Уставниот суд на Република Северна Македонија, врз основа на членовите 110 и 112 од Уставот на Република Северна Македонија и член 70 став 1 алинеја 1 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 23 мај 2023 година, донесе
О Д Л У К А
1. СЕ УКИНУВААТ член 152 став 1 точка 2) во делот „став (4)”, член 154 став 1 точка 2) во делот „став (4)”, член 156 став 1 точка 8) во делот „став (4)” и член 158 став 1 точка 4) во делот „став (4)” од Законот за градење („Службен весник на Република Македонија”, број 130/2009, 124/2010, 18/2011, 36/2011, 54/2011, 13/2012, 144/2012, 25/2013, 79/2013, 137/2013, 163/2013, 27/2014, 28/2014, 42/2014, 115/2014, 149/2014, 187/2014, 44/2015, 129/2015 (две измени), 217/2015, 226/2015, 30/2016, 31/2016, 39/2016, 71/2016, 132/2016, 35/2018, 64/2018 и 168/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 244/2019, 18/2020, 279/2020 и 227/2022).
2. Оваа одлука ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија”.
3. Уставниот суд на Република Северна Македонија, по повод поднесената иницијатива од Игорчо Точев од Скопје и по сопствена иницијатива, со Решението У.бр.109/2022 од 12.04.2023 година, поведе постапка за оценување на уставноста на деловите од членовите од Законот, означен во точката 1 од Одлуката, затоа што пред Судот со основ се постави прашањето за нивната согласност со Уставот.
4. На седницата Судот утврди дека според член 152 став 1 точка 2) од Законот за градење, глоба во износ од 5.000 до 7.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на правно лице за проектирање на градби, ако вработи како проектант странско физичко лице без потврдено овластување од Комората (член 42 став (4)), според член 154 став 1 точка 2) од Законот за градење, глоба во износ од 5.000 до 7.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на правно лице за вршење на ревизија на проектна документација, ако вработи како ревидент странско физичко лице без потврдено овластување од Комората (член 42 став (4)), според член 156 став 1 точка 8) од Законот, глоба во износ од 6.000 до 9.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на правно лице изведувач, ако вработи како инженер за изведба странско физичко лице без потврдено овластување од Комората (член 42 став (4)) и според член 158 став 1 точка 4) од Законот, глоба во износ од 6.000 до 9.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на правно лице за вршење на надзор, ако вработи како надзорен инженер странско физичко лице без потврдено овластување од Комората (член 42 став (4)).
5. Според член 8 став 1 алинеја 1 од Уставот на Република Северна Македонија, владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.
Според член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон и секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Со Законот за градење („Службен весник на Република Македонија”, број 130/2009, 124/2010, 18/2011, 36/2011, 54/2011, 13/2012, 144/2012, 25/2013, 79/2013, 137/2013, 163/2013, 27/2014, 28/2014, 42/2014, 115/2014, 149/2014, 187/2014, 44/2015, 129/2015 (две измени), 217/2015, 226/2015, 30/2016, 31/2016, 39/2016, 71/2016, 132/2016, 35/2018, 64/2018 и 168/2018 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 244/2019, 18/2020, 279/2020 и 227/2022), се уредуваат градењето, основните барања на градбата, потребната проектна документација за добивање на одобрение за градење, правата и обврските на учесниците во изградбата, начинот на употреба и одржување на градбата, како и други прашања од значење за градењето.
Судот утврди дека во основниот текст на Законот за градење („Службен весник на Република Македонија“ број 130/2009), член 42 содржел 5 става, меѓутоа со Законот за изменување и дополнување на Законот за градење („Службен весник на Република Македонија” број 279/2020), законодавецот го изменил член 42, а по измената член 42 од Законот содржи 10 става.
Со член 42 од Законот се пропишани условите под кои странски физички и правни лица можат во Република Северна Македонија да ги вршат работите на проектирање, ревизија, изведување и надзор над изградба на градби, пропишани со овој закон, при што со ставовите од (1) до (6), се пропишани условите за вршење на работите на проектирање, ревизија, изведување и надзор над изградба на градби, за странско правно лице, додека со ставовите од (7) до (10), се пропишани условите за вршење на истите тие работи, за странско физичко лице.
Имено, согласно член 42 од Законот,
(1) Странско правно лице може во Република Северна Македонија да ги врши работите на проектирање, ревизија, изведување и надзор над изградба на градби, пропишани со овој закон, ако добие потврда за вршење на наведените работи од органот на државната управа надлежен за вршење на работите од областа за уредување на просторот.
(2) За добивање на потврда, странското правно лице од држава која е членка на Европската Унија и од држава која не е членка на Европската Унија, треба да поднесе барање во кое ќе ја наведе дејноста и видот на градбата и да ја поднесе следнава документација:
– доказ со кој се потврдува дека лицето е регистрирано за вршење на соодветната дејност во државата во која има седиште и
– доказ дека има дозвола, односно лиценца за вршење на соодветните работи за видот на градбата, за кои бара потврда или доказ од надлежен орган дека во државата во која има седиште согласно со нејзините прописи за вршење на соодветните работи не се издава дозвола, односно лиценца.
(3) Странското правно лице од држава која не е членка на Европската Унија покрај доказите од ставот (2) на овој член треба да достави и потврда/и за успешно изведени работи соодветни на работите и видот на градбата за кои се бара потврда.
(4) Документите, односно доказите од ставовите (2) и (3) на овој член треба да се достават во оригинал или копија од оригиналот заверена на нотар и преведени од овластен судски преведувач на македонски јазик.
(5) Органот на државната управа надлежен за вршење на работите од областа на уредувањето на просторот ако утврди дека доставената документација е комплетна е должен во рок од 15 работни дена да издаде потврда кои работи странското правно лице согласно со овој закон може да ги врши во Република Северна Македонија, a доколку не е комплетна доставената документација да му достави известување во рок од 30 дена истата да ја комплетира. Доколку и по рокот од 30 дена наведен во известувањето, странското правно лице не ја комплетира документацијата, органот на државната управа надлежен за вршење на работите од областа на уредувањето на просторот нема да издаде потврда.
(6) Потврдата од ставот (5) на овој член се издава со рок на важност од две години, а во случаите кога во лиценцата, односно дозволата издадена од државата во која странското правно лице има седиште е утврден рок на важност кој е пократок од две години, рокот на важност на потврдата не го надминува рокот на важност во лиценцата, односно дозволата.
(7) Странско физичко лице кое има овластување од друга држава, може во Република Северна Македонија да врши работи на проектирање, ревизија, изведување и надзор над изградба на градби, пропишани со овој закон, доколку овластувањето е потврдено од страна на Комората на овластени архитекти и овластени инженери. При потврдување на овластувањето се утврдува дали овластувањето на странско физичко лице соодветствува на овластувањата пропишани со овој закон. Доколку се утврди дека овластувањето соодветствува, Комората на овластени архитекти и овластени инженери издава потврда за веродостојноста на истото и за видот на овластување кое странското физичко лице го стекнува во Република Северна Македонија. За добивање на потврдата за странско физичко лице, се плаќа надоместок согласно со ценовникот за јавни услуги од член 109 став (1) точка 7 од овој закон.
(8) Странско физичко лице може да ги врши работите на проектирање, ревизија, изведување и надзор над изградба на градби, пропишани со овој закон, во правно лице регистрирано во Централниот регистар за вршење на тие работи.
(9) По исклучок од ставот (8) на овој член домашно и странско физичко лице може да ги врши работите на проектирање, ревизија и надзор над изградба на градби во Република Северна Македонија и самостојно, доколку е избрано во постапка на јавна набавка за вршење на овие работи во проект финансиран од меѓународна организација и/или од Европската Унија.
(10) По исклучок, странско правно и физичко лице можат да ги вршат работите на проектирање, ревизија, изведување и надзор над изградба на градби, пропишани со овој закон, доколку е склучен меѓудржавен договор за реципроцитет согласно со условите утврдени со договорот.
Од содржината на погоре наведениот член од Законот, произлегува дека глобата којашто може да се изрече за прекршоците наведени во: член 152 став 1 точка 2), член 154 став 1 точка 2), член 156 став 1 точка 8) и член 158 став 1 точка 4), е во врска со став (7) на член 42 од Законот, а не со став (4) од истиот член од Законот којшто уредува обврска за странското правно лице, бараните документи (докази) од ставовите (2) и (3) на овој член, да ги достави во оригинал или копија од оригиналот заверена на нотар и преведени од овластен судски преведувач на македонски јазик.
Принципот на владеењето на правото во еден правен систем или поредок треба да се остварува преку доминација на правната норма која треба да биде јасна, прецизна и разбирлива, која нема да остава можност за различно толкување и нејзина различна примена или можност за правна несигурност на граѓаните. Достапноста на правните норми за адресатите е едно од основните барања на темелната вредност на уставниот поредок – владеењето на правото и принципот на правна сигурност како нејзин составен елемент. Ова има за цел оние чии права и обврски се утврдени со нормите, да бидат запознаени со нивната содржина и врз основа на тоа, да го прилагодат своето однесување.
Законодавецот е обврзан да конципира прецизни, недвосмислени и јасни норми коишто ќе ја гарантираат правната сигурност на граѓаните како негов составен дел, што не е сторено во конкретниот случај од страна на законодавецот.
Според Судот, несоодветното уредување на упатувачка норма во член 152 став 1 точка 2), член 154 став 1 точка 2), член 156 став 1 точка 8) и член 158 став 1 точка 4) од Законот за градење, поточно повикувањето на одредба со погрешен став од член 42 од Законот, доведува до забуна во однос на неговата содржина и се создава неповрзана логично-правна и функционална целина на законските одредби, што создава несигурност, нејаснотии и забуни во практикувањето на правото за субјектите кои се засегнати со конкретното правно прашање.
Оттука, фактот дека во погоре наведените оспорени членови од Законот за градење како упатувачка норма стои „став (4)”, а треба да стои „став (7)”, според Судот, не е во согласност со принципот на владеење на правото како темелна вредност на уставниот поредок.
6. Имајќи го предвид погоре наведеното, Судот оцени дека член 152 став 1 точка 2) во делот „став (4)”, член 154 став 1 точка 2) во делот „став (4)”, член 156 став 1 точка 8) во делот „став (4)” и член 158 став 1 точка 4) во делот „став (4)” од Законот за градење, не се во согласност со одредбите на член 8 став 1 алинеја 3 и член 51 од Уставот.
7. Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точката 1 од Одлуката.
8. Оваа одлука Судот ја донесе во состав од претседателот на Судот, Добрила Кацарска и судиите: Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер.
У.бр.109/2022
23 мај 2023 година
Скопје
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска
* * *
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në bazë të neneve 110 dhe 112 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 70 paragrafi 1 alineja 1 e Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 23 maj 2023, miratoi
V E N D I M
1. SHFUQIZOHEN neni 152 paragrafi 1 pika 2) në pjesën “paragrafi (4)” neni 154 paragrafi 1 pika 2) në pjesën “paragrafi (4)”, neni 156 paragrafi 1 pika 8) në pjesën “paragrafi (4)” dhe neni 158 paragrafi 1 pika 4) në pjesën “paragrafi (4)” të Ligjit për ndërtim (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë”, numër 130/2009, 124/2010, 18/2011, 36/2011, 54/2011, 13/2012, 144/2012, 25/2013, 79/2013, 137/2013, 163/2013, 27/2014, 28/2014, 42/2014, 115/2014, 149/2014, 187/2014, 44/2015, 129/2015 (dy ndryshime) 217/2015, 226/2015, 30/2016, 31/2016, 39/2016, 71/2016, 132/2016, 35/2018, 64/2018 и 168/2018 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 244/2019, 18/2020, 279/ 2020 dhe 227/2022).
2. Ky vendim do të publikohet në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.
3. Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, me rastin e iniciativës së parashtruar nga Igorço Toçev nga Shkupi dhe me iniciativë personale, me Aktvendimin U.nr. 109/2022 nga 12.04.2023, inicioi procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë në pjesët e neneve të Ligjit, të përcaktuar në pikën 1 të Vendimit, pasi para Gjykatës në mënyrë të bazuar u shtrua çështja e përputhshmërisë së tyre me Kushtetutën.
4. Në seancë Gjykata përcaktoi se sipas nenit 152 paragrafi 1 pika 2) e Ligjit për ndërtim, gjobë në shumë prej 5.000 deri në 7.000 euro në kundërvlerë denari do t’i shqiptohet për kundërvajtje një personi juridik për projektimin e ndërtimeve, nëse si projektues e punëson një person fizik të huaj pa autorizim të konfirmuar nga Oda (neni 42 paragrafi (4)), sipas nenit 154 pargrafi 1 pika 2) të Ligjit për ndërtim, gjobë në shumë prej 5.000 deri në 7.000 euro në kundërvlerë denari do t’i shqiptohet për kundërvajtje një personi juridik për zbatimin e revizionit të dokumenteve të projektit, nëse punëson si rishikues një person fizik të huaj pa autorizim të konfirmuar nga Oda (neni 42 paragrafi (4)), sipas nenit 156 paragrafi 1 pika 8) e Ligjit, gjobë në shumë prej 6.000 deri në 9.000 euro në kundërvlerë denari do t’i shqiptohet për kundërvajtje një personi juridik zbatues, nëse punëson si inxhinier për zbatim një person fizik të huaj pa autorizim të konfirmuar nga Oda (neni 42 paragrafi (4)) dhe sipas nenit 158 paragrafi 1 pika 4) e Ligjit, gjobë në shumë prej 6.000 deri në 9.000 euro në kundërvlerë denari do t’i shqiptohet për kundërvajtje një personi juridik për kryerjen e mbikëqyrjes, nëse punëson si inxhinier mbikëqyrës një person të huaj fizik pa autorizim të konfirmuar nga Oda (neni 42 paragrafi (4)).
5. Sipas nenit 8 paragrafi 1 alineja 3 e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, sundimi i së drejtës është vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Sipas nenit 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet medoemos duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat e tjera me Kushtetutën dhe me ligjin.
Me Ligjin për ndërtim („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë”, numër 130/2009, 124/2010, 18/2011, 36/2011, 54/2011, 13/2012, 144/2012, 25/2013, 79/2013, 137/2013, 163/2013, 27/2014, 28/2014, 42/2014, 115/2014, 149/2014, 187/2014, 44/2015, 129/2015 (dy ndryshime), 217/2015, 226/2015, 30/2016, 31/2016, 39/2016, 71/2016, 132/2016, 35/2018, 64/2018 dhe 168/2018 dhe „Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 244/2019, 18/2020, 279/2020 dhe 227/2022), rregullohen ndërtimi, kërkesat bazë të ndërtimit, dokumentacioni i nevojshëm i projektit për marrjen e lejes së ndërtimit, të drejtat dhe detyrimet e pjesëmarrësve në ndërtim, mënyra e përdorimit dhe mirëmbajtjes së ndërtimit, si dhe çështje të tjera me rëndësi për ndërtimet.
Gjykata konstatoi se në tekstin bazë të Ligjit për ndërtim (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 130/2009), neni 42 i përmban 5 paragrafë, megjithatë me Ligjin për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për ndërtim (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 279/2020), ligjvënësi e ka ndryshuar nenin 42, ndërsa pas ndryshimit, neni 42 i Ligjit i përmban 10 paragrafë.
Me nenin 42 të Ligjit janë përcaktuar kushtet nën të cilat persona të huaj fizikë dhe juridikë mund t’i kryejnë punët e projektimit, revizionit, zbatimit dhe mbikëqyrjes së ndërtimit të objekteve në Republikën e Maqedonisë së Veriut, të përcaktuara me këtë ligj, ndërsa në paragrafët nga (1) deri në (6), janë përcaktuar kushtet për kryerjen e projektimit, rishikimit, zbatimit dhe mbikëqyrjes së ndërtimit të objekteve, për një person të huaj juridik, ndërsa me paragrafët (7) deri në (10) janë përcaktuar kushtet për kryerjen e punëve të njëjta, për një person të huaj fizik.
Përkatësisht, sipas nenit 42 të Ligjit,
(1) Një person i huaj juridik mundet në Republikën e Maqedonisë së Veriut t’i kryejë punët e projektimit, revizionit, zbatimit dhe mbikëqyrjes mbi ndërtimin e objekteve të përcaktuara me këtë ligj, nëse për kryerjen e punëve merr vërtetim nga organi i administratës shtetërore që është kompetent për kryerjen e punimeve në zonën për rregullimin e hapësirës.
(2) Për marrjen e certifikatës, personi juridik i huaj nga një vend anëtar i Bashkimit Evropian dhe nga një vend që nuk është anëtar i Bashkimit Evropian, duhet të parashtrojë një kërkesë në të cilën do ta potencojë veprimtarinë dhe llojin e ndërtimit dhe ta dorëzojë dokumentacionin e mëposhtëm:
– dëshmi me të cilën vërtetohet se personi është i regjistruar për kryerjen e veprimtarisë përkatëse në shtetin ku ka seli dhe
– dëshmi se posedon leje, përkatësisht licencë për kryerjen e punëve përkatëse për llojin e ndërtimit, për të cilat kërkon vërtetim apo dëshmi nga organi kompetent se në vendin ku e ka selinë, në përputhje me rregulloret e tij për kryerjen e punëve përkatëse nuk jepet leje, përkatësisht licencë.
(3) Person i huaj juridik nga shteti që nuk është anëtar i Bashkimit Evropian krahas dëshmive nga paragrafi (2) i këtij neni, duhet të dorëzojë edhe vërtetim/e të punimeve të kryera me sukses që janë përkatëse me punët dhe llojin e ndërtimit për për të cilin kërkohet vërtetim.
(4) Dokumentet, përkatësisht dëshmitë nga paragrafët (2) dhe (3) të këtij neni duhet të dorzëohen në origjinal ose kopje të origjinalit të nostrifikuar tek noteri dhe të përkthyera nga përkthyes i autorizuar gjyqësor në gjuhën maqedonase.
(5) Organi i administratës shtetërore përgjegjës për kryerjen e punëve në fushën e rregullimit hapësinor, nëse konstaton se dokumentacioni i dorëzuar është i plotë, është i detyruar në afat prej 15 ditësh pune të lëshojë vërtetimin se cilat punë mund t’i kryejë personi juridik i huaj në Republikën e Maqedonisë së Veriut në përputhje me këtë ligj, dhe nëse dokumentacioni i dorëzuar nuk është i plotë, ta njoftojë atë në afat prej 30 ditësh për ta kompletuar atë. Nëse edhe pas afatit prej 30 ditësh të përcaktuar në njoftim, personi juridik i huaj nuk e plotëson dokumentacionin, organi i administratës shtetërore përgjegjës për kryerjen e punëve në fushën e planifikimit hapësinor nuk do të lëshojë vërtetim.
(6) Vërtetimi nga paragrafi (5) i këtij neni lëshohet me afat vlefshmërie prej dy vjetësh, kurse në rastet kur licenca, përkatësisht leja e lëshuar nga shteti në të cilin personi juridik i huaj e ka selinë, ka një afat më të shkurtër se dy vjet, periudha e vlefshmërisë së vërtetimit nuk e kalon periudhën e vlefshmërisë së licencës, përkatësisht lejes.
(7) Personi fizik i huaj i cili ka autorizim nga shteti tjetër, mundet në Republikën e Maqedonisë së Veriut të kryejë punë për projektim, revizion, zbatim dhe mbikëqyrje të ndërtimit të objekteve, të përcaktuara me këtë ligj, nëse autorizimi konfirmohet nga Oda e arkitektëve dhe inxhinierëve të autorizuar.
Me rastin e vërtetimit të autorizimit, përcaktohet nëse autorizimi i personit fizik të huaj përputhet me autorizimet e përcaktuara me këtë ligj. Nëse konstatohet se autorizimi përputhet, Oda e arkitektëve të autorizuar dhe inxhinierëve të autorizuar lëshon vërtetim për besueshmërinë e të njëjtit dhe për llojin e autorizimit që personi fizik i huaj e fiton në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Për marrjen e certifikatës për personin fizik të huaj paguhet tarifë sipas çmimores për shërbime publike nga neni 109 paragrafi (1) pika 7 e këtij ligji.
(8) Personi fizik i huaj mund të kryejë punët e projektimit, revizionit, zbatimit dhe mbikëqyrjes së ndërtimit të objekteve, të përcaktuara me këtë ligj, në një person juridik të regjistruar në Regjistrin Qendror për kryerjen e këtyre punëve.
(9) Me përjashtim të paragrafit (8) të këtij neni, personi fizik vendor dhe i huaj punët e projektimit, revizionit dhe mbikëqyrjes së ndërtimit të objekteve në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe në mënyrë të pavarur mund t’i kryejë punët e projektimit, revizionit dhe mbikëqyrjes së objekteve, nëse janë përzgjedhur në prokurim publik procedura për kryerjen e këtyre punëve në një projekt të financuar nga një organizatë ndërkombëtare dhe/ose nga Bashkimi Evropian.
(10) Me përjashtim, personi juridik dhe fizik i huaj mund t’i kryejnë punët e projektimit, revizionit, zbatimit dhe mbikëqyrjes së ndërtimit të objekteve, të përcaktuara me këtë ligj, nëse është lidhur një marrëveshje ndërshtetërore për reciprocitet në përputhje me kushtet e përcaktuara me marrëveshjen.
Nga përmbajtja e nenit të lartpërmendur të Ligjit, rezulton se gjoba që mund të shqiptohet për kundërvajtjet e përcaktuara në: nenin 152 paragrafi 1 pika 2), nenin 154 paragrafi 1 pika 2), nenin 156 paragrafi 1 pika 8 ) dhe nenin 158 paragrafi 1 pika 4), është në lidhje me paragrafin (7) të nenit 42 të Ligjit, e jo me paragrafin (4) të të njëjtit nen të Ligjit, me të cilin rregullohet detyrimi për personin juridik të huaj, dokumentet (dëshmitë) e kërkuara nga paragrafët (2) dhe (3) të këtij neni, t’i dorëzojë në origjinal ose kopje të origjinalit të nostrifikuara në noter dhe të përkthyera nga një përkthyesi i autorizuar gjyqësor në gjuhën maqedonase.
Parimi i sundimit të së drejtës në një sistem apo rend juridik duhet të realizohet nëpërmjet dominimit të normës juridike e cila duhet të jetë e qartë, e saktë dhe e kuptueshme, e cila nuk do të lërë mundësinë e interpretimit të ndryshëm dhe zbatimit të ndryshëm të saj apo mundësinë e pasigurisë ligjore për qytetarët. Disponueshmëria e normave juridike për adresuesit është një nga kërkesat themelore të vlerës themelore të rendit kushtetues – sundimit të së drejtës dhe parimit të sigurisë juridike si element përbërës i tij. Kjo synon që ata të drejtat dhe detyrimet e të cilëve janë të përcaktuara me norma, të njihen me përmbajtjen e tyre dhe në bazë të kësaj ta përshtasin sjelljen e tyre.
Ligjvënësi është i detyruar të formulojë norma të sakta dhe të qarta që do ta garantojnë sigurinë juridike të qytetarëve si pjesë përbërëse e tij, gjë që nuk është bërë në këtë rast nga ligjvënësi.
Sipas Gjykatës, rregullimi jo i duhur i normës referente në nenin 152 paragrafi 1 pika 2), nenin 154 paragrafi 1 pika 2), nenin 156 paragrafi 1 pika 8) dhe nenin 158 paragrafi 1 pika 4) të Ligjit për ndërtim, më konkretisht referimi i një dispozite me qëndrim të gabuar nga neni 42 i Ligjit, krijon konfuzion për sa i përket përmbajtjes së tij dhe krijon një tërësi të palidhur logjiko-juridike dhe funksionale të dispozitave ligjore, gjë që krijon pasiguri, paqartësi dhe konfuzione në praktikimin e ligjit për subjektet që preken nga çështja konkrete juridike.
Si rrjedhojë, fakti se në nenet e lartpërmendura të kontestuara të Ligjit për ndërtim si normë referente qëndron “paragrafi (4)”, ndërsa duhet të qëndrojë “paragrafi (7)”, sipas Gjykatës, nuk është në përputhje me parimin e sundimit të së drejtës si vlerë themelore e rendit kushtetues.
6. Duke e marrë parasysh atë që u dha më sipër, Gjykata vlerësoi se neni 152 paragrafi 1 pika 2) në pjesën “paragrafi (4)”, neni 154 paragrafi 1 pika 2) në pjesën “paragrafi (4)”, neni 156 paragrafi 1 pika 8) në pjesën “paragrafi (4)” dhe neni 158 paragrafi 1 pika 4) në nenin “paragrafi (4)” të Ligjit për ndërtim, nuk janë në përputhje me dispozitat e nenit 8 paragrafi 1 alineja 3 dhe nenit 51 të Kushtetutës
7. Në bazë të lartpërmendurës, Gjykata vendosi si në pikën 1 të këtij Vendimi.
8. Këtë vendim Gjykata e miratoi në përbërje të kryetares së Gjykatës, Dobrilla Kacarska dhe gjykatësve: Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender.
U.nr.109/2022
23 maj 2023
Shkup
KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese së Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska