У.бр.42/2008-1 и У.бр.77/2008-1

2. СЕ СТАВА НАДВОР ОД СИЛА Решението за запирање на извршувањето на поединечните акти или дејствија преземени врз основа на оспорените одредби означени во точка 1 од оваа одлука.

3. Оваа одлука произведува правно дејство од денот на објавувањето во “Службен весник на Република Македонија”.

4. Уставниот суд на Република Македонија, по повод иницијативи поднесени од Јонче Цветковски од Скопје, Фондацијата „Институт отворено општество – Македонија” Скопје, Стамен Филипов од Скопје и адвокат Панче Докузов од Штип, со Решение У.бр.42/2008 и У.бр.77/2008 од 27 јануари 2010 година, поведе постапка за оценување на уставноста на одредбите од Законот означен во точка 1 на оваа одлука, затоа што основано се постави прашањето за нивната согласност со Уставот.

5. Собранието на Република Македонија, како доносител на оспорениот закон, на 2 март 2010 година достави до Уставниот суд на Република Македонија одговор на наводите од Решението за поведување на постапка за оценување на уставноста на оспорените одредби.

6. Судот на седницата утврди дека според член 2 став 1 од Законот за определување дополнителен услов за вршење јавна функција, лицето кандидат за носител или носител на јавна функција, кое во периодот од донесувањето на Декларацијата на Антифашистичкото собрание на народното ослободување на Македонија – АСНОМ за основните права на граѓанинот на Демократска Македонија на Првото заседание на АСНОМ на 2 август 1944 година до денот на влегувањето во сила на овој закон, не е евидентирано во досиејата на органите на државната безбедност на Република Македонија и цивилните и армиските органи на државната безбедност на СФРЈ како таен соработник или таен информатор при оперативно прибирање известувања и податоци (во натамошниот текст: информации) што биле предмет на обработка, чување и користење од органите на државната безбедност, во облик на автоматизирани или рачни збирки на податоци и досиеја, оформени и водени за одредени лица, со кои се кршени или ограничувани основните права и слободи на граѓаните од политички или идеолошки причини, го исполнува дополнителниот услов за кандидирање или за вршење јавна функција.

Според член 8 од истиот закон, Комисијата по службена должност, веднаш и без расправа, со решение го утврдува неподнесувањето на писмената изјава на лицето кандидат за носител на јавна функција или носител на јавна функција и го објавува во “Службен весник на Република Македонија”.

Согласно член 13 од овој закон, Комисијата веднаш по завршувањето на постапката за верификација на фактите пред Комисијата, односно доколку е поведена постапка пред надлежен суд по правосилноста на судската одлука го објавува името, татковото име и презимето на лицето кое соработувало со органите на државната безбедност во “Службен весник на Република Македонија”.

Според член 34 став 1 од Законот, политички партии можат да предвидат дополнителен услов, во смисла на овој закон, за кандидатите за носители или носители на партиски функции членови на органи и за вработените во стручните служби во своите основачки и програмски акти. Според став 2 на овој член, здруженија на граѓани и фондации можат да предвидат дополнителен услов, во смисла на овој закон, за кандидатите за носители или носители на раководни функции, членови на органи и вработени во стручни служби во своите основачки и програмски акти и етички кодекси. Согласно став 3 на истиот член, верски заедници и религиозни групи можат да предвидат дополнителен услов, во смисла на овој закон, за кандидатите за носители или носители на раководни функции и членови на органи, во своите основачки и други внатрешни акти и канони.

7. Уставот на Република Македонија е донесен на 17 ноември 1991 година („Службен весник на Република Македонија“ број 52/1991), Амандманите I и II („Службен весник на Република Македонија“ број 1/1992), Амандманот III („Службен весник на Република Македонија“ број 31/1998), Амандманите IV до XVIII („Службен весник на Република Македонија“ број 91/2001), Амандманот XIX („Службен весник на Република Македонија“ број 84/2003), Амандманите XX до XXX („Службен весник на Република Македонија“ број 107/2005) и Амандманот XXXI („Службен весник на Република Македонија“ број 3/2009 и 13/2009-исправка).

Според преамбулата на Уставот, граѓаните на Република Македонија, Македонскиот народ, како и граѓаните кои живеат во нејзините граници кои се дел од албанскиот народ, турскиот народ, влашкиот народ, српскиот народ, ромскиот народ, бошњачкиот народ и другите, преземајќи ја одговорноста за сегашноста и иднината на нивната татковина, свесни и благодарни на своите претци за жртвите и посветеноста во нивните заложби и борба за создавање самостојна и суверена држава Македонија и одговорни пред идните генерации за зачувување и развој на се што е вредно од богатото културно наследство и соживот во Македонија, еднакви во своите права и обврски кон заедничкото добро – Република Македонија – во согласност со традицијата на Крушевската Република и одлуките на АСНОМ и на Референдумот од 8 септември 1991 година, одлучија да ја конституираат Република Македонија како самостојна, суверена држава, со намера да се воспостави и зацврсти владеењето на правото, да се гарантираат човековите права и граѓанските слободи, да се обезбеди мир и соживот, социјална правда, економска благосостојба и напредок на личниот и заедничкиот живот, преку свите претставници во Собранието на Република Македонија, избрани на слободни и демократски избори, го донесоа овој устав.

Согласно член 8 став 1 алинеите 1, 3 и 4 од Уставот, основните слободи и права на човекот и граѓанинот признати во меѓународното право и утврдени со Уставот, владеењето на правото и поделбата на државната власт на законодавна, извршна и судска, претставуваат темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија.

Согласно член 9 од Уставот, граѓаните на Република Македонија се еднакви во слободите и правата независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и верското уверување, имотната и општествената положба. Граѓаните пред Уставот и законите се еднакви.

Според член 23 од Уставот, секој граѓанин има право да учествува во вршењето на јавни функции.

Согласно член 51 од Уставот, во Република Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, a сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Собранието на Република Македонија, согласно своите надлежности утврдени во член 68 од Уставот, со закон ги уредува областите во општествениот живот. Во таа смисла, Собранието го има донесено Законот за определување дополнителен услов за вршење јавна функција, со кој се определува дополнителен услов за лице кандидат за носител или носител на јавна функција, изборна или во државна и јавна служба или во јавна дејност или друго јавно овластување и за други работи од јавен интерес и дејности на правни лица; се уредува основањето и надлежноста на Комисијата за верификација на факти и се уредува постапката за верификација на факти пред Комисијата и судот за утврдување несоработка со органите на државната безбедност и правните последици од таквата соработка.

Со донесувањето на овој закон, според образложението на Предлог-законот, Република Македонија се приклучи кон земјите од Централна и Источна Европа, како и кон земјите од соседството, кои јасно се дистанцираат од злосторствата направени во тоталитарните комунистички режими, со донесување и спроведување закони за лустрација, како мерка која даде огромни резултати за развојот на демократијата, демократските институции, владеењето на правото и заштитата на слободите и правата на граѓаните обезбедувајќи услови за брз влез во НАТО и Европската Унија.

Тргнувајќи од фактот дека уставна надлежност на законодавната власт е вршењето на законодавната функција, Судот оцени дека законодавецот имал уставна основа со закон да уреди одредено прашање од сферата на општественото живеење, за кое оценил дека е потребно и оправдано да се уреди посебно, односно да утврди нормативни претпоставки за тоа извршителите на прекршувањата на човековите права во претходниот политички систем, да не бидат носители на јавни функции во сосема друг, демократски систем, во која смисла и го донел оспорениот закон.

Имајќи го предвид наведеното, Судот оцени дека временскиот опфат на Законот, утврден во член 2 од Законот, според кој лустрацијата, освен да ги опфаќа поединците кои ги кршеле или ограничувале основните права и слободи на граѓаните од политички или идеолошки причини, заради остварување на материјална корист или погодности при вработување или напредување во службата во претходниот општествено-политички систем, кој се засновал на еднопартиско владеење и правен систем кој овозможувал жртвите да не можеле да ги остварат своите права, а извршителите да не можеле да бидат соодветно казнети, предвидува лустрацијата да се протега и на периодот по 1991 година, кога е донесен актуелниот Устав на Република Македонија, кога е изграден демократски систем врз основа на поделба на власта, кој во својата основа ги има вградено заштитата на човековите права и слободи, како темелна вредност на уставниот поредок, врз која основа се изградени нормативни правила и институции за заштита на поединечните човекови права и слободи, нема уставна оправданост. Ова затоа што со актуелниот Устав на Република Македонија се дадени основите за изградба на демократско општество во кое владеењето на правото и заштитата на човековите права и граѓански слободи се издигнати на ниво на темелни вредности на уставниот поредок, поради што опфатот и на овој период со Законот всушност значи негирање на вредностите и институциите изградени во Република Македонија во согласност со актуелниот Устав и доведување под сомнение на функционирањето на правниот систем, односно владеењето на правото, како темелна вредност на сегашниот општествено политички систем.

Ако се има во вид дека лустрацијата значи процес на справување со минатото, со цел да се одбележат и отстранат можностите за натамошно кршење на човековите права во актуелниот општествено политички систем, тоа значи дека треба да се однесува на периодот кога лицата имале можност да ги кршат човековите права и да ги злоупотребуваат за лични цели, без за тоа да постојат изградени уставни и законски механизми за нивно санкционирање, што пак од друга страна упатува дека лустрацијата не може да се однесува на периодот кога државата изградила поинаков општествено политички систем, кој за основа ги има човековите права и нивната заштита. Принципот на владеењето на правото во демократските општества налага кршењето на човековите права да се санкционира во рамките на релативно траен правен систем, а не со мерки од повремен и темпорален карактер, како што во дадените историски околности е оспорениот закон.

Аргументите изнесени во одговорот на Собранието на Република Македонија за потребата од донесувањето на еден ваков посебен закон и за општествените и политичките услови во кои истиот е донесен со консензус на сите пратеници од различни политички партии, на што посебно се укажува во одговорот, Судот ги имаше предвид при оценувањето на уставноста на целината на Законот и тоа резултираше со одлучување дека Законот во својата целина е во согласност со Уставот.

Фактот на кој се укажува во одговорот, дека повеќе закони кои согласно со член 7 од Уставниот закон за спроведување на Уставот на Република Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр. 52/1991) требаше да се донесат најдоцна во рок од шест месеци од денот на прогласување на Уставот, меѓу кои Законот за судовите и Законот за народниот правобранител, кои непосредно се однесуваат на заштитата на слободите и правата на граѓанинот, на гаранциите и на непосредните механизми за нивна заштита, се донесени многу подоцна од утврдениот рок, што овозможило постоење расчекор меѓу нормативното и стварното, а имајќи предвид дека ниту еден демократски систем не е имун од одредени отстапувања во однесувањето на државните органи или поединци од она што како уставна или законска норма е утврдено и забрането, Судот оцени дека не може да биде уставно правен аргумент и овој период да биде опфатен со лустрацијата, како мерка која е во насока на обезбедување услови за заштита на човековите слободи и права. Наведените примери во одговорот (аферата „прислушкување“, следењето и прислушувањето на партијата ВМРО-ДПМНЕ, работата на Управата за безбедност и контраразузнавање, бавноста на судските органи при решавањето на предметите), како оправдување дека лустрацијата треба да се однесува и на периодот од донесување на Уставот во 1991 година до донесување на Законот, не можат да се прифатат како оправдани аргументи за решавање на наведените и други слични случаи по пат на лустрација, туку напротив, укажуваат дека во ситуација на изграден демократски систем и правни институции, единствен исправен начин за нивно решавање е преку институциите на системот и само така може да се обезбеди владеењето на правото и заштитата на слободите и правата на човекот и граѓанинот, а лустрацијата како процес кој има за цел да се справи со минатото, може и треба да се однесува само на претходниот општествено политички систем. Во спротивно, процесот на лустрација би се јавил како современа алтернатива на постојниот правен систем и институциите изградени согласно актуелниот Устав на Република Македонија, со што се губи историската димензија и оправданост на Законот и произлегува дека ваквиот закон како да има за цел да ги исправи недостатоците сторени од институциите на системот при водењето на наведените и други примери на кршење на човековите слободи и права, што го наметнува процесот на лустрација како трајно решение, што не е и не била цел на законодавецот, ниту пак одговара на суштината на лустрацијата.

Притоа, Судот имаше предвид дека во Република Македонија е донесен Закон за постапување со досиеја за лица водени од службата за државна безбедност („Службен весник на Република Македонија“ бр. 52/2000), кој согласно член 21 од истиот закон, ќе се применува една година од денот на влегувањето во сила, односно до 13 јули 2001 година. Тоа значи дека наведениот закон, чија содржина несомнено е поврзана со прашањето на лустрацијата, е исцрпен во примената.

Тргнувајќи од сфаќањето дека актуелниот Устав на Република Македонија треба да биде основата во однос на која ќе се врши лустрацијата на поединците кои се опфатени со Законот, односно дека со лустрацијата треба да се заштитат вредностите што ги утврдува овој устав, Судот оцени дека определбата во Законот, лустрацијата да се однесува и на периодот по 1991 година, кога е донесен овој устав, до донесувањето на Законот, во суштина води кон негирање на вредностите и институциите изградени во Република Македонија во согласност со овој устав, што води до повреда на начелото на владеењето на правото, како темелна вредност на уставниот поредок, поради што оцени дека член 2 став 1 во делот: „до денот на влегување во сила на овој закон“ од Законот не е во согласност со член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот.

Во однос на укажувањето во одговорот на Собранието, за нецелосната и недоследна примена на принципите и начелата, односно на темелните вредности на уставниот поредок на Република Македонија и другите одредби на Уставот, по неговото донесување до донесувањето на Законот за определување дополнителен услов за вршење јавна функција, според мислењето на Судот, не постои уставно правна пречка за примена на постојниот правен режим утврден со законите, овозможувајќи им на граѓаните чии права биле повредувани, односно злоупотребувани, да можат да ги остваруваат тие свои права, а лицата кои што овозможувале нивно кршење, како и лицата што соработувале со безбедносните служби спротивно на Уставот и законите, односно што соработувале на начин својствен на претходниот систем, како и пред донесувањето на Законот од 2008 година, да се подведат на кривично правна и друга соодветна одговорност за периодот по донесувањето на Уставот на Република Македонија.

Таквиот начин, се разбира, ја надминува востановената рамка на лустрацијата, сватена како процес за прочистување и помирување со минатото, што е причина и мотив за донесување на Законот за определување дополнителен услов за вршење јавна функција, кој по својот карактер е темпорален и ја исцрпува својата примена 10 години од донесувањето. Имено, при определбата Судот појде од тоа дека минатото треба да се прочисти, односно лустрира, а сегашноста да се оспособи и остварува, а не да се лустрира.

8. Според Судот, решението од член 8 од Законот, за објавување во „Службен весник на Република Македонија“ на имињата на лицата кои не поднеле изјава, и тоа по службена должност на Комисијата, без расправа, претставува повреда на достоинството, моралниот и личниот интегритет на граѓанинот заштитени со член 11 и член 25 од Уставот. Имено, тргнувајќи од содржината на наведените членови на Уставот, истите ја истакнуваат вредноста и неприкосновеноста на човековата личност како основа и смисла на гарантирањето на човековите права. Човечкото достоинство, во таа смисла, не е само едно од субјективните човекови права што изречно се препознава во Уставот, туку и темелна вредност на демократското општество што ужива универзална заштита. Од друга страна, решението во Законот според кое самото неподнесување на изјава од лицето кандидат за одредена функција или носител на одредена функција, без утврдување на причините за неподнесување на изјавата и без претходно спроведена постапка за утврдување на фактите околу неговата соработка со тајните служби, повлекува јавно објавување на името на тоа лице во јавно гласило, значи непроверено, паушално јавно жигосување на лицето како истото да било таен соработник или информатор, односно наредбодател или корисник на информациите со кои се кршени или ограничувани основните слободи и права на граѓаните од идеолошко-политички причини и од која соработка е остварена лична или материјална корист, што според Судот не е дозволено, затоа што ја надминува оправданоста на пропишувањето на посебниот услов за вршење на јавна дејност и значи непочитување на моралниот интегритет и достоинството на граѓанинот. Тоа пак, од друга страна, нема влијание на обврската на лицата кандидати за одредена функција или носители на одредена функција, да поднесуваат писмена изјава до Комисијата за верификација на фактите, која обврска и понатаму останува за сите, со оглед дека неподнесувањето на изјавата се смета како лицето да не ги исполнува условите за вршење на јавна функција, во кој случај, Комисијата го известува органот или телото надлежно за покренување постапка за разрешување на лицето од јавната функција која ја врши.

Тргнувајќи од наведеното, Судот оцени дека јавното објавување на имињата на лицата кои нема да ја поднесат бараната изјава има карактер на санкција која може да има последица во сите сфери на нивното живеење, a не само забрана за вршење на јавна функција, што е целта на Законот, поради што, оцени дека член 8 во делот: „и го објавува во „Службен весник на Република Македонија“ од Законот не е во согласност со член 11 и член 25 од Уставот.

9. Според Судот, решението во член 13 од Законот, според кое Комисијата, веднаш по завршувањето на постапката за верификација на фактите, односно по правосилноста на постапката пред надлежен суд, го објавува името, татковото име и презиме на лицето кое соработувало со органите на државната безбедност во „Службен весник на Република Македонија”, претставува непропорционално решение кое ја надминува оправданоста на пропишувањето на посебниот услов за вршење на јавна дејност и води кон непочитување на моралниот интегритет и достоинството на граѓанинот. Имено, целта на пропишувањето на дополнителниот услов за вршење на јавна функција е оневозможување на лицата кои ги кршеле човековите слободи и права да бидат носители на демократскиот развој на државата како носители на јавни функции, што според Судот, се постигнува со утврдување на фактите и известување за истите на надлежните органи кои ја спроведуваат постапката за избор и именување на лицата, односно до органите надлежни за разрешување на лицата од одредени функции. Оттука, објавувањето на податоците за лицата за кои ќе се утврди дека биле тајни соработници, наредбодатели или корисници на информациите во јавно гласило, претставува форма на јавно жигосување на истите, што има карактер на санкција која може да има последица во сите сфери на нивното живеење, a не само забрана за вршење на јавна функција, што е целта на Законот.

Наводите во одговорот на Собранието на Република Македонија дека јавното објавување на личните податоци на лицата за кои ќе се утврди дека биле прекршители на човековите слободи и права претставувало составен дел на мерката, на кој начин се спречувало таквите прекршители да останат неказнети во претходниот период, а жртвите незаштитени, токму упатува на констатацијата дека јавното објавување на податоците има карактер на санкција, која ја надминува оправданоста на Законот. Укажувањето дека само Комисијата за верификација на фактите има ексклузивно право на објавување на тие податоци и дека таквиот рестриктивен режим на објавување на имињата има за цел да ги обесхрабри и спречи паушалните објавувања на имињата на соработници, налогодавци и корисници на информациите со што би можело да им се наштети на моралниот интегритет на лица, кои условно речено, воопшто не биле виновни, не може да се прифати како оправдана аргументација за јавното објавување на овие податоци. Целта на Законот е оневозможување прекршителите на човековите права да бидат носители на јавни функции, што се постигнува со известување за тоа на надлежните органи и институции, а јавното објавување на податоците за тие лица претставува непропорционално решение кое ја надминува оправданоста на пропишувањето на посебниот услов за вршење на јавна дејност и води кон непочитување на моралниот интегритет и достоинството на граѓанинот.

Тргнувајќи од наведеното, Судот оцени дека член 13 од Законот не е во согласност со член 11 и член 25 од Уставот.

10. Според Судот, пропишувањето можност со член 34 од Законот, обврската за давање изјава, односно дополнителниот услов за вршење на јавна функција да се однесува и за лицата кои вршат партиски функции во политички партии, членуваат во здруженија на граѓани и фондации и во верски заедници и религиозни групи, значи инволвирање на државата во нивното работење, со што се надминуваат уставните гаранции на слобода на граѓаните на здружување заради остварување и заштита на нивните политички, економски, социјални, културни и други права и уверувања, односно значи нарушување на уставната определба за одвоеноста на црквата, верските заедници и религиозни групи од државата. Притоа, за ваквиот став не е од влијание фактот дека Законот не утврдува задолжителност за пропишување на дополнителен услов за наведените функции, туку тоа го остава како слободен избор на наведените субјекти, затоа што тоа во суштина значи мешање на државата во работењето на политичките партии, здруженијата на граѓани и фондациите, односно повреда на слободата на здружувањето гарантирана со член 20 од Уставот, како и мешање на државата во работењето на верските заедници и религиозни групи, што е спротивно на Амандманот VII на Уставот со кој е утврдено дека Македонската православна црква, како и Исламската верска заедница во Македонија, Католичката црква, Евангелско – Методистичката црква, Еврејската заедница и другите верски заедници и религиозни групи се одвоени од државата и се еднакви пред закон.

Член 20 од Уставот значи дека Уставот им гарантира на граѓаните слобода на здружување заради остварување и заштита на нивните политички, економски, социјални, културни и други права и уверувања. Граѓаните можат слободно да основаат здруженија на граѓани и политички партии, да пристапуваат кон нив и од нив да истапуваат (член 20 ставовите 1 и 2 од Уставот). Тргнувајќи од наведеното, политичките партии, здруженијата на граѓани и фондациите се слободни во пропишувањето услови за своите членови, но државата нема ингеренции да упатува какви услови треба да се предвидат за овие лица, ниту пак преку органи и тела кои таа ги формира и за кои се обезбедуваат финансиски средства од Буџетот на Републиката, да ја преиспитува точноста на тие услови. Тргнувајќи од наведеното, Судот оцени дека член 34 ставовите 1 и 2 од Законот не се во согласност со член 20 од Уставот.

Во иста насока, според Судот, треба да се цени и определбата во член 34 став 3 од Законот, според која дополнителен услов во смисла на овој закон, можат во своите основачки и други внатрешни акти и канони да предвидат и верските заедници и религиозни групи за кандидатите за носители или за носителите на раководни функции и членови на органи, во кој случај и по нивните барања би постапувала Комисијата за верификација на фактите. И во овој случај, станува збор за мешање на државата во работењето на верските заедници и религиозни групи, што е спротивно на Амандманот VII на Уставот со кој е утврдено дека Македонската православна црква, како и Исламската верска заедница во Македонија, Католичката црква, Евангелско – Методистичката црква, Еврејската заедница и другите верски заедници и религиозни групи се одвоени од државата и се еднакви пред закон. Имено, со Законот за правната положба на црква, верска заедница и религиозна група („Службен весник на Република Македонија” бр. 113/07 од 20.09.2007 год.) се уредуваат основањето и правниот статус на црквата, верската заедница и религиозната група, уредување на богослужба, молитва и верски обред, верска поука и образовни дејности, приходи на црквата, верската заедница и религиозната група, како и други прашања. Согласно член 2 став 2 на овој закон, верски службеник е лице кое е во служба и со своето верско убедување и припаѓа на црква, верска заедница и религиозна група и врши верско-обредни, просветни, организациски и добротворни активности во согласност со нормите на врховниот орган на својата регистрирана црква, верска заедница и религиозна група, кои се во согласност со Уставот, законите и правните прописи во Република Македонија. Имајќи го предвид наведеното, не е спорно дека верските заедници и религиозни групи можат да предвидат во своите интерни акти постоење на посебни услови за своите членови, но државата нема ингеренции да упатува какви услови треба да се предвидат за верските службеници, a уште помалку, преку органи и тела кои таа ги формира и за кои се обезбедуваат финансиски средства од Буџетот на Републиката, да ја преиспитува точноста на тие услови. Поради наведеното, Судот оцени дека член 34 став 3 од Законот не е во согласност со Амандманот VII на Уставот.

Фактот што Законот не утврдува задолжителност за пропишување дополнителен услов, туку тоа го остава како слободен избор на наведените субјекти, доколку такво нешто се побара, на што се укажува во одговорот на Собранието на Република Македонија, Судот го имаше предвид и при донесувањето на решение во кое изрази сомнеж за уставноста на наведеното законско решение од причини претходно наведени, но оцени дека тоа не може да се прифати како оправдано образложение за опстојување на наведеното законско решение. Учеството во јавниот живот на политичките партии, здруженија на граѓани и фондации и верските заедници и религиозни групи, нивната упатеност на соработка со државни органи и институции, како на пример, плаќање данок и вршење на финансиска ревизија, како и регулативата која им дозволува под одредени услови да користат средства од Буџетот на Република Македонија и да членуваат во соодветни државни репрезентативни и регулаторни тела, како на пример во Националниот совет за евроинтеграции, Советот за радиодифузна дејност и бројни државно-протоколарни настани, како и прокламирањето на институтот јавно-приватно партнерство, на што, исто така, се укажува во одговорот, не се аргументи кои можат да влијаат на уставната поставеност на овие субјекти, како самостојни и одвоени од државата, што би можело да биде од влијание за промена на ставот на Судот по ова прашање. Исклучувањето на лицата кои вршат партиски функции во политички партии, членуваат во здруженија на граѓани и фондации и во верски заедници и религиозни групи од правото да подлежат на лустрација пред Комисијата за верификација на фактите, според Судот, не ги ограничува политичките партии, здруженијата на граѓани и фондациите, како и верските заедници и религиозни групи, да пропишуваат посебни услови за нивните членови, но неспорно е дека државата нема ингеренции да биде вклучена во тоа.

11. Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точките 1 и 2 од оваа одлука.

12. Оваа одлука Судот го донесе со мнозинство гласови, во состав од претседателот на Судот, д-р Трендафил Ивановски и судиите: д-р Наташа Габер-Дамјановска, Исмаил Дарлишта, Лилјана Ингилизова-Ристова, Вера Маркова, Бранко Наумоски, Игор Спировски, д-р Гзиме Старова и д-р Зоран Сулејманов.

У.бр.42/2008
У.бр.77/2008
24 март 2010 година
Скопје

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Македонија
д-р Трендафил Ивановски