht jetën, standardet e punëtorëve në fjalë, veçanërisht ata që mund të tangohen më shumë.

Prandaj, parashikimi i kushtit plotësues për regjistrimin e marrëveshjeve kolektive nga sektori publik me nenin 2 paragrafi 2 alineja 6 të Rregullores së kontestuar, i cili nuk ka bazë kushtetuese dhe as ligjore, Gjykata vlerësoi se paraqet kufizim të së drejtës së negociiimit kolektiv dhe lidhjen e marrëveshjeve kolektive me kufizim të përmbajtjes së tyre, si dhe nëpërmjet të drejtës së plotë diskrecionale të Ministrisë së Financave për të mos dhënë pëlqim për marrëveshjet kolektive nga sektori publik kur marrëveshja parashikon implikime fiskale për Buxhetin e shtetit, që nuk është as në përputhje me standardet e përgjithshme ndërkombëtare të marrëveshjeve kolektive.

Duke marrë parasysh sa më sipër, Gjykata konstatoi se neni i kontestuar 2 paragrafi 2 alineja 6 të Rregullores mund të vihet në dyshim në lidhje me nenin 61 paragrafi 1 të Ligjit për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore, si dhe në raport me sundimin e së drejtës dhe ndarjen e pushtetit shtetëror në legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor nga neni 8 paragrafi 1 alinetë 3 dhe 4 të Kushtetutës, por edhe në lidhje me nenin 32 paragrafi 5 dhe nenin 51 të Kushtetutës.

Me iniciativat kontestohet edhe neni 4 i Rregullores me pretendimet se Ministria e Punës dhe Politikës Sociale ka paraparë kompetencë për vlerësimin e ligjshmërisë së marrëveshjeve kolektive, për të cilën sipas nenit 110 alineja 2 të Kushtetutës, kryesisht kompetente është Gjykata Kushtetuese. Gjykata i konsideroi të pabazuara këto pretendime nga iniciativat për sa vijon:

Norma kushtetuese nga neni 51 paragrafi 2 i Kushtetutës, në të cilën përcaktohet se “secili është i obliguar të respektojë Kushtetutën dhe ligjet”, shikuar nga prizmi i së drejtës për negociata kolektive dhe lidhjen e marrëveshjeve kolektive, nënkupton se subjektet e negociatave kolektive janë të detyruara që në procesin e negocimit dhe përcaktimit të përmbajtjes së marrëveshjeve kolektive të veprojnë në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet.

Parimi kushtetues nga neni 96 i Kushtetutës i obligon organet e administratës shtetërore që detyrat e kompetencës së tyre t’i kryejnë në kuadër të Kushtetutës dhe ligjeve. Duke funksionalizuar këtë normë kushtetuese, me miratimin e Ligjit për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore, ligjvënësi vendosi kompetencat e organeve të administratës shtetërore dhe parimet që ato janë të detyruara t’u përmbahen në punën e tyre.

Në rastin konkret, rregullimi i nenit 4 kontestues të Rregullores nuk do të thotë se bëhet fjalë për një kompetencë të re të përcaktuar rishtazi të Ministrisë së Punës dhe Politikës Sociale, fillimisht e rregulluar me akt nënligjor, por për përmbushje të detyrimin kushtetues që Ministria të kryejë detyrat në kompetencën e saj në kuadër të Kushtetutës dhe ligjeve. Përcaktimi i kushtetutbërësit me nenin 110 paragrafi 2, Gjykata Kushtetuese vendos për pajtueshmërinë e marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet, nuk e përjashton as detyrën nga neni 96 i Kushtetutës, për veprim kushtetues dhe juridik të organeve të administratës shtetërore në kryerjen e kompetencës së tyre, pra respektimin e vazhdueshëm të parimit të kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë në përmbushjen e detyrimeve të përcaktuara me kushtetutë dhe ligj. Së këndejmi, neni 4 i kontestuar i Rregullores, në të cilin përcaktohet se nëse Ministria e Punës dhe Politikës Sociale konstaton se dispozitat individuale të marrëveshjes kolektive janë në kundërshtim me ligjin, ajo do të kërkojë harmonizimin e saj, sipas Gjykatës, është në përputhje me detyrën kushtetuese të Ministrisë, të përcaktuar në nenin 96 të Kushtetutës dhe nuk mund të interpretohet në kuptimin e cenimit të kompetencave të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Së fundi, edhe parimi i ligjshmërisë, i cili nënkupton se të gjitha subjektet në rendin juridik të veprojnë në suaza të ligjit, i obligon edhe subjektet që marrin pjesë në negociata dhe ndërmjet të cilëve lidhet marrëveshja kolektive, të jenë të kujdesshëm në përcaktimin e përmbajtjes së marrëveshjeve kolektive, normat që do të përcaktojnë, të jenë në përputhje me ligjin, gjë që është edhe në funksion të sigurimit të sigurisë juridike si element i sundimit të së drejtës nga neni 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës.

Nisur nga sa më sipër, Gjykata vlerësoi se neni 4 i kontestuar i Rregullores nuk mund të vihet në dyshim në lidhje me nenin 61 paragrafi 1 të Ligjit për Organizimin dhe Punën e Organeve të Administratës Shtetërore, si dhe në lidhje me sundimin e së drejtës nga neni 8 paragrafi 1 alineja 3, neni 51 dhe neni 110 alineja 2 të Kushtetutës.

IV

Nisur nga sa më sipër, Gjykata, me shumicë votash vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

 

KRYETAR
i Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
dr. Darko Kostadinovski