Уставниот суд на Република Северна Македонија, врз основа на член 110 од Уставот на Република Северна Македонија и член 71 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр.70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 15 февруари 2023 година, донесе
Р Е Ш Е Н И Е
1. НЕ СЕ ПОВЕДУВА постапка за оценување на уставноста на член 23 ставови 2, 3 и 4 од Законот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.32/2020).
2. Ова решение ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија“.
3. Наташа Шурбановска од Скопје, до Уставниот суд поднесе иницијатива за оценување на уставноста и законитоста на одредбите од Законот означен во точката 1 на ова решение.
Според наводите во иницијативата, оспорените ставови 2, 3 и 4 од член 23 од Законот за урбанистичко планирање не се во согласност со член 8 став 1 алинеи 3 и 4, член 51 ставови 1 и 2 и член 112 ставови 1 и 3 од Уставот и ги загрозуваат темелните вредности на уставниот поредок бидејќи му даваат право на донесувачот на планот да ги толкува одлуките на Уставниот суд, односно да цени дали одлуките се однесуваат на целиот или на дел од планот, кој бил основот за укинување на спорниот урбанистички план и во кој дел и обем е укинат урбанистичкиот план. Се наведува дека одлуките на Уставниот суд се извршуваат и не се толкуваат, но дека со оспорените одредби на доносителот на планот му се дозволува да ја заобиколи и скрати целокупната постапка за донесување на нов урбанистички план и да не ги почитува одлуките на Уставниот суд, со што се загрозуваат темелните вредности на уставниот поредок – владеењето на правото и поделбата на државната власт на законодавна, извршна и судска. Подносителката смета дека ако урбанистичкиот план е укинат или поништен од Уставниот суд, тој повеќе не постои во правниот поредок, дека е сосема ирелевантно кој бил основот за негово укинување или поништување и дека во случај на укинување или поништување на планот, надлежниот орган треба да започне нова постапка за донесување на нов урбанистички план, а не да го оживува укинатиот план преку повторување на постапката која била основ за негово укинување. Поради наведените причини со иницијативата се бара Судот да ги поништи оспорените одредби.
4. Судот на седницата утврди дека според член 23 став 2 од Законот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.32/2020), ако одлуката за донесување на урбанистичкиот план се укине во целост, донесувачот на планот е должен да отпочне постапка за изработување и донесување на нов урбанистички план за истиот плански опфат по постапка од член 21 од овој закон, а ако одлуката за донесување на урбанистичкиот план се укине за дел од планот, односно за одредени негови плански одредби, донесувачот на планот е должен да отпочне постапка за изработување и донесување на изменување и дополнување на укинатиот дел од планот по постапка од член 31 од овој закон. Согласно оспорениот став 3 од истиот член од Законот, ако одлуката за донесување на урбанистичкиот план се укине врз основа на пропуст во постапката за донесување, донесувачот на планот може да го донесе истиот план со постапка што ќе се состои само од спроведување на делот од постапката за кој се однесува пропустот и истиот бил основ за укинувањето. Во оспорениот став 4 од истиот член, доколку при спроведувањето на постапката од ставот 3 од овој член произлезат и неопходни измени во планското решение, тогаш донесувачот на планот е должен да отпочне постапка за донесување на нов урбанистички план по постапка од член 21 од овој закон.
5. Согласно член 8 став 1 алинеи 3 и 10 од Уставот, владеењето на правото и уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и природата се темелни вредности на уставниот поредок.
Според член 51 од Уставот, во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Член 108 од Уставот го определува Уставниот суд како орган на Републиката кој ја штити уставноста и законитоста и одлучува за согласноста на законите со Уставот.
Во член 112 став 2 од Уставот е определено дека Уставниот суд ќе укине или поништи друг пропис или општ акт ако утврди дека тие не се во согласност со Уставот или со закон. Според став 3 од овој член од Уставот, одлуките на Уставниот суд се конечни и извршни.
Член 86 став 1 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија“ бр. 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 202/2019, 256/2020 и 65/2021) предвидува дека одлуките на Уставниот суд ги извршува донесувачот на законот, другиот пропис или општиот акт што со одлука на Судот е поништен или укинат.
6. Урбанистичкото планирање е уредено со Законот за урбанистичко планирање („Службен весник на Република Северна Македонија“ бр.32/2020) кој беше донесен на 4 февруари 2020 и кој, меѓу другото, ги утврдува целите и начелата на урбанистичкото планирање и уредувањето на просторот, видовите и содржината на урбанистичките планови, условите за вршење на работите од областа на урбанистичкото планирање, постапките за изработување, донесување и спроведување на урбанистичките планови.
Една од основните цели на урбанистичкото планирање е јавниот интерес кој е дефиниран во член 5 од Законот според кој во просторот опфатен со урбанистичките планови, јавен интерес е уредувањето и хуманизацијата на просторот, заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата, како и зачувувањето на природните и културните вредности на просторот. За јавниот интерес од ставот 1 на овој член се води грижа во сите фази од урбанистичкото планирање, односно во постапките на изработување, донесување, спроведување и следење на спроведувањето на урбанистичките планови. Со урбанистичкото планирање задолжително се штити јавниот интерес кој е приоритетен, додека приватниот интерес се обезбедува согласно со закон.
Другите цели на урбанистичкото планирање се утврдени во член 9 став 2 од Законот, меѓу кои се јавност во постапката за изработување, донесување и спроведување на плановите, инклузивност и партиципативност во постапката за изработување, донесување и спроведување на плановите.
Член 21 од Законот за урбанистичко планирање ги регулира фазите на изработка и донесување на урбанистички планови. Во овој член е предвидено дека генералниот урбанистички план и деталниот урбанистички план, како и нивните изменувања и дополнувања, по правило се изработуваат и донесуваат во две фази, како нацрт-план и предлог-план, додека урбанистички план за село, урбанистички план за вон населено место и урбанистички план за подрачје и градби од државно значење, по правило се изработуваат и донесуваат во една фаза, како предлог-план. Во ставот 3 од овој член од Законот е определено дека донесувачот на плановите од ставот 2 на овој член, може да одлучи урбанистичкиот план да го изработи и донесе во две фази, како нацрт-план и предлог-план, во случаите кога се работи за важен, сложен и обемен плански опфат или измена и/или дополнување.
Постапката за изменување и дополнување на урбанистички планови е уредена со член 31 од Законот кој во став 1 предвидува дека изменувања и дополнувања на урбанистичките планови по правило се вршат во истата постапка што е пропишана за нивното донесување. Според став 2 од истиот член, предмет на изменување и дополнување на урбанистички план може да биде кој било дел од содржината на планот или дел од планскиот опфат што претставува планерска единица или нејзин дел, или што претставува графичка, нумеричка или текстуална планска одредба, при што содржината на изменувањето и дополнувањето на планот се изработува само за делот кој е предмет на изменување и дополнување, а вклучува и збирни податоци на ниво на вкупниот опфат на планот кои произлегуваат. Според став 3 на истиот член, урбанистичкиот план што бил предмет на изменувања и дополнувања се спроведува како пречистена верзија на планот, односно како интегрална верзија на урбанистичкиот план во која се вградени изменувањата и дополнувањата на планот. Пречистената верзија на планот е составен дел на урбанистичкиот план.
Со предметната иницијатива се оспоруваат ставовите 2, 3 и 4 на член 23 од Законот со наслов „Важење на урбанистички планови и нивна суспензија“. Во став 1 на овој член е предвидено дека урбанистичкиот план е на сила до донесување на нов урбанистички план. Останатите ставови од овој член, односно ставовите 5, 6, 7, 8 и 9 веќе биле предмет на уставно-судска оценка од страна на Уставниот суд кој со Решението У.бр.51/2020 од 26.01.2021 не повел постапка за оценување на нивната уставност.
7. Од наведените одредби од Уставот произлегува дека уредувањето и хуманизација на просторот како темелна вредност на уставниот поредок се операционализира преку системот на просторно и урбанистичко планирање кој, меѓу другите начела, се темели и на начелото на заштита на јавниот интерес. За овој принцип се води грижа во сите фази од урбанистичкото планирање, односно во постапките на изработување, донесување, спроведување и следење на спроведувањето на урбанистичките планови, поради што и законодавецот предвидел изречна одредба, според која, со урбанистичкото планирање задолжително се штити јавниот интерес кој е приоритетен, додека приватниот интерес се обезбедува согласно со закон. Грижата за јавниот интерес се изразува и преку сложените постапки за донесување на урбанистичките планови, кои се изработуваат во различни фази и во постапка којашто треба да биде јавна, транспарентна и инклузивна, во која граѓаните непосредно учествуваат со давање на свои мислења и забелешки, со учество на стручни лица и вршење на стручна ревизија, за да на крајот постапката заврши со давање согласност од надлежното министерство со што се потврдува дека планот е донесен согласно одредбите на Законот и прописите донесени врз основа на Законот.
Од анализата на оспорените одредби во однос на уставните одредби посочени во иницијативата, произлегува дека аргументите истакнати од страна на подносителката на иницијативата се неосновани од следниве причини.
Имено, од содржината на оспорените одредби на член 23 од Законот за урбанистичко планирање, произлегува дека со нив законодавецот го регулирал прашањето по која постапка треба да се донесе новиот план во случај кога одлуката за донесување на урбанистичкиот план била укината. Притоа, законодавецот во ставот 2 ги уредил двете можности, имено, кога планот бил укинат во целост, законодавецот упатува на почитување на фазите за донесување на плановите утврдени во член 21 од Законот, а доколку планот бил укинат во дел, законодавецот упатува на постапката од член 31 од Законот кој ја пропишува постапката за изменување и дополнување на урбанистички планови и кој предвидува тоа да се врши во иста постапка што е пропишана за нивното донесување. Од содржината на оспорената одредба од став 3 на член 23, произлегува дека со неа се дава можност формалните недостатоци во постапката за донесување на планот поради кои планот бил укинат, да се отстранат така што ќе бидат спроведени само оние делови од постапката на кои се однесува констатираниот пропуст. Притоа, оспорениот став 4 дава гаранција и заштита дека во случај кога недостатоците во постапката не можат да се отстранат без измени во планското решение, ќе се отпочне со постапка за донесување на нов урбанистички план.
Според мислењето на Судот со оспорените одредби законодавецот го пропишал начинот на извршување на одлуките на Уставниот суд со кој биле укинати одлуките за донесување на урбанистички планови што е во согласност со уставно утврденото конечно и извршно дејство на одлуките на Уставниот суд. Одлуките на Уставниот суд согласно член 86 од Деловникот на Уставниот суд ги извршува донесувачот на актот кој со одлука на Судот е поништен или укинат, така што законодавецот со оспорените одредби определува на кој начин општината треба да постапи за да ја спроведе, односно изврши одлуката на Уставниот суд за да се обезбеди почитување на фазите и постапката за донесување и изменување на урбанистичките планови пропишани со Законот за урбанистичко планирање. Со оспорените одредби се спречува да настане блокада на процесот на донесување на урбанистички планови во општините, се овозможува рационално користење на финансиските средства наменети за дејноста урбанистичко планирање и се овозможува непречено одвивање на урбанистичкото планирање како дејност од јавен интерес. Оттука, за Уставниот суд се неосновани наводите во иницијативата дека оспорените одредби овозможуваат донесувачот на планот да ги толкува одлуките на Уставниот суд, бидејќи токму со оспорените одредби се пропишува како треба да постапуваат општините по укинување на плановите со што се овозможува општините да ги извршат одлуките на Уставниот суд без да ги повторат пропустите во новата постапка. Оспорените одредби, според тоа, се во функција на почитување на владеењето на правото и поделбата на власта, бидејќи со нив се овозможува процесот на урбанистичко планирање да се одвива во согласност со јавниот интерес и со почитување на уставното начело на хуманизацијата на просторот, заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата како темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.
Оттука, Судот заклучи дека не може основано да се постави прашањето за согласноста на одредбите од член 23 ставови 2, 3 и 4 од Законот за урбанистичко планирање со одредбите од Уставот на кои се повикува подносителот во иницијативата.
8. Врз основа на изнесеното, Судот одлучи како во точката 1 од ова решение.
9. Ова решение Судот го донесе со мнозинство гласови, во состав од претседателот на Судот, Добрила Кацарска и судиите: Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер.
У.бр.101/2022
15.02.2022 гoд.
С к о п ј е
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска
Издвоено мислење по предметот У.бр.101/2022
* * *
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në bazë të nenit 110 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 71 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 15 shkurt 2023 miratoi
AKTVENDIM
1. NUK INICOHET procedura për vlerësimin e kushtetutshmërisë së nenit 23 paragrafët 2, 3 dhe 4 të Ligjit për planifikim urbanistik („Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.32/2020).
2. Ky vendim do të publikohet në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.
3. Natasha Shurbanovska nga Shkupi, në Gjykatën Kushtetuese dërgoi iniciativë për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së dispozitave të ligjit të shënuara në pikën 1 të këtij aktvendimi.
Sipas pretendimeve në iniciativë, paragrafët e kontestuar 2, 3 dhe 4 të nenit 23 të Ligjit për planifikim urbanistik, nuk janë në pajtim me nenin 8 paragrafi 1 alinetë 3 dhe 4, nenin 51 paragrafët 1 dhe 2 dhe nenin 112 paragrafët 1 dhe 3 të Kushtetutës dhe rrezikojnë vlerat themelore të rendit kushtetues sepse i japin të drejtën miratuesit të planit të interpretojë vendimet e Gjykatës Kushtetuese, pra të vlerësojë nëse vendimet i referohen gjithë planit apo apo një pjese të planit, i cili ishte bazë për anulimin e planit urbanistik të kontestuar dhe në të cilin një pjesë dhe shtrirja e planit urbanistik është pezulluar. Thuhet se vendimet e Gjykatës Kushtetuese zbatohen dhe nuk interpretohen, por se me dispozitat e kontestuara miratuesit të planit i lejohet të anashkalojë dhe shkurtojë të gjithë procedurën për miratimin e planit të ri urbanistik dhe të mos u bindet vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, me atë rrezikohen vlerat themelore të rendit kushtetues – sundimi i së drejtës dhe ndarja e pushtetit shtetëror në legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor. Parashtruesi konsideron se nëse plani ndërpritet ose anuohet nga Gjykata Kushtetuese, ai nuk ekziston më në rendin juridik, se është krejtësisht e parëndësishme se cila ishte baza e ndërprerjes ose anulojë të tij dhe se në rast ndërprerje ose anulimit të Planit, organi kompetent duhet të fillojë një procedurë të re për miratimin e planit të ri urbanistik, e jo të ringjallet plani i pezulluar duke përsëritur procedurën që ishte bazë për anulimin e tij. Për arsyet e cekura, iniciativa kërkon nga Gjykata të anulojë dispozitat e kontestuara.
4. Gjykata në seancë konstatoi se sipas nenit 23 paragrafi 2 të Ligjit për planifikim urbanistik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.32/2020), nëse vendimi për miratimin e planit urbanistik shfuqizohet në tërësi miratuesi i planit është i obliguar të fillojë procedurën për hartimin dhe miratimin e planit të ri urbanistik për të njëjtën përfshirje planifikuese sipas procedurës nga neni 21 i këtij ligji, dhe nëse vendimi për miratimin e planit urbanistik shfuqizohet për një pjesë të planit, gjegjësisht për disa dispozita planifikuese të tij, miratuesi i planit është i obliguar që të fillojë procedurë për përgatitjen dhe miratimin e ndryshimeve dhe plotësimeve në pjesën e shfuqizuar të planit sipas procedurës nga neni 31 i këtij ligji. Në pajtim me paragrafin 3 të kontestuar të të njëjtit nen të Ligjit, nëse vendimi për miratimin e planit urbanistik revokohet në bazë të një lëshimi në procedurën e miratimit, miratuesi i planit mund të miratojë të njëjtin plan me procedurë që do të përbëhet vetëm nga zbatimi i pjesës së procedurës së cilës i referohet mosveprimi dhe ka qenë bazë për shfuqizimin. Në paragrafin e kontestuar 4 të të njëjtit nen, nëse gjatë zbatimit të procedurës nga paragrafi 3 i këtij neni, rezultojnë ndryshime të nevojshme në zgjidhjen planifikuese, atëherë miratuesi i planit është i obliguar që të iniciojë procedurë për miratimin e një plani të ri sipas procedurës nga neni 21 i këtij ligji.
5. Në pajtim me nenin 8 paragrafi 1 alinetë 3 dhe 10 të Kushtetutës, sundimi i së drejtës dhe rregullimi e humanizimit të hapësirës dhe mbrojtja dhe promovimi i mjedisit jetësor dhe natyrës janë vlera themelore të rendit kushtetues.
Sipas nenit 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat tjera me Kushtetutë dhe ligjin. Të gjithë janë të detyruar të respektojnë Kushtetutën dhe ligjet.
Neni 108 i Kushtetutës e përcakton Gjykatën Kushtetuese si organin e Republikës që mbron kushtetutshmërinë dhe ligjshmërinë dhe vendos për përputhjen e ligjeve me Kushtetutën.
Neni 112 paragrafi 2 i Kushtetutës parashikon se Gjykata Kushtetuese do të shfuqizojë ose anulojë një rregullore ose akt tjetër të përgjithshëm nëse konstaton se ato nuk janë në përputhje me Kushtetutën ose me ligjin. Sipas paragrafit 3 të këtij neni të Kushtetutës, vendimet e Gjykatës Kushtetuese janë të formës së prerë dhe të ekzekutueshme.
Neni 86 paragrafi 1 i Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr.70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.202/2019 , 256/2020 dhe 65/2021) parashikon se vendimet e Gjykatës Kushtetuese zbatohen nga miratuesi i ligjit, rregullores tjetër ose aktit të përgjithshëm që është anuluar ose shfuqizuar me vendim të Gjykatës.
6. Planifikimi urbanistik rregullohet me Ligjin për planifikim urbanistik (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.32/2020) i cili është miratuar më 4 shkurt 2020 dhe i cili ndër të tjera përcakton qëllimet dhe parimet e planifikimit urbanistik dhe rregullimin e hapësirës, llojet dhe përmbajtjen e planeve urbanistike, kushtet për kryerjen e punëve në fushën e planifikimit urbanistik, procedurat e përpunimit, miratimit dhe zbatimit të planeve urbanistike.
Një nga qëllimet themelore të planifikimit urbanistik është interesi publik, i cili është përcaktuar në nenin 5 të ligjit sipas të cilit në hapësirën e përfshirë nga planet urbanistike, interes publik është rregullimi dhe humanizimi i hapësirës, mbrojtja dhe avansimi i mjedisit jetësor dhe natyrës, si dhe të ruajtjes së vlerave natyrore dhe kulturore të hapësirës, për Interesin publik nga paragrafi 1 i këtij neni mbahet llogari në të gjitha fazat e planifikimit urbanistik, përkatësisht në procedurat e krijimit, miratimit, zbatimit dhe monitorimit të zbatimit të planeve urbanistike. Me planet urbanistike mbrohet detyrimisht interesi publik, i cili është prioritet, ndërsa interesi privat sigurohet në përputhje me ligjin.
Objektivat e tjera të planifikimit urbanistik janë përcaktuar në nenin 9 paragrafi 2 të Ligjit, ndër të cilat janë publiciteti në procedurën e hartimit, miratimit dhe zbatimit të planeve, gjithëpërfshirja dhe pjesëmarrja në procedurën për hartimin, miratimin dhe zbatimin e planeve.
Neni 21 i Ligjit për planifikim urbanistik rregullon fazat e zhvillimit dhe miratimit të planeve urbanistike. Ky nen parashikon që plani i përgjithshëm urbanistik dhe plani i detajuar urbanistik, si dhe ndryshimet dhe plotësimet e tyre, si rregull, hartohen dhe miratohen në dy faza, si draft plan dhe propozim plan, ndërsa plani urbanistik për një fshat, plani urbanistik për vende të pa banuara dhe plani urbanistik për rajon ndërtesa me rëndësi shtetërore, si rregull, përgatiten dhe miratohen në një fazë, si propozim-plan. Në paragrafin 3 të këtij neni të Ligjit, është përcaktuar se miratuesi i planeve nga paragrafi 2 i këtij neni mund të vendosë për hartimin dhe miratimin e planit urbanistik në dy faza, si draft plan dhe propozim plan, në rastet kur bëhet fjalë për një përfshirje të rëndësishme, komplekse dhe të gjerë të planit ose ndryshim dhe/ose plotësim.
Procedura për ndryshimin dhe plotësimin e planeve urbanistike është rregulluar me nenin 31 të Ligjit, i cili në paragrafin 1 parashikon se ndryshimet dhe plotësimet në planet urbanistike, si rregull, bëhen në të njëjtën procedurë që është paraparë për miratimin e tyre. Sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, çdo pjesë e përmbajtjes së planit ose pjesë e fushëveprimit të planifikimit që përfaqëson një njësi planifikuese ose një pjesë të saj, ose që përfaqëson një njësi të planit ose një pjesë të tij, ose që paraqet dispozitë të planit grafik numerik ose tekstuale, me çka përmbajtja e ndryshimit dhe plotësimit të planit përpunohet vetëm për pjesën që është lëndë e ndryshimit dhe plotësimit dhe përfshin edhe të dhëna përmbledhëse në nivelin e përfshirjes totale të planit që dalin. Sipas paragrafit 3 të të njëjtit nen, plani urbanistik që ka qenë lëndë e ndryshimeve dhe plotësimeve zbatohet si version i pastruar i planit, respektivisht si version integral i planit urbanistik në të cilin janë bërë ndryshimet dhe plotësimet e planit. Versioni i pastruar i planit është pjesë përbërëse e planit urbanistik.
Me iniciativën në fjalë kontestohen paragrafët 2, 3 dhe 4 të nenit 23 të Ligjit me titull “Vlefshmëria e planeve urbanistike dhe pezullimi i tyre”. Në paragrafin 1 të këtij neni përcaktohet se plani urbanistik është në fuqi deri në miratimin e planit të ri urbanistik. Paragrafët tjerë të këtij neni, pra paragrafët 5, 6, 7, 8 dhe 9, tashmë i janë nënshtruar vlerësimit kushtetues-gjyqësor nga Gjykata Kushtetuese, e cila me Aktvendimin U.nr.51/2020, nga 26.01.2021, nuk ka iniciuar procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së tyre.
7. Nga dispozitat e përcaktuara të Kushtetutës, del se rregullimi dhe humanizimi i hapësirës si vlerë themelore e rendit kushtetues funksionalizohet përmes sistemit të planifikimit hapësinor dhe urbanistik, i cili ndër të tjera bazohet në parimin e mbrojtjes së interesit publik. për këtë parim mbahet llogari në të gjitha fazat e planit urbanistik, respektivisht në procedurat e përpunimit, miratimit, zbatimit dhe monitorimit të zbatimit të planeve urbanistike, prandaj ligjvënësi ka parashikuar dispozitë të qartë, sipas së cilës, me planifikimin urbanistik, interesi publik mbrohet detyrimisht i cili është prioritet, ndërsa interesi privat sigurohet në përputhje me ligjin. Kujdesi për interesin publik shprehet edhe përmes procedurave komplekse për miratimin e planeve urbanistike, të cilat zhvillohen në faza të ndryshme dhe në një procedurë që duhet të jetë publike, transparente dhe gjithëpërfshirëse, në të cilën qytetarët marrin pjesë drejtpërdrejt duke dhënë mendimet dhe vërejtjet e tyre, me pjesëmarrjen e personave profesionistë dhe kryerjen e revizionit profesionist, që në fund procedura të përfundojë me dhënien e miratimit të ministrisë kompetente, me çka vërtetohet se plani është miratuar në pajtim me dispozitat e ligjit dhe rregullat e miratuara në bazë të ligjit.
Nga analiza e dispozitave të kontestuara në lidhje me dispozitat kushtetuese të përmendura në iniciativë, rezulton se argumentet e theksuara nga ana e parashtruesit të iniciativës janë të pabazuara për arsyet e mëposhtme:
Pikërisht, nga përmbajtja e dispozitave kontestuese të nenit 23 të Ligjit për planifikim urbanistik, rezulton se me to ligjvënësi ka rregulluar çështjen se cila procedurë duhet të përdoret për miratimin e planit të ri në rast se vendimi për miratimin e planit urbanistik është pezulluar. Në të njëjtën kohë, ligjvënësi në paragrafin 2 ka rregulluar të dyja mundësitë, përkatësisht kur plani është ndërprerë në tërësi, ligjvënësi i referohet respektimit të fazave për miratimin e planeve të përcaktuara në nenin 21 të ligjit, dhe nëse plani është ndërprerë pjesërisht, ligjvënësi i referohet procedurës së nenit 31 të Ligjit që parasheh procedurën për ndryshimin dhe plotësimin e planeve urbanistike dhe që parashikon që kjo të kryhet në të njëjtën procedurë që është përcaktuar për miratimin e tyre. Nga përmbajtja e dispozitës së kontestuar nga paragrafi 3 i nenit 23, rezulton se ajo ofron mundësinë e heqjes së mangësive formale në procedurën e miratimit të planit, për shkak të të cilave plani është ndërprerë, ashtu që do të zbatohen vetëm ato pjesë të procedurës të cilave u referohet lëshimi i konstatuar. Me ç’rast paragrafi 4 i kontestuar jep garanci dhe mbrojtje se në rast se mangësitë në procedurë nuk mund të eliminohen pa ndryshime në vendimin e planit, do të fillohet me procedurë për miratimin e planit të ri urbanistik.
Sipas mendimit të Gjykatës, me dispozitat e kontestuara ligjvënësi ka përcaktuar mënyrën e realizimit të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, me të cilat janë shfuqizuar vendimet për miratimin e planeve urbanistike, që është në përputhje me veprimin përfundimtar dhe ekzekutiv të përcaktuar me Kushtetutë të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese. Vendimet e Gjykatës Kushtetuese, në përputhje me nenin 86 të Rregullores së Gjykatës Kushtetuese, merren nga miratuesi i aktit i cili është anuluar ose shfuqizuar me vendim të Gjykatës, në mënyrë që ligjvënësi me dispozitat e kontestuara përcakton se si duhet të veprojë komuna për të zbatuar, përkatësisht për të realizuar vendimin e Gjykatës Kushtetuese për të siguruar respektimin e fazave dhe procedurës për miratimin dhe ndryshimin e planeve urbanistike të parapara me Ligjin për planifikim urbanistik. Me dispozitat e kontestuara pengohet bllokimi i procesit të miratimit të planeve urbanistike nëpër komuna, mundësohet shfrytëzimi racional i mjeteve financiare të destinuara për veprimtarinë e planifikimit urbanistik dhe mundësohet zhvillim pa pengesa i planifikimit urbanistik si veprimtari me interes publik. Së këndejmi, për Gjykatën Kushtetuese janë të pabazuara pretendimet në iniciativë se dispozitat e kontestuara e lejojnë miratuesin e planit të interpretojë vendimet e Gjykatës Kushtetuese, sepse pikërisht me dispozitat e kontestuara përcaktohet se si duhet të veprojnë komunat pas ndërprerjes së planeve me çka mundësohet që komunat të zbatojnë vendimet e Gjykatës Kushtetuese pa përsëritur lëshimet në procedurën e re. Dispozitat e kontestuara sipas kësa janë në funksion të sundimit të së drejtës dhe ndarjes së pushtetit, sepse me ato mundësohet që procesi i planifikimit urbanistik të zhvillohet në përputhje me interesin publik dhe me respektimin e parimit kushtetues të humanizimit të hapësirës, mbrojtjes dhe përmirësimit të mjedisit jetësor dhe natyrës si vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Prandaj, Gjykata konkludoi se çështja e pajtueshmërisë së dispozitave të nenit 23, paragrafët 2, 3 dhe 4 të Ligjit për planifikim urbanistik me dispozitat e Kushtetutës, të cilave u referohet parashtruesu në iniciativë, nuk mund të shtrohet në mënyrë të bazuar.
8. Në bazë të lartëpërmendurës, Gjykata vendosi si në pikat 1 dhe 2 të këtij aktvendimi.
9. Këtë aktvendim Gjykata e miratoi me shumicë votash në përbërje të kryetares së Gjykatës, Dobrilla Kacarska dhe gjykatësve: Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq-Bozaxhieva, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender.
U.nr.101/2022
15.02.2022
Shkup
KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska