Вовед
Уставниот суд на Република Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Македонија (“Службен весник на Република Македонија” бр.70/92), на седницата одржана на 6 март 1996 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
Текст
1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување уставноста на член 9 став 2 од Законот за матичната евиденција (“Службен весник на Република Македонија” бр.8/95).
2. На Уставниот суд на Република Македонија, Томислав Стојановски, Јонче Цветковски и ВМРО-Демократска партија за македонско национално единство му поднесоа иницијатива за поведување постапка за оценување уставноста на одредбата од Законот означени во точката 1 од ова решение.
Според наводите во иницијативата оспорената одредба не била во согласност со член 7 од Уставот на Република Македонија, затоа што во Република Македонија службен јазик е македонскиот јазик и неговото кирилско писмо и не можело во матичните книги, како државни акти, името на припадниците на националностите да се запишува и според јазикот и писмото на националностите. Понатаму, во иницијативата се наведува дека со оспорената одредба на припадниците на националностите им се овозможува употреба на својот јазик и писмо на целата територија на Република Македонија, а не само во единиците на локална самоуправа во кои како мнозинствен, односно во значителен број тие живеат.
3. На седницата Судот утврди дека според член 9 став 2 од Законот за матичната евиденција, личното име се запишува во матичните книги на македонски јазик и неговото кирилско писмо, а имињата на припадниците на националностите се запишуваат и според јазикот и писмото на националностите.
4. Според член 7 став 1 од Уставот на Република Македонија, во Република Македонија службен јазик е македонскиот јазик и неговото кирилско писмо.
Ставот 2 на овој член предвидува дека во единиците на локалната самоуправа, во кои како мнозинство живеат припадниците на националностите, во службена употреба, покрај македонскиот јазик и кирилското писмо, се јазикот и писмото на националностите на начин утврден со закон, а во ставот 3 на овој член е предвидено дека во единиците на локалната самоуправа во кои како значителен број живеат припадниците на националностите, во службена употреба, покрај македонскиот јазик и кирилското писмо, се и јазикот и писмото на националностите, под услови и на начин утврдени со закон.
Од наведените уставни одредби произлегува дека во Република Македонија службен јазик е македонскиот јазик и неговото кирилско писмо и тоа на целата територија на Република Македонија. При тоа, Уставот прави разлика помеѓу “службен јазик” и како таков го утврдил македонскиот јазик и неговото кирилско писмо и “службена употреба на јазикот” при што предвидува во единиците на локалната самоуправа, во кои како мнозинство живеат припадниците на националностите, службена употреба на нивниот јазик и писмо, покрај македонскиот јазик и неговото кирилско писмо и тоа на начин утврден со закон, а кога припадниците на националностите претставуваат значителен број, службената употреба на нивниот јазик и писмо со закон да се уреди не само начинот туку и условите за употреба. Според тоа, од членот 7 став 2 и 3 несомнено произлегува дека употребата на јазиците и писмото на припадниците на националностите се сведува на локално ниво, што значи ова право го имаат таму каде постои концентрација на одредена националност и да не се проширува на целокупната територија на државата.
Тргнувајќи од наведените уставни одредби, Судот смета дека со оспорената одредба не се повредува уставниот принцип дека во Република Македонија службен јазик е македонскиот јазик и неговото кирилско писмо. Личното име, е лично обележје на граѓанинот и запишувањето на личното име во матичните книги на припадниците на националностите и според јазикот и писмото на националностите, според мислењето на Судот, всушност значи транскрипција на личното име заради изразување на персоналниот идентитет на граѓаните.
Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точката 1 од ова решение.
5. Ова решение Судот го донесе со мнозинство гласови во состав од претседателот на Судот д-р Јован Проевски и судиите Бахри Исљами, д-р Никола Крлески, Олга Лазова, д-р Стојмен Михајловски, д-р Милан Недков, Бесим Селими, д-р Јосиф Талевски и д-р Тодор Џунов. (У.бр.99/95, У.бр.110/95 и У.бр.111/95 )