Вовед
Уставниот суд на Република Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Македонија и членовите 28 и 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992) на седницата одржана на 15 јуни 2005 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
Текст
1. СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за донесување на Детален урбанистички план за Урбан блок 9 – Урбан модул 1 – Струга бр.07-154/17, донесена од Советот на општина Струга на 9 февруари 2005 година.
2. СЕ ЗАПИРА извршувањето на поединечните акти и дејствија донесени односно преземени врз основа на Одлуката означена во точката 1 од ова решение.
3. СЕ ОТФРЛА иницијативата во делот на барањето за поведување постапка за оценување на меѓусебната согласност на оспорената одлука со Правилникот за стандарди и нормативи за планирање на просторот (“Службен весник на Република Македонија” бр.2/2002 и 50/2003).
4. Дилавер Латифовски од с.Лабуништа, Таир Јонузи и Сали Умери од с.Радолишта – Струга на Уставниот суд на Република Македонија му поднесоа иницијативи за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката означена во точката 1 од ова решение.
Според наводите во иницијативите оспорената одлука не била во согласност со член 8 став 1 алинеја 3, 6 и 10, член 30 и член 51 од Уставот, со членовите 17, 18, 21а и 21б од Законот за просторното и урбанистичко планирање, како и со Правилникот за стандарди и нормативи за уредување на просторот, затоа што предвидените урбанистички решенија во Предлог планот не биле идентични со урбанистичките решенија во Нацрт планот, што со усвојување на планот се ограничувала можноста од нормално и редовно користење на објектите на подносителите на иницијативата на кој начин се нарушувала сопственоста и основните просторни услови.
Имено, подносителите на иницијативите наведуваат дека тие се сопственици на објектите означени во Урбанистичкиот план како 1.6.10 и 1.6.13, при што, со предвидувањето, односно проширувањето на објектите означени со 1.6.11 и 1.5. тие не можеле своите објекти нормално да ги користат.
Воедно, со иницијативата се бара Судот да донесе решение за запирање на извршувањето на поединечните акти и дејствија донесени односно преземени врз основа на оспорената Одлука.
5. Судот на седницата утврди дека во член 1 од оспорената одлука е предвидено дека со оваа одлука се донесува измена и дополна на Деталниот урбанистички план за Урбан блок 9 и Урбан модул 1 – Струга.
Во членот 2 од Одлуката е предвидено дека Деталниот урбанистички план содржи: графички дел, текстуален дел, стручна ревизија, одговор на стручна ревизија и извештај од стручната ревизија. Извештајот од стручната ревизија е составен дел на Одлуката.
Во член 4 е предвидено дека Планот ќе го спроведува Министерството за транспорт и врски – Подрачна единица – Струга врз основа на согласноста на Предлог-планот бр.13.997 од 4 февруари 2005 година издадена од Министерството за транспорт и врски – Скопје.
Во членот 5 е определено дека Деталниот урбанистички план се заверува со печат и потпис од градоначалникот на општина Струга со назначување на број и дата на седницата на кој е донесен.
Во членот 6 од Одлуката е определено дека таа влегува во сила осмиот ден од денот на објавувањето во “Службен гласник на општина Струга”.
6. Судот понатаму од доставената документација утврди дека измените на Планот се извршени по донесување односно преземање на дејствија од страна на органите надлежни за водење на постапката за донесување на урбанистички планови и тоа:
– Програма за изработка, измена и дополнување на урбанистички планови и урбанистичка документација за 2004 година, донесена од Советот на општина Струга на 19 март 2004 година на предлог на Главниот архитект на градот.
– Извештај за извршена стручна ревизија на Деталниот урбанистички план за дел од Урбан блок 9 – Урбан модул 1.
– Одговор на ревизијата на Деталниот урбанистички план – дел од Урбан блок 9 – Урбан модул 1 од Струга од јули 2004 година од Институтот за урбанизам, сообраќај и екологија “ИН-ПУМА” – Скопје.
– Записник од стручната консултација за измена на Деталниот урбанистички план Урбан блок 9 – Урбан модул 1 Струга бр.23-1593/1 од 13 октомври 2004 година.
– Заклучок за утврдување на текстот на Нацрт за донесување на измени и дополнување на Деталниот урбанистички план бр.23-1545/1 од 7 октомври 2004 година од главниот архитект на град Струга.
– Одлука за организирање на Јавна анкета по Нацрт-планот бр.08-1547/1 од 7 октомври 2004 година донесен од градоначалникот на општина Струга.
– Соопштение за спроведување на јавна анкета за утврдување на Нацрт-измена бр.23-1548/1 донесен од главниот архитект на 7 октомври 2004 година, кое соопштение било доставено до ДИ – ЏЕЈ Радио Струга и било емитувано од 2 јули до 17 јули 2004 година.
– Стручно мислење по нацрт-планот бр.23-1546/1 донесен од главниот архитект на град Струга на 7 октомври 2004 година.
– Стручно мислење од Министерството за транспорт и врски бр.13-10873 од 7 септември 2004 година.
– Записник од стручната консултација за измена на Деталниот урбанистички план Урбан блок 9 – Урбан модул 1 Струга бр.23-1593/1 од 13 октомври 2004 година.
– Извештај од спроведената јавна анкета со осврт за стручната консултација по нацрт Деталниот урбанистички план и Извештај од Комисијата за разгледување на забелешките од анкетните листови за Деталниот урбанистички план бр.23-11/1 од 10 јануари 2005 година.
– Барање согласност на Советот на општина Охрид од Министерството за транспорт и врски бр.23-83/1 од 24 јануари 2005 година.
– Извештај за постапување по забелешките од јавната анкета и Стручната расправа бр.23-11/2 од 25 јануари 2005 година.
– Графички приказ на Нацрт-планот – копие.
– Графички приказ на Предлог – планот – копие.
– Одлука за донесување на Деталниот урбанистички план за Урбан блок 9 – Урбан модул 1 Струга, донесена од Советот на општина Струга, на 9 февруари 2005 година.
Воедно, Судот утврди дека Советот на општина Струга во постапката која претходела на донесување на оспорената одлука не побарал претходно мислење од надлежниот орган за заштита на природните реткости.
7. Според член 8 став 1 алинеја 10 од Уставот на Република Македонија една од темелните вредности на уставниот поредок на Република Македонија е и уредувањето и хуманизација на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата.
Од анализата на наведената одредба произлегува дека основна задача на државата е воспоставување рамнотежа меѓу човекот и природата, меѓу економската и еколошката сфера
Оттука, развојот на економијата и индустријата не може да се одвива неконтролирано без да се води сметка за последиците што од тоа произлегуваат за животната средина и природата. Имено, според мислењето на Судот, станува збор за темелна вредност која има универзален карактер и како таква треба да биде заштитена и да се негува во средината во која живееме. Заштитата на природата всушност е во интерес на заштитата на животната средина и бара почитување на законските прописи.
При оценување на законитоста на оспорената одлука беа земени предвид одредбите од Законот за просторно и урбанистичко планирање (“Службен весник на РМ” бр.4/1996, 28/1997, 18/1999, 53/2001 и 45/2002), како и одредбите од Законот за заштита на Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро (“Службен весник на СРМ” бр.45/1977, 8/1980, 51/1988, 10/1990 и “Службен весник на РМ” бр.62/1993).
Според членот 2 од Законот за просторното и урбанистичкото планирање, просторното и урбанистичко планирање е континуиран процес што се обезбедува со изработување, донесување и спроведување на просторните и урбанистичките планови кои меѓусебно се усогласуваат. Според членот 3 од Законот, изработувањето и донесувањето на просторните и урбанистичките планови се работи од јавен интерес. Постапката за донесување на плановите, вклучително и на урбанистичките планови е уредена со самиот закон.
Според член 7 од Законот во зависност од просторот кој е предмет на планирање се донесува, покрај другите, и детелен урбанистички план.
Според член 17 став 7 и член 18 од Законот, градоначалникот на општината по утврдување на нацрт-планот од општинската администрација донесува одлука за организирање на јавна анкета по нацрт детален урбанистички план, а јавната анкета се спроведува со излагање на планот на јавно место најмалку 10 дена во кој рок заинтересираните граѓани и правни лица од конкретното подрачје опфатено со планот доставуваат писмени забелешки на анкетни листови до организаторот на анкетата.
За времето и местото каде ќе биде изложен планот задолжително се објавува соопштение во јавните гласила, а извештајот со образложение за неприфатените забелешки го изработува општината.
Членот 19 став 1 и став 2 од Законот предвидува дека пред организирањето на стручната расправа и јавната анкета се врши стручна ревизија, која што ја врши стручно научна институција или комисија што ја определува, односно формира министерот надлежен за работите на уредување на просторот.
Според член 22 став 6 од Законот, општината го донесува деталниот урбанистички план по издавање согласност на предлог планот од страна на министерството надлежно за работите на уредување на просторот.
Имајќи ја предвид изнесената фактичка и правна состојба како и приложената документација во постапката, Судот утврди дека оспорената одлука е донесена согласно Законот за просторното и урбанистичкото планирање, поради што не може да се постави прашањето за нејзината согласност со одредбите од Законот за просторното и урбанистичко планирање на кои се повикуваат подносителите на иницијативата.
Меѓутоа, имајќи ја предвид одредбата од член 8 став 1 алинеја 10 од Уставот, од која произлегува дека при уредување и хуманизација на просторот се бара почитување на законските прописи кои се однесуваат и на заштита и унапредување на животната средина и на природата, Судот оцени дека во постапката за донесување на урбанистички планови, општините Охрид, Струга, Ресен и Дојран треба да ги почитуваат и одредбите од Законот за заштита на Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро со кои овие езера, како добра од општ интерес се споменици на природата и се под посебна заштита.
Согласно член 1 од Законот за заштита на Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро , нивните води, крајбрежија, извори и водотоци, поради карактеристичките одлики и природна убавина, геолошки, геоморфолошки, хидролошки, хидробилошки, лимнолошки
и други научни вредности, културно, естетско, образовно-воспитно, здравствено, рекреативно, туристичко и друго стопанско значење се прогласени за споменици на природата од особено значење за општествената заедница и се ставени под посебна заштита.
За заштитата на езерата како добра од општ интерес кои се користат за задоволување на општи и поединечни потреби, Законот предвидел низа превентивни и други мерки за заштита. Меѓу другите, во членот 7 став 1 алинеја 5 од Законот, се предвидува дека заради заштита на езерата се забранува внесување во езерата непречистени отпадни води од населените места и индустриски објекти.
Во членот 9 став 1 од Законот се предвидува дека градежни, хидромелиоративни, хортикултурни или други работи на крајбрежијата на езерата можат да се изведуваат само под услови и на начин утврдени со просторните планови на регионите, просторните планови на општините: Охрид, Струга, Ресен и Дојран, урбанистичките планови на населените места и урбанистичките планови на подрачјата со специјална намена, како и со прописите за спроведување на овие планови.
Согласно став 2 на членот 9 од истиот закон, плановите од став 1 на овој член се донесуваат по претходно прибавено мислење од Републичкиот завод за заштита на природните реткости.
Имајќи го во вид фактот што Советот на општина Струга во постапката која претходела на донесување на оспорената одлука, не побарал мислење од органот надлежен за заштита на природните реткости, Судот оцени дека основано може да се постави прашањето за нејзината согласност со Уставот и Законот за заштита на Охридското, Преспанското и Дојранското Езеро.
8. При донесување на решението за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на оспорената одлука Судот оцени дека оправдано е да се очекува дека со извршување на поединечните акти и дејствија преземени врз основа на одлуката може да настанат тешко отстранливи последици и дека поради тоа се исполнети условите од член 27 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија, поради што одлучи како во точката 2 од ова решение.
9. Според член 110 алинеите 1 и 2 од Уставот, Уставниот суд одлучува за согласноста на Законот со Уставот и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите.
Според член 28 алинеја 1 од Деловникот на Уставниот суд, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако не е надлежен да одлучува.
Тргнувајќи од содржината на член 110 алинеите 1 и 2 од Уставот, а по однос на наводите од иницијативата дека оспорената одлука не била во согласност со Правилникот за стандарди и нормативи за планирање на просторот, Судот оцени дека Судот не е надлежен да одлучува за меѓусебната согласност на тие прописи.
Имено, според содржината на оспорената одредба од Уставот, Уставниот суд одлучува за согласноста на законите со Уставот и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите, но не и за меѓусебната согласност на прописите од ист правен ранг.
Имајќи го во вид фактот дека по својот правен карактер, оспорената одлука и наведениот во иницијативата Правилник се прописи од ист правен ранг, Судот одлучи како во точката 3 на ова решение.
10. Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точките 1, 2 и 3 од ова решение.
11. Ова решение Судот го донесе во состав од претседателот на Судот Лилјана Ингилизова-Ристова и судиите д-р Трендафил Ивановски, Махмут Јусуфи, Мирјана Лазарова Трајковска, Вера Маркова, Бранко Наумоски, д-р Бајрам Положани, Игор Спировски и д-р Зоран Сулејманов.
У.бр.66/2005
У.бр.81/2005
15 јуни 2005 година
С к о п ј е
лк
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република
Македонија
Лилјана Ингилизова-Ристова