У.бр.81/2022

Уставен суд на
Република Северна Македонија
Решение У.бр.81/2022
Скопје, 12.07.2023 година

 

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 12.07.2023 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1.СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр.27-8039/1 од 23 август 2021 година, донесена од Советот на Град Скопје („Службен гласник на Град Скопје“ бр.11/2021 од 24.08.2021 година).

2. СЕ ЗАПИРА извршувањето на поединечните акти и дејствија што се преземени врз основа на актот, означен во точката 1 од ова решение.

3. Ова решение ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија”.

Образложение

I

 Подносителот Бојан Милошевски, адвокат од Скопје, до Уставниот суд на Република Северна Македонија поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр.27-8039/1 од 23 август 2021 година, донесена од Советот на Град Скопје („Службен гласник на Град Скопје“ бр.11/2021 од 24.08.2021 година).

Во наводите од иницијативата подносителот наведува дека Одлуката за донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, според подносителот е во спротивност со одредбите од член 8 став 1 алинеи 3, 6 и 7, член 9, член 30 алинеи 1 и 3, член 51 став 1, член 55, член 68 став 1 алинеја 2 и Амандман XVII од Уставот на Република Северна Македонија, како и со одредбите од член 14 ставови 6 и 7 и член 42 став 5 од Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија” бр.199/2014, 44/2015, 193/2015, 31/2016, 163/2016, 90/2017, 64/2018 и 168/2018).

Во иницијативата се наведува дека во текстуалниот и графичкиот прилог од донесениот Регулациски план, можат да се забележат низа пропусти и нерегуларности коишто се спротивни на Генералниот урбанистички план. Имено, во блок 2 од градска четврт З 05 во Регулацискиот план е предвидена намена М(А+Б), меѓутоа на лице место е веќе изграден верски објект – црква кој објект е предвиден со Детален урбанистички план за градска четврт З 05 донесен со Одлуката бр.07-7546/4 од 06.11.2013 година. Понатаму, во блок 3 и блок 4 со оспорениот Регулациски план е предвидена намена Д1 – парковско зеленило, на простор каде што во блок 3 е веќе реализирана намена паркинг простор – јавно паркирање кој е во функција на постојните објекти со намена А2 – домување во станбени згради, додека во блок 4 покрај улицата „Карпошово востание“ има реализирани рампи за подземно паркирање. Исто така, во блок 6 со оспорениот Регулациски план, предвидено е парковско зеленило на веќе постоечко подземно паркирање. Во блок 7, согласно наведениот Детален урбанистички план на место предвидено за хелиодром во функција на ДЗУ „8-ми Септември“, со оспорениот Регулациски план, предвиден е простор за парковско зеленило, кое место е дел од веќе формирана градежна парцела на ДЗУ „8-ми Септември“. Во блок 8 со Регулацискиот план се предвидува парковско зеленило, на место кое е во владение и исклучиво во функција за потребите на поликлиниката „Букурешт“, како и на местото во истиот блок каде со Деталниот урбанистички план е предвидено намена Е2 суперструктура – бензинска пумпа, со Регулацискиот план се предвидува мешана намена А+Б.

Согласно наведеното, подносителот смета дека доносителот на оспорениот акт постапил спротивно на член 14 ставови 6 и 7 од Законот за просторно и урбанистичко планирање, според кој со сигурност може да се заклучи дека постои неусогласеност на оспорената одлука со Генералниот урбанистички план за Град Скопје 2021-2022, како и со постоечкиот и на сила Детален урбанистички план за градска четврт З 05 донесен со Одлуката бр. 07-7546/4 од 06.11.2013 година.

Доносителот на оспорениот акт, постапил спротивно и на член 42 став 5 од Законот за просторно и урбанистичко планирање, од причина што истиот не го прикачил на веб-страницата на Град Скопје, со што постои суштествена повреда на постапката за негово донесување.

Понатаму, според подносителот, со оспорената одлука, Советот на Град Скопје ги доведува во нееднаква положба граѓаните и институциите што имаат сопственост на недвижности на територија на Општина Карпош, на начин што не можат да ја реализираат намената и правото коешто им е загарантирано и дадено согласно акт на Општината (Деталниот урбанистички план З 05 донесен со Одлуката бр. 07-7546/4 од 06.11.2013 година), во смисла на тоа дека овие права може да им се одземаат или ограничат со Регулациски план, а притоа да не постои никаков јавен интерес кој евидентно не е прикажан од истиот.

Подносителот на иницијативата смета дека несомнено се создава и правна несигурност на начин што со оспорената одлука се дерогира и се прави обид да му се „одземе“ правната сила на веќе постоечкиот и важечки Детален урбанистички план, со којшто граѓаните и правните лица ги остваруваат своите права и правни интереси. Имено, веќе донесен Детален урбанистички план како општ акт којшто го донесува Советот на општината и Советите на општините на Градот Скопје, неговата законитост може, само и единствено да се преиспитува со одлука на Уставниот суд, а сẻ до тогаш општините се должни да постапуваат по барањата на граѓаните во смисла на издавање на соодветна градежно-техничка документација за градби од нивна надлежност, и притоа во ниту една ситуација не може истиот да биде заменет со Одлука за донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план, па дури и истиот да е од повисок ранг.

На ден 22.11.2022 година, од страна на подносителот на иницијативата, доставен е поднесок за допрецизирање и појаснување на иницијативата, со којшто се дополнуваат наводите за неусогласеноста на Регулацискиот план, со Деталниот урбанистички план З 05 донесен со Одлуката бр. 07-7546/4 од 06.11.2013 година, во смисла на утврдување на нова намена за конкретна градежна парцела ГП 6.3 измена на параметри во конкретна градежна парцела ГП 6.1. Во поднесокот се тврди дека во блок 3 и блок 4 во важечкиот Детален урбанистички план веќе дефинираните и утврдени паркинг места и испланирани и изведени на лице место согласно потребите на целиот блок со Регулацискиот план, истите во целост се прикажани како Д1 – парковско зеленило. Од наведеното дополнување и појаснување, подносителот констатира дека оспорената одлука во целост е во спротивност со член 117 став 3 од Правилникот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.225/2020, 219/2021 и 104/2022).

На ден 07.07.2023 година, подносителот достави Графички прилог за Регулациски план на Генералниот урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, како дополнителен прилог кон иницијативата.

Имајќи го предвид наведеното во иницијативата и нејзините дополнувања, се предлага Судот да поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на оспорената одлука и истата да ја укине, а до донесување на конечната одлука, Судот согласно член 27 од Деловникот, да донесе решение за запирање на извршувањето на поединечни акти или дејствија што се преземени врз основа на оспорената одлука, со цел спречување на тешко отстранливи последици.

II

Судот на седница утврди дека Советот на Град Скопје на седумдесет и петтата седница на 23 август 2021 година, донел Одлука за донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05 бр.27-8039/1 од 23 август 2021 година, објавена во („Службен гласник на Град Скопје“ бр.11/2021 од 24.08.2021 година).

При утврдување на фактичката состојба, Судот ги имаше предвид сите прибавени докази, и тоа:

– Планска програма со плански опфат за Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр.13-4585/2 од 28.05.2018 година, донесена од страна на Комисијата за урбанизам на Град Скопје;
– Решение за одобрување на планска програма за Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр.08-4685/4, донесено од градоначалникот на Град Скопје, на 28.05.2018 година, по претходно изработен Предлог за одобрување на Планска програма за Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр.13-4685/3 од 28.05.2018 година, изработен од Комисијата за урбанизам на Град Скопје;
– Потврда за заверка на Планска програма за Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр.08-4685/5 од 28.05.2018 година, донесена од страна на Комисијата за урбанизам на Град Скопје;
– на 02.07.2018 година, отворена е постапка за изработка и донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, со прикачување на Барање бр.13-5820/1 од 02.07.2018 година;
– Забелешки бр.13-5820/2 од 29.06.2021 година, дадени од Комисијата за урбанизам на Град Скопје, поради неопходноста од флексибилноста во процесот на спроведување на Регулацискиот план, а во врска со усогласувањето на истиот со Генералниот урбанистички план на Град Скопје 2012-2022;
– Одговор на забелешки технички број К10218 од 05.07.2021 година, доставен од страна на Агенцијата за планирање на просторот на Република Северна Македонија;
– Позитивно мислење бр.0939-10021/2 од 13.07 2021 година, за утврдената состојба по споредувањето на податоците од Регулацискиот план на Генерален урбанистички план на Град Скопје за четврт З 05, со податоците од катастарскиот план, издадено од страна на Агенцијата за катастар на недвижности на Република Северна Македонија;
– Позитивно мислење бр.13-5820/3 од 16.08.2021 година, за изработување на предлогот за Регулацискиот план на Генерален урбанистички план на Град Скопје за четврт З 05 со површина 63,20 хектари во согласност со Генералниот урбанистички план на Град Скопје 2012-2022, издадено од Комисијата за урбанизам на Град Скопје;
– Конечен предлог план за Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр. 0903-367/4 од 18.08.2021 година, доставен од страна на Агенцијата за планирање на просторот;
– Одлука за донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05, бр 27-8039/1 од 23.08.2021 година, донесена врз основа на член 36 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр.05/02), и член 94 став 1 од Законот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.32/2020), од страна на Советот на Град Скопје. Одлуката е објавена во „Службен гласник на Град Скопје“ бр.11/2021 од 24.08.2021 година;
– Известување за извршено дигитално преклопување, на податоците од Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05 со податоците од катастарските парцели, бр.0939-10021/3 од 23.09.2021 година, од Агенцијата за катастар на недвижности на Република Северна Македонија и
– доказ за објавата на донесениот Регулациски план на Генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05 на 27.09.2021 година, на веб-страницата на Град Скопје (http://gisportal.skopje.gov.mk/GUP_sintezni/Z05.pdf).

Во одговорот од Советот на Град Скопје, бр.08-11611-1 од 04.10.2022 година, се наведува дека согласно член 7 став 1 точка 2 од Законот за просторно и урбанистичко планирање, постојат генерален урбанистички план, детален урбанистички план, урбанистички план за село и урбанистички план за вон населено место. На тој начин законодавецот предвидел рангирање односно хиерархиска поставеност на споменатите видови на урбанистички планови. Оттука, деталниот урбанистички план е план од пониско ниво во однос на Генералниот урбанистички план на Град Скопје 2012-2022. Во одговорот, се наведува дека врз основа на Генералниот урбанистички план 2012-2022, Советот на Општина Карпош, донел Детален урбанистички план за градска четврт З 05 со Одлуката бр.07-7546/4 од 06.11.2013 година и кој е сẻ уште во сила, а имајќи го предвид фактот на донесување на Деталниот урбанистички план значи дека истиот е усогласен со Генералниот урбанистички план и Oпштината согласно одредбите од Законот за општата управна постапка го спроведува истиот и издава и одобрува градежно-техничка документација. Понатаму, се наведува дека Деталниот урбанистички план кој го донела Општина Карпош за градска четврт З 05 е од 2013 година, додека пак Регулацискиот план е донесен во 2021 година, односно 7 години подоцна. Како неспорен факт се наведува и дека Деталниот урбанистички план потребно е да биде усогласен со Регулацискиот план доколку бил донесен пред донесување на деталниот урбанистички план и истото претставува принцип на вертикална хиерархиска усогласеност кој е присутен во законските и подзаконските акти за урбанистичко планирање. Наведенотo подразбира дека Деталниот урбанистички план за градска четврт З 05 од 2013 година во времето кога бил донесен од страна на Советот на Општина Карпош, не егзистирал Регулацискиот план на Генералниот урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за таа градска четврт. Иако новиот Закон за урбанистичко планирање не го познава институтот регулациски план, со член 94 во делот на преодните и завршните одредби предвидено е дека започнатите постапки за донесување на регулациски план на генералниот урбанистички план на денот на отпочнување на примената на овој закон, односно 18 јуни 2020 година ќе продолжат согласно одредбите од Законот за просторно и урбанистичко планирање.

Во однос на наводите во иницијативата за различните намени и параметри предвидени со Деталниот урбанистички план и Регулацискиот план и податоците од постојната состојба за градска четврт З 05, од страна на доносителот на актот наведена е следната фактичка состојба:

– во блок „З 05 02“ се предвидува доминантна класа на намена М(А+Б), односно „А“ – домување и „Б“ – комерцијални и деловни намени. Покрај доминантните класи на намените биле предвидени и „В“ – јавни институции (во рамките на намената „В“ спаѓала и намената „В5“ – верски институции), „Д1“ – парковско зеленило и површина под секундарна инфраструктура. Приложен е и табеларен приказ со нумерички показатели;
– во блоковите „З 05.03“ и „З 05.04“ (како и во сите други блокови) предвидената класа на намени „Д1“ – претставува јавен интерес од највисоко ниво. Согласно член 59 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање, минималниот број на паркинг места за планираните намени на земјиштето и градбите за „Д1“ – парковско зеленило, се определува од проектната документација во зависност од специфичните потреби и услови. Од тука произлегува дека со детален урбанистички план може попрецизно да се уредат јавните површини со детална диспозиција на јавните отворени паркинзи и парковско зеленило;
– во блокот „З 05.06“ по должина на улицата „Никола Русински“ било планирано зеленило кое постои на лице место и не задира во постоечките подземни паркинзи. И за овој блок важело образложението коешто е дадено за претходните два блока;
– во блокот „З 05.06“ на местото каде што било предвидено „Д1“ – парковско зеленило од увид на лице место може да се констатира дека истото е постоечко, исто така со увид во важечкиот Детален урбанистички план може да се види дека на таа локација не се предвидува хелиодром и
– во блокот „З 05.08“ по должината на новопланираната улица „С5“ исто така било предвидено „Д1“- парковско зеленило кое на лице место постои и не навлегува во поликлиниката „Букурешт“, а од истата било одвоено со постоечка улица.

III

Владеење на правото, правната заштита на сопственоста и слободата на пазарот и претприемништвото се дел од темелните вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија, утврдени во член 8 став 1 алинеи 3, 6 и 7 од Уставот.

Граѓаните на Република Северна Македонија, согласно член 9 став 1 од Уставот, се еднакви во слободите и правата независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и верското уверување, имотната и општествената положба. Во став 2 од истиот член е утврдено дека граѓаните пред Уставот и законите се еднакви.

Со член 30 став 1 од Уставот, се гарантира правото на сопственост и правото на наследување. Додека со став 3 од истиот член е утврдено дека никому не можат да му бидат одземени или ограничени сопственоста и правата кои произлегуваат од неа, освен кога се работи за јавен интерес утврден со закон.

Во Република Северна Македонија, според член 51 став 1 од Уставот, законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон.

Уставниот суд, одлучува за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите, согласно член 110 алинеja 2 од Уставот.

Системската и хиерархиската уреденост на урбанистичкото планирање во системот на просторното и урбанистичкото планирање, целите и начелата на урбанистичкото планирање и уредувањето на просторот, видовите и содржината на урбанистичките планови, условите за вршење на работите од областа на урбанистичкото планирање, постапките за изработување, донесување и спроведување на урбанистичките планови, надзорот над спроведувањето на одредбите на овој закон, како и други работи од областа на урбанистичкото планирање, се уредени со Законот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.32/2020).

Во главата IX „Завршни одредби“ на овој закон, во член 94 став 1 е утврдено дека започнатите постапки за донесување на регулациски план на генерален урбанистички план до денот на отпочнување на примена на овој закон, ќе продолжат согласно одредбите на Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр. 199/2014, 44/2015, 193/2015, 31/2016, 163/2016, 90/2017, 64/2018 и 168/2018). Според став 2 на истиот член, доколку во генерален урбанистички план до денот на отпочнување на примена на овој закон е утврдена разработка на генералниот урбанистички план со регулациски планови, во периодот додека е во сила генералниот урбанистички план, регулациските планови ќе бидат изработени и донесени како измени и дополнувања на генералниот урбанистички план во постапка согласно со член 31 од овој закон. Додека во став 3 на истиот член, регулациските планови на генерален урбанистички план кои се донесени согласно со Законот за просторно и урбанистичко планирање, се применуваат во согласност со одредбите на овој закон како составен дел на генералниот урбанистички план.

Во конкретниот случај, согласно член 94 став 1 од Законот за урбанистичко планирање, анализата на правната и фактичката состојба во однос на постапката за донесување на оспорената одлука, Судот ја изврши во однос на Законот за просторно и урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија“ бр. 199/2014, 44/2015, 193/2015, 31/2016, 163/2016, 90/2017, 64/2018 и 168/2018) кој бил во сила во времето на отпочнувањето на постапката за донесување на оспорената одлука.

Во Законот за просторно и урбанистичко планирање, во член 14 е утврдено дека Регулациски план на генерален урбанистички план е план со кој може да се врши разработка на плански опфат на генерален урбанистички план заради утврдување на граници за детално планирање. Притоа, регулацискиот план содржи текстуален дел, графички приказ на планските решенија на опфатот и инфраструктурата и нумерички дел со билансни показатели за планскиот опфат и за инфраструктурата. Графичкиот приказ содржи граница на опфат која е уредена со генералниот урбанистички план за детално планирање, граници на зони според намена на земјиште утврдено во генералниот урбанистички план, општ режим на градење итн. Текстуалниот дел на регулацискиот план содржи цел и средства на планските решенија, посебни услови за просторен развој, параметри за спроведување на планот, плански услови за детално планирање итн. Регулацискиот план како план од пониско ниво мора да биде усогласен со генералниот урбанистички план, притоа податоците за постојната состојба, можностите за просторен развој и програмските проекции за просторен развој, претставуваат документациона основа на регулацискиот план на генералниот урбанистички план, која е прилог на планот.

Во глава VI „Постапка за изработување и донесување на урбанистички планови и урбанистичко-плански документации“ од Законот за просторно и урбанистичко планирање, во точка 14 во член 40 детално се уредува постапката за изработување и донесување на регулациски план на генерален урбанистички план.

Донесувачот на урбанистичкиот план односно на регулацискиот план на генерален урбанистички план според член 42 став 5 од Законот, е должен примерок од донесениот урбанистички план и регулацискиот план на генерален урбанистички план во електронска форма да го објави на својата веб-страница.

Во конкретниот случај, од извршениот увид во доставената документација којашто се однесува на постапката за донесувањето на оспорената одлука, Судот утврди дека Советот на Град Скопје во целост ја запазил законски уредената постапка за донесување на конкретниот Регулациски план, и ја спровел законски пропишаната фаза за објавување на донесениот акт во електронска форма на веб-страницата на Град Скопје, поради што наводите на подносителот дека доносителот на оспорената одлука, постапил спротивно на член 42 став 5 од Законот се неосновани.

Имајќи го предвид значењето и уредувањето на регулацискиот план на генерален урбанистички план, според Судот, произлегува дека истиот утврдува граници на идно детално планирање, односно начинот на дефинирање на границите на планскиот опфат со регулациски план претставува основа за донесување на детален урбанистички план. Од оспорената одлука може да се утврди дека истата се однесува на донесување на Регулациски план на Генерален урбанистички план за градска четврт З 05 за кој веќе постои важечко детално планирање, односно Детален урбанистички план за градска четврт З 05 донесен со Одлука бр.07-7546/4 од 06.11.2013 година од страна на Советот на Општина Карпош.

Согласно член 43 став 2 од Законот за просторно и урбанистичко планирање, периодот за планирање на просторот утврден во регулациски план на генерален урбанистички план треба да е соодветен со периодот за планирање на просторот утврден во генералниот урбанистички план според кој е донесен.

Врз основа на Генералниот урбанистички план на Град Скопје 2012-2022, Советот на Општина Карпош донел Детален урбанистички план за градска четврт З 05 со Одлуката бр.07-7546/4 од 06.11.2013 година, кој сẻ уште е во сила, што упатува и на фактот дека истиот е усогласен со Генералниот урбанистички план. Од друга страна пак, според Судот, спротивно на уредувањето во член 43 став 2 од Законот, Регулацискиот план на Генералниот урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за градска четврт З 05 е донесен во 2021 година, односно 7 години подоцна и истиот врши разработка на генерален урбанистички план и утврдува граници за детално планирање за веќе постоечки детален урбанистички план.

Имајќи предвид дека во член 23 од Законот за урбанистичко планирање (којшто сега е во сила) е уредено прашањето во кои случаи и во каква постапка може да се суспендира примената на урбанистички план или негови делови, кои се обврските на донесувачот на планот, кои се последиците, како и временските рокови, што претставува законски основ за суспензија на примена на детален урбанистички план или негови делови, според Судот, Советот на Град Скопје не може со одлука за донесување на регулациски план на генерален урбанистички план да го замени важечкиот детален урбанистички план, којшто бил донесен во законски утврдена постапка. Оттука, Судот смета дека со оспорената одлука за донесување на Регулацискиот план, Советот на Град Скопје излегува надвор од своите законски надлежности. Имено, законската обврска детален урбанистички план да биде усогласен со генерален урбанистички план и регулациски план доколку е донесен, ако истиот се однесува на важечки и во примена детален урбанистички план, би претставувало фактичка суспензија и неможност да се применува деталниот урбанистички план.

Видно од Планската програма за регулациски план на генерален урбанистички план на Град Скопје 2012-2022 за четврт З 05 се однесува на планскиот период 2018-2022 година, односно за помал период од Генералниот урбанистички план, при што во текстуалниот дел како цел која треба да се постигне, меѓу другото, се наведува континуитет во урбанистичкото планирање со усогласување и надоврзување на усвоените плански документи од повисоко и пониско ниво. Судот смета дека ваквата цел за усогласување со веќе усвоени плански документи од пониско ниво при донесување на регулациски план е спротивна на одредбите од Законот за просторно и урбанистичко планирање со кои се дефинира регулацискиот план и постапката за негово донесување.

Според Судот, точно е дека во член 94 став 1 од Законот за урбанистичко планирање е предвидено дека започнатите постапки за донесување на регулациски план на генерален урбанистички план до денот на отпочнување на примена на овој закон, ќе продолжат согласно одредбите на Законот за просторно и урбанистичко планирање, меѓутоа, имајќи го предвид утврденото значење на регулацискиот план како план со кој може да се врши разработка на плански опфат на генерален урбанистички план заради детално планирање, оваа одредба од Законот нема примена во случајот при постоење на важечки и во примена детален урбанистички план.

Согласно наведеното, Судот утврди дека со донесување на оспорениот акт Советот на Град Скопје, ги пречекорил своите законски овластувања, сериозно ја нарушил правната сигурност на граѓаните, што не е во согласност со темелната вредност на уставниот поредок, владеење на правото утврдена во член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот.

Во дополнувањето на иницијативата, и покрај фактот што подносителот погрешно се повикува на член 117 како дел од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Македонија” бр. 142/2015, 217/2015, 222/2015, 228/2015, 35/2016, 99/2016, 134/2016, 33/2017 и 86/2018), дека конкретното барање на согласност на оспорената одлука со член 117 кој всушност е уреден во Правилникот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.225/2020, 219/2021 и 104/2022), кој не претставува дел од законската и подзаконската регулатива согласно која оспорениот акт е изработен, Судот смета дека се наводи со коишто се бара оценување на акти од ист ранг, а тоа излегува од границите на надлежноста на Уставниот суд.

Врз основа на наведената уставно-судска анализа, според Судот, основано може да се постави прашањето за согласноста на оспорената одлука со наведените уставни одредби, поради што се оцени дека се исполнети и условите од член 27 од Деловникот на Уставниот суд за донесување на Решение за запирање од извршување на поединечни акти или дејствија што се преземени врз основа на оспорената одлука, поради можно настанување на тешко отстранливи и ненадоместливи последици за граѓаните.

 IV

Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на ова решение.

 

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска

Издвоено мислење по предметот У.бр.81/2022

* * *

Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 12.07.2023, miratoi

A K T V E N D I M

1. INICIOHET procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit për miratimin e Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, nr.27-8039/1 të 23 gushtit 2021, miratuar nga Këshilli i Qytetit të Shkupit (“Lajmëtari Zyrtar i Qytetit të Shkupit” nr. 11/2021, i datës 24.08.2021).

2. NDRPRITET zbatimi i akteve dhe veprimeve individuale që janë ndërmarrë në bazë të aktit, të përcaktuar në pikën 1 të këtij aktvendimi.

3. Ky aktvendim do të botohet në „Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.

Arsyetim

I

Parashtruesi Bojan Milloshevski, avokat nga Shkupi, Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut i parashtroi iniciativë për inicimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit për miratimin e Planit të rregullimit të Planit urbanistik të përgjithshëm të Qytetit të Shkupit 2012-2022 kuartin Z 05, nr. 27-8039/1 të 23 gushtit 2021, të miratuar nga Këshilli i Qytetit të Shkupit (“Lajmëtari Zyrtar i Qytetit të Shkupit” nr.11/2021 të datës 24.08.2021).

Në pretendimet e iniciativës, theksohet se Vendimi për miratimin e Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, sipas parashtruesit është në kundërshtim me dispozitat e nenit 8 paragrafi 1 alinetë 3, 6 dhe 7, nenin 9, nenin 30 alinetë 1 dhe 3, nenin 51 paragrafi 1, nenin 55, nenin 68 paragrafi 1 alinenë 2 dhe Amendamentin XVII të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, si dhe si me dispozitat e nenit 14 paragrafët 6 dhe 7 dhe nenin 42 paragrafin 5 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.199/2014, 44/2015, 193/2015, 31/2016, 163/2016, 90/2017, 64/2018 dhe 168/2018).

Në iniciativë thuhet se në shtojcën tekstuale dhe grafike të Planit të rregullimit të miratuar, vërehen një sërë lëshimesh dhe parregullsish që janë në kundërshtim me Planin e përgjithshëm urbanistik. Gjegjësisht, në bllokun 2 të kuartit Z 05 të qytetit në planin e rregullimit është paraparë qëllimi M(A+B), por në atë vend tashmë është ndërtuar objekti fetar – kishë, i cili objekt është paraparë në Planin e detajuar urbanistik për kuartin Z 05 të qytetit të miratuar me Vendimin nr. 07-7546/4 të datës 06.11.2013. Për më tepër, në bllokun 3 dhe bllokun 4 me Planin e kontestuar të rregullimit parashihet dedikimi D1 – gjelbërim i parkut, në një zonë ku në bllokun 3 tashmë është realizuar dedikimi hapësirë parkimi – parkim publik që është në funksion të objekteve ekzistuese me qëllimin A2 – ndërtesa banimi, ndërsa në bllokun 4 përgjatë rrugës “Karposhovo vostanie” ka platforma për parkim nëntokë. Gjithashtu, në bllokun 6 me planin e kontestuar të rregullimit, bëhet gjelbërimi i parkut për një parking nëntokësor tashmë ekzistues. Në bllokun 7 sipas Planit urbanistik të detajuar në vendin e dedikuar për heliport në funksion të ISHP “8 Shtatori”, me Planin e kontestuar të rregullimit është paraparë hapësirë për gjelbërimin e parkut, i cili vend është pjesë e një parcele tashmë të ngritur shtetërore ISHP “8 Shtatori”. Në bllokun 8, në Planin e rregullimit parashikohet gjelbërim i parkut, në një vend që është në pronësi dhe ekskluzivisht në funksion për nevojat e poliklinikës “Bukuresht”, si dhe në vendin në të njëjtin bllok ku me Planin e detajuar urbanistik është paraparë qëllimi E2 superstrukturë – pikë karburanti, me Plani e rregullimit parashikohet qëllim i përzier A+B.

Sipas kësaj që u tha më lartë, parashtruesi i kërkesës vlerëson se lëshuesi i aktit kontestues ka vepruar në kundërshtim me nenin 14, paragrafët 6 dhe 7 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, sipas të cilit me siguri mund të konstatohet se ekziston mospërputhje të Vendimit të kontestuar me Planin e përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2021-2022, si dhe me Planin urbanistik të detajuar ekzistues dhe në fuqi për kuartin Z 05 të qytetit të miratuar me Vendimin nr. 07-7546/4 të datës 06.11.2013.

Miratuesi i aktit kontestues ka vepruar në kundërshtim me nenin 42 paragrafi 5 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, për arsye se nuk e ka vendosur në ueb-faqen e Qytetit të Shkupit, me çka ka shkelje thelbësore të procedurës për miratimin e tij.

Po ashtu, sipas parashtruesit, me vendimin e kontestuar, Këshilli i Qytetit të Shkupit i vë në pozitë të pabarabartë qytetarët dhe institucionet që posedojnë pasuri të paluajtshme në territorin e Komunës së Karposhit, në mënyrë që nuk mund ta realizojnë qëllimin dhe të drejtën që u garantohet dhe u jepet në përputhje me aktin e Komunës (Plani i detajuar urbanistik Z 05 miratuar me Vendimin nr. 07-7546/4 të datës 06.11.2013), në kuptimin që këto të drejta mund t’i hiqen apo kufizohen me Planin e rregullimit, ndërkohë që nuk ka ndonjë interes publik i cili në mënyrë evidente nuk tregohet nga i njëjti.

Parashtruesi i iniciativës vlerëson se padyshim krijohet edhe pasiguri juridike në mënyrë që me vendimin e kontestuar derogohet dhe bëhet përpjekje “t’i merret” fuqia juridike Planit urbanistik të detajuar ekzistues dhe në fuqi, me të cilin qytetarët dhe personat juridikë i realizojnë të drejtat dhe interesat e tyre juridike. Gjegjësisht, ligjshmëria e një plani të detajuar urbanistik tashmë të miratuar si akt i përgjithshëm i aprovuar nga Këshilli i komunës dhe Këshillat e komunave të Qytetit të Shkupit, mund të shqyrtohet vetëm me vendim të Gjykatës Kushtetuese, e deri atëherë komunat janë të obliguara të veprojnë për kërkesat e qytetarëve për dhënien e dokumentacionit përkatës ndërtimor dhe teknik për objektet nën kompetencat e tyre dhe në asnjë situatë nuk mund të zëvendësohet me Vendim për miratimin e Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik, edhe madje nëse i njëjti është nga rangu më i lartë.

Më datë 22.11.2022 nga parashtruesi i nismës, është dorëzuar parashtresë për saktësimin dhe sqarimin e iniciativës, me të cilin plotësohen pretendimet për mosharmonizimin e Planit të rregullimit me Planin e detajuar urbanistik Z 05 të miratuar me Vendimin nr. 07-7546/4 nga 06.11.2013 në kuptimin e përcaktimit të dedikimit të ri për një pacelë ndërtimore konkrete PN 6.3 ndryshimin e parametrave në parcelën ndërtimore konkrete PN 6.1. Parashtresa pretendon se në bllokun 3 dhe bllokun 4 në Planin e detajuar urbanistik, hapësirat e parkimit tashmë të përcaktuara dhe të definuara dhe të planifikuara dhe ekzekutuara në terren sipas nevojave të të gjithë bllokut me planin e rregullimit, janë paraqitur në tërësi si D1 – gjelbërim parku. Nga plotësimi dhe sqarimi i lartpërmendur, parashtruesi konstaton se vendimi i kontestuar është në kundërshtim të plotë me nenin 117 paragrafi 3 të Rregullores për planifikim urbanistik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 225/2020, 219/2021 dhe 104/2022).

Më datë 07.07.2023, parashtruesi dorëzoi shtojcë grafike për Planin e rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, si shtojcë shtesë e iniciativës.

Duke e marrë parasysh atë që thuhej në iniciativë dhe shtesat e saj, propozohet që Gjykata të iniciojë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së vendimit të kontestuar dhe ta anulojë atë, ndërsa deri në marrjen e vendimit përfundimtar, Gjykata, në pajtim me nenin 27 të Rregullores, të miratojë aktvendim për ndërprerjen e zbatimit të akteve individuale ose veprimeve të ndërmarra në bazë të vendimit të kontestuar, për të parandaluar pasojat që janë të vështira të për t’u menjanuar.

II

Gjykata në seancë konstatoi se Këshilli i Qytetit të Shkupit në seancën e shtatëdhjetë e pestë të datës 23 gusht 2021 ka miratuar Vendim për miratimin e Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05 nr. 27-8039/1 të datës 23 gusht 2021, botuar në (“Lajmëtarin Zyrtar të Qytetit të Shkupit” nr.11/2021, të datës 24.08.2021).

Gjatë konstatimit të gjendjes faktike, Gjykata i ka marrë parasysh të gjitha provat e siguruara si:
– Programin planifikues me përfshirjen planifikuese për Planin e rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, nr.13-4585/2 të datës 28.05.2018, miratuar nga Komisioni për urbanizëm i Qytetit të Shkupit;
– Aktvendimin për miratimin e programit planor për Planin e rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, nr.08-4685/4, miratuar nga kryetari i Qytetit të Shkupit, më 28.05.2018, pas Propozimit të përgatitur paraprakisht për miratimin e Programit planor për Planin e rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, nr.13-4685/3, të datës 28.05.2018, përgatitur nga Komisioni i urbanizmit i Qytetit të Shkupit;
– Vërtetimin për nostrifikimin e Programit të planifikimit për Planin e rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, nr.08-4685/5 të datës 28.05.2018, lëshuar nga Komisioni për urbanizëm i Qytetit të Shkupit;
– më 02.07.2018, është hapur procedurë për përpunimin dhe miratimin e Planit për kuartin Z 05, me bashkëngjitjen e Kërkesës nr.13-5820/1 nga 02.07.2018;
– Shënimet nr. 13-5820/2 të datës 29.06.2021, të dhëna nga Komisioni i urbanizmit të Qytetit të Shkupit, për shkak të domosdoshmërisë së fleksibilitetit në procesin e zbatimit të Planit të rregullimit, si dhe në lidhje me përafrimin e tij me Planin e përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012 -2022;
– Përgjigjet ndaj vërejtjeve me numër teknik K10218 të datës 05.07.2021, të dorëzuara nga Agjencia e Planifikimit Hapësinor e Republikës së Maqedonisë së Veriut;
– Mendimin pozitiv nr.0939-10021/2 nga 13.07.2021, për gjendjen e përcaktuar për zbatimin e të dhënave nga Plani rregullues i Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit për kuartin Z 05, me të dhënat e planit të kadastrës, të lëshuar nga Agjencia e Kadastrës së Patundshmërive të Republikës së Maqedonisë së Veriut;
– Mendimin pozitiv nr.13-5820/3 nga 16.08.2021, për përpunimin e propozimit të Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm të Qytetit të Shkupit për kuartin Z 05 me sipërfaqe prej 63,20 hektarë në pajtim me Planin e përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022, të lëshuar nga Komisioni për urbanizëm i Qytetit të Shkupit;
– Propozim-planin përfundimtar për Planin rregullues të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Skupit 2012-2022 për kuartin Z 05, nr. 0903-367/4 nga 18.08.2021, i dorëzuar nga Agjencia për Planifikimin e Hapësirës;
– Vendimin për miratimin e Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05, nr. 27-8039/1 të datës 23.08.2021, i miratuar në bazë të nenit 36 të Ligjit për Vetëqeverisje Lokale („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.05/02), dhe nenit 4 paragrafi 1 të Ligjit për planifikim urbanistik („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut“ nr.32/2020), nga Këshilli i Qytetit të Shkupit. Vendimi është publikuar në “Lajmëtarin Zyrtar të Qytetit të Shkupit” nr. 11/2021 nga 24.08.2021;
– Njoftimin për përputhjen e kryer digjitale, ndaj të dhënave të Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05 me të dhënat e parcelave të kadastrës, nr.0939-10021/3 nga 23.09.2021, nga Agjencia Kadastrës së Patundshmërive të Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe
– dëshminë për publikimin e Planit të rregullimit të miratuar të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin Z 05 të datës 27.09.2021, në ueb-faqen e Qytetit të Shkupit (http://gisportal.skopje.gov.mk/GUP_sintezni/Z05.pdf).

Në përgjigjen e Këshillit të Qytetit të Shkupit nr.08-11611-1 të datës 04.10.2022, thuhet se në përputhje me nenin 7 paragrafi 1 pika 2 e Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, ekziston plan i përgjithshëm urbanistik, plan i detajuar urbanistik, plan urbanistik për fshatin dhe plan urbanistik për jashtë një vendi të pabanuar. Në këtë mënyrë ligjvënësi ka paraparë rangimin gjegjësisht strukturën hierarkike të llojeve të përmendura të planeve urbanistike. Si rrjedhojë, plani urbanistik i detajuar është plan i një niveli më të ulët në raport me Planin e përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022. Në përgjigje, potencohet se në bazë të Planit të përgjithshëm urbanistik 2012-2022, Këshilli i Komunës së Karposhit, ka miratuar Plan urbanistik të detajuar për kuartin Z 05 të qytetit me Vendimin nr.07-7546/4 të 06.11.2013 dhe i cili është akoma në fuqi, ndërsa duke e pasur parasysh faktin e miratimit të Planit urbanistik të detajuar do të thotë i njëjti është i harmonizuar me Planin e përgjithshëm urbanistik dhe Komuna në pajtim me dispozitat e Ligjit për procedurë të përgjithshme administrative e zbaton të njëjtin dhe miraton dokumentacion ndërtimoro-teknik. Më tej, thuhet se në Planin urbanistik të detajuar të cilin e ka miratuar Komuna e Karposhit për kuartin Z 05 të qytetit të vitit 2013, ndërsa nga ana tjetër Plani i rregullimit është miratuar në vitin 2021, gjegjësisht 7 vite më vonë. Si fakt i pakontestuar potencohet edhe se Plani urbanistik i detajuar është e nevojshme të harmonizohet me Planin e rregullimit nëse është miratuar para miratimit të planit urbanistik të detajuar dhe i njëjti paraqet parim të harmonizimit vertikal hiearkik. Kjo që u tha më sipër sipër nënkupton se Plani i detajuar urbanistik për kuartin Z 05 të qytetit i vitit 2013 në kohën kur është miratuar nga Këshilli i Komunës së Karposhit, Plani i rregullimit i Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 nuk ka ekzistuar për atë kuart të qytetit. Edhe pse Ligji i ri për planifikim urbanistik nuk njeh institutin e planit të rregullimit, neni 94 në pjesën e dispozitave kalimtare dhe përfundimtare përcakton se procedurat për miratimin e planit të rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik kanë filluar në ditën e fillimit të zbatimit të këtij ligji, gjegjësisht 18 qershor 2020 do të vazhdojnë në përputhje me dispozitat e Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik.

Lidhur me pretendimet në iniciativë për qëllime dhe parametra të ndryshëm të parashikuara me Planin e detajuar urbanistik dhe Planin e rregullimit dhe të dhënat nga gjendja ekzistuese për kuartin e qytetit Z 05, nga miratuesi i aktit është dhënë gjendja faktike si më poshtë:

– në bllokun „Z 05 02“ parashihet klasë dominuese me qëllimin М(A+B), gjegjësisht „А“ – banim dhe „B“ – qëllime komerciale dhe afariste. Përveç klasave dominuese të qëllimeve, ishin paraparë edhe “C” – institucionet publike (në kuadër të qëllimit “C” bënte pjesë edhe qëllimi “C5” – institucione fetare), “D1” – gjelbërim parku dhe sipërfaqe nën infrastrukturë dytësore. Gjithashtu është bashkangjitur një skemë tabelare me tregues numerikë;
– në blloqet “Z 05.03” dhe “Z 05.04” (si edhe në të gjitha blloqet e tjera) klasa e paraparë e qëllimeve “D1” – përfaqëson një interes publik të nivelit më të lartë. Në bazë të nenit 59 të Rregullores për standardet dhe normat e urbanistikës, numri minimal i hapësirave të parkimit për përdorimet e planifikuara të tokës dhe objekteve për “D1” – gjelbërim parku, përcaktohet nga dokumentacioni i projektit varësisht nevojave dhe kushteve specifike. Nga kjo rezulton se me një plan urbanistik të detajuar, hapësirat publike mund të rregullohen më saktë me një dispozicion të detajuar të parkingjeve të hapura publike dhe gjelbërim të parqeve;
– në bllokun “Z 05.06” përgjatë rrugës “Nikolla Rusinski” është planifikuar gjelbërimi që ekziston në atë vend dhe nuk cenon parkingjet ekzistuese nëntokësore. Edhe për këtë bllok ka vlejtur shpjegimi i dhënë për dy blloqet e mëparshme;
– në bllokun “Z 05.06” ne vendin ku ishte planifikuar “D1” – gjelberimi i parkut nga kontrolli në vend konstatohet se i njëjti është ekzistues, po ashtu me inspektimin e Planit të detajuar urbanistik në fuqi shihet se në atë lokacion nuk parashikohet heliport dhe
– në bllokun „Z 05.08“ përgjatë rrugës së sapoplanifikuar “S5” ishte planifikuar edhe “D1” – gjelbërim parku që ekziston në atë vend dhe nuk hyn në poliklinikën “Bukuresht”, ndërsa prej saj është ndarë me një rrugë ekzistuese.

III

Sundimi i së drejtës, mbrojtja juridike e pronësisë dhe lirisë së tregut dhe sipërmarrësia janë pjesë e vlerave themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut, të përcaktuara në nenin 8 paragrafi 1 alinetë 3, 6 dhe 7 të Kushtetutës.

Qytetarët e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përputhje me nenin 9 paragrafi 1 të Kushtetutës, janë të barabartë në liritë dhe të drejtat pavarësisht nga gjinia, raca, ngjyra e lëkurës, prejardhja kombëtare dhe sociale, bindja politike dhe fetare, pozita pronësore dhe shoqërore. Në paragrafin 2 të së njëjtit nen është përcaktuar se qytetarët janë të barabartë para Kushtetutës dhe ligjeve. .

Me nenin 30 paragrafi 1 i Kushtetutës, garantohet e drejta e pronësisë dhe e drejta e trashëgimisë. Ndërsa me paragrafin 3 të së njëjtit nen është përcaktuar askujt nuk mund t’i merret ose t’i kufizohet pronësia dhe të drejtat të cilat rrjedhin prej saj, përveçse kur kemi të bëjmë me interesin publik të përcaktuar me ligj.

Në Republikën e Maqedonisë, sipas nenit 51 paragrafit 1 të Kushtetutës, ligjet medoemos duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat e tjera me Kushtetutën dhe me ligjin.

Gjykata Kushtetuese, vendos për përputhshmërinë e rregullave të tjera dhe marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe me ligjet, në pajtim me nenin 110 alinenë 2 të Kushtetutës.

Organizimi sistematik dhe hierarkik i planifikimit urbanistik në sistemin e planifikimit hapësinor dhe urbanistik, qëllimet dhe parimet e planifikimit urbanistik dhe rregullimi i hapësirës, llojet dhe përmbajtja e planeve urbanistike, kushtet për kryerjen e punëve në fushën e planifikimit urbanistik, procedurat për hartimin, miratimin dhe zbatimin e planeve urbanistike, mbikëqyrjen e zbatimit të dispozitave të këtij ligji, si dhe çështjet e tjera nga lëmia e urbanistikës, rregullohen me Ligjin për planifikimin urbanistik. („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë“ nr.32/2020).

Në kapitullin IX „Dispozita përfundimtare“ të këtij ligji, në nenin 94 paragrafi 1 është përcaktuar se procedurat e filluara për miratimin e planit rregullativ të planit të përgjithshëm urbanistik deri në ditën e fillimit të zbatimit të këtij ligji, do të vazhdojnë në pajtim me dispozitat e Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë“ nr. 199/2014, 44/2015, 193/2015, 31/2016, 163/2016, 90/2017, 64/2018 dhe 168/2018). Sipas paragrafit 2 të së njëjtit nen, nëse në planin e përgjithshëm urbanistik deri në ditën e fillimit të zbatimit të këtij ligji është përcaktuar përpunimi i planit të përgjithshëm urbanistik me plane të rregullimit, në periudhën derisa është në fuqi plani i përgjithshëm urbanistik, planet e rregullimit do të hartohen dhe miratohen si ndryshime dhe plotësime të planit të përgjithshëm urbanistik në procedurë në pajtim me nenin 31 të këtij Ligji.
Ndërsa në paragrafin 3 të së njëjtit nen, planet e rregullimit të planeve të përgjithshme urbanistike të cilat janë miratuar në pajtim me Ligjin për planifikim hapësinor dhe urbanistik zbatohen në pajtim me dispozitat e këtij ligji si pjesë përbërëse e planit të përgjithshëm urbanistik.

Në rastin konkret, në bazë të nenit 94 paragrafi 1 i Ligjit për planifikim urbanistik, analizën e gjendjes ligjore dhe faktike në lidhje me procedurën e miratimit të vendimit të kontestuar, Gjykata e kryeu sipas Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë“ nr. 199/2014, 44/2015, 193/2015, 31/2016, 163/2016, 90/2017, 64/2018 dhe 168/2018) i cili ka qenë në fuqi në kohën e fillimit të procedurës për miratimin e vendimit të kontestuar.

Në Ligjin për planifikim hapësinor dhe urbanistik, në nenin 14, përcaktohet se Plani i rregullimit i planit të përgjithshëm urbanistik është plan me të cilin mund të bëhet përpunimi i përfshirjes planore të planit të përgjithshëm urbanistik me qëllim të përcaktimit të kufijve për planifikim të detajuar. Në të njëjtën kohë, plani i rregullimit përmban një pjesë tekstuale, pasqyrë grafike të zgjidhjeve planore të përfshirjes dhe infrastrukturës dhe një pjesë numerike me tregues të bilancit për shtrirjen dhe infrastrukturën e planifikuar. Pasqyra grafike përmban një kufi mbulimi që rregullohet me planin e përgjithshëm urbanistik për planifikimin e detajuar, kufijtë e zonave sipas dedikimit të tokës të përcaktuar në planin e përgjithshëm urbanistik, regjimin e përgjithshëm të ndërtimit etj. Pjesa tekstuale e planit të rregullimit përmban qëllimin dhe mjetet e zgjidhjeve të planifikimit, kushtet e veçanta për zhvillimin hapësinor, parametrat për zbatimin e planit, kushtet e planifikimit për planifikimin e detajuar etj. Plani i rregullimit si plan i nivelit më të ulët duhet të jetë i harmonizuar me planin e përgjithshëm urbanistik, ndërsa të dhënat për gjendjen ekzistuese, mundësitë për zhvillim hapësinor dhe projeksionet programore për zhvillimin hapësinor paraqesin bazën e dokumentacionit të planit të rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik, që është shtojcë e planit.

Në kapitullin VI “Procedura për përpunimin dhe miratimin e planeve urbanistike dhe dokumentacioneve urbanistiko-planore” të Ligjit për planifikimin hapësinor dhe urbanistik, në pikën 14 neni 40 në mënyrë të detajuar rregullohet procedura e përpunimit dhe miratimit të planit të rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik.

Sipas nenit 42 paragrafi 5 të Ligjit, miratuesi i planit urbanistik, përkatësisht i planit të rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik, është i detyruar që një kopje të planit urbanistik të miratuar dhe planit të rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik ta publikojë në formë elektronike në faqen e tij të internetit.

Në rastin konkret, nga shqyrtimi i dokumentacionit të dorëzuar lidhur me procedurën për miratimin e vendimit të kontestuar, Gjykata konstatoi se Këshilli i Qytetit të Shkupit në tërësi e ka respektuar procedurën e rregulluar me ligj për miratimin e Planit konkret të rregullimit dhe e ka kryer fazën e paraparë me ligj të publikimit të aktit të miratuar në formë elektronike në ueb faqen e Qytetit të Shkupit, për këtë arsye pretendimet e parashtruesit se miratuesi i vendimit të kontestuar ka vepruar në kundërshtim me nenin 42 paragrafi 5 të Ligjit janë të pabazuara.

Duke e marrë parasysh kuptimin dhe rregullimin e planit të rregullimit të një plani të përgjithshëm urbanistik, sipas Gjykatës, rezulton se ai përcakton kufijtë e planifikimit të detajuar të ardhshëm, përkatësisht mënyrën e përcaktimit të kufijve të përfshirjes planore me plan rregullimi paraqet bazë për miratimin e planit të detajuar urbanistik. Nga vendimi i kontestuar konstatohet se bëhet fjalë për miratimin e Planit të rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik për kuartin e qytetit Z 05 për të cilin tashmë ekziston një plan i detajuar në fuqi, gjegjësisht Plan i detajuar urbanistik për kuartin e qytetit Z 05 i miratuar me Vendimin nr. 07-7546/4, të datës 06.11.2013 nga Këshilli i Komunës së Karposhit.

Në bazë të nenit 43 paragrafi 2 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, periudha për planifikim hapësinor e përcaktuar në planin e rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik duhet të jetë e përshtatshme me periudhën për planifikim hapësinor të përcaktuar në planin e përgjithshëm urbanistik i cili është miratuar.

Në bazë të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022, Këshilli i Komunës së Karposhit ka miratuar Plan të detajuar urbanistik për kuartin e qytetit Z 05 me Vendim nr. 07-7546/4 të datës 06.11.2013, i cili është ende në fuqi, gjë që çon drejt faktit që i njëjti është në përputhje me Planin e përgjithshëm urbanistik. Në anën tjetër, sipas Gjykatës, në kundërshtim me përcaktimin në nenin 43 paragrafi 2 të Ligjit, Plani i rregullimit i Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin e qytetit Z 05 është miratuar në vitin 2021, përkatësisht 7 vjet më vonë dhe i njëjti bën përpunimin e planit të përgjithshëm urbanistik dhe vendos kufijtë për planifikimin e detajuar për një plan të detajuar urbanistik tashmë ekzistues.

Duke e marrë parasysh se në nenin 23 të Ligjit për planifikim urbanistik (i cili tani është në fuqi) çështja në cilat raste dhe në çfarë procedure mund të suspendohet zbatimi i një plani urbanistik ose pjesëve të tij, cilat janë detyrimet e miratuesit të planit, cilat janë pasojat, si dhe afatet kohore, çfarë paraqet bazë ligjore për suspendimin e zbatimit të planit të detajuar urbanistik ose pjesëve të tij, sipas Gjykatës, Këshilli i Qytetit të Shkupit nuk mund ta zëvendësojë planin e detajuar urbanistik në fuqi, i cili është miratuar në procedurë të përcaktuar me ligj, me një vendim për miratimin e një plani të rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik. Si rrjedhojë, Gjykata vlerëson se me vendimin e kontestuar për miratimin e Planit të rregullimit, Këshilli i Qytetit të Shkupit del jashtë kompetencave të tij ligjore. Domethënë, detyrimi ligjor që plani i detajuar urbanistik të harmonizohet me planin e përgjithshëm urbanistik dhe planin e rregullimit nëse miratohet, nëse i njëjti i referohet një plani të detajuar urbanistik në fuqi dhe në përdorim, do të paraqiste suspendim faktik dhe pamundësi që të zbatohet plani urbanistik i detajuar.

Mund të shihet nga Programi i planifikimit për Planin e rregullimit të Planit të përgjithshëm urbanistik të Qytetit të Shkupit 2012-2022 për kuartin e qytetit Z 05 se i referohet periudhës planifikuese 2018-2022, gjegjësisht për periudhë më të vogël se plani i përgjithshëm urbanistik, ndërsa në pjesën e tekstit si synim që duhet të arrihet, ndër të tjera, jepet vazhdimësia në planifikimin urbanistik duke i harmonizuar dhe lidhur dokumentet e miratuara planifikuese të nivelit më të lartë dhe më të ulët. Gjykata konsideron se ky synim i harmonizimit me dokumentet planifikuese tashmë të miratuara nga niveli më i ulët me rastin e miratimit të planit të rregullimit është në kundërshtim me dispozitat e Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, i cili përcakton planin e rregullimit dhe procedurën për miratimin e tij.

Sipas Gjykatës, është e vërtetë se në nenin 94 paragrafi 1 të Ligjit për planifikim urbanistik parashikohet se procedurat e iniciuara për miratimin e planit të rregullimit të planit të përgjithshëm urbanistik deri në ditën e fillimit të zbatimit të këtij ligji, do të vazhdojnë në përputhje me dispozitat e Ligjit për planifikimin hapësinor dhe urban, megjithatë, duke e marrë parasysh kuptimin e përcaktuar të planit të rregullimit si plan që mund të përdoret për zhvillimin e përfshirjes planore të një plani të përgjithshëm urbanistik me qëllim të planifikimit të detajuar, kjo dispozitë e Ligjit nuk ka zbatim në rast të ekzistimit të një plani të detajuar urbanistik në fuqi dhe në përdorim.

Sipas kësaj që u tha më lart, Gjykata konstatoi se me miratimin e aktit të kontestuar, Këshilli i Qytetit të Shkupit i ka tejkaluar kompetencat e tij ligjore, ka cenuar rëndë sigurinë juridike të qytetarëve, gjë që nuk është në përputhje me vlerën themelore të rendit kushtetues, sundimin e ligjit të përcaktuar në nenin 8 paragrafi 1 alineja 3 e Kushtetutës.

Në plotësimin e nismës, edhe pavarësisht faktit se parashtruesi i referohet gabim nenit 117 si pjesë e Rregullores për standarde dhe norma të planifikimit urbanistik („Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 142/2015, 217/2015, 222/2015, 228/2015, 35/2016, 99/2016, 134/2016, 33/2017 dhe 86/2018), se kërkesa konkrete për pëlqimin e vendimit të kontestuar me nenin 117 i cili është i rregulluar me Rregulloren e planifikimit urbanistik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 225/2020, 219/2021 dhe 104/2022), e që nuk paraqet pjesë të rregullativave ligjore dhe nënligjore sipas të cilave është hartuar akti kontestues, Gjykata vlerëson se këto janë pretendime që kërkojnë vlerësimin e akteve të të njëjtit rang dhe kjo shkon pertej kufijve te kompetencës së Gjykatës Kushtetuese.

Bazuar në analizën e lartpërmendur kushtetuese-gjyqësore, sipas Gjykatës, në mënyrë të bazuar mund të ngrihet çështja e përputhshmërisë së vendimit të kontestuar me dispozitat e lartpërmendura kushtetuese, me ç’rast u vlerësua se janë plotësuar kushtet e nenit 27 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese për miratimin e Aktvendimit për ndërprerjen e zbatimit të akteve individuale ose veprimeve të ndërmarra në bazë të vendimit të kontestuar, për shkak të shfaqjes së mundshme të pasojave të vështira për t’u larguar dhe të pariparueshme për qytetarët.

IV

Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata me shumicë votash vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese së Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska