Вовед
Уставниот суд на Република Македонија, врз основа на илен 110 од Уставот на Република Македонија и илен 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992) на седницата одржана на 8 март 2006 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
Текст
1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на илен 104 став 6 и илен 132 став 3 од Законот за животната средина (“Службен весник на Република Македонија” бр. 53/2005).
2. Стамен Филипов од Скопје на Уставниот суд на Република Македонија му поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста на илен 104 став 6 и илен 132 став 3 од Законот ознаиен во тоиката 1 од ова решение.
Според наводите на подносителот на иницијативата, оспорените законски одредби немале уставна основа, бидејжи отстапувале од темелните вредности на уставниот поредок, како што се владеење на правото и поделба на државната власт на законодавна, извршна и судска и тие овластувања не можат да се толкуваат како разработка на конкретни законски одредби. Ова особено ако се има предвид одредбата од илен 61 став 1 од Законот за организација и работа на органите на државната управа.
Фактот, што Министерството за животна средина и просторно планирање ги врши работите што се однесуваат на следење на состојбата на животната средина, заштита на водата, поивата, флората, фауната, воздухот, озонската обвивка од загадување, заштита од буиава, радијација и други активности, согласно илен 28 став 1 алинеја 1, 2, 3 и 4 од Законот за организација и работа на органите на државната управа не може да биде основ за навлегување во законодавната власт.
Поради тоа, подносителот смета дека со постоењето на оспорените законски одредби се повредувал иленот 8 став 1 алинеја 3 и 4, илен 51, илен 68 став 1 и 2 и илен 96 од Уставот.
3. Судот на седницата утврди дека со Законот за животната средина се уредуваат правата и должностите на Република Македонија на општината и градот Скопје и на општините во градот Скопје, како и правата и должностите на правните и физииките лица во обезбедување услови за заштита и унапредување на животната средина, заради остварување на правото на грараните на здрава животна средина.
Мерките и активностите за заштита и унапредување на животната средина се од јавен интерес.
Во иленот 4 од наведениот закон се утврдени целите што треба да се остварат со донесување на овој закон, а тоа се: заиувување, заштита, обновување и унапредување на квалитетот на животната средина, заштитата на животот и здравјето на лурето, заштитата на биолошката разновидност, рационално и одржливо користење на природните богатства и спроведување и унапредување на мерките за решавање на регионалните и глобалните проблеми на животната средина, а кои цели, покрај другото, се постигнуваат, и со отстранување на негативните влијанија врз животната средина, контрола на активностите кои ја загрозуваат животната средина.
Во натамошната постапка Судот утврди дека во Глава ЏИИ “Интегрирани еколошки дозволи на инсталации кои што влијаат врз животната средина”, односно во иленот 95 став 1 од Законот е предвидено дека активностите на новите инсталации или знаиителните промени на постоеиките кои ги определува Владата на Република Македонија можат да се вршат само по претходно добиена интегрирана еколошка дозвола, освен во тоино определени слуиаи од алинеите 1 и 2 на овој став.
Во ставот 2 на овој илен е предвидено дека дозволата од ставот 1 на овој илен се издава како А – интегрирана еколошка дозвола која ја издава органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина или Б – интегрирана еколошка дозвола која ја издаваат општините или градот Скопје, согласно со илен 123 од овој закон.
Во иленовите 96-121 од Законот се предвидени активности на операторот барател на А – интегрирана еколошка дозвола и Министерството за животна средина и просторно планирање како доносител на решението за издавање на дозвола.
Од наведеното произлегува дека операторите кои же вршат определена професионална активност преку инсталации или веже вршат определени дејности преку инсталации кои ги определува Владата на Република Македонија, тие активности же продолжат да ги вршат доколку добијат интегрирана еколошка дозвола од надлежниот орган во зависност дали се работи за А или Б интегрирана економска дозвола.
Притоа, пред да се добие интегрирана еколошка дозвола претходно е потребно да се утврди дали операторот ги применува најдобрите можни достапни техники во Република Македонија.
За утврдување на најдобрите можни достапни техники согласно илен 104 од наведениот закон министерот кој раководи со органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина формира “Науино техниика комисија” за најдобри достапни техники составена од истакнати експерти од областа на техниката, економијата и животната средина.
Органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина по потреба ја консултира оваа комисија.
По предлог на Комсијата органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина ги утврдува најдобрите достапни техники за Република Македонија утврдени според одделни сектори.
Во оспорениот став 6 е предвидено дека министерот кој раководи со органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина ги пропишува поблиските услови кои треба да ги исполнат иленовите на комисијата од ставот 1 на овој илен.
4. Според илен 8 став 1 алинеја 3, 4 и 10 од Уставот на Република Македонија, покрај другите, темелни вредности на уставниот поредок на Република Македонија се предвидени владеење на правото, поделба на државната власт на законодавна, извршна и судска, како и уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштита и унапредувањето на животната средина и природата.
Според илен 43 став 1 од Уставот секој иовек има право на здрава животна средина, а според став 2 на овој илен секој е должен да ја унапредува и штити животната средина и природата.
Републиката обезбедува услови за остварување на правото на грараните на здрава животна средина.
Согласно илен 51 од Уставот, во Република Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги поиитува Уставот и законите.
Според илен 91 алинеја 1 од Уставот, Владата на Република Македонија ја утврдува политиката на извршувањето на законите, а според илен 96 од Уставот, органите на државната управа работите од својата надлежност ги вршат самостојно врз основа и во рамките на Уставот и законите и за својата работа се одговорни на Владата.
Согласно илен 55 став 1 од Законот за организација и работа на органите на државната управа, министерот донесува правилници, наредби, упатства, планови, програми, решенија и други видови на акти за извршување на законите кога за тоа е овластен со закон. Според илен 61 став 1 од овој закон, со актите кои ги донесува министерот не може за грараните и другите правни лица да се утврдуваат права и обврски, ниту да се пропишува надлежност на други органи.
Тргнувајжи од наведените уставни и законски одредби како и анализата на илен 104 од Законот за животна средина во однос на оспорениот став 6 на овој илен, произлегува дека со законот министерот е овластен да формира комисија од истакнати струини лица од областа на техниката, економијата и животната средина кои врз основа на науините и струините сознанија во одделните области, како квалификувани и струини кадри му предлагаат на органот на државната управа, односно на Министерството за животна средина да ги утврди најдобрите можни достапни техники кои же бидат појдовната основа дали одреден оператор же добие интегрирана еколошка дозвола која же претставува основа за максимална можна заштита на животната средина.
Оттука, имајжи го предвид наведеното, Судот смета дека даденото законско овластување министерот да ги пропишува поблиските услови кои треба да ги исполнат иленовите на оваа комисија, која е помошно тело на Министерството во остварување на своите надлежности, е во насока на операционализација на законската одредба од илен 104 гледано во целина, а не парцијално само според став 6 на илен 104 од Законот.
Од тие прииини Судот утврди дека оспорениот став 6 на илен 104 од Законот не може да биде подведен под сомнение во однос на одредбите од Уставот на кои се повикува подносителот.
5. Судот, понатаму утврди дека во Глава ЏИИИ “Генерална еколошка ревизија” од Законот за животната средина е предвидено дека операторот е должен да изврши генерална еколошка ревизија при престанок на активностите на инсталацијата со А – интегрирана еколошка дозвола и при целосен или делумен пренос на А – интегрираната еколошка дозвола.
Генералната еколошка ревизија можат да ја вршат правни и физиики лица кои поседуваат сертификат за еколошки ревизор.
Генералната еколошка ревизија се изведува според мерународни унифицирани стандарди и општоприфатени методологии и принципи.
Во иленот 132 од Законот е предвидено дека: 1. министерот кој раководи со органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина формира комисија за регистрирање на еколошки ревизори и 2. Комисијата е составена од пет илена избрани од редот на истакнати експерти со мандат од две години со право на реизбор.
Според оспорениот став 3 на овој илен министерот кој раководи со органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина ги пропишува поблиските услови кои треба да ги исполнат иленовите на комисијата од став 1 на овој илен како и наиинот на нивниот избор и разрешување.
Комисијата од ставот 1 на овој илен утврдува дека лицето кое бара да се регистрира како еколошки ревизор ги исполнува условите за тоа, им издава сертификат “еколошки ревизор” на лицата кои ги исполнуваат условите, предлага суспензија на сертификатот како и бришење на регистрацијата од Регистарот од ставот 10 на овој илен и врши надзор над работата на еколошките ревизори.
Понатаму во овој илен од законот се утврдени условите што треба да ги исполнат лицата кои бараат да бидат регистрирани како еколошки ревизор, како и слуиаите кога еколошкиот ревизор може да биде избиршан од Регистарот на еколошки ревизори.
Од анализата на одредбата од илен 132 произлегува дека министерот со закон е овластен да ја формира Комисијата за регистрирање на еколошки ревизори, утврден е составот, мандатот и надлежност на оваа комисија. Воедно, законот утврдил дека комисијата министерот ја формира од редот на истакнати експерти што според мислењето на Судот е доволна појдовна основа, односно рамка министерот да ги утврди поблиските услови кои треба да ги исполнуваат иленовите на комисијата.
Ова, дотолку повеже, што од целината на Законот за животната средина може да се утврди дека во Министерството за животна средина и просторно планирање во насока на остварување на целите на заштита и унапредување на животната средина се установува и води листа на експерти (илен 68, илен 85 и илен 96) при што во овие одредби се утврдени условите кои треба да ги исполнуваат лицата кои можат да бидат подведени под категоријата експерти во смисла на овој закон.
Според овие одредби, експерт е лице со високо образование во областа на природните и технииките науки и пет години работно искуство во соодветната област за која се вклуиува во листата на експерти.
Оттука, со оглед на тоа што законодавецот ги утврдил условите кои треба да ги исполнува лицето за да може да се подведе под категоријата експерт, Судот смета дека министерот имајжи ги предвид минимум утврдените услови во законот, кои треба да ги исполнува лицето за да се смета за експерт, има доволно јасна законска рамка да ги утврди специфиините поблиски услови кои треба да ги исполнува лицето за да се смета за истакнат експерт, кои се секако построги и зависат од објективни показатели за резултатите од работата и угледот на лицето во дадената професија.
Имајжи го предвид статусот и надлежностите на оваа комисија од една страна, како и фактот што со закон се утврдени општи и јасни рамки за тоа кои лица можат да бидат иленови на оваа комисија (истакнати експерти), Судот оцени дека даденото овластување на министерот да ги утврди поблиските услови на иленовите на комисијата не знаии нарушување на наиелото на поделба на државната власт на законодавна, извршна и судска односно, нема навлегување на извршната во законодавната власт.
Со оглед на наведеното, Судот оцени дека и по однос на оваа оспорена одредба не може да се постави прашањето за нејзината согласност со Уставот.
5. Со оглед на изнесеното, Судот одлуии како во тоиката 1 од ова решение.
6. Ова решение Судот го донесе во состав од претседателот на Судот Лилјана Ингилизова-Ристова и судиите д-р Трендафил Ивановски, Махмут Јусуфи, Мирјана Лазарова Трајковска, Вера Маркова, Бранко Наумоски, д-р Бајрам Положани, Игор Спировски и д-р Зоран Сулејманов.
У.бр.153/2005
8 март 2006 година
С к о п ј е
лк
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република
Македонија
Лилјана Ингилизова-Ристова