У.бр.106/2023 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.106/2023
Скопје, 21.09.2023 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 21.09.2023 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на Правилникот за изменување на Правилникот за содржината и начинот на подготовката на актите, за внатрешна организација и систематизација на работните места, како и содржината на функционалната анализа на институциите на јавниот сектор („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.259/2022).

Образложение

Министерот за правда, Кренар Лога, до Уставниот суд на Република Северна Македонија поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на Правилникот за изменување на Правилникот за содржината и начинот на подготовката на актите за внатрешна организација и систематизација на работните места, како и содржината на функционалната анализа на институциите на јавниот сектор („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.259/2022).

Во наводите од иницијативата подносителот наведува дека за оспорениот правилник од денот на донесувањето на истиот до денот на неговата објава во „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.259 од 1 декември 2022 година се изминати повеќе од седум дена, односно не е испочитуван уставниот рок за објавување на прописите во „Службен весник на Република Северна Македонија“, утврден во член 52 од Уставот.

Имајќи предвид дека оспорениот правилник е во спротивност со член 52 од Уставот, од Судот се бара да поведе постапка за оценување на уставноста на истиот.

На седницата Судот утврди дека оспорениот Правилник за изменување на Правилникот за содржината и начинот на подготовката на актите, за внатрешна организација и систематизација на работните места, како и содржината на функционалната анализа на институциите на јавниот сектор, е донесен од страна на министерот за информатичко општество и администрација, заведен под архивски број 15-5051/2 од 29.09.2022 година, а објавен во „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.259 од 01.12.2022 година.

Со оспорениот правилник се менува член 17 став 4 од Правилникот за содржината и начинот на подготовката на актите за внатрешна организација и систематизација на работните места, како и содржината на функционалната анализа на институциите на јавниот сектор („Службен весник на Република Македонија“ бр.11/2015 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.217/2021 и 159/2022), на начин што видот на високо образование се утврдува преку наведување на едно научно–истражувачко подрачје или едно научно–истражувачко подрачје со наведување на едно, а најмногу три научно–истражувачки полиња, кое соодветствува на описот на работното место, содржано во Класификацијата на научно–истражувачките подрачја и полиња утврдена во Правилникот за стандардите и нормативите за основање на високообразовни установи и за вршење на високообразовна дејност или преку наведување само високо образование доколку тоа соодветствува на описот на работното место.

III

Владеењето на правото утврдено во член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот претставува темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.

Во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон, секој е должен да ги почитува Уставот и законите, согласно член 51 од Уставот.

Согласно член 52 став 1 од Уставот, законите и другите прописи се објавуваат пред да влезат во сила, а според став 2 од истиот член, законите и другите прописи се објавуваат во „Службен весник на Република Северна Македонија” најдоцна во рок од седум дена од денот на нивното донесување.

Од анализата на уставните одредби, Судот утврди дека уредувањето за објавување на законите и другите прописи во Уставот е предвидено во главата за основните слободи и права на човекот и граѓанинот и тоа во делот за гаранциите на основните слободи и права, што укажува на фактот дека објавувањето на законите и другите прописи Уставот го уредува на суштествен начин како прашање коешто е во функција на обезбедување на владеење на правото и остварување на фундаменталното начело на правна сигурност, како и на заштита на уставно загарантираните слободи и права на човекот и граѓанинот.

Во член 2 од Законот за објавување на законите и другите прописи и акти („Службен весник на Република Македонија” бр.56/1999, 43/2002 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.21/2021), е утврдено дека објавувањето на законите и другите прописи, акти и издавањето на службеното гласило „Службен весник на Република Северна Македонија“ е од јавен интерес.

Оттука, согласно карактерот, правната природа и значењето на објавувањето на законите и другите прописи, Уставот на Република Северна Македонија утврдил обврска, но и рок тие да се објавуваат во „Службен весник на Република Северна Македонија” како службено гласило на Републиката.

Во конкретниот случај, доколку се земе предвид дека во оспорениот правилник, не е наведен денот на неговото донесување, а притоа истиот е заведен под архивски број 15-5051/2 од 29 септември 2022 година, што како дејствие секогаш следи и е условено со претходно донесување на прописот, како и фактот што согласно Законот за објавување на законите и другите прописи и акти, истиот е објавен во електронско и печатено издание на „Службен весник на Република Северна Македонија” бр. 259 од 01.12.2022 година, Судот оцени дека е пречекорен уставниот рок утврден во член 52 став 2 од Уставот за објавување на оспорениот правилник.

Имајќи го предвид изнесеното, Судот утврди дека основано може да се постави прашањето за согласноста на предметниот правилник со член 52 став 2 од Уставот.

Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetue e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës, dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 21.09.2023, miratoi

A K T V E N D I M

1. INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Rregullores për ndryshimin e Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve, për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës, si dhe përmbajtjen e analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut “ nr.259/2022).

Arsyetim

Ministri i Drejtësisë, Krenar Loga, në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, dërgoi iniciativë për fillimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Rregullores për ndryshimin e Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve për organizimin dhe sistematizimin e brendshëm të vendeve të punës, si dhe përmbajtjes së analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 259/2022).

Në pretendimet nga iniciativa, parashtruesi thekson se për rregulloren e kontestuar nga dita e miratimit të saj deri në ditën e publikimit në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 259 nga 1 dhjetori, 2022, kanë kaluar më shumë se shtatë ditë, respektivisht nuk është respektuar afati kushtetues për publikimin e rregullave në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”, të përcaktuar në nenin 52 të Kushtetutës.

Duke pasur parasysh se rregullorja e kontestuar është në kundërshtim me nenin 52 të Kushtetutës, nga Gjykata kërkohet që të inicojë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së saj.

Gjykata në seancë konstatoi se Rregullorja e kontestuar për ndryshimin e Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve, për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës, si dhe përmbajtjen e analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik, është miratuar nga ministri i Shoqërisë Informatike dhe Administratës, i regjistruar me numër arkivor 15-5051/2 nga 29.09.2022, dhe është publikuar në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.259 nga 01.12.2022.

Rregullorja e kontestuar ndryshon nenin 17 paragrafin 4 të Rregullores për përmbajtjen dhe mënyrën e përgatitjes së akteve për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës, si dhe përmbajtjen e analizës funksionale të institucioneve të sektorit publik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë ” nr. 11 /2015, dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 217/2021 dhe 159/2022), në atë mënyrë që lloji i arsimit të lartë të përcaktohet duke specifikuar një fushë kërkimore-shkencore ose një fushë kërkimore-shkencore duke specifikuar një, dhe maksimum tre fusha kërkimore-shkencore, që i përshtatet përshkrimit të vendit punës, që përfshihet në Klasifikimin e rajoneve dhe fushave kërkimore-shkencore të përcaktuara në Rregulloren për standardet dhe normat për themelimin e institucioneve të larta arsimore dhe për kryerjen e veprimtarisë së lartë arsimore ose duke specifikuar vetëm arsimin e lartë nëse i përshtatet përshkrimit të vendit të punës.

III

Sundimi i së drejtës i përcaktuar në nenin 8 paragrafi 1 lineja 3 i Kushtetutës paraqet vlerë themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Në Republikën e Maqedonisë së Veriut, ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, dhe të gjitha rregullat tjera me Kushtetutën dhe ligjin, secili është i obliguar të respektojë Kushtetutën dhe ligjet, sipas nenit 51 të Kushtetutës.

Sipas nenit 52 paragrafi 1 i Kushtetutës, ligjet dhe dispozitat tjera botohen para hyrjes në fuqi, ndërsa sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, ligjet dhe rregullat botohen në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” më së voni brenda shtatë ditëve nga dita e miratimit të tyre.

Nga analiza e dispozitave kushtetuese, Gjykata konstatoi se rregullimi për botimin e ligjeve dhe rregullave në Kushtetutë është paraparë në kapitullin për liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe të qytetarit edhe atë në pjesën për garancitë e lirive dhe të drejtave themelore, gjë që tregon faktin se publikimi i ligjeve dhe akteve të tjera rregullohet me Kushtetutë në mënyrë thelbësore si çështje që është në funksion të sigurimit të sundimit të së drejtës dhe realizimit të parimit themelor të sigurisë juridike, si dhe mbrojtjen e lirive dhe të drejtave të njeriut dhe qytetarit të garantuara me kushtetutë.

Në nenin 2 të Ligjit për publikimin e ligjeve dhe rregullave dhe akteve tjera (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 56/1999, 43/2002 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 21/ 2021), përcaktohet se publikimi i ligjeve dhe rregullave tjera, akteve dhe botimi në gazetën zyrtare “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” është me interes publik.

Prandaj, sipas karakterit, natyrës juridike dhe kuptimit të publikimit të ligjeve dhe rregullave tjera, Kushtetuta e Republikës së Maqedonisë së Veriut ka përcaktuar obligim, por edhe afat për publikimin e tyre në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” si gazetë zyrtare e Republikës.

Në rastin konkret, nëse merret parasysh se në rregulloren e kontestuar nuk është e përcaktuar dita e miratimit të saj, ndërsa është evidentuar me numrin e arkivit 15-5051/2 të datës 29.09.2022, e cila si veprim vijon gjithmonë dhe kushtëzohet nga miratimi i mëparshëm i rregullit, si dhe nga fakti se në pajtim me Ligjin për publikimin e ligjeve dhe rregullave dhe akteve të tjera, ajo është publikuar në botimin elektronik dhe të shtypur të “Gazetës Zyrtare të Republikës së Maqedonia e Veriut” nr. 259 të datës 01.12.2022, Gjykata vlerësoi se ishte tejkaluar afati kushtetues i përcaktuar në nenin 52 paragrafi 2 të Kushtetutës për publikimin e rregullores së kontestuar.

Duke marrë parasysh të lartëpërmendurën, Gjykata vendosi se mund të shtrohet çështja e përputhshmërisë së rregullit në fjalë me nenin 52 paragrafi 2 të Kushtetutës.

Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata, me shumicë votash vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut
Dobrilla Kacarska