У.бр.164/2023 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.164/2023
Скопје, 14.11.2023

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 28 алинеја 2 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021) на седницата одржана на 14 ноември 2023 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста на член 218 ставови 1 и 2 од Законот за извршување („Службен весник на Република Македонија“ бр.72/16, 142/16, 178/17, 26/18, 233/18 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 14/20, 136/20, 154/23).

Образложение

Адвокатот Бојан Ваневски, до Уставниот суд на Република Северна Македонија поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на одредбите наведени во диспозитивот на ова решение.

Според наводите на подносителот на иницијативата, оспорените одредби се противуставни бидејќи државата треба да ги штити физичките и правните субјекти, а не да се поставува во монополска положба и да ги ограничува другите субјекти да спроведат извршна пресуда со примена на член 218 од Законот за извршување.

Подносителот наведува дека со оспорената одредба се ограничуваат основните слободи и права на човекот и граѓанинот во врска со правната заштита на сопственоста, се дискриминираат останатите субјекти затоа што со вака поставената одредба одредени субјекти, односно државата се става во поповолна положба во однос на останатите субјекти под превезот на јавниот интерес, а со тоа се нарушува владеењето на правото и еднаква правна положба на сите субјекти на пазарот.

Поради наведеното, според подносителот, се повредува член 8 став 1 алинеи 3, 6 и 7, член 30 и член 55 од Уставот на Република Северна Македонија и бара Уставниот суд да поведе постапка за оценување на уставноста на оспорените одредби.

На седницата Судот утврди дека член 218 од Законот за извршување („Службен весник на Република Македонија“ бр.72/16, 142/16, 178/17, 26/18, 233/18 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 14/20, 136/20, 154/23) е систематизиран во глава осумнаесетта „Посебни одредби за извршување врз имотот на правни лица заради наплата на парично побарување“ (членови 206-218), во оддел 4 „Извршување врз подвижни предмети и права спрема Република Македонија и нејзините органи, единиците на локалната самоуправа и јавните претпријатија“ .

Членот 218 гласи:

(1) Врз предмети и права на Република Македонија и нејзините органи, единиците на локалната самоуправа и јавните претпријатија не може да се спроведе извршување за наплата на парични побарувања, доколку тие се неопходни за вршење на нивната дејност, односно задачи.
(2) Кои предмети и права се неопходни за вршење на дејноста и задачите на должникот ќе определи претседателот на судот на чие подрачје се спроведува извршното дејство, ако во текот на спроведувањето на извршувањето, странките за тоа прашање не се согласат или инаку се укаже тоа како потреба.

III

Согласно член 110 алинеја 1 од Уставот, Уставниот суд на Република Северна Македонија одлучува за согласноста на законите со Уставот.

Според член 28 алинеја 2 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако за истата работа веќе одлучувал, а нема основи за поинакво одлучување.

Имајќи предвид дека за член 218 од Законот за извршување („Службен весник на Република Македонија“ бр.72/16, 142/16, 178/17, 26/18, 233/18 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.14/20, 136/20, 154/23) Уставниот суд веќе во три наврати одлучувал (со Решението У.бр.46/2017 од 21 февруари 2018 година не повел постапка за оценување на неговата уставност, со Решението У.бр.103/2019 од 27 ноември 2019 и Решението У.бр.149/2019 од 21 јануари 2019 година ги отфрлил иницијативите како пресудена работа), а нема основи за поинакво одлучување со оглед дека образложенијата на наведените решенија даваат одговори на сите наводи и од оваа иницијатива, Судот оцени дека се исполнети условите за отфрлање на оваа иницијатива, определени во член 28 алинеја 2 од Деловникот на Уставниот суд, поради што одлучи како во диспозитивот од ова решение.

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.164/2023
Shkup,14.11.2023

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës, dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, nenit 28 alineja 2 dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë“ numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 14 nëntor 2023, miratoi

A K T V E N D I M

REFUZOHET iniciativa për fillimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 218 paragrafët 1 dhe 2 të Ligjit për përmbarim (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 72/16, 142/16, 178/17, 26/18, 233/18 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ nr. 14/20, 136/20, 154/23).

Arsyetim

Avokati Bojan Vanevski ka dërguar në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut iniciativë për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së dispozitave të përcaktuara në dispozitivin e këtij aktvendimi.

Sipas parashtruesit të iniciativës, dispozitat e kontestuara janë kundërkushtetuese sepse shteti duhet t’i mbrojë personat fizikë dhe juridikë, e jo të vendoset në pozitë monopole dhe t’i kufizojë subjektet e tjera në zbatimin e aktgjykimit ekzekutiv duke zbatuar nenin 218 të Ligjit për përmbarim.

Parashtruesi thekson se me dispozitën e kontestuar kufizohen liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe qytetarit në lidhje me mbrojtjen juridike të pronësisë, diskriminohen subjektet e tjera sepse me këtë dispozitë subjektet e caktuara, gjegjësisht shteti, vihen në pozitë më të favorshme në krahasim me subjekte të tjera nën mbulesën e interesit publik, duke cenuar në këtë mënyrë sundimin e së drejtës dhe pozitën e barabartë juridike të të gjitha subjekteve në treg.

Për shkak të lartpërmendurit, sipas parashtruesit shkelet neni 8 paragrafi 1, alinetë 3, 6 dhe 7, neni 30 dhe neni 55 i Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe kërkon që Gjykata Kushtetuese të ngrej procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së dispozitave të kontestuara.

Gjykata në seancë konstatoi se neni 218 i Ligjit për përmbarim (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 72/16, 142/16, 178/17, 26/18, 233/18 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 14/20, 136/20, 154/23) është sistemuar në kapitullin e tetëmbëdhjetë “Dispozitat e veçanta për përmbarim mbi pronën e personave juridikë me qëllim të pagesës së shpenzimeve në para” (neni 206-218), në pjesën 4 “Përmbarimi mbi sendet e luajtshme dhe të drejtat ndaj Republikës së Maqedonisë dhe organeve të saj, njësive të vetëqeverisjes lokale dhe ndërmarrjeve publike”.

Neni 218 si vijon:

(1) Për lëndët dhe të drejtat e Republikës së Maqedonisë dhe organeve të saj, njësive të vetëqeverisjes lokale dhe ndërmarrjeve publike, përmbarimi për realizimin e pagesës në para nuk mund të kryhet, nëse ato janë të domosdoshme për kryerjen e veprimtarisë, respektivisht detyrave të tyre.
(2) Cilat lëndë dhe të drejta janë të nevojshme për kryerjen e punëve dhe detyrave të debitorit do t’i caktojë kryetari i gjykatës në territorin e së cilës kryhet veprimi përmbarues, nëse gjatë zbatimit të përmbarimit palët nuk bien dakord për atë çështje ose ndryshe tregohet si e nevojshme.

III

Në pajtim me nenin 110 paragrafi 1 të Kushtetutës, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut vendos për pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën.

Sipas nenit 28 paragrafit 2 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese do ta refuzojë iniciativën nëse tashmë ka vendosur për të njëjtën çështje dhe nuk ka bazë për vendimmarrje të ndryshëm.

Duke pasur parasysh se për nenin 218 të Ligjit për përmbarim (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 72/16, 142/16, 178/17, 26/18, 233/18 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 14/20, 136/20, 154/23) Gjykata Kushtetuese tashmë në tri raste ka vendosur (me Aktvendimin U. nr. 46/2017 të datës 21 shkurt 2018, nuk ka iniciuar procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë me Aktvendimin U. nr.103/2019, të datës 27.11.2019 dhe Aktvendimin U.nr. 149/2019 nga 21 janari i vitit 2019 i ka refuzuar iniciativat si punë me atgjykim) dhe nuk ka baza për vendimmarrje tjetër, duke pasur parasysh se arsyetimet e aktvendimeve të theksuara japin përgjigje edhe për të gjitha pretendimet nga kjo iniciativë, Gjykata vlerësoi se janë plotësuar kushtet për refuzimin e kësaj iniciative, të përcaktuara në nenin 28 alineja 2 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese, Me çka vendosi si në dispozitivin e ketij aktvendimi.

Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska