У.бр.172/2016

2. Емил Османов, адвокат од Скопје до Уставниот суд на Република Македонија поднесе иницијатива за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката означена во точката 1 од ова решение.

Според наводите во иницијативата, со оспорената одлука се предвидувало заради вршење на услугата собирање, транспортирање и отстранување на комунален отпад од деловните објекти/простории сопственост на физички и правни лица, да се пресметувала цена за вршење на оваа комунална услуга, и тоа по 12 денари за еден м2 за деловни објекти со површина до 100м2 и по 3 денари за еден м2 за деловни објекти со површина над 100м2. Во иницијативата се укажува дека според членот 121 став 1 од Законот за управување со отпад („Службен весник на Република Македонија“ број 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 82/09, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15, 39/16 и 63/16) висината на цената за наведената комунална услуга ја одобрува советот на општините и Градот Скопје, кога давател на услугата е јавно претпријатие основано од општините и Градот Скопје, а според ставот 3 од овој член од Законот, цената ќе биде определена врз основа на количеството и видот на отпадот која може да се утврдува според единица како денар по метар квадратен, денар по метар кубен и денар по килограм.

Во конкретниот случај, со оспорената одлука цената како обврска за плаќање на сопствениците на деловните објекти за наведената комунална услуга се пресметувала со примена на мерната единица денар по метар квадратен.

Меѓутоа, во иницијативата се укажува дека според членот 10 став 3 точка 1 од Методологијата за пресметување на цената за собирање, транспортирање и отстранување на отпад, донесена од Министерот за животна средина и просторно планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр. 30 од 26.02.2013 година) било утврдено: „Во корисници на услуги како правни и физички лица се следните категории на корисници:

– големи правни субјекти (производни капацитети, трговски центри, фабрики, банки, хотели, осигурителни компании, стоваришта и други правни субјекти) за кои единица мерка за цената на услугата може да биде денар/килограм и денар/метар кубен“.

Со оглед на наведената одредба од Методологијата, за големите правни субјекти цената можела да биде изразена исклучиво во денар по килограм или денар по метар кубен комунален отпад.

Оттука според наводите во иницијативата, поаѓајќи од наведената методологија, не можело со оспорената одлука за големите правни субјекти да се предвидува цена која ќе се пресметувала во износ на денари по метар квадратен површина, туку исклучиво во килограми или по волумен на комуналниот отпад, па оттука оспорената одлука била во спротивност со Методологијата.

Со иницијативата, исто така се наведува дека Советот на Општина Чучер-Сандево не дало одобрение на оспорената одлука донесена од Јавното комунално претпријатие, согласно членот 121 став 1 од Законот за управување со отпад.

Врз основа на изнесеното, во иницијативата се наведува дека оспорената одлука не била во согласност со членот 8 став 1 алинеја 3 од Уставот, според кој владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок на Република Македонија, и не била во согласност со членот 51 од Уставот, според кој законите во Република Македонија мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон, и секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Со иницијативата,покрај уставноста се оспорува и закони­тоста на оспорената одлука, односно дека таа не била во согласност со членот 121 став 1 и став 3 од Законот за управување со отпад.

Од овие причини со иницијативата се предлага Судот да поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на оспорената одлука и истата да ја поништи.

3. Судот на седницата утврди дека Управниот одбор на ЈКП „Скопска Црна Гора“ на деветтата седница одржана на 19.06.2015 година, ја донело оспорената одлука за утврдување цена на комунална услуга – собирање, транспортирање и отстранување на комунален отпад.

Согласно членот 1, предмет на оваа одлука, е утврдување на цената на комуналната услуга – собирање, транспортирање и отстрану­вање на комунален отпад од деловните објекти /простории сопственост на физички и правни лица.

Според членот 2 од оваа одлука, цената на комуналната услуга, собирање, транспортирање и отстранување на комунален отпад се утврдува по цена – денар/м2 месечно.

Во членот 3 од Одлуката, е утврдено дека цената за извршена услуга на корисниците од оваа одлука се утврдува на месечно ниво и тоа:

– за објекти/простории со површина до 100м2, 12 денари/м2 без ДДВ,
– за објекти/простории со површина над 100 м2, 3 денари/м2 без ДДВ.

Во членот 4 е утврдено дека со влегување во сила на оваа одлука, престанува да важи Одлуката бр.02-116/6 од 24.04.2015 година и со членот 5 е утврдено дека оваа одлука влегува во сила по добивањето на согласност од Советот на Општина Чучер-Сандево.

4. Согласно член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Македонија, владеењето на правото е темелна вредност на уставниот поредок на Република Македонија.

Согласно членот 51 од Уставот, во Република Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Согласно член 110 алинеи 1 и 2 од Уставот, Уставниот суд на Република Македонија одлучува за согласноста на законите со Уставот и за согласноста на другите прописи и на колективни договори со Уставот и со законите.

Согласно член 1 став 1 од Законот за јавните претпријатија („Службен весник на Република Македонија“ бр. 38/1996, 9/1997, 6/2002, 19/2002, 40/2003, 49/2006, 22/2007, 83/2009, 97/2010, 6/2012, 119/2013, 41/2014, 138/2014, 25/2015, 61/2015 и 39/2016), јавни претпријатија можат да се основаат заради вршење на дејности од јавен интерес. Република Македонија, општините и Градот Скопје можат да основаат јавни претпријатија во согласност со овој закон, со цел за вршење на дејности од јавен интерес на територијата на Република Македонија (став 2 од истиот член).

Во членот 11 точка 5 од наведениот закон,се предвидува дека основачот на јавното претпријатие дава согласност на актот со кој се утврдуваат цените на производите и услугите што јавното претпри­јатие ги продава и врши за корисниците доколку таквите цени не се предмет на регулирање од страна на независно регулаторно тело.

Според член 19 став 2 точка 7 од Законот за јавните претпријатија, Управниот одбор на јавното претпријатие ги утврдува цените на производите и услугите.

Законот за управување со отпадот („Службен весник на Република Македонија“ бр. 68/2004, 71/2004, 107/2007, 102/2008, 143/2008, 82/2009, 124/2010, 51/2011, 123/2012, 147/2013, 163/2013, 51/2015, 146/2015, 156/2015, 192/2015, 39/2016 и 63/2016), во член 4 утврдува дека управувањето со отпадот е дејност од јавен интерес, која што се врши во согласност со одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон.

Согласно член 6 точка 28 од овој закон, давател на услуга е јавно претпријатие основано од општините или Градот Скопје и правно и физичко лице кое склучило договор за давање на услуга од јавен интерес од локално значење.

Согласно членот 46 став 1 од овој закон, собирањето и транспортирањето на комунален отпад, одржувањето на јавната чистота и третманот на комуналниот отпад, како и ракувањето и одржувањето на местата за селективно собирање на комуналниот отпад, претставуват јавни услуги од локално значење.
.
Во членот 121 став 1 од овој закон, е утврдено дека висината на цената за собирање и за транспортирање на комуналниот отпад ја одобруваат советот на општините и градот Скопје, на предлог на градоначалникот на општините и Градот Скопје, кога давател на услугата е јавно претпријатие основано од општините и Градот Скопје согласно членот 46 став 3 на овој закон.

Според ставот 2 од истиот член од Законот, висината на цената за собирање и за транспортирање на комуналниот отпад се утврдува со договорот од членот 46 став 4 на овој закон кога давател на услуга е правно и физичко лице.

Во ставот 3 од членот 121 од Законот е определено дека цената од ставовите 1 и 2 на овој член ќе биде определена врз основа на количеството и видот на отпадот која може да се утврдува според единица како денар по метар квадратен, денар по метар кубен и денар по килограм.

Од наведените законски одредби произлегува дека комунал­ната дејност собирање и транспортирање на комуналниот отпад можат да ја вршат јавни претпријатија за комунални дејности основани од општините, кои како даватели на услугите, се овластени да ја утврдуваат и висината на цената и начинот на плаќањето на оваа кому­нална услуга и тоа по претходно одобрување од советот на општината.

Управниот одбор на Јавното комунално претпријатие „Скопска Црна Гора“ ја донело оспорената одлука за утврдување на ценатa на комуналната услуга-собирање,транспортирање и отстранување на комунален отпад, а Советот на Општината Чучер-Сандево дало согласност на истата, со Одлука број 08-854/7 од 30.06.2015 година („Службен гласник на Општина Чучер Сандево“ број 7/2015).

Од содржината на оспорената одлука произлегува дека Управниот одбор на Јавното комунално претпријатие „Скопска Црна Гора“, ја утврдило цената за услугата според единица денар по метар квадратен површина на деловните објекти односно простории, што е неспорно законски предвидена мерна единица. Меѓутоа, со оспорената одлука се врши различен третман и поделба на една цена за деловни објекти со површина до 100м2 и друга цена за деловни објекти со површина над 100м2.

Ваквото класифицирање на деловни објекти со групирање според големината на површината на просторот на објектите, при што во зависност од површината се определува една цена за површина до 100м2, а друга цена за површина над 100м2, нема законски основ и претставува нееднакво третирање на корисниците на деловните објекти во однос на цената за комуналната услуга која им се пресметува на месечно ниво доведувајќи ги во нееднаква положба деловните субјекти, што не е во согласност со одредбите од Законот за управување со отпад.

Од овие причини, Судот оцени дека за оспорената одлука може да се постави прашањето за согласноста со членот 121 став 3 од Законот за комунален отпад.

Имајќи го предвид наведеното, а со оглед на тоа што подзаконските акти мораат да бидат во согласност со Устав и закон, што воедно е и принципот на владеењето на правото како темелна вредност на уставниот поредок на Република Македонија, Судот оцени дека за оспорената одлука може да се постави прашањето за согласноста и со членот 8 став 1 алинеја 3 и член 51 од Уставот.

Во однос на наводите во иницијативата со кои се оспорува Одлуката како несогласна со одредби од Методологијата за пресме­тување на цената за собирање, транспортирање и отстранување на отпад („Службен весник на Република Македонија“ бр.30/2013), Судот не е надлежен за оценување на нивната меѓусебна усогласеност, со оглед на тоа што според членот 110 алинеи 1 и 2 од Уставот, Судот одлучува за согласноста на законите со Уставот и за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите.

5. Тргнувајќи од наведеното, Судот одлучи како во точката 1 од ова решение.

6. Ова решение Судот го донесе во состав од претседателот на Судот, Никола Ивановски и судиите: д-р Наташа Габер-Дамјановска, Елена Гошева, Исмаил Дарлишта, Јован Јосифовски, Вангелина Маркудова, Сали Мурати, д-р Гзиме Старова и Владимир Стојаноски.

У.бр.172/2016
29 март 2017 година
С к о п ј е

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Македонија
Никола Ивановски