У.бр.201/2023 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.201/2023
Скопје, 15.05.2024 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски, д-р Ана Павловска-Данева и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 15 мај 2024 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на член 1 од Одлуката за утврдување на цени на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово бр.09-5643/10 од 12 јули 2022 година („Службен гласник на Општина Куманово” бр.9/2022).

Образложение

Според подносителот на иницијативата, адвокатот Виктор Божиновски од Куманово, оспорените одредби од Одлуката, кои се однесуваат на утврдените цени за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово, не се во согласност со член 149 од Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Северна Македонија” број 216/21) и член 51 од Уставот на Република Северна Македонија.

Во образложението на иницијативата подносителот наведува дека Советот на Општина Куманово на седницата одржана на ден 12.07. 2022 година донел Одлука за утврдување на цени на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово број 09-5643/10 од 12.07.2022 година и истата е објавена во „Службен гласник на Општина Куманово” број 9/22.

Според член 1 од наведената одлука, утврдени се цените на услугите за собирање и транспортирање на комуналниот отпад во Општина Куманово, даден е табеларен приказ на истите и утврдена е цена според единица денар по метар квадратен.

Ваквата одредба подносителот смета дека е донесена во спротивност на член 149 од Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Северна Македонија” број 216/2021 од 17. 09. 2021) од причини што истата е донесена на ден 12. 07. 2022 година, врз основа на член 121 став 1 од Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Македонија” број 68/2004, 71/2004, 107/2007, 102/2008, 143/2008, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 и 63/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ број 31/20) кој закон престанал да важи со донесување на новиот Закон за управување со отпадот („Службен весник на Република Северна Македонија” број 216/2021 од 17. 09. 2021).

Исто така, во член 51 од Уставот на Република Северна Македонија е регулирано дека законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи во согласност со Уставот и законите, па според подносителот произлегува дека оспорената oдлука е спротивна и на член 51 од Уставот.

Врз основа на изнесеното, подносителот бара Уставниот суд да поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на оспорената Одлука за утврдување на цени на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово број 09-5643/10 од 12.07.2022 година („Службен гласник на Општина Куманово” број 9/22) и истата да ја поништи, а со оглед на фактот дека со извршувањето на одредбите од оспорената oдлука може да настапат тешко отстранливи последици кои ќе причинат значителна штета на физичките и правните лица во Општина Куманово, согласно со член 27 став 1 од Деловникот на Уставниот Суд, бара и времена мерка со која ќе се запре извршувањето на сите поединечни акти и дејствија преземени врз основа на член 1 од Одлуката.

На седницата Судот утврди дека на предлог на градоначалникот, Советот на Општина Куманово, на седница одржана на 12 јули 2022 година, врз основа на член 121 став 1 од Законот управување со отпадот („Службен весник на Република Македонија” бр. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13,163/13, 51/15, 146/15, 156,15, 192/15, 39/16 и 63/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.31/20), член 36 став 1 точка 15 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија” бр. 5/02) и член 25 став 1 точка 40 од Статутот на Општина Куманово („Службен гласник на Општина Куманово” бр. 13/03, 13/07, 8/15, 11/19 и 12/21), донел Одлука за утврдување на цени на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово.

Во член 1 е регулирано дека со оваа одлука се утврдуваат цени на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово, и тоа

СТАНБЕН ПРОСТОР ЦЕНА
1 Изнесување на отпад – физички лица 4,5
2 Изнесување на отпад – физички лица- надвор од градежен реон 3

ДВОРНО МЕСТО
1 Изнесување на отпад – физички лица 0,3
2 Изнесување на отпад – физички лица- надвор од
градежен реон 0

ДЕЛОВЕН ПРОСТОР
1 Изнесување на отпад – правни лица 12,5
2 Изнесување на отпад – производни субјекти 2,2

ДВОРНО МЕСТО
1 Изнесување на отпад – правни лица 0,5
2 Изнесување на отпад – правни лица надвор од градежен
реон 0

– Цените се однесуваат на м2 без ДДВ 5% ,
– Цените се во денари од м2.

Според член 2, Одлуката влегува во сила со денот на објавувањето во „Службен гласник на Општина Куманово“.

Одлуката е заведена под број 09 – 5643/10 од 12 јули 2022 година и потпишана од Ивана Ѓорѓиевска, претседател на Советот на Општина Куманово.

III

Според член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија, владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.

Според член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Согласно со член 110 од Уставот, Уставниот суд на Република Македонија одлучува за согласноста на законите со Уставот и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите.

Со доставената иницијатива се оспорува уставноста и законитоста на член 1 од Одлуката, која се однесува на утврдување на цените на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово. Одредбите се оспоруваат од аспект на нивната согласност со член 149 од Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Северна Македонија” број 216/2021 од 17. 09. 2021) и член 51 од Уставот на Републиката.

Како причини за оспорување на уставноста и законитоста на оспорениот член 1 од Одлуката, подносителот наведува дека правниот основ врз основа на кој е донесена оваа одлука е надвор од правен промет, односно предметната одлука е донесена на ден 12 јули 2022 година кога веќе бил донесен новиот Закон за управување со отпадот, врз основа на кои законски одредби Советот на Општина Куманово, по предлог на градоначалникот треба да ја донесе одлуката, а следствено на тие одредби да се утврдат и цените на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово.

Во однос на ваквите наводи во иницијативата треба да се има предвид дека Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Северна Македонија” број 216/2021 од 17. 09. 2021) во глава XIII со наслов „Финансирање“ (член 104-112) меѓу другото, уредено е воспоставувањето на тарифа за утврдување на цената на услугата за управување со комуналниот отпад, понатаму регулирани се надлежностите на Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на Република Северна Македонија при воспоставување на истата, постапката за определување на тарифата за отпад и определувањето на тарифата за отпад и примената на истата. Исто така, во овие законски одредби е регулирано дека цената за услугите поврзани со управување со отпадот ќе биде утврдена од страна на Регулаторната комисија за енергетика за секој регион пооделно, со цел обезбедување на одржливост на системот за управување со отпадот, врз основа на изготвен План за тарифи за отпад и Правилникот за тарифа за отпад.

Во глава XVI со наслов „Преодни и завршни одредби“ е уреден временскиот период за донесување на стратешките и планските документи, уреден е временскиот период за затворање на постоечките нестандардни депонии и воспоставување на регионална депонија за неопасен отпад, временскиот период во кој субјектите кои управуваат со отпад треба да го усогласат своето работење со одредбите од овој закон, воспоставувањето на регионалниот систем, воспоставувањето на тарифата за отпад како и други временски рокови за примена на одредбите од овој закон и усогласување на постоечките подзаконски акти како и донесување на нови акти согласно со новите надлежности на Регулаторната комисија меѓу кои и Правилникот за утврдување на тарифа за отпад согласно член 107 од Законот со кој ќе престане да важи Методологијата за пресметување на цената за собирање, транспортирање и отстранување на отпад („Службен весник на Република Македонија” број 30/13).

Во член 149 став 1 од Законот на кој се повикува подносителот на иницијативата е утврдено дека со денот на започнувањето на примената на овој закон престанува да важи Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Македонија” бр. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 и 63/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 31/20), во став 2 од истиот член е утврдено дека со денот на започнувањето на примената на Правилникот за утврдување на тарифа за отпад од член 107 од овој закон престанува да важи Методологијата за пресметување на цената за собирање, транспортирање и отстранување на отпад („Службен весник на Република Македонија” бр. 30/13), а во член 150 е утврдено дека овој закон влегува во сила осмиот ден од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Северна Македонија”.

Меѓутоа, во член 144 со поднаслов „Тарифа за отпад” во став 1 е регулирано дека подзаконските прописи кои произлегуваат од глава XIII „Финансирање“ од овој закон, а кои се однесуваат на утврдување на тарифата за отпад ќе се донесат најдоцна до 31 декември 2022 година од страна на Регулаторната комисија за енергетика. Според став 2 од истиот член давателите на услуга за собирање и транспортирање на отпад, барањата за утврдување на тарифата за отпад од членот 107 став 4 од овој закон ќе започнат да ги поднесуваат од 1 август 2023 година, а најдоцна до 31 декември 2023 година а според став 3 одредбите од глава XIII „Финансирање“ кои се однесуваат на плаќање на тарифата за отпад ќе отпочнат да се применуваат од 1 јуни 2024 година.

Оттука, несомнено произлегува дека во време на донесување на оспорената одлука што е предмет на уставно-судска анализа, сè уште во правен промет се законските одредби на глава XI „Финансирање“ од Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Македонија” бр. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 и 63/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 31/20) односно член 121 став 1 со кој е регулирано дека висината на цената за собирање и транспортирање на комуналниот отпад ја одобруваат советот на општините и Градот Скопје, на предлог на градоначалникот на општините и Градот Скопје, кога давателот на услугата е јавно претпријатие основано од општините и градот Скопје.

Имајќи ја предвид наведената законска регулатива, утврдената фактичка состојба и врз основа на направената анализа, Судот оцени дека предлогот на градоначалникот на Општина Куманово врз основа на член 121 став 1 од Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Македонија” бр. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 и 63/16 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 31/20), Советот да ја донесе Одлуката за утврдување на цени на услугите за собирање и транспортирање на комунален отпад во Општина Куманово е врз основа на соодветна законска регулатива која егзистирала во правниот промет и сè уште произведувала правно дејство во моментот на донесување на Одлуката како и испочитувани се законските определби (во моментот на донесување на одлуката) дека цената на услугата се определува врз основа на Методологијата за пресметување на цената за собирање, транспортирање и отстранување на отпад која има важност сè до денот на започнување на примена на Правилникот за утврдување на тарифи за отпад (argumentum a contrario).

Од тие причини Судот оцени дека не може да се доведе под сомнение уставноста и законитоста на оспорените одредби од Одлуката во поглед на член 51 од Уставот на Република Северна Македонија и член 149 од Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Северна Македонија” број 216/21).

Оттука, Судот оцени дека не се исполнети и условите од член 27 на Деловникот на Уставниот суд, да се прифати барањето на подносителот на иницијативата, до донесување на конечна одлука, Судот да донесе решение за времена мерка за запирање на извршувањето на поединечни акти или дејствија преземени врз основа на оспорената одлука.

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.201/2023
Shkup, 15.05.2024

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq– Anastasovska, Eliazabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski, dr. Ana Pavllovska-Daneva dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 15 maj 2024, miratoi

A K T V E N D I M

NUK INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së nenit 1 të Vendimit për përcaktimin e çmimit të shërbimeve komunale të grumbullimit dhe transportimit të hedhurinave në Komunën e Kumanovës nr.9/2022).

Arsyetim
I

Sipas parashtruesit të iniciativës, avokatit Viktor Bozhinovski nga Kumanova, dispozitat kontestuese të Aktvendimit, të cilat kanë të bëjnë me çmimet e përcaktuara për grumbullimin dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës, nuk janë në pajtim me nenin 149 të Ligjit për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 216/21) dhe neni 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Në arsyetimin e iniciativës, parashtruesi i kërkesës thekson se Këshilli i Komunës së Kumanovës në mbledhjene mbajtur më 12.07. 2022 ka miratuar Vendimin për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale për grumbullimin dhe transportimin e hedhurinave në Komunën e Kumanovës me numër 09-5643/10 të datës 12.07.2022 dhe është publikuar në “Gazetën Zyrtare të Komunës së Kumanovës” me numër 9/22.

Sipas nenit 1 të vendimit në fjalë janë përcaktuar çmimet e shërbimeve për grumbullimin dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës, të njëjtat janë paraqitur në mënyrë tabelare dhe është përcaktuar çmimi sipas njësisë një denarë për metër katror.

Parashtruesi mendon se kjo dispozitë është miratuar në kundërshtim me nenin 149 të Ligjit për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 216/2021 e datës 17 shtator 2021) për arsye se është miratuar më 12 korrik. 2022, bazuar në nenin 121 paragrafi 1 të Ligjit për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 68/2004, 71/2004, 107/2007, 102/2008, 143/2008, 124/10, 51 /11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 dhe 63/16 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 31/20) i cili ligj pushoi së vlejturi me miratimin e Ligjit të ri për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 216/2021 të datës 17.09.2021).

Po ashtu, në nenin 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut është rregulluar se ligjet duhet të jenë në pajtim me Kushtetutën, kurse të gjitha dispozitat tjera në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet, kështu që sipas parashtruesit del se Vendimi i kontestuar është në kundërshtim me nenin 51 të Kushtetutës.

Në bazë të asaj që u prezantua, parashtruesi i kërkesës kërkon që Gjykata Kushtetuese të inicojë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit të kontestuar për caktimin e çmimit të shërbimeve për grumbullimin dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës me numër 09-5643/10 të datës 12.07.2022 (“Gazeta Zyrtare e Komunës së Kumanovës” numër 9/22) dhe ta anulojë atë, duke marrë parasysh faktin se zbatimi i dispozitave të vendimit të kontestuar mund të rezultojë me pasoja të vështira për t’u hequr, të cilat do t’u shkaktojë dëm të konsiderueshëm personave fizikë dhe juridikë në Komunën e Kumanovës, në pajtim me nenin 27 paragrafi 1 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese, kërkon edhe masën e përkohshme me të cilën ndalohet realizimi i të gjitha akteve individuale dhe veprimeve të ndërmarra në bazë të nenit 1 të Vendimit.

Në seancë, Gjykata konstatoi se me propozim të kryetarit të komunës, Këshilli i Komunës së Kumanovës, në mbledhjen e mbajtur më 12 korrik 2022, në bazë të nenit 121 paragrafi 1 të Ligjit për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republika e Maqedonisë” nr. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13,163/13, 51/15, 146/15, 156,15, 192/15, 39/16 dhe 63/16 dhe „Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 31/20), neni 36 paragrafi 1 pika 15 të Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 5/02) dhe neni 25 paragrafi 1 pika 40 të Statutit të Komunës së Kumanovës (“Gazeta Zyrtare e Komunës së Kumanovës” nr. 13/03, 13/07, 8/15, 11/19 dhe 12/21), ka miratuar Vendim për përcaktimin e çmimeve për shërbimet për grumbullimin dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës.

Në nenin 1, rregullohet se me këtë vendim përcaktohen çmimet e shërbimeve për grumbullimin dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës edhe atë:

HAPËSIRA BANESORE ÇMIMI
1 Largimi i hedhurinave – persona fizik 4,5
2 Largimi i hedhurinave – persona fizikë – jashtë rajonit të ndërtimit 3

SIPËRFAQJA E OBORRIT
1 Largimi i hedhurinave – persona fizik 0,3
2 Largimi i hedhurinave – persona fizikë – jashtë
rajonit të ndërtimi 0

HAPËSIRA AFARISTE
1 Largimi i hedhurinave – persona juridik 12,5
2 Largimi i hedhurinave – subjekteve prodhuese 2,2

SIPËRFAQJA E OBORRIT
1 Largimi i hedhurinave – persona juridik 0,5
2 Largimi i hedhurinave- persona juridikë jashtë rajonit të ndërtimit 0

– Çmimet i referohen për m2 pa TVSH 5%,
– Çmimet janë në denarë për m2.

Sipas nenit 2, Vendimi hyn në fuqi me ditën e publikimit në “Gazetën Zyrtare të Komunës së Kumanovës”.

Vendimi është regjistruar me numrin 09-5643/10 të datës 12 korrik 2022 dhe është nënshkruar nga Ivana Gjorgjievska, kryetare e Këshillit të Komunës së Kumanovës.

III

Sipas nenit 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, sundimi i ligjit është vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Sipas nenit 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat tjera me Kushtetutën dhe me ligjin. Të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet.

Në pajtim me nenin 110 të Kushtetutës, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë vendos për pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën dhe për pajtueshmërinë e rregullave tjera dhe të marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet.

Me Iniciativën e dërguar kontestohet kushtetutshmëria dhe ligjshmërinë e nenit 1 të Vendimit, i cili ka të bëjë me përcaktimin e çmimeve të shërbimeve për grumbullimin dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës. Dispozitat kontestohen në përputhje me nenin 149 të Ligjit për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 216/2021 të datës 17.09.2021) dhe nenin 51 të Kushtetutës së Republikës.

Si shkaqe për kontestimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së nenit 1 të aktvendimit të kontestuar, parashtruesi thekson se baza juridike mbi të cilën është marrë ky vendim është jashtë qarkullimit ligjor, përkatësisht vendimi në fjalë është marrë më 12 korrik 2022 kur tashmë është miratuar Ligji për menaxhimin e hedhurinave, në bazë të të cilave dispozita ligjore Këshilli i Komunës së Kumanovës me propozim të kryetarit të komunës duhet të miratojë vendimin dhe në vazhdimësi të atyre dispozitave të rregullohen edhe çmimet e shërbimeve për grumbullim dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës.

Lidhur me pretendimet e tilla në iniciativë, duhet pasur parasysh se Ligji për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 216/2021 e datës 17 shtator 2021) në Kapitullin XIII me titull “Financim” ( Neni 104-112) ndër të tjera është rregulluar vendosja e tarifës për përcaktimin e çmimit të shërbimit komunal për menaxhimin e hedhurinave, më tej janë rregulluar kompetencat e Komisionit Rregullator për Energjetikë dhe Shërbime të Ujit të Republikës së Maqedonisë së Veriut gjatë themelimit të të njëjtit, procedura e përcaktimit të tarifës së hedhurinave dhe përcaktimi i tarifës për hedhurinat dhe përcaktimi i tarifës së hdhurinave dhe zbatimi i saj. Gjithashtu, në këto dispozita ligjore, rregullohet që çmimi për shërbimet që kanë të bëjnë me menaxhimin e hedhurinave do të përcaktohet nga Komisioni Rregullator i Energjetikës për secilin rajon veç e veç, për të garantuar qëndrueshmërinë e sistemit të menaxhimit të hedhurinave, bazuar në një Plan të përgatitur mbi tarifat për hedhurinat dhe Rregulloren për tarifën për hedhurina.

Në kapitullin XVI me titull “Dispozitat kalimtare dhe përfundimtare” është rregulluar periudha kohore për miratimin e dokumenteve strategjike dhe planifikuese, është rregulluar periudha kohore për mbylljen e hedhurishteve ekzistuese pa standarde dhe vendosja e një hedhurishtje rajonale për mbetjet e parrezikshme, periudhën kohore në të cilën Subjektet që menaxhojnë hedhurinat duhet të harmonizojnë veprimtarinë e tyre me dispozitat e këtij ligji, vendosjen e sistemit rajonal, vendosjen e tarifës për hedhurinat si dhe afatet e tjera kohore për zbatimin e dispozitave të këtij ligji dhe harmonizimin e akteve nënligjore ekzistuese si dhe miratimin e akteve të reja në përputhje me kompetencat e reja të Komisionit Rregullator, përfshirë edhe Rregulloren për përcaktimin e tarifës për hedhurina në pajtim me nenin 107 të Ligjit, me të cilin pushon së svejturi Metodologjia për llogaritjen e çmimit për grumbullimin, transportimin dhe largimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 30/13).

Në nenin 149 paragrafin 1 të Ligjit të cilit i referohet parashtruesi i iniciativës, është përcaktuar se Ligji për menaxhim me hedhurinat pushon së vlejturi me ditën e fillimit të zbatimit të këtij ligji (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 dhe 63/16 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 31/20), në paragrafin 2 të të njëjtit nen është përcaktuar se me ditën e fillimit të zbatimit të Rregullores për përcaktimin e tarifës së hedhurinave nga neni 107 i këtij ligji, pushon së vlejturi Metodologjia për llogaritjen e çmimit për grumbullim, transportimin dhe mënjanimin e hedhuinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 30/13), dhe në nenin 150 është përcaktuar se ky ligj hyn në fuqi ditën e tetë nga dita e publikimit në “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut”.

Megjithatë, në nenin 144 të nëntitullin “Tarifa e hedhurinave” në paragrafin 1, rregullohet që aktet nënligjore që dalin nga kapitulli XIII “Financim” i këtij ligji, që i referohen përcaktimit të tarifës së hedhurinave, do të miratohen jo më vonë se 31 dhjetor 2022 nga Komisioni Rregullator për Energjetikë. Sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, ofruesit e shërbimeve të grumbullimit dhe transportit të hedhurinave do të fillojnë me parashtrimin e kërkesave për përcaktimin e tarifës së hedhurinave nga neni 107 paragrafi 4 i këtij ligji nga 1 gushti 2023 dhe më së voni deri më 31 dhjetor 2023, ndërsa sipas paragrafit 3, dispozitat e kapitullit XIII “Financim” që i referohen pagesës së tarifës së hedhurinave do të fillojnë të zbatohen nga data 1 qershor 2024.

Nga kjo, padyshim rezulton se në momentin e miratimit të vendimit të kontestuar, i cili i nënshtrohet analizës kushtetuese-gjyqësore, janë zbatuar dispozitat ligjore të kapitullit XI “Financimi” i Ligjit për menaxhim me mbeturinat (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 dhe 63/16 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 31/20) respektivisht neni 121 paragrafi me të cilin rregullohet çmimi për grumbullimin dhe transportimin e mbeturinave komunale të miratuara nga këshilli i komunave dhe Qyteti i Shkupit, me propozim të kryetarit të komunës dhe Qytetit të Shkupit, kur ofruesi i shërbimeve është kompani publike e themeluar nga komunat dhe Qyteti i Shkupit.

Duke marrë parasysh rregullativën e cekur ligjore, gjendjen faktike të përcaktuar dhe në bazë të analizave të bëra, Gjykata vlerësoi se propozimi i kryetarit të Komunës së Kumanovës bazuar në nenin 121 paragrafi 1 të Ligjit për menaxhimin e hedhurinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 dhe 63/16 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 31/20), që Këshilli të miratojë Vendimin për përcaktimin e çmimeve për shërbimin dhe transportimin e hedhurinave komunale në Komunën e Kumanovës në bazë të rregullores përkatëse ligjore që ka ekzistuar në qarkullim juridik dhe ende ka prodhuar efekt juridik në kohën e miratimit të Vendimit si dhe janë plotësuar përcaktimet ligjore (në kohën e miratimi i vendimit) se çmimi i shërbimit caktohet në bazë të Metodologjisë për llogaritjen e çmimit për grumbullimin, transportimin dhe largimin e hedhurinave, e cila vlen deri në ditën e fillimit të zbatimit të Rregullores për përcaktimin e tarifave të hedhurinave ( argumentum a contrario).

Për këto arsye, Gjykata konsideroi se kushtetutshmëria dhe ligjshmëria e dispozitave të kontestuara të Vendimit nuk mund të vihet në pikëpyetje në kuptim të nenit 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 149 të Ligjit për menaxhim me hedhurinat (“Zyrtare Gazeta e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 216/21).

Prandaj, Gjykata vlerësoi se nuk janë plotësuar kushtet nga neni 27 i Rregullores së Gjykatës Kushtetuese, për të pranuar kërkesën e parashtruesit të iniciativës, në pritje të vendimit të formës së prerë, që Gjykata të marrë vendim për masën e përkohshme për ndalimin e realizimit të akteve individuale ose veprimeve të kryera në bazë të vendimit të kontestuar.

Nisur nga sa më sipër, Gjykata vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska