Вовед
Уставниот суд на Република Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992) на седницата одржана на 26 март 2008 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
Текст
1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за донесување на измени и дополнувања на Деталниот урбанистички план за Централно градско подрачје на град Скопје „Мал Ринг“ бр. Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6 – Скопје, и
2. СЕ ОТФРЛА иницијативата во делот што се однесува на оценувањето на Одлуката за донесување на Деталниот урбанистички план во однос на Генералниот урбанистички план, како и оценувањето на оспорената Одлука со Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.78/2006 и 140/2007).
3. Мирослав Грчев од Скопје на Уставниот суд на Република Македонија му поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на одлуката означена во точката 1 од ова решение.
Според подносителот на иницијативата процедурата за донесување на измените и дополнувањата на Деталниот урбанистички план за Централно градско подрачје на Град Скопје – Мал Ринг била водена спротивно на одредбите на Генералниот урбанистички план за Скопје, без инволвираност на стручната јавност, без постапката да се темелела на експертиза за потребата, природата и обемот на измените и без да се исполнела обврската од Генералниот урбанистички план да се спроведе јавен анонимен конкурс од кој би произлегувале решенијата на Деталниот урбанистички план, значи спротивно на процедурата за донесување која специјално за овој плански опфат е утврдена во Генералниот урбанистички план на Град Скопје. Поради тоа, измените и дополнувањата на Деталниот урбанистички план-Централно градско подрачје на Град Скопје – Мал Ринг биле спротивни на Генералниот урбанистички план на Град Скопје и го кршеле член 11 став 7 од Законот за просторно и урбанистичко планирање според кој Деталниот урбанистички план, како план од пониско ниво, мора да биде усогласен со Генералниот урбанистички план.
Во иницијативата понатаму се наведува дека измените на предметниот план воопшто не содржеле „детални параметри за заштита според заштитно конзерваторски основи“ за ниту еден споменик на културата во опфатот па поради тоа оспорените измени биле спротивни на член 11 став 6 од Законот за просторно и урбанистичко планирање и спротивни на член 70 став 1 и член 72 став 1 од Законот за заштита на културното наследство. Исто така, се наведува дека Деталниот урбанистички план не бил во согласнот со одредбите од член 53 ставови 2 и 3 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.78/2006) и тоа во поглед на задолжителната содржина на урбанистичките планови со неопходен број паркинг места за секоја градежна парцела.
Тргнувајќи од горенаведеното, се предлага Уставниот суд да ги укине Измените и дополнувањата на Деталниот урбанистички план за централното градско подрачје – Мал Ринг, затоа што со нив се повредувале темелните вредности на уставниот поредок на Република Македонија од член 8 алинеја 3 и 10 од Уставот на Република Македонија за владеењето на правото и за уредувањето и хуманизацијата на просторот и особено член 56 од Уставот на Република Македонија со кој се гарантира заштита на објектите кои се особено културно наследство и членот 11 ставови 6 и 7 од Законот за просторно и урбанистичко планирање, членовите 70 став 1 и 72 став 1 од Законот за заштита на културното наследство, членовите 53 ставови 2 и 3, 55 став 2, 22 точка 4 и 81 став 2 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање.
4. Судот на седницата утврди дека Советот на општина Центар – Скопје, на 79-та седница одржана на 9 октомври 2007 година, донесе Одлука за донесување на измени и дополнувања на Деталниот урбанистички план за Централно градско подрачје на Град Скопје „Мал Ринг“ Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6 – Скопје.
Во членот 1 од оспорената Одлука е утврдено дека со неа се донесуваат измени и дополнувања на Деталниот урбанистички план за Централно гградско подрачје на Град Скопје „Мал Ринг“ Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6 – Скопје, согласно Генералниот урбанистички план на Град Скопје („Службен гласник на град Скопје“ бр.8/2002), Законот за просторно и урбанистичко планирање, Правилникот за поблиската содржина размер и начин на графичка обработка на урбанистичките планови („Службен весник на Република Македонија“ бр.78/2006) и Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.78/2006). Според член 2 од оспорената Одлука, просторот за кој со оваа Одлука се донесуваат измени и дополнување на Деталниот урбанистички план за Централно градско подрачје на Град Скопје „Мал Ринг“ Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6 – Скопје, е со површина од 54,00 ха, и е во рамките на следните граници: на север Булеварот „Гоце Делчев“, на исток Булевар „Војвода Васил Аџиларски“, на југ Булеварот „Даме Груев“, на запад Булевар „Даме Груев“ и Булевар „ВМРО“.
Во членот 3 од оспорената одлука се утврдени границите на опфатот од член 2 од Одлуката. Според член 4 од оспорената одлука, измените и дополнувањето на Деталниот урбанистички план се заверуваат со печат на општина Центар и потпис на претседателот на Советот на општината во седум примероци. Во член 5 од оспорената Одлука е утврдено дека Секторот за урбанизам, комунални работи и заштита на животната средина во општина Центар во рок од 30 дена од донесувањето на измените и дополнувањата на Деталниот урбанистички план, ќе обезбеди комплетна документација за негово реализирање (картирање на планот на хамер или астралон). Според член 6 од Одлуката, Одлуката за измени и дополнувања на Деталниот урбанистички план за Централно градско подрачје на Град Скопје „Мал Ринг“ Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6 – Скопје, со сите нејзини делови се чува и за нејзина реализација се грижи Секторот за урбанизам, комунални работи и заштита на животната средина во општина Центар – Скопје, а во член 7 од Одлуката е утврдено дека оваа одлука влегува во сила осмиот ден од денот на објавувањето во „Службен гласник на општина Центар – Скопје“.
5. Судот утврди дека измените и дополнувањата на Деталниот урбанистички план за централно градско подрачје на град Скопје „Мал Ринг“ Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6 – општина Центар се изработени од ДОО „ИН-ПУМА“ – Скопје со тех. бр.58/2006 од јуни 2007 година. За нацрт планот доставена е стручна ревизија од Друштвото за планирање, проектирање и инженеринг „Простор“ ДОО Куманово со технички бр.15/2007 од март 2007 година.
Согласно Одлуката за утврдување на Нацртот за изменување и дополнување на Деталниот урбанистички план, Градоначалникот на општина Центар на 12 јули 2007 година донесе Решение бр.08-1468 за јавна презентација и јавна анкета. Соопштението за организирање на јавната презентација и јавната анкета е објавено на јавното гласило „Дневник“ и траела 15 работни дена.
Нацрт-планот бил изложен на јавно место во Урбана заедница „Боте Ботески“ – Скопје Градски трговски центар кула 2/3.
По спроведената јавна презентација и јавна анкета изготвен е Извештај од Комисија формирана од Градоначалникот на Општината заведен под бр.104/18 од 24 август 2007 година.
Комисијата за урбанистичко планирање на Општината со Известување бр.27-104/19 од 24 август 2007 година за постапување по извештајот од Јавната анкета, дел од забелешките во анкетните листови кои биле во согласност со законската регулатива ги прифатила, а дел не. За сите прифатени и неприфатени забелешки Комисијата составила извештај и писмено ги известила сите физички и правни лица кои имаат поднесено анкетни листови со образложение за прифаќање или неприфаќање на нивните забелешки и предлози.
Министерството за транспорт и врски по нацрт-измените и дополнувањата на предметниот план дало мислење бр.16-7910/3 од 28 јуни 2007 година во кое се наведува дека: „Нацрт планот е изработен согласно Законот за просторно и урбанистичко планирање наведувајќи одредени забелешки и сугестии“. По вградувањето на сугестиите и забелешките од Стручната ревизија, мислењето од Управата за заштита на културното наследство и стручното мислење на Министерството за транспорт и врски може да продолжи постапката согласно законската регулатива наведена во писмото на Министерството за транспорт и врски ббр.13-10090 од 18 јуни 2005 година.
Министерството за култура – Управа за заштита на културното наследство донело Решение бр.08-398/3 од 2 март 2007 година, за одобрување на заштитно-конзерваторските основи за културното наследство во границите на опфатот на Деталниот урбанистички план „Мал Ринг“, општина Центар, Скопје.
Министерството за култура – Управата за заштита на културното наследство, исто така дало Мислење по Деталниот план бр.08-398/7 од 26 јуни 2007 година во кое наведува дека изработувачот на планот неопходно е да ги вгради заштитно-конзерваторските основи за културното наследство на подрачјето на опфатот на ДУП „Мал Ринг“ (бр.07-41/5 од 28 февруари 2007 година) одобрени со Решение бр.08-398/3 од 2 март 2007 година од Управата кои се однесуваат на Деталниот урбанистички план за централно градско подрачје на град Скопје и тоа за: Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6, освен за дел од блокот Б1.1; Б1.3; Б3.1 и Б4.3.
Министерството за транспорт и врски – државен инспекторат за градежништво и урбанизам составило записник за извршен надзор бр.35-02-883/-Н1 од 7 декември 2007 година и дал Мислење во кое се наведува дека „Постапката за изработка, донесување и усвојување на Деталниот урбанистички план Централно градско подрачје на град Скопје „Мал Ринг“ Б1, Б2, Б3, Б4, Б5 и Б6 е во согласност со Законот за просторно и урбанистичко планирање“.
6. Според член 8 став 1 алинеја 10 од Уставот на Република Македонија, уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата се утврдени како едни од темелните вредности на уставниот поредок на Република Македонија.
Условите и начинот на системот на просторното и урбанистичкото планирање, видовите и содржината на плановите, изработувањето и постапката за донесување на плановите, спроведувањето на плановите и следењето на реализацијата на плановите, надзорот и други прашања од областа на просторното и урбанистичко планирање се уредени со Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр.51/2005, 137/2007 и 151/2007-исправка). Во Глава VI „Преодни и завршни одредби“ на овој закон, во член 80 е утврдено дека постапката за донесување на урбанистичките планови започната пред денот на примената на овој закон (1 јули 2005 година) ќе продолжи според одредбата на законот кој бил во сила на денот на неговото отпочнување, доколку урбанистичкиот план ја поминал фазата на стручна расправа или фазата на јавна анкета и јавна презентација.
Со оглед на тоа што постапката за донесувањето на оспорената Одлука почнала по влегувањето во сила на новиот Закон за просторно и урбанистичко планирање од 2005 година, анализата на правната и фактичката состојба се врши во однос на новиот закон.
Со член 7 од овој закон се утврдени видовите планови кои се донесуваат во зависност од просторот кој е предмет на планирање, и тоа: просторни планови во кои спаѓа просторен план на Република Македонија и урбанистички планови во кои спаѓаат генерален урбанистички план, детален урбанистички план, урбанистички план за село и урбанистички план надвор од населено место.
Со член 17 став 5 од Законот се утврдува дека за обезбедување на стручност и јавнот во процесот на просторното и урбанистичко планирање советот на општината и Советот на градот Скопје формира партиципативно тело кое ги пренесува ставовите, мислењата и потребите на граѓаните и правните лица, ги следи состојбите во планирањето преку давање иницијативи, насоки и сугестии за изготвување на плански решенија за соодветната општина и градот Скопје. Партицитативното тело се состои од претставници од советот, стручно лице од општинската администрација, истакнати стручни лица од областа на урбанистичкото планирање, претставници од здруженија на граѓани и граѓани од подрачјето на општината. Бројот на претставниците се утврдува со статутот на општината и Статутот на градот Скопје и не може да биде поголем од десет члена.
Во членот 22 став 1 на овој закон се утврдува дека плановите од членот 7 на овој закон се изработуваат во две фази, односно како нацрт на план и предлог на план.
Според член 24 став 1 на овој закон, по нацртот на деталниот урбанистички план, урбанистички план за село и урбанистички план вон населено место, општината спроведува јавна презентација и јавна анкета. Според став 2 на истиот член, организирањето на јавната презентација и јавната анкета по плановите од ставот 1 на овој член, го врши градоначалникот на општината по утврдување на нацртот на планот од страна на советот. За спроведената јавна презентација и јавна анкета се изработува извештај (став 3). Според ставот 4 на овој член од Законот, јавната презентација и јавната анкета од ставот 1 на овој член се спроведува со излагање на планот на јавно место кое се наоѓа во кругот на месната самоуправа. Јавната анкета трае најмалку 15 работни дена, во кој рок заинтересираните граѓани и правни лица од конкретното подрачје опфатено со планот можат да достават забелешки, предлози и мислења на анкетни листови. Во ставот 5 на овој член, се предвидува дека јавната презентација е стручно презентирање на планот и се организира во простории и време што ќе го определи градоначалникот на општината.
Согласно, пак, член 24 став 6 од овој закон, извештај од јавната анкета со образложение за прифатените и неприфатените забелешки за плановите од ставот 1 на овој член изработува стручна комисија формирана од градоначалникот на општината која е составена од три члена и тоа: носителот на изработка на планот, одговорно лице од општинската администрација надлежно за урбанистичко планирање и истакнат научен и стручен работник од областа на урбанистичкото планирање.
Според член 24 став 7 од Законот, извештајот од ставот 6 на овој член е составен дел на одлуката за донесување на предлогот на планот.
Согласно член 24 став 8 од истиот закон, врз основа на извештајот, комисијата од ставот 6 на овој член е должна писмено да го извести секое лице кое поднело анкетен лист со образложение за прифаќање или неприфаќање на неговите збелешки или предлози.
Според ставот 9 на членот 24 од Законот, доколку комисијата од ставот 6 на овој член оцени дека нацртот на планот со прифатените забелешки од јавната анкета претрпел значајни промени (промена на границата на урбанистичкиот опфат, промени на регулационите линии, промени на намената на земјиштето и промена во поголем обем на други параметри утврдени во планот), градоначалникот на општината за нацрт на планот со вградени забелешки во планот повторно спроведува јавна презентација и јавна анкета.
Според ставот 10 на членот 24 од Законот, времето и местото каде што ќе биде изложен планот и спроведувањето на јавната презентација и јавната анкета, задолжително се објавува со соопштение во јавните гласила. Соопштението задолжително ги содржи податоците, местоположбата и површината на опфатот на планот, како и образложенија на планските решенија.
Од изнесените законски одредби произлегува дека законодавецот во функција на обезбедување на уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата како темелна вредност на уставниот поредок на Република Макекдонија, утврдил прецизна регулатива во врска со планирањето на просторот, точно определувајќи ги плановите за просторно и урбанистичко планирање, нивната содржина и постапката за нивно донесување.
Тргнувајќи од наведената законска регулатива, како и увидот и анализата на доставената документација за донесување на оспорената Одлука во делот што се оспорува со иницијативата, Судот утврди дека општина Центар како орган за донесување на наведената одлука, во деловите кои се оспоруваат со иницијативата ги спровела законски определените дејствија во постапката за донесување на истата.
Во иницијативата се наведува дека оспорениот план не бил во согласност со Генералниот урбанистички план, како и Правилникот за нормативи и стандарди за урбанистичко планирање.
Поаѓајќи од тоа дека прашањето за усогласеноста на Деталниот со Генералниот урбанистички план е надлежност на оценка на Министерството за транспорт и врски и во рамки на дадената согласност во конкретниот случај за донесување на деталниот урбанистички план, Министерството ја ценело усогласеноста на двата плана во рамки на својата надлежност при што во време на издавањето, согласноста ниту ја повлекло ниту ја изменило односно таа постои, и имајќи во предвид дека покрај тоа што Судот не е надлежен да ја цени согласноста на понискиот со повисокиот урбанистички план не е надлежен да ја цени и согласноста на Деталниот урбанистички план со Правилникот наведен во иницијативата, поради што иницијативата во овој дел согласно членот 28 алинеја 1 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија, Судот ја отфрли.
Наводите со кои подносителот на иницијативата смета дека оспорените измени на предметниот Детален урбанистички план воопшто не содржеле „детални параметри за заштита според заштитно конзерваторски основи“ за ниту еден споменик на културата во опфатот поради што и оспорените измени смета дека се спротивни на член 11 став 6 од Законот за просторно и урбанистичко планирање и спротивни на членовите 70 став 1 и 72 став 1 од Законот за заштита на културното наследство („Службен весник на Република Македонија“ бр.20/2004), се неосновани поради следното:
Согласно член 11 став 6 од Законот за просторното и урбанистичко планирање, деталните урбанистички планови во кои постојат споменични целини и градби од културно и историско значење, треба да содржат детални параметри за заштита, како и детални параметри за архитектонските елементи (фасадни елементи, употреба на материјали, бои и слично) според заштитно конзерваторските основи.
Според член 70 став 1 од Законот за заштита на културното налседство, со просторен и урбанистички план не можат да се променат заштитно-правниот статус и режимот на заштита, ниту границите на заштитеното добро и на неговата контактна зона, утврдени со актот за заштита.
Според ставот 4 на овој член од Законот, акт за заштита на недвижно добро кое со просторен и урбанистички план е предвидено да добие статус на заштитено добро, може да се донесе ако режимот на заштита и границите на контактната зона на доброто не се во спротивност со планот. Ако актот за заштита не биде донесен во рок од една година од денот на донесувањето на планот, доносителот на планот може да врши измена на планот и да утврди друг режим на уредување и користење на просторот на кој се наоѓа таквото добро, а во ставот 6 на овој член од Законот е утврдено дека заштитно-конзерваторските основи ги одобрува и заверува Управата.
Согласно член 72 став 1 на овој закон, при изработката на нацртот на просторен и урбанистички план, изработувачот на планот е должен да ги почитува заштитно-конзерваторските основи од членот 71 на овој закон.
Од наведените законски одредби произлегува дека во врска со односот помеѓу плановите и актите за заштита е определен и рокот во кој треба да биде донесен актот за заштита на недвижното добро, кој ако не се донесува во рок од една година од денот на донесувањето на планот, доносителот на планот може да изврши измена на планот и да утврди друг режим на уредување и користење на просторот на кој се наоѓа таквото добро.
Во членот 75 став 1 од Законот е утврдено дека заради оцена на доследната примена на заштитно-конзерваторските услови, управата дава заштитно-конзерваторска согласност на проектната и друга техничка документација за недвижното културно наследство од особено значење.
Според ставот 2 на членот 75 од Законот, заради оцена на доследната примена на заштитно-конзерваторските услови, Управата дава заштитно-конзерваторско мислење на проектната и друга техничка документација за заштитени недвижни добра со статус поинаков од оној од ставот 1 на овој член.
Во иницијативата се наведува дека оспорените измени на планот се спротивни на заштитно-конзерваторските основи.
Од утврдената фактичка состојба произлегува дека Управата за заштита на културното наследство согласно членот 76 став 1 од Законот за заштита на културното налседство со Решение бр.08-398/3 од 2 март 2007 година ги одобрувала заштитно-конзерваторските основи за културното наследство во границите на опфатот на Деталниот урбанистички план „Мал Ринг“, општина Центар – Скопје (бр.07-41/5 од 28 февруари 2007 година), изработени од надлежната установа за заштита на културното наследсто, Научна установа Конзерваторски центар – Скопје.
Оттука, Судот утврди дека неосновани се наводите во иницијативата дека оспорената Одлука за изменување и дополнување на Деталниот урбанистички план „Мал Ринг“ општина Центар не е во согласност со заштитно-конзерваторските основи, поради што не може да се постави прашањето за нејзината согласност со Уставот, со Законот за просторно и урбанистичко планирање, и со Законот за заштита на културното наследство.
7. Врз основа на изнесеното Судот одлучи како во точката 1 од ова решение.
8. Ова решение Судот го донесе во состав од претседателот на Судот д-р Трендафил Ивановски и судиите Лилјана Ингилизова-Ристова, Вера Маркова, Бранко Наумоски, Игор Спировски и д-р Зоран Сулејманов.
У.бр.5/2008
26 март 2008 година
С к о п ј е
лк
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Македонија
д-р Трендафил Ивановски