143/2006-0-0

Уставниот суд на Република Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр. 70/1992), на седницата одржана на 18 април 2007 година, донесе

1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за донесување на Генерален урбанистички план на Охрид 2002 – 2012, бр. 1348/2 од 30 јуни 2006 година, донесена од Советот на општина Охрид („Службен гласник на општина Охрид“ бр. 7 од 3 јули 2006 година).

2. Бујароски Симон од Охрид, како полномошник на група граѓани од Охрид на Уставниот суд на Република Македонија му поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката означена во точката 1 на ова Решение.

Во иницијативата се наведува дека подносителите на иницијативата биле сопственици на градежно земјиште во зоната Бејбунар 2, која со оспорениот Генерален урбанистички план била бришана од градежната зона. Подносителите на иницијативата сметаат дека при донесувањето на Генералниот урбанистички план биле направени повеќе повреди на постапката и на материјалното право. Подносителите на иницијативата сметаат дека спротивно на член 23 од Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр. 51/2005) им било оневозможено да учествуваат во стручната расправа по нацртот на генералниот урбанистички план бидејќи денот на одржување на расправата не бил објавен во ниту едно гласило во Републиката, така што тие немале можност да ги искажат нивните забелешки, кои заедно со одговорот, требало да бидат составен дел на планот.

Во иницијативата понатаму се укажува дека во 1989 година, во Основниот урбанистички план зоната Бејбунар 2 била предвидена како градежна зона, односно зона за домување, но дека и покрај повеќе обиди, детален урбанистички план за Бејбунар 2 досега не бил донесен. Подносителите на иницијативата укажуваат дека со Одлука на Уставниот суд У.бр. 75/1992 од 15 септември 1993 година бил укинат Основниот урбанистички план на Охрид, во делот што се однесува на просторот во месноста Бејбунар-2, на кој е предвидена изградба на трафостаница со јачина од 110/10кв.

Понатаму во иницијативата подносителите укажуваат дека за нив се неприфатливи мислењата дадени од надлежните органи и институции (јавното претпријатие за водоснабдување ЈП „Проаква“, Министерството за животна средина, Националниот парк „Галичица“) дека спорната зона е дел од националниот парк и дека тука се наоѓаат најважните извори за водоснабување на Охрид, бидејќи тие не биле поткрепени со материјални докази и елаборати изготвени врз основа на научни анализи и согледувања. Тие сметаат дека месноста Бејбунар 2 е природен спој на населбите Бејбунар 1 и населбата Рача, кои исто така биле надвор од просторниот план, односно биле во границите на Националнниот парк Галичица, но кои и понатаму се градат.

Поради наведеното се бара Уставниот суд да поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на оспорената одлука за донесување на Генералниот урбанистички план на Охрид 2002-2012, и истата да ја поништи.

3. Судот на седницата утврди дека оспорената одлука содржи 6 члена. Со членот 1 од Одлуката се констатира дека се донесува Генерален урбанистички план на Охрид 2002-2012. Со членот 2 од Одлуката се определува дека со планот од член 1 на оваа одлука се опфаќа простор со површина од 1238.39 Ха и се определуваат границите на опфатот. Со членот 3 од Одлуката е утврдено дека Генералниот урбанистички план на Охрид со технички бр. 0/01 изработен од Република Македонија – Агенција за планирање на просторот од Скопје и содржи: текстуален дел, графички приказ и билансни показатели. Со членот 4 од Одлуката се определува дека Генералниот урбанистички план на Охрид 2002 – 2012 се заверува со потпис на претседателот на Советот на општина Охрид и печат на Советот на општина Охрид. Со членот 5 од Одлуката се предвидува дека документацијата од постапката за донесување на Генералниот урбанистички план за Охрид се чува, следи и реализира во Секторот за урбанизам, заштита на животна средина и комунален развој. Членот 6 од Одлуката содржи одредба за нејзино влегување во сила (осмиот ден од денот на објавувањето во “Службен гласник на општина Охрид”).

4. Врз основа на документацијата доставена од Советот на општина Охрид, во претходната постапка се утврди следната фактичка состојба:

Нацртот на Генералниот урбанистички план на Охрид и документационата основа како прилог на овој план, биле изготвени од Јавното претпријатие за просторни и урбанистички планови односно Агенцијата за планирање на просторот од Скопје и „Урбан“ д.о.о. Охрид, со тех.бр. 20/01.

Во април 2004 година, Министерство за животна средина дало мислење (број15-372/2 од 9 април 2004 година) за намената на просторот „Беј Бунар 2“ и блато „Студенчишта“ со кое се препорачува просторот „Беј Бунар 2“ да се пренамени во заштитна зона, заради заштита на исклучително вредните хидролошки карактеристики.

На Нацртот на планот, во ноември 2004 година, била изработена стручна ревизија од страна на Комисија за стручна ревизија формирана од Министерот за транспорт и врски, составена од тројца стручни лица, дипломирани инжинери архитекти.

Одговор на стручната ревизија дало Јавното претпријатие за просторни и урбанистички планови во декември 2004 година во кој е даден одговор на сите општи и посебни забелешки на стручната ревизија.

На 4 февруари 2005 година, Министерството за транспорт и врски дало стручно мислење по Нацрт Генералниот урбанистички план за Охрид, под број 08-1546/2, во кое дало определени забелешки и препораки.

Согласно препораките од стручното мислење во натамошната постапка за изработка на Нацртот на генералниот урбанистички план на Охрид, било побарано и добиено мислење од следниве институции:

Министерството за животна средина и просторно планирање на 12 мај 2005 година, дало мислење (број 15-1388/6), од аспект на заштитата на Охридското езеро, а согласно Законот за заштита на Охридското, преспанското и Дојранското езеро и Законот за заштита на природата.

Националната установа Завод за заштита на спомениците на културата и музеј Охрид дала мислење (бр. 13-235/5 од 5 август 2005 година).

Управата на Националниот парк „Галичица“ дала мислење по Нацрт ГУП за Охрид (бр. 03-114/2 од 2 септември 2005 година).

Во септември 2005 година, мислење по Нацрт генералниот урбанистички план дал Хидробиолошкиот завод од Охрид (бр. 02-302/1 од 30 септември 2005 година).

МЈП „Проаква“ дало мислење бр. 03-16/42.

Градоначалникот на општина Охрид, на 4 мај 2006 година донел Решение за организирање стручна расправа по нацртот на Генералниот урбанистички план на Охрид, со кое било предвидено стручната расправа да се одржи на 11 мај 2006 година со почеток во 10 часот во големата сала на општина Охрид.

Видно од записникот од одржаната стручна расправа (бр. 09-499/12 од 12 мај 2006 година, на стручната расправа учествувале повеќе заинтересирани граѓани, меѓу кои и Трајан Стрезоски и Трајан Јолески (потписници на оваа иницијатива), кои дале забелешки на Нацрт Генералниот урбанистички план во име на повеќе граѓани, сопственици на земјиште во месноста Беј Бунар 2, во смисла на тоа овој дел да биде предвиден за градба.

На 22 мај 2006 година бил изготвен извештај од стручната расправа (бр. 09-499/9) со образложение за прифатените, делумно прифатените и неприфатените забелешки. Видно од извештајот, забелешките на Трајан Јолески и Трајан Стрезоски не биле прифатени со образложение дека на наведениот простор се изворите на најквалитетна вода за пиење.

Известувањето за постапување по извештајот од стручната расправа на Нацрт Генералниот урбанистички план за Охрид е од 23 мај 2006 година под број 09-499/10.

При изготвувањето на Предлог ГУП за Охрид, биле вградени сите прифатени забелешки.

По Предлог Генералниот урбанистички план на Охрид 2002-2012 од мај 2006 година, Министерството за животна средина дало мислење на 15-2665/2 од 24 мај 2006 година.

Министерството за транспорт и врски, врз основа на член 25 од Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр. 51/2005) со акт под бр. 18-9695 од 2 јуни 2006 година дало согласност на Предлогот на Генералниот урбанистички план на Охрид 2002-2012.

Одлуката за донесување на Генералниот урбанистички план на Охрид 2002-2012 е донесена од Советот на општина Охрид на седницата одржана на 30 јуни 2006 година, под бр.07-1438/2 и оваа одлука е објавена во “Службен гласник на општина Охрид“ бр. 7/2006 од 3 јули 2006 година.

5. Согласно член 8 став 1 алинеја 10 од Уставот на Република Македонија, уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и уредувањето на животната средина и на природата е темелна вредност на уставниот поредок на Република Македонија.

Условите и начинот на системот на просторното и урбанистичкото планирање, видовите и содржината на плановите, изработувањето и постапката за донесување на плановите се уредени со Законот за просторно и урбанистичко планирање “Службен весник на Република Македонија” бр. 51/2005).

Во членот 7 од наведениот закон, во зависност од просторот кој е предмет на планирање се донесуваат, покрај другите и генерален урбанистички план.

Според член 10 став 1 од Законот, генерален урбанистички план се донесува за градот Скопје и за градовите кои се седишта на општини утврдени со закон. Според ставот 2 на овој член од Законот, генералниот урбанистички план содржи текстуален дел и графички приказ на планските решенија како и билансни показатели. Графичките прикази содржат: граница на планскиот опфат која претставува граница на градот, граници на зони според намената на земјиштето и општиот режим на градење и употреба, примарна сообраќајна мрежа со нивелманско решение, примарни водови и градби од сите градски инфраструктури, граници на урбани подрачја за детално планирање на просторот и други податоци потребни за планските решенија. Текстуалниот дел содржи: цели и средства на планските решенија, општи и посебни услови за просторен развој, параметри за спроведување на планот, плански услови за детално планирање на просторот, стратешка процена за влијанието врз животната средина, заштитни мерки и други податоци за планските решенија. Билансните показатели содржат: нумерички податоци за површините на градежното земјиште, наменска употреба на земјиштето во рамките на регулационата линија, густината и површината на плнираната изградба, подотоци за инфраструктурните водови и градби и други податоци за планските решенија.

Понатаму, во член 21 став 1 од Законот, е утврдено дека плановите од член 7 на овој закон се изработуваат во две фази, односно како нацрт и предлог на план.

Според член 23 став 1 од Законот, по нацртот на генералните урбанистички планови се организира стручна расправа со учество на претставници на стручни и научни институции од областа на урбанистичкото планирање, органите на државната управа, институции надлежни за заштита на спомениците на културата, комуналните претпријатија, други институции и лица од подрачјето опфатено со планот и невладини организации. Според ставот 2 на овој член, стручна расправа по утврдените нацрти на генералните урбанистички планови организира градоначалникот на општината и градоначалникот на градот Скопје. За стручната расправа се изработува извештај. Според ставот 3 на овој член, извештајот со записник од расправата и со посебни образложенија за прифатените и неприфатените забелешки од стручната расправа го изработува стручна комисија составена од три члена и тоа еден претставник од донесувачот на планот (стручно лице од областа на урбаниситчкото планирање), еден претставник на изготвувачот на планската документација (носител на изработка на планот) и еден научен и стручен работник од областа на урбанистичкото планирање. Според ставот 4 на овој член, извештајот е составен дел на предлогот на планот.

Според член 21 став 2 од Законот, на нацрт плановите од член 7 од Законот се врши стручна ревизија. Според ставот 3 на овој член, стручна ревизија на плановите од членот 7 точка 2 на овој закон финансирани од Буџетот на Република Македонија, врши стручна комисија што ја формира министерот кој раководи со органот на државната управа надлежен за работите од областа на уредување на просторот. Стручната комисија се состои од најмалку три члена, од кои најмалку двајца се со овластување за носител на изработка на урбанистички планови или се истакнати научни и стручни работници од областа на урбанистичкото планирање. Според ставот 4 на овој член, стручна ревизија на плановите од членот 7 точка 2 на овој закон финансирани од буџетот на општините и буџетот на градот Скопје, врши овластено правно лице од членот 18 став 1 на овој закон, определено од градоначалникот на општината или градоначалникот на градот Скопје.

Според член 25 став 1 од Законот, на плановите од членот 7 точка 2 алинеи 1, 2, 3 и 4 на овој закон, изработени во форма на предлог на план се издава согласност од органот на државната управа надлежен за вршење на работите од областа на уредување на просторот, со која се потврдува дека плановите се изработени согласно со одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон. Согласно ставот 3 на овој член, по добивањето на согласноста, планот се доставува до надлежниот орган за донесување.

Имајќи ги предвид наведените законски одредби во контекст на доставената документација и утврдената фактичка состојба, Уставниот суд утврди дека постапката за донесување на Одлуката за донесување на Генерален урбанистички план на Охрид 2002-2012 , бр. 1438 од 30 јуни 2006 година, донесена од Советот на општина Охрид е спроведена согласно Законот за просторното и урбанистичкото планирање, бидејќи во постапката за изготвување и донесување на оспорената одлука за наведениот Генерален урбанистички план се испочитувани сите фази на постапката предвидени во овој закон.

Во врска со наводите во иницијативата дека на подносителите на иницијативата им било оневозможено да учествуваат во стручната расправа по Нацртот на генералниот урбанистички план бидејќи денот на одржување на расправата не бил објавен во ниту едно гласило во Републиката, Судот оцени дека и овие наводи се неосновани. Имено, од изнесените законски одредби произлегува дека Законот за просторно и урбанистичко планирање не предвидува обврска по генерален урбанистички план да се спроведува јавна анкета, со излагање на планот на јавно место, во која би учествувале и заинтересираните граѓани од конкретното подрачје опфатено со планот, ниту пак предвидува обврска времето и местото на одржување на стручната расправа да се објави со соопштение во јавните гласила, каква што обврска постои за нацрт деталните урбанистички планови, согласно член 24 од Законот за просторно и урбанистичко планирање. Тоа значи дека, законодавецот оставил организаторот на стручната расправа, односно градоначалникот на општината да го определи конкретно начинот на кој заинтересираните лица од подрачјето опфатено со планот ќе бидат информирани за одржување на стручната расправа. Во конкретниот случај, видно и од доставената документација од општината Охрид, биле доставени покани до релевантни стручни и научни институции од областа на урбанистичкото планирање, органите на државната управа, институции надлежни за заштита на спомениците на културата, комуналните претпријатија и други институции. Покрај тоа покани за учество на стручната расправа биле доставени и до сите месни заедници во општината, до локалните телевизии и Радио Охрид.

Одредбата од членот 23 став 1 од Законот, во делот „и лица од подрачјето опфатено со планот“, на која подносителите ги темелат наводите од иницијативата, според мислењето на Судот, треба да се толкува дека ги опфаќа лицата од подрачјето за кое се изготвува генералниот урбанистички план кои се стручни лица – поединци, кои како експерти од определни области можат да дадат свои стручни согледувања, мислења и забелешки по нацртот на генералниот урбнистички план. На ваквото толкување на одредбата упатуваат и останатите одредби од Законот, кои прават дистинкција помеѓу генералните и деталните урбанистички планови во делот на партиципацијата на јавноста во постапката за нивното изготвување, така што по генералниот урбанистички план е пропишано да се организира стручна расправа со стручни лица, а по деталните урбанистички планови се организира јавна презентација и јавна анкета. Токму поради оваа дистинкција, според Судот, Законот и не предвидел јавно објавување на времето и местото на одржувањето на стручната расправа по нацрт генералните урбанистички планови, туку оставил градоначалникот на општината да го определи начинот на известување за одржувањето на стручната расправа, односно за повикување на „лица“ да учествуваат во стручната расправа.

Оттука и наводите во иницијативата дека подносителите немале можност да ги искажат нивните забелешки, кои заедно со одговорот, требало да бидат составен дел на планот се неосновани. Имено од записникот од одржаната стручна расправа (бр. 09-499/12 од 12 мај 2006 година), на стручната расправа учествувале повеќе заинтересирани граѓани, меѓу кои и Трајан Стрезоски и Трајан Јолески (потписници на оваа иницијатива), кои дале забелешки на Нацрт Генералниот урбанистички план во име на повеќе граѓани, сопственици на земјиште во месноста Беј Бунар 2, во смисла на тоа овој дел да биде предвиден за градба. Во извештајот од стручната расправа било дадено образложение за прифатените, делумно прифатените и неприфатените забелешки. Видно од извештајот, забелешките на Трајан Јолески и Трајан Стрезоски не биле прифатени со образложение дека на наведениот простор се изворите на најквалитетна вода за пиење.

Во врска со наводите во иницијативата кои се однесуваат на непочитување на Законот за води и Правилникот за начинот на определување и одржување на заштитните зони, со кои се уредува како се определуваат границите на заштитните зони, Судот утврди дека овие прашања се од стручно-технички карактер и не се однесуваат на правните аспекти на постапката за донесување на урбанистичките планови и излегуваат надвор од границите на надлежноста на Судот.

6. Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точката 1 од ова решение.

7. Ова решение Судот го донесе во состав од претседателот на Судот Махмут Јусуфи и судиите д-р Трендафил Ивановски, Лилјана Ингилизова – Ристова, Мирјана Лазарова Трајковска, Вера Маркова, Бранко Наумоски, д-р Бајрам Положани, Игор Спировски и д-р Зоран Сулејманов.

У.бр. 143/2006
18 април 2007
Скопје

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Македонија
Махмут Јусуфи