У.бр.244/2009-1

2. Оваа одлука произведува правно дејство од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Македонија“.

3. Уставниот суд на Република Македонија по повод поднесена иницијатива на Рамиз Мерко – градоначалник на општина Струга со Решение У.бр.244/2009 од 21 април 2010 година поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на Генералниот урбанистички план означен во точката 1 од оваа одлука.

Постапката беше поведена затоа што пред Судот со основ се постави прашањето за согласноста на оспорената одлука со Уставот, Законот за просторното и урбанистичко планирање како и Законот за заштита на Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро.

4. Судот на седницата утврди дека Советот на општина Струга на 9 феврури 2005 година донел Одлука за донесување на измена и дополнување на Генералниот урбанистички план за с. Мислешево Струга бр.07-154/12.

Според член 1 од Одлуката, со оваа одлука се донесува измена и дополнување на Генералниот урбанистички план за с. Мислешево – Струга.

Согласно член 2 од Одлуката, Генералниот урбанистички план содржи: графички дел, текстуален дел, стручна ревизија, одговор на стручната ревизија и извештај од стручната расправа.

Согласно член 3 од Одлуката, извештајот од стручната расправа е составен дел од Одлуката.

Според член 4 од Одлуката, Генералниот урбанистички план за с. Мислешево – Струга ќе го спроведува Министерството за транспорт и врски ПЕ Струга, врз основа на согласност на предлог-планот бр.13-792 од 2 февруари 2005 година, издадено од страна на Министерството за транспорт и врски – Скопје.

Во член 5 од Одлуката е предвидено дека Генералниот урбанистички план за с. Мислешево – Струга се заверува со печат и потпис од Градоначалникот на општина Струга, со назначување на бројот и датумот на седницата на која е донесен.

Со член 6 од Одлуката е утврдено дека таа влегува во сила осмиот ден од денот на објавувањето во „Службен гласник на општина Струга“.

Оваа одлука е објавена во „Службен гласник на општина Струга“ бр.46/2005.

Во натамошната постапка, Судот од увидот извршен во документацијата доставена од страна на Советот на општина Струга и од Министерството за транспорт и врски, утврди дека пред донесување на оспорената одлука за измена на Генералниот урбанистички план се спроведени наведените дејствија.

Нацрт-планот бил изработен од ИН-ПУМА – Скопје, на кој нацрт-план изработена била стручна ревизија од страна на „Простор“ – Куманово.

Главниот архитект на град Струга врз основа на Записникот бр.23-1980/1 од 30 декември 2004 година, донел Заклучок со кој го утврдил текстот на Нацрт-планот за донесување на измена и дополнување на Генералниот урбанистички план бр.23-2981/1 од 30 декември 2004 година, кој заклучок бил доставен до Градоначалникот заради донесување на Одлука за организирање на стручна расправа.

Градоначалникот на Струга донел Одлука бр.08-1983/1 од 30 декември 2004 година, за организирање на стручна расправа по Нацрт-планот, која била одржана на 10 јануари 2005 година во просториите на локалната самоуправа.

Од увидот извршен во Извештајот од стручната расправа изготвен од главниот архитект на градот е констатирано дека на расправата присуствувале главниот архитект, претставник на Министерството за транспорт и врски ПЕ Струга, претставник на „Електро“ – Струга, преставник на МЈП „Проаква – Струга“, и претставник на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, на која биле прифатени одредени забелешки што е констатирано од Известувањето бр.23-7/2 од 14.01.2005 година, за постапување по заблешките од стручната ревизија.

На 14.01.2005 година Министерството за транспорт и врски дало стручно мислење во врска со Нацрт-планот со насоки во планот да бидат вградени сугестиите и забелешките од стручната ревизија и стручното мислење од Министерството за транспорт и врски.

5. Во членот 8 став 1 алинеите 3 и 10 од Уставот како темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија се утврдени владеењето на правото и уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата.

Условите и начинот на системот на просторното и урбанистичкото планирање, видовите и содржината на плановите, изработувањето и постапката за донесување на плановите, спроведувањето на плановите и следењето на реализацијата на плановите, надзорот и други прашања од областа на просторното и урбанистичкото планирање се уредени со Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.51/2005).

Во Главата VI „Преодни и завршни одредби“ на овој закон, во членот 80 е утврдено дека постапката за донесување урбанистички планови започната пред денот на примената на овој закон (1 јули 2005 година), ќе продолжи според одредбите на законот кој бил во сила на денот на нивното отпочнување, доколку урбанистичкиот план ја помине фазата на стручна расправа или фазата на јавна анкета и јавна презентација.

Имајќи го предвид изнесеното, анализата на правната и фактичката состојба во однос на постапката за донесување на оспорената одлука, е извршена во однос на Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.4/1996, 28/1997, 18/1999, 53/2001 и 45/2002) кој бил во сила во времето на отпочнувањето на постапката за донесување на оспорената Одлука.

Генералниот урбанистички план според членот 10 став 1 од Законот, се донесува за подрачје на населено место, стопански комплекс и за други подрачја предвидени за градба. Според ставот 2 на овој член од Законот, генералниот урбанистички план содржи синтезен графички приказ на планските решенија во границата на урбаното подрачје со билансни показатели за урбаните единици и блокови и за инфраструктурата. Синтезниот графички приказ содржи: граница на урбаното подрачје, намена на земјиштето на урбаните блокови, решенија на генерални видови и објекти на сообраќајна и друга инфраструктура. Билансните показатели содржат: податоци за површините и намените, показатели за инфраструктурата и параметри за уредување на просторот на урбаните блокови согласно со соодветните стандарди и нормативи. Генералниот урбанистички план, како план од пониско ниво, мора да биде усогласен со просторниот план.

Според ставот 3 на овој член од Законот, документацијата на генералниот урбанистички план за постојната состојба и проекциите претставува документациона основа на планот, која заедно со нацртот на планот се доставува на стручна ревизија според членот 19 на овој закон.

Според членот 17 став 1 од Законот, плановите од член 7 на овој закон се изработуваат како нацрт и предлог на план. Според ставот 2 на овој член од Законот, по нацртот на просторниот план на Републиката, просторните планови на регион, национален парк, Град Скопје и на општината за генералниот урбанистички план се организира стручна расправа, со учество на претставници на органите и организациите од подрачјето опфатено со планот. Во ставот 5 на овој член од Законот е утврдено дека стручната расправа по просторниот план на општина и на Град Скопје и по генералниот урбанистички план, како и јавната анкета по деталниот урбанистички план и урбанистичка документација за населено место во општина, ги организира општината, односно градот Скопје.

Согласно ставот 7 на овој член, одлука за организирање на јавна анкета по нацрт детален урбанистички план и урбанистичка документација за населено место во општината донесува градоначалникот на општината, односно градоначалникот на градот Скопје по утврдување на нацртот на планот од страна на општинската администрација. Според ставот 8 од овој член како и институциите особено од областа на заштитата на спомениците на културата, во текот на изработката на плановите од членот 7 на овој закон, доставуваат свои барања со предлог на мерки и режим на планирање и уредување на просторот.

Според член 18 од Законот, јавната анкета по генералниот урбанистички план ја организира општината и се спроведува со излагање на планот на јавно место најмалку 10 дена, во кој рок заинтересираните граѓани и правни лица од конкретното подрачје опфатено со планот, доставуваат писмени забелешки на анкетни листови до организаторот на анкетата. За времето и местото каде ќе биде изложен планот задолжително се објавува соопштение во јавните гласила.

Согласно членот 19 став 1 од Законот, на нацртот на плановите од член 7 од овој закон, пред организирањето на стручната расправа, односно јавната анкета, се врши стручна ревизија. Според ставот 2 на овој член стручната ревизија на урбанистичките планови според програмата од членот 13 на овој закон ја врши стручна научна институција или комисија што ја определува, односно формира министерот надлежен за работите за уредување на просторот.

Согласно член 20 став 1 од овој закон, измените и дополнувањата на плановите се вршат по иста постапка пропишана за нивното донесување, доколку со овој закон не е поинаку уредено.

Според член 22 ставовите 6 и 7 и член 23 од овој закон, урбанистичките планови се донесуваат по издавањето согласност од министерството надлежно за работите на урбанизмот, во рок од 20 дена од денот на поднесувањето на барањето, а доколку не е издадена во овој рок, ќе се смета дека истата е издадена.

Имајќи ги предвид изнесените законски одредби и утврдената фактичка состојба која се заснова на доставената документација, Судот утврди дека постапката за донесување на Одлуката за изменување и дополнување на Генералниот урбанистички план за с. Мислешево – Струга бр.07-154/12 од 9 февруари 2005 година, донесена од Советот на општина Струга не била спроведена согласно Законот за просторно и урбанистичко планирање. Ова дотолку повеќе што и од одговорот на Советот на општината произлегува дека се потврдуваат наводите во иницијативата дека измените на Генералниот урбанистички план не биле истакнати во зградата на општината за време на одржувањето на јавната анкета, како и тоа дека извештајот за неприфатените, односно прифатените забелешки од јавната анкета не бил доставен до Советот на општината на седницата при донесувањето на оспорената одлука што било спротивно на цитираните одредби од Законот за просторно и урбанистичко планирање.

Според Судот, а имајќи ја предвид одредбата од член 8 став 1 алинеја 10 од Уставот, произлегува дека при уредување и хуманизација на просторот се бара почитување на законските прописи кои се однесуваат и на заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата. Во постапката за донесување на урбанистички планови општините Охрид, Струга, Ресен и Дојран, треба да ги почитуваат и одредбите од Законот за заштита на Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро со кои овие езера како добра од општ интерес се споменици на природата и се под посебна заштита.

Во членот 9 став 1 од Законот се предвидува дека градежни, хидромелиоративни, хортикултурни или други работи на крајбрежјата на езерата можат да се изведуваат само под услови и на начин утврдени со просторните планови на регионите, просторните планови на општините: Охрид, Струга, Ресен и Дојран, урбанистичките планови на населените места и урбанистичките планови на подрачјата со специјална намена, како и со прописите за спроведување на овие планови.

Согласно став 2 на членот 9 од истиот закон, плановите од став 1 на овој член се донесуваат по претходно прибавено мислење од Републичкиот завод за заштита на природните реткости.

Од анализата на наведените законски одредби произлегува дека езерата се споменици на природата од особено значење за општествената заедница и се под посебна заштита и истите не смеат да се загадуваат, меѓу другото, и со внесување на непречистена отпадна вода од населените места поради што произлегува и обврската при донесување на урбанистичките планови кои предвидуваат градежни, хидромелиоративни, хортикултурни или други работи на крајбрежијата на езерата, претходно да се прибави мислење од надлежен орган за заштита на природните реткости.

Тргнувајќи од изнесеното во конкретниот случај, Советот на општина Струга, во постапката која претходела на донесување на оспорената Одлука за изменување на Генералниот урбанистички план, не побарал мислење од органот надлежен за заштита на природните реткости, Судот оцени дека оспорената одлука не е во согласност со Уставот и со Законот за заштита на Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро.

6. Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точката 1 од оваа одлука.

7. Оваа одлука Судот ја донесе во состав од претседателот на Судот д-р Трендафил Ивановски и судиите д-р Наташа Габер-Дамјановска, Исмаил Дарлишта, Лилјана Ингилизова-Ристова, Вера Маркова, Бранко Наумоски, Игор Спировски, д-р Гзиме Старова и д-р Зоран Сулејманов.

У.бр.244/2009
23 јуни 2010 година
С к о п ј е

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Македонија
д-р Трендафил Ивановски