Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.144/2023
Скопје, 14.11.2023 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 и член 112 од Уставот на Република Северна Македонија и член 70 став 1 алинеја 1 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 14 ноември 2023 година, донесе
О Д Л У К А
1. СЕ УКИНУВА Правилникот за начинот на вршење на стручната оцена (ревизија) на рударските проекти, донесен од министерот за економија („Службен весник на Република Северна Македонија” број 287/2022).
2. Оваа одлука ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија”.
Образложение
I
Уставниот суд на Република Северна Македонија, по повод поднесената иницијатива од Кренар Лога од с.Ливади, Струга, со Решението У.бр.144/2023, од 27 септември 2023 година, поведе постапка за оценување на уставноста на актот означен во точката 1 од Одлуката, затоа што пред Судот со основ се постави прашањето за неговата согласност со Уставот.
II
На седницата Судот утврди дека министерот за економија донел Правилник за начинот на вршење на стручната оцена (ревизија) на рударските проекти, со архивски број 24-5417/1 од 09.12.2022 година, објавен на 29.12.2022 година во „Службен весник на Република Северна Македонија” број 287/2022.
III
Владеењето на правото, според член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија, е темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.
Член 51 од Уставот уредува дека во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Според член 52 став 1 од Уставот, законите и другите прописи се објавуваат пред да влезат во сила, а според став 2 на наведениот член од Уставот, законите и другите прописи се објавуваат во „Службен весник на Република Северна Македонија” најдоцна во рок од седум дена од денот на нивното донесување.
Член 52 од Уставот е содржан во главата за основните слободи и права на човекот и граѓанинот, конкретно во делот за гаранциите на основните слободи и права, што укажува дека Уставот во однос на објавувањето на законите и другите прописи, не приоѓа како на техничко прашање, туку како на суштинско прашање од значење и во функција на обезбедување на принципот на владеење на правото и правната сигурност на граѓаните во остварувањето на слободите и правата, гарантирани со Уставот.
Во конкретниот случај Судот утврди дека Правилникот за начинот на вршење на стручната оцена (ревизија) на рударските проекти, е заведен под архивскиот број 24-5417/1 од 09.12.2022 година, што како дејствие секогаш следи и е условено со претходно донесување на прописот.
Судот утврди и дека оспорениот правилник е објавен во „Службен весник на Република Северна Македонија” со број 287/2022 на 29 декември 2022 година, од што произлегува дека од донесувањето на Правилникот, до денот на неговото објавување во „Службен весник на Република Северна Македонија” се изминати повеќе од седум дена, односно надвор од предвидениот рок од член 52 став 2 од Уставот со кој е утврден временскиот период во кој законите и другите прописи треба да бидат објавени по нивното донесување, со што е доведен во прашање уставниот принцип на владеење на правото од член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот и правната сигурност на граѓаните како негов составен дел.
IV
Од изнесените причини Судот оцени дека Правилникот за начинот на вршење на стручната оцена (ревизија) на рударските проекти, донесен од министерот за економија („Службен весник на Република Северна Македонија” број 287/2022), не е во согласност со одредбите на Уставот.
V
Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на оваа одлука.
VI
Оваа одлука произведува правно дејство од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Северна Македонија“.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска
* * *
Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.144/2023
Shkup, 14.11.2023
Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës, dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 dhe nenit 112 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 70 paragrafi 1, alineja 1 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 14 nëntor 2023, miratoi
VENDIM
1. NDËRPRITET Rregullorja për mënyrën e kryerjes së vlerësimit ekspert (revizionit) të projekteve minerare, e miratuar nga ministri i Ekonomisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 287/2022).
2. Ky vendim do të botohet në Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.
Arsyetim
I
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, me rastin e iniciativës së parashtruar nga Krenar Loga nga fshati Livadhi, Strugë, me Aktvendimin U.nr.144/2023, të datës 27 shtator 2023, ka iniciuar procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së aktit të përcaktuar në pikën 1 të Vendimit, sepse para Gjykatës u shtrua me bazë çështja e përputhshmërisë së tij me Kushtetutën.
II
Gjykata në seancë përcaktoi se ministri i Ekonomisë ka miratuar Rregullore për mënyrën e kryerjes së vlerësimit ekspert (revizion) të projekteve minerare, me numër arkivor 24-5417/1 nga 09.12.2022, publikuar më 29.12.2022 në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 287/2022.
III
Sundimi i së drejtës, sipas nenit 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, është vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Neni 51 i Kushtetutës përcakton se në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, kurse të gjitha rregullat tjera me Kushtetutë dhe me ligjin. Të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet.
Sipas nenit 52 paragrafi 1 të Kushtetutës, ligjet dhe rregullat tjera publikohen para hyrjes në fuqi, kurse sipas paragrafit 2 të nenit në fjalë të Kushtetutës, ligjet dhe rregullat tjera botohen në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonia e Veriut” më së voni shtatë ditë nga dita e miratimit të tyre.
Neni 52 i Kushtetutës gjendet në kapitullin për liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe qytetarit, konkretisht në pjesën për garancitë e lirive dhe të drejtave themelore, që tregon se Kushtetuta në lidhje me publikimin e ligjeve dhe rregullave tjera nuk i qaset si çështje teknike, por si çështje thelbësore me rëndësi dhe në funksion të sigurimit të parimit të sundimit të së drejtës dhe sigurisë juridike të qytetarëve në realizimin e lirive dhe të drejtave të garantuara me Kushtetutë.
Në rastin konkret, Gjykata konstatoi se Rregullorja për mënyrën e kryerjes së vlerësimit ekspert (revizionit) të projekteve minerare është e regjistruar me numër arkivor 24-5417/1 nga 09.12.2022, që si veprim çdo herë vijon dhe kushtëzohet me miratimin paraprak të rregullores.
Gjykata gjithashtu ka përcaktuar se rregullorja e kontestuar është botuar në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” me numër 287/2022 më 29 dhjetor 2022, nga ku rrjedh se nga miratimi i Rregullores deri në ditën e publikimi në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” kanë kaluar më shumë se shtatë ditë, gjegjësisht jashtë afatit të paraparë në nenin 52 paragrafi 2 të Kushtetutës, me të cilin përcaktohet periudha kohore në të cilën ligjet dhe rregfullat tjera duhet të publikohen pas miratimit të tyre, gjë që vë në pikëpyetje parimin kushtetues të sundimit të së drejtës nga neni 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës dhe sigurinë juridike të qytetarëve si pjesë përbërëse e saj.
IV
Për arsyet e cekura, Gjykata vlerësoi se Rregullorja për mënyrën e kryerjes së vlerësimit ekspert (revizionit) të projekteve minerare, e miratuar nga ministri i Ekonomisë (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 287/2022) nuk është në përputhje me dispozitat e Kushtetutës.
V
Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata me shumicë votash vendosi si në dispozitivin e këtij vendimi.
VI
Ky vendim ka fuqi juridike nga dita e publikimit në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut“.
KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut
Dobrilla Kacarska