Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр. 24/2024
Скопје, 20 јуни 2024 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав д-р Дарко Костадиновски, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, Добрила Кацарска, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на членовите 110 и 112 од Уставот на Република Северна Македонија и член 70 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 20 јуни 2024 година, донесе
О Д Л У К А
1. СЕ УКИНУВА член 14 алинеја 3 од Деловникот на Советот на Општина Свети Николе („Службен гласник на Општина Свети Николе“ бр.2/06).
2. СЕ СТАВА ВОН СИЛА Решението за запирање на извршувањето на поединечните акти и дејствија што се преземени врз основа на член 14 алинеја 3 од Деловникот на Советот на Општина Свети Николе („Службен гласник на Општина Свети Николе“ бр.2/06).
3. Оваа одлука ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија“.
Образложение
I
Уставниот суд на Република Северна Македонија, врз основа на член 14 став 1 од Деловникот на Судот, по сопствена иницијатива со Решението У.бр.24/2024 од 9 април 2024 година поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на одредбата од Деловникот на Советот на Општина Свети Николе, означен во точката 1 од оваа одлука.
II
На седницата Судот утврди дека според член 14 алинеја 3 од Деловникот на Советот на Општина Свети Николе, член на Советот, меѓу другото, има право на седниците на Советот да поднесе барање за давање на автентично толкување на прописите.
III
Согласно со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија, една од темелните вредности на уставниот поредок на Република Македонија е владеењето на правото.
Според член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Согласно со член 110 алинеја 2 од Уставот, Уставниот суд на Република Северна Македонија одлучува за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите.
Според член 14 став 1 од Деловникот на Судот, Уставниот суд може и сам да поведе постапка за оценување уставност на закон, односно уставност и законитост на пропис или друг општ акт.
Со член 27 став 1 од Деловникот, Уставниот суд може во текот на постапката, до донесување на конечна одлука, да донесе решение за запирање на извршувањето на поединечни акти или дејствија што се преземени врз основа на закон, друг пропис или општ акт чија уставност односно законитост ја оценува, доколку со неговото извршување би можеле да настанат тешко отстранливи последици.
Според член 36 став 1 точка 1 од Законот за локалната самоуправа, советот на општината го донесува статутот на општината и други прописи, а согласно член 62 став 1 од истиот закон, во вршењето на работите од својата надлежност советот донесува прописи, и тоа: статут, програми, планови, одлуки и други прописи утврдени со закон.
Согласно со член 43 од Законот за локалната самоуправа ги пропишува правата и должностите на членовите на советот, според став 2 од истиот член, членовите имаат право на седницата на советот да даваат иницијативи и предлози и да поставуваат прашања на градоначалникот, а според став 5, членовите на советот имаат и други права и должности утврдени со статутот и други прописи, во согласност со овој закон.
Во конкретниот случај, Судот утврди дека Советот на Општина Свети Николе врз основа на член 3 од Статутот на Општина Свети Николе „Службен гласник на Општина Свети Николе“ бр.1/06, на седницата одржана на 6 март 2006 година го донел Деловникот на Советот на Општина Свети Николе објавен во „Службен гласник на Општина Свети Николе“ бр.2/06.
Во Деловникот на Советот на Општина Свети Николе, во поглавјето III. Права и должности на членовите на советот, точка 3 „Покренување иницијативи и поднесување предлози“ е содржан член 14 алинеја 3, кој пропишува право на член на Советот на седниците да поднесува барање за давање автентично толкување на прописите.
Правото пропишано во член 14 алинеја 3 од Деловникот на Советот на Општина Свети Николе предвидува можност да постои правниот институтот „автентично толкување на прописите“. Меѓутоа, Законот за локалната самоуправа не содржи одредби од кои произлегува надлежност за совет на општина да може да дава автентично толкување на прописите коишто ги донесува, ниту Законот дава овластување на општините да можат, во своите прописи (деловник или статут) да уредат одредби за давање автентично толкување на општи акти, па оттука, Советот на Општина Свети Николе излегол надвор од своите надлежности уредувајќи во Деловникот на Советот на Општината, право на членовите на Советот на Општината да можат на седниците на Советот да поднесат барање за давање на автентично толкување на прописите.
Автентично толкување на законите дава законодавецот како орган на законодавната власт. Собранието согласно член 68 став 1 алинеја 2 од Уставот ги донесува законите и дава автентично толкување на законите, а постапката за автентично толкување на законите е уредена со Деловникот на Собранието на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.91/2008, 119/2010 и 23/2013 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.152/2019). Во конкретниот случај, за органите на локалната власт нема законска основа за давање автентично толкување, од причина што не може во деловник или статут изворно да се уредува овој институт и процедурата за истиот.
Имајќи ги предвид одредбите од член 51 од Уставот според кои во Република Северна Македонија, законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон и секој е должен да ги почитува Уставот и законите, во конкретниот случај, Судот оцени дека оспорената одредба од Деловникот на Советот на Општина Свети Николе не е во согласност со Законот за локалната самоуправа, вклучително и со темелната вредност на уставниот поредок – начелото на владеење на правото од член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот.
IV
Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на оваа одлука.
V
Оваа одлука произведува правно дејство од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Северна Македонија”.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
д-р Дарко Костадиновски