Уставниот суд на Република Северна Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија, член 47 алинеја 3 и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 7 декември 2022 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
1. СЕ ЗАПИРА постапката за оценување на уставноста на член 15 став 1 точка 1 во делот: „освен за конзуларните претставништва водени од почесни конзули” и став 7 од Законот за данок на моторни возила („Службен весник на Република Северна Македонија” број 261/2019).
2. Уставниот суд на Република Северна Македонија, по повод поднесената иницијатива од Ајдован Адемоски, почесен конзул на Република Турција во Република Северна Македонија и претседател на Здружението на граѓани „Клуб на почесни конзули од Скопје” и други, со Решението У.бр.219/2020 од 5 мај 2021 година, поведе постапка за оценување на уставноста на одредбите од Законот, означен во точката 1 од ова решение, затоа што пред Судот основано се постави прашањето за нивната согласност со Уставот.
3. Владата на Република Северна Македонија, до Уставниот суд на Република Северна Македонија достави одговор на наводите од решението за поведување на постапка за оценување на уставноста на оспорените законски одредби.
Во одговорот се наведува дека во Виенската конвенција за конзуларни односи не постои ниту една одредба којашто упатува на обврската на државите потписнички во нивното национално законодавство да предвидат олеснувања и привилегии за почесните конзули во врска со моторните возила, а согласно наведеното, со оспорените одредби од Законот за данок на моторни возила и не постои повреда на Виенската конвенција за конзуларни односи од 1963 година, а воедно не постои повреда и на член 118 од Уставот на Република Северна Македонија.
Се наведува и дека проблематиката на оданочување на моторни возила не е хармонизирана на ниво на Европската Унија, па со тоа, секоја држава има право прашањето поврзано со ослободувањето од данок на моторни возила на конзуларните претставништва водени од почесните конзули да го уреди на национално ниво, односно самостојно. Во оваа смисла, иако нашата држава не е должна на конзуларните претставништва водени од почесните конзули да им признава привилегии во врска со данокот на моторните возила, сепак нашата држава на оваа категорија странски претставништва им признава привилегии (50% даночно олеснување) која не е должна да им ги признае согласно Виенската конвенција.
Воедно, се наведува дека не може да стане збор за повреда на принципот на еднаквост, односно нееднаков однос на државата кон граѓаните, првенствено затоа што Виенската конвенција воопшто не предвидува даночна привилегија за моторни возила за конзуларните претставништва водени од почесните конзули, и не е нарушен принципот на рамноправност на граѓаните пред законите, ова дотолку повеќе што со иницијативата се бараат привилегии што не ги уживаат другите граѓани на земјата.
Во одговорот, исто така, се напоменува дека почесните конзули во повеќето држави, не уживаат никакви фискални привилегии, но дека на национално ниво секоја држава може да пристапи кон уредување на ова прашање самостојно, а како што нашата држава тоа го уредила, иако не е должна според Виенската конвенција. Оспорените законски одредби се јасни и децидни, а олеснувањето од 50% се однесува на конзуларните претставништва водени од почесните конзули, односно на сите почесни конзули, па затоа нема потреба да има дополнителни критериуми.
4. Имајќи ги предвид наводите изнесени во доставениот одговор, во конкретниот случај Судот констатира дека појаснувањето и аргументите изнесени во истиот, доведоа до измена на фактичката и правната состојба врз која е засновано решението за поведување на постапката, на начин како што следува во продолжение:
Имено, Виенската конвенција за конзуларни односи врши поделба на конзуларните функционери на кариерни и почесни, а следствено на оваа поделба прашањата во поглед на олеснувањата, привилегиите и имунитетите за двете категории на конзуларни функционери (кариерни и почесни), се разработени во посебни глави на Конвенцијата (глава II, посветена на кариерните конзули и нивните конзулати и глава III посветена на почесните конзуларни функционери и на конзулати со кои тие раководат), следствено и Законот за надворешни работи го дефинира почесниот конзулат раководен од почесен конзул како посебен вид конзуларно претставништво.
Од Виенската конвенција за конзуларни односи се согледува дека Конвенцијата предвидува значително поголем обем на олеснувања, привилегии и имунитети на кариерните конзули и конзулатите со кои тие раководат, споредбено со конзулатите раководени од почесните конзули и почесните конзули.
Според Конвенцијата, ослободувањата во поглед на сите царини, такси и други сродни давачки за предмети наменети за службени потреби на конзулатот со кој раководи кариерен конзуларен функционер и за предмети наменети за лична употреба на кариерниот конзуларен функционер, истоветни по обем и намена, не се предвидени и за конзулатот со кој раководи почесниот конзуларен функционер. Тоа се согледува од член 50 (ослободување од царина и царински преглед) од Конвенцијата, којшто се однесува на конзулатот на кариерните конзуларни функционери и член 62 (ослободување од царина) од Конвенцијата, којшто се однесува на конзулатот раководен од почесен конзуларен функционер.
Поконкретно, во однос на даночните привилегии, Конвенцијата за кариерните конзуларни функционери и конзулатите со кои тие раководат, предвидува даночни привилегии како за конзулатите, така и за кариерните конзуларни функционери со кои тие раководат, додека Конвенцијата не предвидува даночни привилегии за почесниот конзуларен функционер, туку само за конзулатот раководен од почесен конзул и тоа рестриктивно што се согледува од член 62 од Конвенцијата во кој таксативно се наведени предметите во однос на кои Конвенцијата предвидува ослободувања од царини, такси и други слични давачки за конзулатите со кои раководат почесните конзули, а во кои предмети не се опфатени моторните возила.
Исто така, и во однос на фискалните давачки, Конвенцијата со член 49, за кариерниот конзуларен функционер и конзуларните службеници, како и членовите на нивни семејства кои живеат во неговото домаќинство, предвидува низа ослободувања од фискални давачки, за разлика од почесниот конзуларен функционер во однос на кој Конвенцијата тоа не го предвидува, туку предвидува само нивно ослободување од фискални давачки на надоместоците и платите коишто може да ги прима почесниот конзул од државата на именување за вршење на конзуларните функции.
Со оглед дека Конвенцијата, воедно и Законот за надворешни работи, прави категоризација на конзуларните претставништва, едните раководени од кариерните конзуларни функционери, а другите раководени од почесните конзуларни функционери, следствено на што Конвенцијата и предвидува различни по обем и вид олеснувања, привилегии и имунитети за двете категории на конзулати, во конкретниот случај не може да станува збор за нарушување на принципот на еднакво постапување од член 9 од Уставот на Република Северна Македонија, бидејќи овој принцип делува само помеѓу субјекти кои се наоѓаат во иста категорија, односно може да се разгледува само помеѓу субјекти кои припаѓаат во една иста категорија на субјекти во правото, а не помеѓу субјекти кои припаѓаат на различни категории.
Имајќи предвид дека државите пристапнички на Конвенцијата немаат облигација во своите национални прописи да го предвидуваат предметното даночно олеснување за конзулатите со кои раководат почесните конзуларни функционери, дека проблематиката на оданочување на моторни возила не е хармонизирана на ниво на Европската Унија, што значи дека секоја држава има право прашањето поврзано со ослободувањето од данок на моторни возила на конзуларните претставништва водени од почесните конзули да го уреди на национално ниво, односно самостојно, како и имајќи предвид дека со привилегијата даночно ослободување за моторни возила од 50% се опфатени сите почесни конзулати, односно фактот што законодавецот уредил даночна привилегија подеднакво за сите конзуларни претставништва водени од почесните конзули, без разлика од чија држава потекнува конзулатот раководен од почесниот конзул, основите за сомневање во уставноста на оспорените законски одредби, изразени во решението за поведување постапка за оценување на нивната уставност, отпаѓаат.
5. Според член 110 алинеја 1 од Уставот на Република Северна Македонија, Уставниот суд одлучува за согласноста на законите со Уставот.
Согласно член 47 алинеја 3 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја запре постапката ако се утврди дека поведувањето на постапката било засновано врз погрешна фактичка состојба.
Имајќи предвид дека со погоре изнесените аргументи во доставениот одговор, е отпаднат сомнежот за неуставноста на член 15 став 1 точка 1 во делот: „освен за конзуларните претставништва водени од почесни конзули” и став 7 од Законот за данок на моторни возила („Службен весник на Република Северна Македонија” број 261/2019), Судот оцени дека во конкретниот случај се исполнети условите од член 47 алинеја 3 од Деловникот на Уставниот суд, за запирање на постапката поведена со Решението У.бр.219/2020 од 5 мај 2021 година.
6. Тргнувајќи од наведеното, Судот одлучи како во точката 1 од ова решение.
7. Ова решение Судот го донесе со мнозинство гласови, во состав од претседателот на Судот, Добрила Кацарска и судиите: Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски, Вангелина Маркудова и м-р Фатмир Скендер.
У.бр.219/2020
7 декември 2022 година
Скопје
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска