У.бр.17/2023

Уставниот суд на Република Северна Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија, член 28 алинеја 3 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 10 мај 2023 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на членовите 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 и 16 од Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на Република Македонија” број 20/2015 и 44/2015).

2. СЕ ОТФРЛА иницијативата за поведување постапка за оценување на уставноста на членовите 1, 2, 3, 4 и 5 од Законот означен во точката 1 од Решението.

3. Државната комисија за спречување на корупцијата, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на одредбите од точките 1 и 2 од Законот означен во точката 1 од Решението.

Според наводите од иницијативата, подносителот – Државната комисија за спречување на корупцијата, во спроведувањето на своите законски надлежности извршила антикорупциска проверка на Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на Република Македонија” број 20/2015 и 44/2015), при што утврдила состојби коишто укажуваат на ангажирање на голем број лица во јавниот сектор со примена на одредбите од Законот за трансформација во редовен работен однос, коишто според подносителот создаваат висок ризик за корупција, со што се доведува во прашање потребата од неговото постоење во целина.

При анализата на законските одредби, Државната комисија утврдила дека овој закон во целина е спротивен со член 8 став 1 алинеи 1 и 3, член 9 и член 32 ставови 1 и 2 од Уставот на Република Северна Македонија, со следното образложение:

Одредбите од член 1 до член 5 од Законот се однесуваат на трансформацијата во редовен работен однос на неопределено време за лицата утврдени во член 1 од Законот. Според член 1 од Законот со овој закон се регулира трансформирањето во работен однос на неопределено работно време на лицата ангажирани со договор за волонтирање, договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа (договор), кои извршуваат работа во органите на државната власт, установите од областа на културата, образованието, здравството, детската и социјалната заштита основани од Република Македонија и единиците на локална самоуправа, како и јавните претпријатија, заводите, фондовите и други правни лица чиј основач е Република Македонија (во понатамошниот текст: институции), како и ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор, додека член 2 став 1 од Законот утврдува дека трансформирањето во работен однос на неопределено работно време ќе се искористи исклучиво за лицата од член 1 од овој закон, кои извршуваат работи врз основа на договор во период од најмалку 3 месеци сметано до 30.11.2014 година, а кои исто така, имаат важечки договори и во моментот на трансформирањето на работниот однос.

Според автентичното толкување на член 1 од Законот, под друг договор се подразбира договор за отстапување на привремен агенциски работник, а според автентичното толкување на член 2 став 1 од Законот, под најмалку три месеци сметано до 30.11.2014 година, треба да се толкува како три последователни месеци што непосредно претходат на 30.11.2014 година, односно периодот од 01.09.2014 година до 30.11.2014 година.

Во Законот со член 3 став 1 е предвиден рок од 30 дена од стапување на сила на Законот за склучување на договори за засновање на работен однос на неопределено време со тие лица, односно за донесување решенија. Со измените и дополнувањата на Законот, овој рок е продолжен на 90 дена и рокот е изминат, од што произлегува дека овие одредби се од времен карактер и од сегашен аспект се неприменливи.

Во членовите 3 и 4 и член 5 став 1 од Законот е пропишана постапката за трансформација на склучените договори за волонтирање, договори за дело и/или авторски договори или други договори за ангажирање на лица за извршување на работи во работен однос преку склучување на договори за засновање на работен однос на неопределено време, односно со донесување на решенија за вработување на неопределено време. Дополнително, член 5 став 2 од Законот утврдува дека лицата кои ќе го остварат правото од член 3 од овој закон, во рок од шест месеци се должни да ги исполнат општите и посебните услови за вработување на соодветното работно место утврдени со закон и со актите за систематизација на институцијата.

Одредбата од член 5 став 2 од Законот, јасно укажува дека на лицата опфатени со член 1 од Законот, им дава право на вработување на работно место на кое може и да не ги исполнуваат условите утврдени со материјалниот закон и актот за систематизација и утврден е рок од шест месеци за обезбедување на тие услови. На тој начин, овие лица Законот ги ставил во повластена или поповолна положба над другите граѓани, што неспорно претставува повреда на член 8 став 1 алинеи 1 и 3, член 9 и член 32 ставови 1 и 2 од Уставот.

Според подносителот, и покрај тоа што горенаведените одредби се од времен карактер и сега веќе неприменливи, смета за потребно да го истакне неспорниот факт дека со примена на истите во наведениот период се извршило заобиколување/суспендирање на условите и постапката за вработување пропишани со посебните материјални закони, што води кон повреда на основните слободи и права на човекот и граѓанинот признати во меѓународното право и утврдени со Уставот и владеењето на правото, утврдени како темелни вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија во член 8 став 1 алинеи 1 и 3 од Уставот, правото на еднаквост на граѓаните во слободите и правата, како и правото на еднаквост пред Уставот и законите, утврдени во член 9 од Уставот, како и повреда на правото на работа, слободен избор на вработување и достапност до секое работно место под еднакви услови, како основно човеково право, утврдени во член 32 ставови 1 и 2 од Уставот.

Подносителот смета дека натамошното опстојување на Законот остава можност со идна измена и дополнување на неговите одредби (измена/дополнување на роковите и периодите во кои се ангажирани лица) да се создадат услови за нивна повторна примена во иднина.

Понатаму, со одредбите од членовите 6 и 7 од Законот за трансформација во редовен работен однос е пропишан начинот на ангажирање на лица со договор за волонтирање во институциите од јавниот сектор, додека во член 8 од Законот, е утврдено ограничување за институциите од јавниот сектор за ангажирање лица врз основа на договор на дело, не повеќе од 1% од вкупниот број на вработени на крајот од претходната година, односно не повеќе од три лица во институциите во кои вкупниот број на вработени е помал од 300 лица и за период не подолг од 24 месеци. Во член 9 од Законот се утврдува исклучок од член 8, согласно кој институциите може да ангажираат лица над утврдениот процент и со поголемо времетраење од предвиденото, по претходно обезбедена согласност од Министерството за финансии.

Според подносителот, поаѓајќи од тоа дека позитивната законска регулатива за вработување во јавниот сектор содржи критериуми/услови кои треба да ги исполнува секој кој е заинтересиран да конкурира на одредено работно место под еднакви услови, нејасно е од кои причини овој закон чија цел била трансформација на договорите за ангажирање на лица во редовен работен однос на неопределено време, содржи и одредби кои регулираат ангажирање на лица во институциите од јавниот сектор со договори за дело, без притоа да утврди под кои услови, критериуми и со која цел.

Подносителот наведува и дека водејќи се од повеќе негативни примери од своето постапување коишто укажуваат на дискреционо постапување на одговорните лица во институциите при ангажирање на поголем број на лица, токму со примена на одредбите од членовите 8 и 9 од Законот, подносителот смета дека овие одредби не обезбедуваат еднаков пристап на граѓаните до правото да бидат ангажирани во институциите од јавниот сектор, што од аспект на Законот за спречување на корупцијата и судирот на интереси претставува висок ризик од корупција.

За подносителот, несомнено е дека одредбите од членовите 6, 7, 8 и 9 од Законот го повредуваат правото на еднаквост на граѓаните во слободите и правата и правото на еднаквост пред Уставот и законите, што отвора можност за дискреција во постапувањето, злоупотреба на јавното овластување и службената должност, остварување на корист за себе или друг, коруптивни дејствија и судир на интереси, а што несомнено од аспект на Законот за спречување на корупцијата и судирот на интереси претставува висок ризик од корупција.

Од сето погоре изнесено подносителот смета дека оспорениот закон не е во согласност со одредбите од член 8 став 1 алинеи 1 и 3, член 9 и член 32 ставови 1 и 2 од Уставот, што исто така претставува повреда на член 51 од Уставот на Република Северна Македонија, согласно кој во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон и секој е должен да ги почитува Уставот и законите и предлага Уставниот суд да поведе постапка за оценување на уставноста на Законот за трансформација во работен однос, а по спроведување на постапката да донесе одлука со која истиот се укинува.

4. На седницата Судот утврди дека Собранието на Република Македонија во февруари 2015 година го донело Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на Република Македонија” број 20/2015 и 44/2015), кој стапи на сила со денот на неговото објавување на 12.02.2015 година.

Судот утврди и дека на 19.03.2015 година, е објавен и влезен во сила Законот за изменување и дополнување на Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на Република Македонија број 44/2015), а во истиот службен весник, законодавецот изнел и автентично толкување на член 1 и член 2 став 1 од Законот.

5. Според член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија, владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.

Со член 9 од Уставот, се гарантира еднаквоста на граѓаните на Република Северна Македонија во слободите и правата независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и верското уверување, имотната и општествената положба. Граѓаните пред Уставот и законите се еднакви.

Според член 32 став 1 од Уставот, секој има право на работа, слободен избор на вработување, заштита при работењето и материјална обезбеденост за време на привремена невработеност. Уставот со член 32 став 2, утврдува дека секому, под еднакви услови, му е достапно секое работно место. Според член 32 став 5 од Уставот, остварувањето на правата на вработените и нивната положба се уредуваат со закон и со колективни договори.

Член 51 од Уставот утврдува дека во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон и секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Според член 68 став 1 алинеја 2 од Уставот, Собранието на Република Северна Македонија донесува закони и дава автентично толкување на законите.

Согласно член 110 алинеја 1 од Уставот, Уставниот суд на Република Северна Македонија одлучува за согласноста на законите со Уставот, а според член 28 алинеја 3 од Деловникот на Судот, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако постојат други процесни пречки за одлучување по иницијативата.

Законот за трансформација во редовен работен однос содржи 16 члена, а законските одредби се меѓусебно поврзани со цел регулирање на постапката за трансформација во редовен работен однос на лицата ангажирани со договор и ограничување на бројот и периодот на лицата кои може да се ангажираат со договор во институциите од јавниот сектор.

Со член 1 од оспорениот закон се уредени прашањата коишто се предмет на регулирање со Законот.

Со членовите 2, 3, 4 и 5 од оспорениот закон се уредува постапката за трансформацијата во редовен работен однос на неопределено време.

Со членовите 6, 7, 8, 9 и 10 од Законот, се регулира ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор.

Одредбите од членовите 11, 12, 13 и 14 од Законот, се казнени одредби.

Член 15 е преодна и завршна одредба, а член 16 го регулира влегувањето во сила на Законот.

Според член 1 од оспорениот закон, со овој закон се регулира трансформирањето во работен однос на неопределено работно време на лицата ангажирани со договор за волонтирање, договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа (договор), кои извршуваат работа во органите на државната власт, установите од областа на културата, образованието, здравството, детската и социјалната заштита основани од Република Македонија и единиците на локална самоуправа, како и јавните претпријатија, заводите, фондовите и други правни лица чиј основач е Република Македонија (во понатамошниот текст: институции), како и ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор.

Со член 2 став 1 од Законот се уредува дека трансформирањето во работен однос на неопределено време ќе се искористи исклучиво за лицата од член 1 од овој закон, кои извршуваат работи врз основа на договор во период од најмалку 3 месеци сметано до 30.11.2014 година, а кои исто така имаат важечки договори и во моментот на трансформирањето на работниот однос, а според став 2 на наведениот член, лицата кои ги исполнуваат условите од став 1 на овој член можат да имаат прекин на договорите во периодот по 30.11.2014 година, но не подолго од еден месец. Со ставовите 3, 4 и 5 од член 2 од Законот се уредени условите за трансформирањето на договорите на лицата кои биле ангажирани со договори, а договорот им е прекинат поради бременост и/или раѓање.

Со членовите 3, 4 и 5 од оспорениот закон е пропишана постапката за трансформација на договорите за ангажирање во работен однос, преку склучување на договори за засновање на работен однос на неопределено време, односно со донесување на решенија за вработување на неопределено време.

Со член 3 од Законот е уреден рок од 90 дена од стапување на сила на овој закон, во кој треба да се склучат договорите за засновање на работен однос на неопределено време, односно да се донесат решенијата за вработување со лицата ангажирани со договор, начинот на нивното донесување и приоритетот во однос на динамиката при засновањето на работниот однос на неопределено време.

Со член 4 од Законот е уредена постапката за издавање согласност од Министерството за финансии за обезбедени финансиски средства за трансформација во работен однос на неопределено работно време на лицата од член 2 од овој закон.

Со член 5 став 1 од Законот е уредена обврската за приложување на согласноста од член 4 од овој закон во постапката за пријавување на лицата со кои се склучени договори за работа, односно за кои се донесени решенија за вработување во Агенцијата за вработување, а со став 2 на член 5 од Законот и обврска за лицата кои ќе го остварат правото од член 3 од овој закон, во рок од шест месеци да ги исполнат општите и посебните услови за вработување на соодветното работно место утврдени со закон и со актите за систематизација на институцијата.

Од содржината на погоре наведените законски одредби, Судот утврди дека одредбите од член 2 ставови 1 и 2 од Законот, го регулираат временскиот период за извршување работи врз основа на договор за лицата од член 1 од овој закон, како услов за трансформирањето во работен однос на неопределено работно време.

Судот утврди дека рокoт за склучување на договорите, односно за донесување на решенијата за засновање на работен однос на неопределено време со лицата од член 2 од Законот, е изминат, со што е исцрпена правната сила на одредбите во правниот поредок коишто го регулираат трансформирањето во работен однос на неопределено работно време и веќе не можат да регулираат односи надвор од пропишаните.

Уставниот суд веќе постапувал по претходно поднесена иницијатива со која се оспорувал член 2 ставови 1 и 2 од Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на Република Македонија“ број 20/2015 и 44/2015”), меѓутоа не се впуштил во мериторно одлучување по иницијативата бидејќи утврдил дека станува збор за одредби од темпорален карактер коишто веќе ја исцрпиле својата содржина и дејство во правниот поредок, поради што согласно член 28 алинеја 3 од Деловникот, донел Решение У.бр.43/2019 од 25 септември 2019 година, со кое ја отфрлил иницијативата за поведување постапка за оценување на нивната уставност, поради постоење на процесни пречки.

Во конкретниот случај, Судот констатира дека со истекот на законски предвидениот рок за склучување на договорите, односно носење на решенија за трансформација согласно одредбите на погоре наведениот член 2 ставови 1 и 2 од оспорениот закон е исцрпена содржината и правното дејство и на останатите одредби од член 2 ставови 3, 4 и 5, како и на членовите 3, 4 и 5 од Законот, бидејќи се во корелација со одредбите од член 2 ставови 1 и 2 од Законот, со што се исполнети условите за отфрлање на иницијативата во овој дел, согласно член 28 алинеја 3 од Деловникот на Уставниот суд поради постоење на процесна пречка за мериторно одлучување по иницијативата.

Со членовите од 6 до 9 од оспорениот закон, се регулира ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор.

Одредбите од членовите 6 и 7 од Законот се однесуваат за лицата кои се ангажирани со договор за волонтирање, додека одредбите од членовите 8 и 9 од Законот се однесуваат за лицата кои се ангажираат за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело.

Со одредбите од член 6 ставови 1 и 2 од Законот за трансформација во редовен работен однос, се пропишува забрана на институциите да ангажираат лица со договор за волонтирање на период подолг од 6 месеци, како и забрана за лицето кое било ангажирано со волонтерски договор шест месеци во институција, за повторно негово ангажирање со договор за волонтирање во наредните три години во истата или во друга институција, додека со член 7 од Законот, се уредува обврската на институциите за обезбедување согласност од Министерството за финансиси за ангажирање на лица со договор за волонтирање, како и останатата документација во прилог кон барањето за согласност.

Понатаму, во член 8 од Законот е утврдено ограничување за институциите за ангажирање лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело, не повеќе од 1% од вкупниот број на вработени на крајот од претходната година, односно не повеќе од три лица во институциите во кои вкупниот број на вработени е помал од 300 лица и за период не подолг од 24 месеци.

Во член 9 став 1 од Законот се утврдува исклучок од член 8, согласно кој институциите може да ангажираат лица над утврдениот процент и со поголемо времетраење од предвиденото, по претходно обезбедена согласност од Министерството за финансии, додека со став 2 на член 9 од Законот, се утврдува обврска на институциите за обезбедување согласност од Министерството за финансии при ангажирање на лица со договор чиј надомест е поголем од две просечни нето-плати во Република Северна Македонија исплатени во претходната година, според податоците објавени од Државниот завод за статистика на Република Северна Македонија.
Помеѓу останатите наводи за спротивноста на предметниот закон со Уставот се и наводите дека не е јасно од кои причини овој закон, чија цел била трансформација на договорите за ангажирање на лица во редовен работен однос на неопределено време, содржи и одредби кои регулираат ангажирање на лица во институции од јавниот сектор со договори за дело, без притоа да утврди под кои услови, критериуми и со која цел.

Прашањето, во кој закон и на кој начин треба да бидат регулирани одредени односи во правото, е прашање за кое одлучува законодавецот кој е надлежен да ги креира законите и да го уредува предметот на нивното уредување. Оттука, Судот смета дека од аспект на погоре изнесените наводи за оспорување на Законот, не може да се постави прашањето за неговата согласност со Уставот, имајќи предвид дека законодавецот согласно неговите уставни овластувања од член 68 став 1 алинеја 2 од Уставот, има право да донесува закони за регулирање на одредени односи во правото, па и со закон да го регулира и прашањето во врска со начинот на ангажирање на лица во институциите врз основа на договор за волонтирање и договор за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело, истовремено и право истото да го ограничи.

Според член 10 од Законот, ограничувањата од членовите 8 и 9 од овој закон не се однесуваат на: лицата ангажирани на проекти и проектни единици финансирани од странски извори – заеми и донации и стручни лица кои се ангажираат за потребите на Советот за јавни набавки и Бирото за судски вештачења, повремени набљудувачи и стрелци во Управата за хидрометеоролошки работи, лица за непосредно прибирање на податоци во Државниот завод за статистика.

Судот не гледа неуставност на погоре наведената одредба од оспорениот закон, за која во иницијативата и не се изнесени наводи за нејзината спротивност со одредбите на Уставот.

Понатаму, подносителот смета дека одредбите од членовите 6, 7, 8 и 9 од оспорениот закон коишто се однесуваат на ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор за волонтирање и лицата кои можат да бидат ангажирани за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело, го повредуваат правото на еднаквост на граѓаните во слободите и правата и правото на еднаквост пред Уставот и законите и дека отвораат можност за дискреција во постапувањето, злоупотреба на јавното овластување и службената должност, како и остварување на корист за себе или друг, коруптивни дејствија и судир на интереси.

Со Законот за волонтерството („Службен весник на Република Македонија” број 85/2007, 161/2008 и 147/2015 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 124/2019 и 103/2021) се уредени волонтерството, условите и начинот на вршење на волонтерството, правата и обврските на волонтерите и организаторот на волонтерството, договорот за волонтерството и евиденцијата на волонтерската работа.

Според член 2 од Законот за волонтерството, волонтерството претставува активност од интерес за Република Северна Македонија која придонесува за подобрување на квалитетот на животот со активно вклучување на луѓето во општествениот живот, како и за развој на хумано и рамноправно демократско општество.

Член 3 од Законот за волонтерството уредува дека под волонтерство се подразбира доброволно давање на лични услуги, знаења и вештини и /или вршење на други активности во корист на други лица, органи, организации и други институции, без надомест, дека со овој закон не се ограничува можноста да се даваат волонтерски услуги кои се од непостојана или случајна природа на доброволна основа, без надомест, но дека под волонтерство, според овој закон, не се подразбира вршење на волонтерски стаж, согласно со Законот за работните односи.

Во главата II од Законот за волонтерството, се уредени условите и начинот на вршење на волонтерството. Според член 6 став 2 од овој закон, организаторот на волонтерската работа од став 1 на овој член, ја утврдува потребата од ангажирање на волонтери, видот на услугите и начинот и постапката за обезбедување на истите, врз основа на програма за волонтирање, а според член 8 став 2 од Законот за волонтерството, организаторот на волонтерската работа е должен во рок од 60 дена од денот на издавањето на согласноста од став 1 на овој член, да го извести Министерството за труд и социјална политика за почетокот на волонтирањето на странското лице. Начинот, постапката и евиденцијата за издавање на согласноста од став 1 на овој член, според став 3 на член 8 од Законот, ја пропишува министерот за труд и социјална политика.

Член 9 од Законот за волонтерството уредува дека организаторот на волонтерската работа не смее волонтерот да го стави во нееднаква положба заради расата, бојата на кожата, полот, возраста, здравствената состојба, односно инвалидност, религиозното, политичкото или друго убедување, националното или социјалното потекло, статусот на семејството, имотната состојба, половата насоченост или заради други лични околности.

Според член 21 од Законот за волонтерството, надзор над спроведување на одредбите од овој закон врши Министерството за труд и социјална политика. Инспекцискиот надзор го врши Државниот инспекторат за труд преку инспекторите за труд, а според член 22 став 1 алинеја 2 од Законот за волонтерството се предвидува глоба во износ од 500 до 1.000 евра во денарска противредност, која ќе се изрече за прекршок на одговорното лице кај организаторот на волонтерската работа ако постапи спротивно на член 9 oд овој закон во кој всушност е транспониран уставниот принцип од член 9 од Уставот со кој се гарантира еднаква правна положба на граѓаните пред Уставот и законите.

Одредбите за ангажирање на волонтери согласно оспорениот закон треба да се разгледуваат комплементарно со одредбите од Законот за волонтерството, па оттука имајќи предвид дека со Законот за волонтерството е пропишана процедурата за потребата од ангажирање на волонтери, како и условите и начинот на вршење на волонтерството, вклучително и прекршочни одредби за непочитување на принципот на еднквост при ангажирањето на лица со договор за волонтирање, а со одредбите од членовите 6 и 7 на оспорениот закон, ограничувањето на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор за волонтирање, вклучително и потребата за обезбедување согласност од Министерството за финансии за таа цел, според Судот неосновани се наводите од иницијативата дека погоре наведените одредби на оспорениот закон имплицираат дискреционо постапување од страна на институциите, како и повреда на принципот на еднаквост од член 9 од Уставот.

Според член 619 од Законот за облигационите односи („Службен весник на Република Македонија” број 18/2001, 4/2002, 5/2003, 84/2008, 81/2009, 161/2009 и 123/2013 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 215/2021), со договор за дело вршителот на работата (претприемач, изведувач на работи) се обврзува да изврши определена работа, како што е изработка или поправка на некој предмет или извршување на некоја физичка или интелектуална работа и слично, а нарачувачот се обврзува за тоа да му плати надомест.

Во Законот за облигационите односи е дефинирана целта за ангажирање на лица за вршење на волонтерски работи и лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело, додека со одредбите од членовите 8 и 9 од оспорениот Закон за трансформација во редовен работен однос се регулира ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со наведените договори во институциите од јавниот сектор, како и обврска на институциите за обезбедување согласност од Министерството за финансии за потребата од нивно ангажирање. Според Судот, ангажирањето на лица во институциите врз основа на наведените договори, не е препуштено на дискреционо постапување од страна на институциите имајќи предвид дека за потребата од ангажирање на лица со наведените договори потребна е согласност од Министерството за финансии по претходно барање за потребата од нужноста за ангажирање на лица со придружна документација за исполнување на предвидените услови при ангажирање на лица.

Имајќи го предвид погоре изнесеното, интенцијата на законодавецот е со оспорениот Закон за трансформација во редовен работен однос, на посебен начин да се доуредат односите во правото во врска со ангажирање на лица со договор за волонтирање и за вршење на волонтерски работи и лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело, со тоа што законодавецот водел сметка за можните злоупотреби на начинот на ангажирање на овие лица во институциите од јавниот сектор што се согледува од пропишаните казнени одредби од членовите 11, 12, 13 и 14 од оспорениот закон.

Имено, со член 11 став 1 од оспорениот закон се уредува дека лицето кое раководи со институцијата која ќе ангажира лице со договор за волонтирање подолго од шест месеци или ќе ангажира лице со договор за волонтирање во периодот од три години после истекот на претходното волонтирање ќе се казни со казна затвор од шест месеци до три години, а според став 2 на наведениот член дека склучените договори за волонтирање кои се резултат на дејствијата на овој член се ништовни. Воедно, со член 12 став 1 од оспорениот закон се уредува дека лицето кое раководи со институцијата која ќе склучи договор за волонтирање без обезбедена согласност од Министерството за финансии ќе се казни со казна затвор од шест месеци до три години, а според став 2 на членот од Законот, и дека склучените договори за волонтирање кои се резултат на дејствијата од овој член се ништовни.

Понатаму, со член 13 од оспорениот закон, се уредува дека: (1) лицето кое раководи со институцијата која ќе ангажира лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело и/или авторски договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа во процент поголем од 1% од вкупниот број на вработени на крајот од претходната година, а која нема согласност за тоа од Министерството за финансии ќе се казни со казна затвор од шест месеци до три години, (2) лицето кое раководи со институцијата која има помалку од 300 вработени, а која ќе ангажира повеќе од 3 лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело и/или авторски договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа, а која нема согласност од Министерството за финансии ќе се казни со казна затвор од шест месеци до три години, (3) лицето кое раководи со институцијата која ќе ангажира лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело и/или авторски договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа во времетраење подолго од 24 месеци, а која нема согласност од Министерството за финансии ќе се казни со казна затвор од шест месеци до три години, (4) во пресметувањето на процентот, односно во утврдување на бројот на склучени договори не се сметаат договорите регулирани со член 10 од овој закон и (5) склучените договори кои се резултат на дејствијата од овој член се ништовни. Воедно, според член 14 од оспорениот закон, лицето кое раководи со институцијата која ќе ангажирa лица со договор на дело и/или авторски договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа, a чиј надомест е поголем од две просечни нето-плати во Република Македонија, исплатени во претходната година, објавена од Државниот завод за статистика на Република Македонија, а кое не обезбедило согласност од Министерство за финансии, ќе се казни со казна затвор од шест месеци до три години.

Судот, во однос на членовите 11, 12, 13, и 14 од оспорениот закон, не наоѓа нивна спротивност со одредбите на Уставот, дополнително во иницијативата нема наводи за причините за нивната неуставност.

Имајќи ги предвид казнените одредби од член 11, 12, 13, и 14 од оспорениот закон со кои се запретени казни затвор од шест месеци до три години за раководните лице кои ќе ангажираат лица со наведените договори, спротивно на предвидените одредби од овој закон и без обезбедена согласност од Министерството за финансии, вклучително и ништовност на склучените договори за волонтирање кои се резултат на такви дејствија, Судот оцени дека неосновани се наводите во иницијативата дека одредбите од членовите 6, 7, 8 и 9 од оспорениот закон, отвораат можност за коруптивни дејствија и судир на интереси.

Според член 15 од оспорениот закон, лицата од член 2 од овој закон кои склучиле договор за вработување, односно за кои е донесено решение за вработување, продолжуваат со ангажманот во институцијата до стапување во сила на договорот, односно решението за вработување и за нив не се однесуваат ограничувањата предвидени со овој закон. Институциите кои за трансформирањето во работен однос на неопределено работно време на лицата од член 1 на овој закон треба да ги усогласат актите за систематизација на работните места, истите ќе треба да ги донесат најдоцна во рок од 14 работни дена од денот на влегување во сила на овој закон, според прописите кои важеле до денот на влегување во сила на овој закон. Доколку за лицата од член 2 ставови (3) и (5) е потребна измена на актите за систематизација на работните места, институциите ќе ги усогласат актите за систематизација под истите услови утврдени со овој член, во рок од 15 работни дена од денот на влегувањето во сила на овој закон.

Одредбите од член 15 од оспорениот закон се преодни и завршни одредби, а одредбата од член 16 го регулира влегувањето во сила на Законот. Во иницијативата со која се оспорува целината на Законот за трансформација во редовен работен однос, нема наводи за нивна спротивност со одредбите на Уставот.

И во однос на овие одредби од предметниот закон, Судот не наоѓа нивна спротивност со одредбите на Уставот. Законодавецот има право да ги регулира настанатите односи кои важеле до денот на влегување во сила на овој закон, како и влегувањето во сила на Законот.

6. Имајќи го предвид погоре наведеното, пред Судот не се постави прашањето за согласноста на членовите 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 и 16 од Законот за трансформација во редовен работен однос со одредбите од Уставот на кои се повикува подносителот во иницијативата, а во однос на членовите 1, 2, 3, 4 и 5 од Законот, Судот оцени дека се исполнети условите од член 28 алинеја 3 од Деловникот на Судот за отфрлање на иницијативата во овој дел, поради постоење на процесна пречка за одлучувањето по иницијативата.

7. Поради изнесеното, Судот, одлучи како во точките 1 и 2 од ова решение.

8. Ова решение Судот го донесе со мнозинство гласови, во состав од претседателот на Судот, Добрила Кацарска и судиите: Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер.

У.бр.17/2023
10 мај 2023 година
Скопје

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

Издвоено мислење по предметот У.бр.17/2023

* * *

Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, nenit 28 alineja 3 dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 10 maj 2023, miratoi

A K T V E N D I M

1. NUK INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë së neneve 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 dhe 16 të Ligjit për transformim në marrëdhënie të rregullt pune („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 20/2015 dhe 44/2015).

2. U REFUZUA iniciativa për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së neneve 1, 2, 3, 4 dhe 5 të Ligjit të shënuar në pikën 1 të Aktvendimit.

3. Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit i ka dërguar Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut iniciativë për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së dispozitave nga pikat 1 dhe 2 të Ligjit të përcaktuara në pikën 1 të Aktvendimit.

Sipas pretendimeve të iniciativës, parashtruesi – Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit, në zbatim të kompetencave të tij ligjore, ka kryer inspektim antikorrupsion të Ligjit për transformim në marrëdhënie të rregullt pune (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 20/2015 dhe 44/2015), me çka ka përcaktuar situata që tregojnë për angazhim të një numri të madh të personave në sektorin publik duke zbatuar dispozitat e Ligjit për transformim në marrëdhënie të rregullt pune, të cilat sipas parashtruesit krijojnë një rrezik i lartë korrupsioni, me çka vë në pikëpyetje nevojën e ekzistencës së tij në tërësi.

Komisioni Shtetëror gjatë analizës së dispozitave ligjore ka konstatuar se ky ligj në tërësi është në kundërshtim me nenin 8 paragrafi 1 alinetë 1 dhe 3, nenin 9 dhe nenin 32 paragrafët 1 dhe 2 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, me arsyetimin si vijon:

Dispozitat nga neni 1 deri në nenin 5 të Ligjit kanë të bëjnë me shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës në kohë të pacaktuar për personat e përcaktuar në nenin 1 të ligjit. Sipas nenit 1 të ligjit, ky ligj rregullon shndërrimin në marrëdhënie pune me orar të pacaktuar të personave të angazhuar me kontratë vullnetare, kontratë pune dhe/ose kontratë autori ose kontratë tjetër me të cilën personi punësohet për të kryer punë (kontratë ), të cilët kryejnë punë në organet e pushtetit shtetëror, institucionet nga sfera e kulturës, arsimit, shëndetësisë, mbrojtjes së fëmijëve dhe mbrojtjes sociale të themeluara nga Republika e Maqedonisë dhe njësitë e vetëqeverisjes lokale, si dhe ndërmarrjet publike, institutet, fondet dhe subjektet tjera juridike, themelues i të cilëve është Republika e Maqedonisë (në tekstin e mëtejmë: institucionet), si dhe kufizimi i afatit dhe numrit të personave që mund të punësohen me kontratë, ndërsa neni 2 paragrafi 1 i Ligjit përcakton se shndërrimi në marrëdhënie pune me orar të pacaktuar të punës do të përdoret ekskluzivisht për personat nga neni 1 i këtij ligji, të cilët kryejnë punë në bazë të kontratës për një periudhë prej së paku 3 muaj deri më 30.11.2014, si dhe të kenë kontrata të vlefshme në atë kohë të transformimit të marrëdhënies së punës.

Sipas interpretimit autentik të nenit 1 të ligjit, kontratë tjetër nënkupton marrëveshja për caktimin e punonjësit të agjencisë së përkohshme, dhe sipas interpretimit autentik të nenit 2 paragrafi 1 të ligjit, së paku tre muaj deri më 30.11.2014 , duhet të interpretohet si tre muaj radhazi që në mënyrë të drejtpërdrjtë paraprijnë më 30.11.2014, respektivisht periudha nga 01.09.2014 deri më 30.11.2014.

Neni 3 paragrafi 1 i ligjit parashikon afat prej 30 ditësh nga hyrja në fuqi e Ligjit për lidhjen e kontratave për lidhjen e marrëdhënies së punës në kohë të pacaktuar me ata persona, përkatësisht për marrjen e vendimeve. Me ndryshimet dhe plotësimet në ligj, ky afat është zgjatur në 90 ditë dhe afatai ka kaluar, nga ku rezulton se këto dispozita janë të karakterit të përkohshëm dhe nuk janë të zbatueshme nga pikëpamja aktuale.

Në nenet 3 dhe 4 dhe neni 5 paragrafi 1 të Ligjit përcaktohet procedura për transformimin e kontratave të lidhura vullnetare, kontratave të punës dhe/ose kontratave të së drejtës së autorit ose kontratave të tjera për punësimin e personave për të kryer punë në marrëdhënie pune përmes lidhjes së kontratave për themelimin e marrëdhënies së punës me afat të pacaktuar, pra me marrjen e vendimeve për punësim për një kohë të pacaktuar. Gjithashtu, neni 5 paragrafi 2 i Ligjit përcakton se personat të cilët do të ushtrojnë të drejtën nga neni 3 i këtij ligji, në afat prej gjashtë muajsh janë të detyruar t’i plotësojnë kushtet e përgjithshme dhe të veçanta për punësim në vendin përkatës të punës të përcaktuara me ligj dhe me aktet për sistematizimin në institucion.

Dispozita e nenit 5 paragrafi 2 i Ligjit tregon qartë se personave të përfshirë në nenin 1 të ligjit u jepet e drejta e punësimit në një vend pune ku mund të mos plotësojnë kushtet e përcaktuara me ligjin material dhe aktin e sistemimit dhe është përcaktuar prej gjashtë muajsh për të siguruar këto kushte. Në atë mënyrë, Ligji i vendosi këta persona në pozitë të privilegjuar apo më të favorshme ndaj qytetarëve të tjerë, që padiskutim paraqet shkelje të nenit 8 paragrafi 1 alinetë 1 dhe 3, nenit 9 dhe nenit 32 paragrafët 1 dhe 2 të Kushtetutës.

Sipas parashtruesit, pavarësisht se dispozitat e sipërpërmendura janë të një natyre të përkohshme dhe nuk janë më të zbatueshme, konsideron të nevojshme të vihet në dukje fakti i padiskutueshëm se me zbatimin e tyre në periudhën e theksuar është kryer ashkalim/suspentim të kushteve dhe procedurave për punësim të përcaktuara me ligjet materiale të veçanta, gjë që çon në cenimin e lirive dhe të drejtave themelore të njeriut dhe qytetarit të njohura në të drejtën ndërkombëtare dhe të përcaktuara nga Kushtetuta dhe sundimi i së drejtës, të përcaktuara si vlera themelore të rendit kushtetutes të Republikës së Maqedonisë së Veriut në nenin 8 paragrafi 1 alinetë 1 dhe 3 të Kushtetutës, e drejta për barazi të qytetarëve në liri dhe të drejta, si dhe e drejta për barazi para Kushtetutës dhe ligjeve, të përcaktuara në nenin 9 të Kushtetuta, si dhe shkelja e së drejtës për punë, zgjedhja e lirë e punësimit dhe qasja në çdo vend pune në kushte të barabarta, si e drejtë themelore e njeriut, e përcaktuar në nenin 32 paragrafët 1 dhe 2 të Kushtetutës.

Parashtruesi konsideron se nese Ligji vazhdon të jetë në fuqi lë mundësinë, me ndryshimet dhe plotësimet e ardhshme në dispozitat e tij (ndryshim/plotësim në afatet dhe periudhat në të cilat personat janë të angazhuar), të krijohen kushte për zbatimin e tyre të përsëritur në të ardhmen.

Më tej, me dispozitat e neneve 6 dhe 7 të Ligjit për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës, është paraparë mënyra e punësimit të personave me kontratë vullnetare në institucionet e sektorit publik, ndërsa në nenin 8 të ligjit është përcaktuar kufizim për institucionet e sektorit publik për punësimin e personave në bazë të kontratës në vepër, jo më shumë se 1% e numrit të përgjithshëm të punonjësve në fund të vitit paraprak, pra jo më shumë se tre persona në institucione në të cilat numri i përgjithshëm i të punësuarve është më i vogël se 300 persona dhe për një periudhë jo më të gjatë se 24 muaj. Në nenin 9 të ligjit përcaktohet përjashtim nga neni 8, sipas të cilit institucionet mund të punësojnë persona mbi përqindjen e përcaktuar dhe për një kohëzgjatje më të gjatë se sa është paraparë, pas pëlqimit të siguruar më parë nga Ministria e Financave.

Sipas parashtruesit, nisur nga fakti se rregullativa pozitive ligjore për punësimin në sektorin publik përmban kritere/kushte që duhet ti plotësojë kushdo që është i interesuar të konkurojë për një vend pune në kushte të barabarta, është e paqartë se për çfarë arsyesh ligji, qëllimi i të cilit ishte transformimi i kontratave për angazhimin e personave në marrëdhënie të rregullt pune për një kohë të pacaktuar, përmban edhe dispozita që rregullojnë punësimin e personave në institucionet e sektorit publik me kontratë në vepër, pa përcaktuar se në çfarë kushtesh, kriteret dhe për çfarë qëllimi.

Parashtruesi thekson gjithashtu se, i udhëhequr nga disa shembuj negativë nga veprimet e tij që tregojnë sjelljen diskrecionale të personave përgjegjës në institucione gjatë punësimit të një numri të madh personash, pikërisht duke zbatuar dispozitat e neneve 8 dhe 9 të ligjit, parashtruesi konsideron se këto dispozita nuk sigurojnë qasje të barabartë të qytetarëve në të drejtën për t’u angazhuar në institucionet e sektorit publik, gjë që nga aspekti i Ligjit për parandalimin e korrupsionit dhe konfliktit të interesave paraqet rrezik të lartë të korrupsionit.

Për parashtruesin, nuk ka dyshim se dispozitat e neneve 6, 7, 8 dhe 9 të ligjit cenojnë të drejtën e barazisë së qytetarëve për të drejta dhe liri dhe të drejtën për barazi para Kushtetutës dhe ligjeve, gjë që hap mundësi për diskrecion në veprim, shpërdorim të autoritetit publik dhe detyrës zyrtare, përfitim për vete apo tjetrin, veprime korruptive dhe konflikt interesi, që padyshim nga aspekti i Ligjit për parandalimin e korrupsionit dhe konfliktit të interesave paraqet rrezik të lartë të korrupsionit.

Nga kjo që u tha më sipër, parashtruesi konsideron se ligji kontestues nuk është në përputhje me dispozitat e nenit 8 paragrafi 1 alinetë 1 dhe 3, nenit 9 dhe nenit 32 paragrafët 1 dhe 2 të Kushtetutës, gjë që paraqet edhe shkelje të nenit 51 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, sipas së cilës në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet duhet të jenë në pajtim me Kushtetutën, dhe të gjitha rregulloret tjera me Kushtetutë dhe me ligj dhe secili është i obliguar të respektojë Kushtetutën dhe ligjet dhe propozon që Gjykata Kushtetuese të inicojë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Ligjit për shndërrim në marrëdhënie pune dhe pas kryerjes së procedurës të marrë vendim me të cilin i njëjti ndërpritet.

4. Gjykata në seancë konstatoi se Kuvendi i Republikës së Maqedonisë në shkurt të vitit 2015 e ka miratuar Ligjin për shndërrim në marrëdhënie të rregullt të punës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 20/2015 dhe 44/2015) i cili ka hyrë në fuqi në ditën e publikimit më 12.02.2015.

Gjykata gjithashtu konstatoi se më 19.03.2015 është publikuar dhe ka hyrë në fuqi Ligji për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për transformim në punësim të rregullt (“Gazeta zyrtare e RM-së nr. 44/2015”), dhe në të njëjtën gazetë zyrtare, ka deklaruar ligjvënësi dhe interpretimin autentik të nenit 1 dhe nenit 2 paragrafit 1 të ligjit.

5. Sipas nenit 8 paragrafi 1 alineja 3 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, sundimi i së drejtës është vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Neni 9 i Kushtetutës garanton barazinë e qytetarëve të Republikës së Maqedonisë së Veriut në liri dhe të drejta pa marrë parasysh gjininë, racën, ngjyrën e lëkurës, origjinën kombëtare dhe shoqërore, besimin politik dhe fetar, pronën dhe pozitën shoqërore. Qytetarët janë të barabartë para Kushtetutës dhe ligjeve.

Sipas nenit 32 paragrafi 1 i Kushtetutës, secili ka të drejtën e punës, zgjedhjes së lirë të punës, mbrojtjes gjatë punës dhe sigurimit material gjatë papunësisë së përkohshme. Neni 32 paragrafi 2 i Kushtetutës përcakton se të gjithë, në kushte të barabarta, kanë qasje në çdo vend pune. Sipas nenit 32 paragrafi 5 i Kushtetutës, realizimi i të drejtave të punonjësve dhe pozita e tyre rregullohen me ligj dhe me marrëveshje kolektive.

Neni 51 i Kushtetutës përcakton se në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, dhe të gjitha dispozitat e tjera me Kushtetutën dhe ligjin, dhe secili është i obliguar të respektojë Kushtetutën dhe ligjet.

Sipas nenit 68 paragrafi 1 alineja 2 të Kushtetutës, Kuvendi i Republikës së Maqedonisë së Veriut miraton ligje dhe jep interpretim autentik të ligjeve.

Në pajtim me nenin 110 paragrafi 1 të Kushtetutës, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut vendos për pajtueshmërinë e ligjeve me Kushtetutën, dhe sipas nenit 28 paragrafi 3 të Rregullores së Gjykatës, Gjykata Kushtetuese do ta refuzojë iniciativën nëse ekzistojnë pengesa të tjera procedurale për marrjen e vendimit për iniciativën.

Ligji për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës përmban 16 nene, dhe dispozitat ligjore janë të ndërlidhura për të rregulluar procedurën për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës të personave të angazhuar me kontratë dhe kufizimin e numrit dhe periudhës së personave që mund të angazhohen me kontratë në institucionet nga sektori publik.

Me nenin 1 të ligjit të kontestuar rregullon çështjet që janë objekt i rregullimit me ligjin.

Me nenet 2, 3, 4 dhe 5 të ligjit të kontestuar rregullohet procedura për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës me kohë të pacaktuar.

Me nenet 6, 7, 8, 9 dhe 10 të Ligjit rregullohet përkufizimi i periudhës dhe numrit të personave që mund të punësohen me kontratë.

Dispozitat e neneve 11, 12, 13 dhe 14 të Ligjit janë dispozita ndëshkuese.

Neni 15 është dispozitë kalimtare dhe përfundimtare dhe neni 16 rregullon hyrjen në fuqi të ligjit.

Sipas nenit 1 të ligjit të kontestuar, ky ligj rregullon shndërrimin në marrëdhënie pune të orarit të pacaktuar të personave të angazhuar me kontratë vullnetare, kontratë në vepër dhe/ose kontratë autori ose kontratë tjetër me të cilën personi punësohet për të kryer punë ( me kontratë), të cilët kryejnë punë në organet e pushtetit shtetëror, institucionet nga sfera e kulturës, arsimit, shëndetësisë, mbrojtjes së fëmijëve dhe mbrojtjes sociale të themeluara nga Republika e Maqedonisë dhe njësitë e vetëqeverisjes lokale, si dhe në ndërmarrjet publike, institucionet, fondet dhe persona tjerë juridikë themelues i të cilëve është Republika e Maqedonisë (në tekstin e mëtejmë: institucionet), si dhe kufizimi i afatit dhe numrit të personave që mund të punësohen me kontratë.

Me nenin 2 paragrafi 1 i ligjit rregulohet se shndërrimi në marrëdhënie pune për një kohë të pacaktuar do të përdoret ekskluzivisht për personat nga neni 1 i këtij ligji, të cilët kryejnë punë në bazë të kontratës në kohëzgjatje së paku 3 muaj deri më 30.11.2014 dhe të cilët kanë edhe kontrata të vlefshme në momentin e transformimit të marrëdhënies së punës dhe sipas paragrafit 2 të nenit të përmendur, personave që plotësojnë kushtet nga paragrafi 1 i këtij neni mund t’u ndërpritet kontrata në periudhën pas datës 30.11.2014, por jo më gjatë se një muaj. Paragrafët 3, 4 dhe 5 të nenit 2 të Ligjit rregullojnë kushtet për transformimin e kontratave të personave që kanë qenë të angazhuar me kontrata dhe të cilëve u është ndërprerë kontrata për shkak të shtatzënisë dhe/ose lindjes.

Me nenet 3, 4 dhe 5 të ligjit kontestues përcaktohet procedura e tranformimit të kontratave për angazhim në marrëdhënie pune, nëpërmjet lidhjes së kontratave për krijimin e marrëdhënies së punës për një kohë të pacaktuar, pra me marrjen e vendimeve për punësim për një kohë të pacaktuar.

Neni 3 i ligjit parashikon një periudhë prej 90 ditësh nga hyrja në fuqi e këtij ligji, gjatë së cilës duhet të lidhen kontrata për lidhjen e marrëdhënies së punës për një kohë të pacaktuar, përkatësisht të merren vendime për punësim me personat e angazhuar me kontratë, mënyrën e miratimit të tyre dhe përparësinë në raport me dinamikën gjatë krijimit të marrëdhënies së punës për një kohë të pacaktuar.

Neni 4 i Ligjit rregullon procedurën për dhënien e pëlqimit nga Ministria e Financave për mjete të siguruara financiare për shndërrimin në marrëdhënie pune me orar të pacaktuar për personat nga neni 2 i këtij ligji.

Neni 5 paragrafi 1 i ligjit rregullon obligimin për shtimin e pëlqimit nga neni 4 i këtij ligji në procedurën për regjistrimin e personave me të cilët janë lidhur kontratat e punës, përkatësisht për të cilët janë marrë vendime për punësim në Agjencinë e Punësimit dhe me paragrafin 2 të nenit 5 të ligjit dhe obligim për personat që do të ushtrojnë të drejtën nga neni 3 i këtij ligji që në afat prej gjashtë muajsh t’i plotësojnë kushtet e përgjithshme dhe të veçanta për punësim në vendin përkatës të punës të përcaktuara me ligj dhe me aktet për sistemimin në institucion.

Nga përmbajtja e dispozitave ligjore të lartpërmendura, Gjykata konstatoi se me dispozitat e nenit 2, paragrafët 1 dhe 2 të Ligjit, rregullohet afati kohor për kryerjen e punëve në bazë të kontratës për personat nga neni 1 i këtij ligji, si kusht për shndërrimin në marrëdhënie pune me orar të pacaktuar.

Gjykata ka konstatuar se ka kaluar afati për lidhjen e kontratave, gjegjësisht për miratimin e vendimeve për themelimin e marrëdhënies së punës për një kohë të pacaktuar me personat nga neni 2 i ligjit, me çka është shterur fuqia juridike të dispozitave në rendin juridik që rregullojnë shndërrimin në marrëdhënie pune me kohë të pacaktuar pune dhe nuk mund të rregullojnë më marrëdhënie jashtë atyre që janë përcaktuar.

Gjykata Kushtetuese tashmë ka vepruar sipas iniciativës së parashtruar me të cilën kundërshton nenin 2, paragrafët 1 dhe 2 të Ligjit për shndërrim në marrëdhënie të rregullt të punës (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 20/2015 dhe 44/2015), megjithatë nuk është marrë me vendimmarrje meritore pas iniciativës sepse ka konstatuar se bëhet fjalë për dispozita të karakterit të përkohshëm që tashmë e kanë kaluar përmbajtjen dhe efektin e tyre në rendin juridik, prandaj në përputhje me nenin 28 alineja 3 të Rregullores, ka miratuar Aktvendimin U. nr.43/2019 të datës 25 shtator 2019, me të cilin ka refuzuar iniciativën për fillimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së tyre, për shkak të pengesave procedurale.

Në rastin konkret, Gjykata thekson se me skadimin e afatit të paraparë ligjor për lidhjen e kontratave, përkatësisht marrjen e vendimeve për transformim në përputhje me dispozitat e nenit 2, paragrafët 1 dhe 2 të ligjit kontestues, ka përfunduar përmbajtja dhe veprimi juridik dhe dispozitat tjera nga neni 2, paragrafët 3, 4 dhe 5, si dhe nenet 3, 4 dhe 5 të Ligjit, sepse janë të ndërlidhura me dispozitat e nenit 2 paragrafët 1 dhe 2 të Ligjit, me çka janë plotësuar kushtet për refuzimin e iniciativës në këtë pjesë, sipas nenit 28 paragrafi 3 i Rregullores së Gjykatës Kushtetuese për shkak të ekzistimit të pengesës procedurale për vendimmarrje meritore pas iniciativës.

Nenet 6 deri në 9 të ligjit të kontestuar rregullojnë kufizimin e afatit dhe numrin e personave që mund të punësohen me kontratë.

Dispozitat e neneve 6 dhe 7 të ligjit i referohen personave të cilët janë të angazhuar me kontratë vullnetare, ndërsa dispozitat e neneve 8 dhe 9 të ligjit i referohen personave që angazhohen për të kryer punë fizike dhe/ose intelektuale në bazë të kontratës në vepër.

Me dispozitat e nenit 6 paragrafët 1 dhe 2 të Ligjit për transformimin në punë të rregullt, institucioneve u ndalohet të punësojnë persona me kontratë vullnetare për një periudhë më të gjatë se 6 muaj, si dhe ndalohet personi i cili është punësuar me kontratë vullnetare për gjashtë muaj në një institucion, për riangazhimin e tij me kontratë vullnetare në tre vitet e ardhshme në të njëjtin apo në një institucion tjetër, ndërsa neni 7 i ligjit rregullon detyrimin e institucioneve për të siguruar pëlqimin nga Ministria e Financave për punësimin e personave me kontratë vullnetare, si dhe pjesën tjetër të dokumentacionit që i bashkëlidhet kërkesës për pëlqim.

Për më tepër, në nenin 8 të ligjit, për institucionet vendoset një kufi për angazhimin e personave për të kryer punë fizike dhe/ose intelektuale në bazë të kontratës në vepër, jo më shumë se 1% e numrit të përgjithshëm të të punësuarve në fund të vitit paraprak, respektivisht jo më shumë se tre persona në institucione në të cilat numri i përgjithshëm i të punësuarve është më pak se 300 persona dhe për një periudhë jo më të gjatë se 24 muaj.

Neni 9, paragrafi 1 i Ligjit përcakton përjashtimin nga neni 8, sipas të cilit institucionet mund të punësojnë persona mbi përqindjen e përcaktuar dhe për një periudhë më të gjatë kohore se sa është paraparë, pas pëlqimit të siguruar më parë nga Ministria e Financave, ndërsa me paragrafin 2 të nenit 9 të Ligjit, obligimi i institucioneve që të sigurojnë pëlqimin nga Ministria e Financave me rastin e punësimit të personave me kontratë kompensimi i të cilëve është më i madh se dy paga mesatare neto në Republikën e Maqedonisë së Veriut të paguara në vitin paraprak, sipas të dhënavr të publikuara nga Enti Shtetëror për Statistikë i Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Ndër pretendimet e tjera për kundërshtimin e ligjit në fjalë me Kushtetutën janë edhe pretendimet se nuk dihet se për çfarë arsye ky ligj, qëllimi i të cilit ishte transformimi i kontratave për punësimin e personave në marrëdhënie të rregullt pune për një afat të pacaktuar, përmban edhe dispozita që rregullojnë punësimin e personave në institucione nga sektori publik me kontrata pune, pa përcaktuar se në çfarë kushtesh, kriteresh dhe për çfarë qëllimi.

Çështja se në cilin ligj dhe në çfarë mënyre duhet të rregullohen marrëdhëniet e caktuara juridike, është çështje që vendos ligjvënësi i cili është kompetent për krijimin e ligjeve dhe rregullimin e lëndës së rregullimit të tyre. Prandaj, Gjykata vlerëson se nga pikëpamja e pretendimeve të paraqitura më sipër për kundërshtimin e Ligjit, nuk mund të shtrohet çështja e përputhshmërisë së tij me Kushtetutën, duke pasur parasysh se ligjvënësi në përputhje me kompetencat e tij kushtetuese nga neni 68 paragrafi 1 alineja 2 të Kushtetutës, ka të drejtë të nxjerrë ligje për rregullimin e marrëdhënieve të caktuara në ligj, si dhe me ligj të rregullojë çështjen lidhur me mënyrën e punësimit të personave në institucione në bazë të kontratës për vullnetarizëm dhe kontratës për kryerjen e punës fizike dhe/ose intelektuale në bazë të një kontrate pune, njëkohësisht edhe të drejtë për ta kufizuar atë.

Sipas nenit 10 të ligjit, kufizimet nga nenet 8 dhe 9 të këtij ligji nuk vlejnë për: personat e angazhuar në projekte dhe njësi projektesh të financuara nga burime të huaja – kredi dhe donacione dhe ekspertë të cilët janë të angazhuar për nevojat e Këshillit për Prokurimi Publik dhe Byroja për ekspertë mjeko-ligjorë, vëzhgues të rastit dhe gjuajtës në Drejtorinë për Çështje Hidrometeorologjike, persona për mbledhjen e menjëhershme të të dhënave në Entin Shtetëror të Statistikës.

Gjykata nuk e sheh antikushtetutshmërinë e dispozitës së lartpërmendur të ligjit të kontestuar, për të cilën nisma nuk parashtron pretendime për kundërshtimin e saj me dispozitat e Kushtetutës.

Më tej, parashtruesi konsideron se dispozitat e neneve 6, 7, 8 dhe 9 të ligjit kontestues, të cilat i referohen kufizimit të afatit dhe numrit të personave që mund të punësohen me kontratë vullnetare dhe personave që mund të angazhohen për të kryer punë fizike dhe/ose intelektuale, në bazë të kontratës në veprër, cenon të drejtën e qytetarëve për barazi në liri dhe të drejta dhe të drejtën e barazisë para Kushtetutës dhe ligjeve dhe që hapin mundësinë e diskrecionit në veprim, abuzim të autoritetit publik dhe të detyrës zyrtare, si dhe të realizimit të përfitimit për veten ose tjetrin, veprime korruptive dhe konflikt interesash.

Ligji për vullnetarizëm (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 85/2007, 161/2008 dhe 147/2015 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 124/2019 dhe 103/2021) rregullon vullnetarizmin, kushtet dhe mënyrën e kryerjes së vullnetarizmit, të drejtat dhe detyrimet e vullnetarëve dhe organizatorët e vullnetarëve, kontrata për vullnetarizëm dhe evidenca e punës vullnetare.

Sipas nenit 2 të Ligjit për vullnetarizëm, vullnetarizmi është një aktivitet me interes për Republikën e Maqedonisë së Veriut që kontribuon në përmirësimin e cilësisë së jetës duke përfshirë aktivisht njerëzit në jetën shoqërore, si dhe në zhvillimin e një demokracie humane dhe të barabartë shoqërore.

Neni 3 i Ligjit për Vullnetarizmin përcakton se vullnetarizmi nënkupton ofrimin vullnetar të shërbimeve personale, njohurive dhe aftësive dhe/ose kryerjen e veprimtarive të tjera në dobi të personave, autoriteteve, organizatave dhe institucioneve të tjera, pa kompensim, se këtë ligj nuk e kufizohet mundësia e ofrimit të shërbimeve vullnetare që janë të natyrës jo të përhershme ose të rastësishme në baza vullnetare, pa kompensim, por që vullnetarizmi, sipas këtij ligji, nuk nënkupton vullnetarizëm, në përputhje me Ligjin për Marrëdhëniet e Punës.

Në kreun II të Ligjit për Vullnetarizmin janë të rregulluara kushtet dhe mënyra e vullnetarizmit. Sipas nenit 6 paragrafi 2 i këtij ligji, organizatori i punës vullnetare nga paragrafi 1 i këtij neni përcakton nevojën e angazhimit të vullnetarëve, llojin e shërbimeve dhe mënyrën dhe procedurën e ofrimit të tyre, në bazë të programit vullnetar, dhe sipas nenit 8 paragrafi 2 të Ligjit për Vullnetarizmin, organizatori i punës vullnetare është i obliguar që në afat prej 60 ditësh nga dita e dhënies së pëlqimit nga paragrafi 1 i këtij neni, ta njoftojë Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale për fillimin e punës së personit të huaj vullnetar. Mënyrën, procedurën dhe evidencën për dhënien e pëlqimit nga paragrafi 1 i këtij neni, sipas paragrafit 3 të nenit 8 të Ligjit, e përcakton Ministri i Punës dhe Politikës Sociale.

Neni 9 i Ligjit për Vullnetarizmin parashikon se organizatori i punës vullnetare nuk guxon ta vë vullnetarin në pozitë të pabarabartë për shkak të racës, ngjyrës së lëkurës, gjinisë, moshës, gjendjes shëndetësore, përkatësisht të paaftësisë, bindjeve fetare, politike apo të tjera, kombëtare ose origjina sociale, statusi familjar, gjendja pronësore, orientimi gjinor ose për shkak të rrethanave të tjera personale.

Sipas nenit 21 të Ligjit për Vullnetarizmin, Ministria e Punës dhe Politikës Sociale mbikëqyr zbatimin e dispozitave të këtij ligji. Mbikëqyrjen inspektuese e kryen Inspektorati Shtetëror i Punës përmes inspektorëve të punës, ndërsa sipas nenit 22 paragrafi 1 alineja 2 të Ligjit për vullnetarizëm është paraparë gjobë në shumë prej 500 deri në 1.000 euro në denarë, e cila do të shqiptohet për shkelje të personit përgjegjës pranë organizatorit të punës vullnetare nëse vepron në kundërshtim me nenin 9 të këtij ligji, i cili në fakt transpozon parimin kushtetues nga neni 9 i Kushtetutës, i cili garanton pozitën e barabartë juridike të qytetarëve para Kushtetutës dhe ligjeve.

Dispozitat për punësimin e vullnetarëve sipas ligjit kontestues duhet të konsiderohen në mënyrë plotësuese me dispozitat e Ligjit për Vullnetarizmin, duke pasur parasysh se Ligji për Vullnetarizmin parasheh procedurën për nevojën e punësimit të vullnetarëve, si dhe kushtet dhe mënyrën e kryerjes së vullnetarizmit, duke përfshirë dhe dispozitat kundërvajtëse për mosrespektimin e parimit të barazisë gjatë punësimit të personave me kontratë vullnetare, si dhe me dispozitat e neneve 6 dhe 7 të ligjit kontestues, kufizimin e afatit dhe numrin e personat që mund të punësohen me kontratë vullnetare, duke përfshirë nevojën për marrjen e pëlqimit nga Ministria e Financave për këtë qëllim, sipas Gjykatës, pretendimet nga iniciativa se dispozitat e mësipërme të ligjit të kontestuar nënkuptojnë veprim diskrecional nga ana e institucioneve si dhe cenimi i parimit të barazisë nga neni 9 i Kushtetutës, janë të pabazuara.

Sipas nenit 619 të Ligjit për marrëdhëniet obligative (“Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 18/2001, 4/2002, 5/2003, 84/2008, 81/2009, 161/2009 dhe 123/2013 dhe “ Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 215/2021), me kontratë në vepër kryerësi i punës (sipërmarrësi, realizues i punëve) merr përsipër të kryejë punë të caktuara, si p.sh., bërjen ose riparimin e një lënde ose kryerjen e ndonjë pune fizike ose intelektuale dhe të ngjashme dhe porositësi merr përsipër t’i paguaj kompensim.

Ligji për marrëdhëniet obligative përcakton qëllimin e punësimit të personave për të kryer punë vullnetare dhe personave për kryerjen e punëve fizike dhe/ose intelektuale në bazë të kontratës në vepër, ndërsa dispozitat e neneve 8 dhe 9 të ligjit kontestues për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt pune rregullohet duke kufizuar periudhën dhe numrin e personave që mund të angazhohen me kontratat e përcaktuara në institucionet e sektorit publik, si dhe detyrimin e institucioneve për të siguruar pëlqimin e Ministrisë së Financave për angazhimin e tyre. Sipas Gjykatës, angazhimi i personave në institucione në bazë të kontratave të specifikuara nuk i lihet veprimit diskrecional të institucioneve, duke pasur parasysh se nevoja për të angazhuar persona me kontratat e theksuara nevojitet pëlqim nga Ministria e Financave pas një kërkese paraprake për domosdoshmërinë e angazhimit të personave me dokumentacion mbështetës për plotësimin e kushteve të përcaktuara gjatë angazhimit të personave.

Duke marrë parasysh sa më sipër, synimi i ligjvënësit është që me Ligjin e kontestuar për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës, të rregullojë në mënyrë të veçantë marrëdhëniet ligjore lidhur me angazhimin e personave me kontratë për punë vullnetare dhe për kryerjen e punëve vullnetare dhe personat për kryerjen e punës fizike dhe/ose intelektuale në bazë të kontratës në vepër, ashtu që ligjvënësi ka mbajtë llogari për abuzimet e mundshme të mënyrës së angazhimit të këtyre personave në institucionet e sektorit publik, gjë që shihet nga dispozitat e përcaktuara penale të neneve 11, 12, 13 dhe 14 të ligjit kontestues.

Konkretisht, neni 11 paragrafi 1 i ligjit kontestues parasheh se personi i cili menaxhon institucionin i cili angazhon një person me kontratë vullnetare më gjatë se gjashtë muaj ose angazhon një person me kontratë për vullnetarizëm në periudhën prej tre vjetësh pas skadimit të afatit të vullnetarizmit paraprak do të dënohet me burg prej gjashtë muajsh deri në tre vjet, dhe sipas paragrafit 2 të nenit të lartpërmendur, se kontratat e lidhura për vullnetarizëm që janë rezultat i veprimeve të këtij neni janë të pavlefshme. Në të njëjtën kohë, neni 12 paragrafi 1 i ligjit kontestues parasheh se personi që drejton institucionin i cili lidh marrëveshje vullnetare pa pëlqimin e Ministrisë së Financave do të dënohet me burgim nga gjashtë muaj deri në tre vjet, ndërsa sipas paragrafit 2 të nenit të ligjit dhe se marrëveshjet e lidhura për vullnetarizëm të cilat janë rezultat i veprimeve të këtij neni janë të pavlefshme.

Më tej, me nenin 13 të ligjit kontestues rregullohet se: (1) personi i cili drejton institucionin që do të angazhojë persona për të kryer punë fizike dhe/ose intelektuale, në bazë të kontratës së punës dhe/ose kontratës së të drejtës së autorit me të cilën personi punësohet për të kryer punë në përqindje më të madhe se 1% e numrit të përgjithshëm të punonjësve në fund të vitit paraprak dhe që nuk ka pëlqimin e Ministrisë së Financave për këtë, dënohet me burg prej gjashtë muaj deri në tre vjet, (2) personi që drejton institucionin i cili ka më pak se 300 punonjës dhe i cili do të punësojë më shumë se 3 persona për të kryer punë fizike dhe/ose intelektuale në bazë të kontratës në vepër dhe/ose kontratës për të drejtën e autorit me të cilën personi angazhohet për kryerjen e punëve, dhe i cili nuk ka pëlqimin e Ministrisë së Financave, dënohet me burg nga gjashtë muaj deri në tre vjet, (3) personi që drejton institucionin që do të angazhojë persona për kryerjen e punës fizike dhe/ose punë intelektuale, në bazë të kontratës në vepër dhe/ose kontratës së autorit me të cilën personi punësohet për të kryer punë për një kohëzgjatje më të gjatë se 24 muaj dhe që nuk ka pëlqimin e Ministrisë së Financave, do të dënohet me burg nga gjashtë muaj deri në tre vjet, (4) në llogaritjen e përqindjes, gjegjësisht në përcaktimin e numrit të kontratave të lidhura nuk përfshin kontratat e rregulluara me nenin 10 të këtij ligji dhe (5) kontratat e lidhura që rezultojnë nga veprimet e këtij neni janë të pavlefshme. Në të njëjtën kohë, sipas nenit 14 të ligjit kontestues, personi i cili drejton institucionin që do të angazhojë persona me kontratë në vepër dhe/ose kontratë për të drejtën e autorit me të cilën personi është i angazhuar për kryerjen e punëve dhe kompensimi i të cilit është më i madh se dy pagat mesatare neto në Republikën e Maqedonisë, të paguara në vitin paraprak, të publikuara nga Enti Shtetëror i Statistikave të Republikës së Maqedonisë, dhe të cilat nuk kanë siguruar pëlqimin e Ministrisë së Financave, do të dënohen me burg prej gjashtë muajsh deri tre vjet.

Gjykata, në lidhje me nenet 11, 12, 13 dhe 14 të ligjit kontestues, nuk has në kundërshtimin e tyre me dispozitat e Kushtetutës, po ashtu, në iniciativë nuk ka pretendime për shkaqet e antikushtetutshmërisë së tyre.

Duke marrë parasysh dispozitat ndëshkuese të nenit 11, 12, 13 dhe 14 të ligjit kontestues, të cilat ndalojnë dënimet me burg nga gjashtë muaj deri në tre vjet për drejtuesit që do të punësojnë persona me kontratat e përcaktuara, në kundërshtim me dispozitat e këtij ligji dhe pa dhënë pëlqimin e Ministrisë së Financave, përfshirë pavlefshmërinë e kontratave të lidhura vullnetare që janë rezultat i veprimeve të tilla, Gjykata vlerësoi se pretendimet në iniciativë se dispozitat e neneve 6, 7, 8 dhe 9 të ligjit kontestues hapin mundësinë e veprimeve korruptive dhe konflikt interesi.

Sipas nenit 15 të ligjit kontestues, personat nga neni 2 i këtij ligji të cilët kanë lidhur kontratë pune, përkatësisht për të cilët është marrë vendim për punësim, vazhdojnë angazhimin e tyre në institucion deri në hyrjen në fuqi të kontratës, gjegjësisht vendimit të punësimit dhe për ata nuk zbatohen për kufizimet e parashikuara me këtë ligj. Institucionet që për shndërrimin e marrëdhënies së punës nga neni 1 i këtij ligji në marrëdhënie pune me orar të pacaktuar duhet të harmonizojnë aktet për sistemimin e vendeve të punës, duhet t’i miratojnë ato më së voni deri më 14 ditë pune nga dita e hyrjes në fuqi të këtij ligji, sipas rregulloreve që ishin në fuqi deri në ditën e hyrjes në fuqi të këtij ligji. Nëse për personat nga neni 2 paragrafët (3) dhe (5) duhet të ndryshojnë aktet për sistemimin e vendeve të punës, institucionet do të harmonizojnë aktet për sistematizimin në të njëjtat kushte të përcaktuara me këtë nen, brenda 15 ditë pune nga dita e hyrjes në fuqi të këtij ligji.

Dispozitat e nenit 15 të ligjit të kontestuar janë dispozita kalimtare dhe përfundimtare, ndërsa me dispozitën e nenit 16 rregullohet hyrja në fuqi e ligjit. Në iniciativën që konteston tërësinë e Ligjit për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës, nuk ka pretendime për kundërshtim të tyre me dispozitat e Kushtetutës.

Dhe në lidhje me këto dispozita të ligjit në fjalë, Gjykata nuk konstaton asnjë kundërshtim me dispozitat e Kushtetutës. Ligjvënësi ka të drejtë të rregullojë marrëdhëniet ekzistuese që kanë qenë të vlefshme deri në ditën e hyrjes në fuqi të këtij ligji, si dhe të hyrjes në fuqi të ligjit.

6. Duke marrë parasysh sa më sipër, Gjykata nuk e ngriti çështjen e përputhshmërisë së neneve 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 dhe 16 të Ligjit për shndërrimin në marrëdhënie të rregullt të punës me dispozitat e Kushtetutës të cilave u referohet parashtruesi i iniciativës, dhe në lidhje me nenet 1, 2, 3, 4 dhe 5 të ligjit, Gjykata ka vlerësuar se kushtet e nenit 28 paragrafi 3 të Rregullores së Gjykatës për refuzimin e iniciativës në këtë pjesë u plotësuan, për shkak të ekzistimit të pengesës procedurale për vendimmarrje për iniciativën.

7. Për shkak të lartëpërmendurës, Gjykata vendosi si në pikat 1 dhe 2 të këtij aktvendimi.

8. Këtë aktvendim Gjykata e miratoi me shumicë votash në përbërje të kryetares së Gjykatës, Dobrilla Kacarska dhe gjykatësve: Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender.

U.nr.17/2023
10 maj 2023
Shkup

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska