У.бр.37/2023 – Уставен суд на Република Северна Македонија

Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.37/2023
Скопје, 10.01.2024 година

Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 и член 28 алинеја 1 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 10 јануари 2024 година, донесе

Р Е Ш Е Н И Е

1. СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за утврдување на цените на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад бр. 0202-415/1 од 20.10.2022 година донесена од страна на Управниот одбор на ЈКП „Комуналец“.

2. СЕ ОТФРЛА иницијативата за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за давање согласност на Одлуката за утврдување на цени на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комунален отпад бр. 0801-216 донесена на 27.10.2022 година од страна на Советот на Општина Свети Николе.

Образложение

Владимир Гилев од Свети Николе, до Уставниот суд на Република Северна Македонија, поднесе иницијатива за поведување постапка за оценување на уставноста и законитоста на актот од точката 2 од ова решение.

Подносителот во иницијативата наведува дека оспорената Одлука за давање согласност на Одлуката за утврдување на цени за комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад бр. 0801-216 донесена на 27.10.2022 година од страна на Советот на Општина Свети Николе е во спротивност со член 9 од Уставот на Република Северна Македонија, член 6 и член 11 од Законот за животната средина, член 24 од Законот за комуналните услуги и член 11 од Законот за управување со отпад.

Во иницијативата подносителот наведува дека со донесената одлука цената за комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад се зголемила за над 100 проценти, во услови кога бројот на станари во куќите и становите бил намален. Со оспорената одлука не се исклучуваат семејствата што рециклираат.

Понатаму во иницијативата подносителот наведува дека со ваквата одлука не се дава можност за селектирање на отпадот, а со тоа не се дава можност за штедење што е против член 6 од Законот за животната средина.

Според подносителот со фактот што во оспорената одлука нема цена на услугата во метар квадратен по член од домаќинството, истата е во спротивност со член 24 од Законот за комунални услуги.

Подносителот наведува дека со оспорената одлука се повредува начелото на универзалност на услугите од член 11 од Законот за управување со отпад, и начелото на супсидијарност од член 11 од Законот за животната средина.

Имајќи го предвид наведеното подносителот на иницијативата бара Уставниот суд да ја поништи Одлуката за давање согласност на Одлуката за утврдување на цени за комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад бр. 0801-216 донесена на 27.10.2022 година од страна на Советот на Општина Свети Николе.

На седницата Судот утврди дека Советот на Општина Свети Николе ја има донесено Одлуката за давање согласност на Одлуката за утврдување на цени на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комунален отпад бр. 0801-216 од 27.10.2022 година врз основа на член 36 став 1 точка 15 и чл.22 ст.1 т.4 од Законот за локална самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр.05/02).

Според член 1 од Одлуката, Советот на Општина Свети Николе дава согласност на Одлуката за утврдување на цени на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комунален отпад бр.0202-415/1 од 20.10.2022 година донесена од страна на Управниот одбор на ЈКП „Комуналец“ Свети Николе.

Во член 2 од Одлуката е предвидено дека Одлуката влегува во сила со денот на објавувањето во „Службен гласник на Општина Свети Николе“.

На седницата, исто така, Судот утврди дека врз основа на член 15 од Статутот на ЈКП „Комуналец“ Свети Николе, член 19 од Законот за јавни претпријатија („Службен весник на Република Македонија“ број 38/1996, 6/2002, 40/2003, 49/2006, 22/2007, 83/2009, 97/2010, 6/2012, 41/2014, 138/2014, 25/2015, 61/2015, 38/2016, 64/2018, 35/2019, 275/2019) и член 15 став 2 точка 7 од Статутот на ЈКП „Комуналец“ Свети Николе, Управниот одбор на ЈКП „Комуналец“ Свети Николе на седница одржана на ден 20.10.2022 година ја донесе Одлуката за утврдување на цените на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комунален отпад.

Во точка 1 од Одлуката се утврдени цените на дел од комуналните услуги во делот на собирањето на комуналниот отпад и тоа потточка 1 се однесува на цените на горенаведените комунални услуги за домаќинствата, додека потточка 2 се однесува на правните и физичките лица.

Во точка 2 се утврдени цените за вонредно изнесување на отпад без екипа, вонредно изнесување на отпад со екипа од двајца утоварачи и користење депонија.

Во точка 3 се наведува дека цените се утврдени без ДДВ.

Точка 4 предвидува дека со влегување во сила на оваа одлука престануваат да важат Одлуката за утврдување на цените на дел од комуналните услуги во делот на собирањето, изнесувањето и отстранувањето на отпадот бр. 0204-172/4 од 20.07.2009 година и Одлуката за утврдување на цената кај правните лица за административни згради, хали и магацини и воведување нова ставка бр. 0204-294/4 од 07.07.2016 година.

Во точка 5 е регулирано дека оваа одлука влегува во сила и ќе се применува од денот на добивање на согласност од Советот на Општина Свети Николе.

III

Согласно член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија, владеењето на правото е една од темелните вредности на уставниот поредок на Република Северна Македонија.

Според член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.

Според член 110 алинеја 2 од Уставот на Република Северна Македонија, Уставниот суд одлучува за согласноста на другите прописи и на колективните договори со Уставот и со законите.

Според член 14 од Деловникот на Уставниот суд, Уставниот суд може и сам да поведе постапка за оценување на уставноста на закон, односно уставноста и законитоста на пропис или друг општ акт. При испитувањето на уставноста на закон, односно уставноста и законитоста на пропис или друг општ акт, Уставниот суд може да ја оценува уставноста и законитоста и на одредбите од прописот или другиот општ акт што не се оспорени со иницијативата.

Според член 28 алинеја 1 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија, Уставниот суд ќе ја отфрли иницијативата ако не е надлежен да одлучува за барањето.

Согласно член 22 став 1 точка 4 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија“ бр. 05/2002), меѓу другото, општините се надлежни за комуналните дејности кои опфаќаат: снабдување со вода за пиење; испорака на технолошката вода; одведување и пречистување на отпадните води; јавно осветлување; одведување и третман на атмосферските води; одржување на јавна чистота; собирање, транспортирање и постапување со комуналниот цврст и технолошки отпад…

Во член 36 став 1 точка 15 од истиот закон, се пропишува дека советот на општината врши и други работи утврдени со закон.

Согласно член 14 став 1 од Законот за комунални дејности („Службен весник на Република Македонија“ бр. 95/2012; 163/2013; 42/2014; 44/2015; 147/2015; 31/2016; 64/2018; и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 302/2020) комуналните услуги се делат на услуги за задоволување на индивидуалната потрошувачка и услуги за задоволување на заедничката потрошувачка. Во став 2 од истиот член се наведува дека во услуги за задоволување на индивидуалната потрошувачка спаѓаат: обработка и снабдување со вода за пиење; обработка и испорака на технолошка вода; одведување и пречистување на отпадни води; превоз на патници во патниот сообраќај; собирање и транспортирање на комунален отпад; изградба и одржување на гробните места; користење на продажно место на отворени и затворени пазари; чистење на оџаци и опрема за одведување на чад; отстранување на хаварисани возила; одржување на септички јами; испорака на гас до мерен инструмент на корисник и испорака на топлотна енергија до мерниот инструмент на корисникот.

Согласно член 24 од Законот за комунални дејности надоместокот за користење на комуналните услуги од индивидуалната комунална потрошувачка од член 14 став 1 од овој закон се пресметува во мерни единици, и тоа: снабдување и испорака на вода за пиење во денари по метри кубни; снабдување и испорака на технолошка вода во денари по метар кубен; одведување и прочистување на отпадни води во денари по метри кубни; општински превоз на патници во патниот сообраќај, во денари по патник; снабдување со топлотна енергија во џули/м2/м3; снабдување и испорака на гас во денари по нормален м3; собирање и транспортирање на комунален отпад во денари по м2/кг/паушал или во денари по м3 по член на домаќинство; одржување и користење на пазари на големо и мало, по продажно место, во денари/површина и чистење на оџаци, во денари по м/ф.

Во оспорената одлука се наведува дека врз основа на член 36 став 1 точка 15 и член 22 став 1 точка 4 од Законот за локалната самоуправа („Службен весник на Република Македонија” број 5/2002), Советот на Општина Свети Николе на седницата одржана на 27.10.2022 година, донесува Одлука за давање согласност на Одлуката за утврдување на цени на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад.

Во член 1 од оспорената одлука, се наведува дека со оваа одлука се дава согласност на Одлуката за утврдување на цени на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад бр.0202-415/1 од 20.10.22 година донесена од страна на Управниот одбор на ЈКП „Комуналец“ Свети Николе.

Во член 2 од Одлуката, се наведува дека оваа одлука влегува во сила со денот на објавувањето во „Службен гласник на Општина Свети Николе”.

При оцена на наводите во доставената иницијатива во однос на оспорената одлука која е објавена во „Службен гласник на Општина Свети Николе“ број 13 од 27.10.2022 година, Судот утврди дека нејзиното донесување и објавување е услов за Одлуката за утврдување на цените на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад бр. 0202-415/1 од 20.10.2022 година, донесена од страна на Управниот одбор на ЈКП „Комуналец“, да произведе правно дејство.

Дополнително, при уставно-судската анализа Судот оцени дека Одлуката за утврдување на цените на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад бр. 0202-415/1 од 20.10.2022 година донесена од страна на Управниот одбор на ЈКП „Комуналец“ може да се проблематизира во однос на нејзината уставност и законитост.

Во услови кога член 24 алинеја 7 од Законот за комунални дејности, е јасен и прецизен и предвидува дека надоместокот за користење на комуналните услуги од индивидуалната комунална потрошувачка, конкретно за собирање и транспортирање на комунален отпад се пресметува во мерни единици и тоa во денари по м2/кг/паушал или во денари по м3 по член на домаќинство, во конкретната одлука на ЈКП „Комуналец“ надоместокот е претставен само како цена во денари за метар квадратен за домаќинство. Со таквото постапување, претпријатието, во конкретниот случај, на нејасен и непрецизен начин утврдило тарифа која се однесува на домаќинство независно од неговите членови, односно цената е иста за семејство со различен број на членови. Со тоа ЈКП „Комуналец“ ги довела под сомнеж своите законски овластувања, принципот на супрематија во правниот поредок и правната сигурност на граѓаните како фундаментален принцип на темелната вредност владеење на правото во уставниот поредок.

Од овие причини Судот оцени дека во конкретниот случај се исполнети условите за примена на член 14 од Деловникот, по сопствена иницијатива да поведе постапка за оценување на уставноста и законитоста на Одлуката за утврдување на цените на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад бр. 0202-415/1 од 20.10.2022 година донесена од страна на Управниот одбор на ЈКП „Комуналец“, и да ја испита нејзината усогласеност со член 8 став 1 алинеја 3, член 51 од Уставот и член 24 од Законот за комунални дејности.

Во однос на Одлуката за давање согласност на Одлуката за утврдување на цени на комуналните услуги во делот на собирање, транспортирање и отстранување на комуналниот отпад, имајќи предвид дека според содржината не претставува пропис подобен за уставно- судска оцена, со оглед дека не содржи општи норми на однесување и не уредува односи на субјектите во правото на општ начин, барањето за оцена на нејзината уставност и законитост, излегува надвор од утврдените надлежности на Уставниот суд од член 110 алинеја 2 од Уставот на Република Северна Македонија, со што се настапени условите од член 28 алинеја 1 од Деловникот на Судот за отфрлање на иницијативата.

Врз основа на наведеното, Судот одлучи како во диспозитивот на ова решение.

ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на мРепублика Северна Македонија,
Добрила Кацарска

* * *

Gjykata Kushtetuese e
Republikës së Maqedonisë së Veriut
U. nr. 37/2023
Shkup, 10.01.2024

Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, Dr. Jadranka Daboviq – Anastasovska, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 dhe nenit 28 alinesë 1 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 10 janar 2024, miratoi

A K T V E N D I M

1. INICIOHET procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe largimit të mbeturinave komunale nr. 0202-415/1 të datës 20.10.2022 miratuar nga Këshilli Drejtues i NPK “Komunalec”.

2. HIDHET POSHTË iniciativa për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit për dhënien e pëlqimit ndaj Vendimit për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe depozitimit të mbeturinave komunale nr. 0801-216 i miratuar më 27.10.2022 nga Këshilli i Komunës së Sveti Nikollës.

Arsyetim

Vlladimir Gilev nga Sveti Nikolla, Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, i ka parashtruar iniciativë për fillimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së aktit nga pika 2 e këtij aktvendimi.

Parashtruesi në iniciativë thekson se Vendimi i kontestuar për dhënien e pëlqimit të Vendimit për përcaktimin e çmimeve për shërbime komunale në pjesën e grumbullimit, transportimit dhe deponimit të mbeturinave komunale nr. 0801-216 miratuar më 27.10.2022 nga Këshilli i Komunës së Sveti Nikollës është në kundërshtim me nenin 9 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, nenin 6 dhe nenin 11 të Ligjit për mjedisin jetësor, nenin 24 të Ligjit për shërbimet komunale dhe nenin 11 të Ligjit për menaxhimin e mbetjeve.

Në iniciativë, parashtruesi thekson se me vendimin e miratuar çmimi për shërbimet komunale në fushën e grumbullimit, transportit dhe largimit të mbeturinave komunale është rritur mbi 100 për qind, në kushtet kur numri i banuesve në shtëpi dhe banesa është ulur. Me vendimin e kontestuar nuk përjashton familjet ricikluese.

Më tej, në iniciativë, parashtruesi thekson se me këtë vendim nuk jepet mundësia e selektimit të mbeturinave, e me këtë nuk jepet mundësia e kursimit, gjë që bie ndesh me nenin 6 të Ligjit për mjedisin jetësor.

Sipas parashtruesit, me faktin se në vendimin e kontestuar nuk ka çmim shërbimi për metër katror për një anëtar të amvisërisë, i njëjti është në kundërshtim me nenin 24 të Ligjit për shërbimet komunale.

Parashtruesi i kërkesës thekson se me vendimin e kontestuar është shkelur parimi i universalitetit të shërbimeve nga neni 11 i Ligjit për menaxhimin e mbeturinave, dhe parimi i subsidiaritetit nga neni 11 i Ligjit për mjedisin jetësor.

Duke marrë parasysh sa më sipër, parashtruesi i iniciativës kërkon nga Gjykata Kushtetuese ta anulojë Vendimin për dhënien e pëlqimit ndaj Vendimit për përcaktimin e çmimeve për shërbimet komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe largimit të mbetjeve komunale nr. 0801-216 i miratuar më 27.10.2022 nga Këshilli i Komunës së Sveti Nikollës.

Në seancë, Gjykata konstatoi se Këshilli i Komunës së Sveti Nikollës ka miratuar Vendimin për dhënien e pëlqimit ndaj Vendimit për caktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe deponimit të mbeturinave komunale nr. 0801-216 të datës 27.10.2022 bazuar në nenin 36 paragrafi 1 pika 15 dhe nenin 22 paragrafi 1 pika 4 e Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 05/02).

Sipas nenit 1 të Vendimit, Këshilli i Komunës së Sveti Nikollës jep pëlqimin për Vendimin për caktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe deponimit të mbetjeve komunale nr. 0202-415/1 të datës 20.10.2022 e miratuar nga Këshilli Drejtues i NPK “Komunalec” Sveti Nikollë.

Në nenin 2 të Vendimit është paraparë se Vendimi hyn në fuqi ditën e botimit në “Fletoren Zyrtare të Komunës së Shën Nikollës”.

Gjykata në seancë konstatoi gjithashtu se në bazë të nenit 15 të Statutit të NPK Komunale “Komunalec” Sveti Nikollë, nenit 19 të Ligjit për ndërmarrjet publike (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 38/1996, 6/2002, 40/2003, 49/2006, 22/2007, 83/2009, 97/2010, 6/2012, 41/2014, 138/2014, 25/2015, 61/2015, 38/2016, 64/2018, 35/2019, 275/2019) dhe nenit 15 paragrafi 2 pika 7 e Statutit të NPK “Komunalec” Sveti Nikollë, Këshilli Drejtues i Shoqërisë Komunale “Komunalec” Sveti Nikollë në seancën e mbajtur më 20.10.2022 miratoi Vendimin për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportimit dhe largimit të mbeturinave komunale.

Në pikën 1 të Vendimit, përcaktohen çmimet e disa prej shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit të mbetjeve komunale dhe se nënpika 1 i referohet çmimeve të shërbimeve komunale të sipërpërmendura për amvisëritë, ndërsa nënpika 2 i referohet personave fizikë dhe juridikë.

Në pikën 2, përcaktohen çmimet për heqjen emergjente të mbetjeve pa ekuipazh, largimin emergjent të mbetjeve me ekip prej dy ngarkues dhe përdorimin e deponisë.

Në pikën 3 thuhet se çmimet janë përcaktuar pa TVSH.

Në pikën 4 përcaktohet se me hyrjen në fuqi të këtij vendimi pushon së vlejturi Vendimi për përcaktimin e çmimeve të një pjese të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, largimit dhe depozitimit të mbetjeve. nr. 0204-172/4 të 20.07.2009 dhe Vendimi për përcaktimin e çmimit për personat juridikë për objektet administrative, sallat dhe depot dhe futjen e një zëri të ri nr. 0204-294/4 nga 07.07.2016.

Në pikën 5, rregullohet se ky vendim hyn në fuqi dhe do të zbatohet nga dita e marrjes së pëlqimit nga Këshilli i Komunës së Sveti Nikollës.

III

Sipas nenit 8 paragrafi 1 alineja 3 e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, sundimi i së drejtës është një nga vlerat themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.

Sipas nenit 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet medoemos duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat e tjera me Kushtetutë dhe ligjin. Secili e ka për detyrë ta respektojë Kushtetutën dhe ligjet.

Sipas nenit 110 alineja 2 e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese vendos për pajtueshmërinë e rregullave të tjera dhe marrëveshjeve kolektive me Kushtetutën dhe ligjet.

Sipas nenit 14 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese, Gjykata Kushtetuese mund të iniciojë vetë procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së një ligji, përkatësisht kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së një rregulloreje ose akti tjetër të përgjithshëm. Gjykata Kushtetuese me rastin e shqyrtimit të kushtetutshmërisë së një ligji, përkatësisht kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së një rregulloreje ose akti tjetër të përgjithshëm, mund ta vlerësojë kushtetutshmërinë dhe ligjshmërinë e dispozitave të rregullores ose aktit tjetër të përgjithshëm që nuk kundërshtohen me iniciativën.

Sipas nenit 28 alineja 1 e Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gjykata Kushtetuese do ta refuzojë iniciativën nëse nuk është kompetente për të vendosur për kërkesën.

Sipas nenit 22 paragrafi 1 pika 4 e Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 05/2002), ndër të tjera, komunat janë përgjegjëse për aktivitetet komunale që përfshijnë: furnizimin me ujë të pijshëm; dërgimin e ujit teknologjik; largimin dhe pastrimin e ujërave të zeza; ndriçimin publik; largimin dhe trajtimin e ujërave atmosferike; mirëmbajtjen e pastërtisë publike; grumbullimin, transportimin dhe trajtimin e mbeturinave të ngurta dhe teknologjike komunale…

Në nenin 36 paragrafi 1 pika 15 e të njëjtit ligj, parashikohet se këshilli i komunës kryen edhe punë të tjera të përcaktuara me ligj.

Në bazë të nenit 14 paragrafi 1 i Ligjit për punët komunale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 95/2012; 163/2013; 42/2014; 44/2015; 147/2015; 31/2016; 64/2018 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 302/2020) shërbimet komunale ndahen në shërbime për kënaqjen e konsumit individual dhe shërbime për kënaqjen e konsumit të përbashkët. Në paragrafin 2 të të njëjtit nen thuhet se shërbimet për përmbushjen e konsumit individual përfshijnë: trajtimin dhe furnizimin me ujë të pijshëm; përpunimin dhe shpërndarjen e ujit teknologjik; largimin dhe pastrimin e ujërave të zeza; transportin e udhëtarëve në komunikacionin rrugor; grumbullimin dhe transportimin e mbeturinave komunale; ndërtimin dhe mirëmbajtjen e varreve; përdorimin e një pike shitjeje në tregje të hapura dhe të mbyllura; pastrimin e oxhaqeve dhe pajisjeve për largimin e tymit; heqjen e automjeteve në avari; mirëmbajtjen e gropave septike; dërgimin e gazit në instrumentin matës të përdoruesit dhe dërgimin e energjisë termike në instrumentin matës të përdoruesit.

Në bazë të nenit 24 të Ligjit për veprimtari komunale, kompensimi për shfrytëzimin e shërbimeve komunale nga konsumi individual komunal nga neni 14 paragrafi 1 i këtij ligji llogaritet në njësi matëse, përkatësisht: furnizimi dhe dërgimi i ujit të pijshëm në denarë për metër kub; furnizimi dhe dërgimi i ujit teknologjik në denarë për metër kub; largimi dhe pastrimi i ujërave të zeza në denarë për metër kub; transporti komunal i udhëtarëve në komunikacionin rrugor, në denarë për pasagjer; furnizimi me energji termike në xhul/m2/m3; furnizimi dhe dërgimi i gazit në denarë për m3 normal; grumbullimi dhe transportimi i mbeturinave komunale në denarë për m2/kg/paushall ose në denarë për m3 për anëtar të amvisërisë; mirëmbajtja dhe shfrytëzimi i tregjeve me shumicë dhe pakicë, për pikë shitjeje, në denarë/sipërfaqe dhe pastrimi i oxhaqeve, në denarë për m/f.

Në vendimin e kontestuar thuhet se bazuar në nenin 36 paragrafi 1 pika 15 dhe nenin 22 paragrafi 1 pika 4 e Ligjit për vetëqeverisje lokale (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 5/2002), Këshilli i Komunës së Sveti Nikollës në seancën e mbajtur më 27.10.2022, ka miratuar Vendim për dhënien e pëlqimit të Vendimit për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në fushën e grumbullimit, transportit dhe deponimit të mbeturinave komunale.

Në nenin 1 të vendimit të kontestuar thuhet se me këtë vendim është dhënë pëlqimi për Vendimin për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe deponimit të mbeturinave komunale nr. 0202-415/1 të datës 20.10.22 i miratuar nga Këshilli Drejtues i NPK “Komunalec” Sveti Nikollë.

Në nenin 2 të Vendimit, thuhet se ky vendim hyn në fuqi ditën e botimit në “Fletoren Zyrtare të Komunës së Shën Nikollës”.

Gjykata me rastin e vlerësimit të pretendimeve në iniciativën e paraqitur në lidhje me vendimin e kontestuar të botuar në “Fletoren Zyrtare të Komunës së Shën Nikollës” numër 13, më datë 27.10.2022, ka konstatuar se miratimi dhe publikimi i tij është kusht për Vendimin për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe depozitimit të mbetjeve komunale nr. 0202-415/1 të datës 20.10.2022, miratuar nga Këshilli Drejtues i NPK “Komunalec”, për të prodhuar veprime juridike.

Gjithashtu, gjatë analizës kushtetuese-gjyqësore, Gjykata vlerësoi se Vendimi për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në pjesën e grumbullimit, transportit dhe depozitimit të mbetjeve komunale nr. 0202-415/1 të datës 20.10.2022 i miratuar nga Këshilli Drejtues i NPK “Komunalec” mund të vihet në pikëpyetje për nga kushtetutshmëria dhe ligjshmëria e tij.

Në kushtet kur neni 24 paragrafi 7 i Ligjit për veprimtaritë komunale është i qartë dhe i saktë dhe përcakton se tarifa për shfrytëzimin e shërbimeve komunale nga konsumi individual komunal, konkretisht për grumbullimin dhe transportimin e mbetjeve komunale, llogaritet në njësi matëse dhe se është në denarë për m2/kg/paushall ose në denarë për m3 për amvisëri, në vendimin konkret të NPK “Komunalec” kompensimi është paraqitur vetëm si çmim në denarë për metër katror për një amvisëri. Me një veprim të tillë, kompania në rastin konkret ka përcaktuar në mënyrë të paqartë dhe të pasaktë një tarifë që i referohet një amvisrie pavarësisht nga anëtarët e saj, përkatësisht çmimi është i njëjtë për një familje me numër të ndryshëm anëtarësh. Me këtë, NPK “Komunalec” i ka vënë në pikëpyetje kompetencat e saj ligjore, parimin e supremacisë në rendin juridik dhe sigurinë juridike të qytetarëve si parim themelor i vlerës themelore të sundimit të së drejtës në rendin kushtetues.

Për këto arsye, Gjykata vlerësoi se në rastin konkret janë plotësuar kushtet për zbatimin e nenit 14 të Rregullores me iniciativë të saj për fillimin e procedurës për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Vendimit për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në fushën e grumbullimit, transportit dhe depozitimit të mbetjeve komunale nr. 0202-415/1 të datës 20.10.2022 të miratuar nga Këshilli Drejtues i NPK “Komunalec”, dhe të shqyrtohet përputhshmëria e tij me nenin 8 paragrafin 1 alinenë 3, nenin 51 të Kushtetutës dhe nenin 24 të Ligjit për veprimtaritë komunale.

Lidhur me Vendimin për dhënien e pëlqimit të Vendimit për përcaktimin e çmimeve të shërbimeve komunale në fushën e grumbullimit, transportit dhe depozitimit të mbeturinave komunale, duke pasur parasysh se sipas përmbajtjes nuk është rregullore e pranueshme për vlerësim kushtetues-gjyqësor. Duke qenë se nuk përmban norma të përgjithshme të sjelljes dhe nuk i rregullon në mënyrë të përgjithshme marrëdhëniet e subjekteve në ligj, kërkesa për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së saj, shkon përtej kompetencave të përcaktuara të Gjykatës Kushtetuese nga neni 110 alineja 2 e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, me ç’rast janë plotësuar kushtet nga neni 28 alineja 1 e Rregullores së Gjykatës për refuzimin e iniciativës.

Në bazë të lartpërmendurës, Gjykata vendosi si në dispozitivin e këtij aktvendimi.

KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska