Уставен суд на
Република Северна Македонија
У.бр.101/2023
Скопје, 31.01.2024 година
Уставниот суд на Република Северна Македонија, во состав Добрила Кацарска, претседател на Судот и судиите Насер Ајдари, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева, д-р Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, Елизабета Дуковска, д-р Осман Кадриу, д-р Дарко Костадиновски и м-р Фатмир Скендер, врз основа на член 110 и член 112 од Уставот на Република Северна Македонија и член 70 став 1 алинеја 1 од Деловникот на Уставниот суд на Република Северна Македонија („Службен весник на Република Македонија” број 70/1992 и „Службен весник на Република Северна Македонија” број 202/2019, 256/2020 и 65/2021), на седницата одржана на 31 јануари 2024 година, донесе
О Д Л У К А
1. СЕ УКИНУВА Правилникот за формата и содржината на прекршочниот платен налог, донесен од министерот за животна средина и просторно планирање („Службен весник на Република Северна Македонија” број 128/2023).
2. Оваа одлука ќе се објави во „Службен весник на Република Северна Македонија”.
Образложение
I
Уставниот суд на Република Северна Македонија, по повод поднесената иницијатива од министерот за правда, со Решението У.бр.101/2023 од 2 ноември 2023 година, поведе постапка за оценување на уставноста на актот, означен во точката 1 од Одлуката, затоа што пред Судот со основ се постави прашањето за неговата согласност со Уставот на Република Северна Македонија.
II
На седницата Судот утврди дека министерот за животна средина и просторно планирање донел Правилник за формата и содржината на прекршочниот платен налог, со архивски број 13-3728/1 од 9 јуни 2023 година, објавен на 20.06.2023 година во „Службен весник на Република Северна Македонија” број 128/2023.
Правилникот содржи 5 члена. Во прилог и составен дел на правилникот се:
– Прилог број 1 за формата и содржината на прекршочниот платен налог за правно лице;
– Прилог број 2 за формата и содржината на прекршочниот платен налог за одговорно лице во правно лице;
– Прилог број 3 за формата и содржината на прекршочниот платен налог за физичко лице.
III
Владеењето на правото, според член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот на Република Северна Македонија, е темелна вредност на уставниот поредок на Република Северна Македонија.
Член 51 од Уставот уредува дека во Република Северна Македонија законите мораат да бидат во согласност со Уставот, а сите други прописи со Уставот и со закон. Секој е должен да ги почитува Уставот и законите.
Според член 52 став 1 од Уставот, законите и другите прописи се објавуваат пред да влезат во сила, а според став 2 на наведениот член од Уставот, законите и другите прописи се објавуваат во „Службен весник на Република Северна Македонија” најдоцна во рок од седум дена од денот на нивното донесување.
Член 52 од Уставот е содржан во главата за основните слободи и права на човекот и граѓанинот, конкретно во делот за гаранциите на основните слободи и права, што укажува дека Уставот во однос на објавувањето на законите и другите прописи, не приоѓа како на техничко прашање, туку како на суштинско прашање од значење и во функција на обезбедување на принципот на владеење на правото и правната сигурност на граѓаните во остварувањето на слободите и правата, гарантирани со Уставот.
Во конкретниот случај Судот утврди дека Правилникот за формата и содржината на прекршочниот платен налог, е заведен под архивскиот број 13-3728/1 од 09.06.2023 година, што како дејствие секогаш следи и е условено со претходно донесување на прописот.
Судот утврди и дека оспорениот правилник е објавен во „Службен весник на Република Северна Македонија” со број 128/2023 на 20 јуни 2023 година, од што произлегува дека од донесувањето на Правилникот, до денот на неговото објавување во „Службен весник на Република Северна Македонија” се изминати повеќе од седум дена, односно надвор од предвидениот рок од член 52 став 2 од Уставот со кој е утврден временскиот период во кој законите и другите прописи треба да бидат објавени по нивното донесување, со што се повредува уставниот принцип на владеење на правото од член 8 став 1 алинеја 3 од Уставот и правната сигурност на граѓаните како негов составен дел.
Од изнесените причини Судот оцени дека Правилникот за формата и содржината на прекршочниот платен налог, донесен од министерот за животна средина и просторно планирање („Службен весник на Република Северна Македонија” број 128/2023), не е во согласност со член 8 став 1 алинеја 3, член 51 и член 52 став 2 од Уставот.
IV
Врз основа на наведеното, Судот, со мнозинство гласови, одлучи како во диспозитивот на оваа одлука.
V
Оваа одлука произведува правно дејство од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Северна Македонија“.
ПРЕТСЕДАТЕЛ
на Уставниот суд на Република Северна Македонија,
Добрила Кацарска
* * *
Gjykata Kushtetuese
e Republikës së Maqedonisë së Veriut
U.nr.101/2023
Shkup, 31.01.2024
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, në përbërje të Dobrilla Kacarska, kryetare e Gjykatës dhe gjykatësve Naser Ajdari, mr. Tatjana Vasiq – Bozaxhieva, dr. Jadranka Daboviq – Anastasovska, Elizabeta Dukovska, dr. Osman Kadriu, dr. Darko Kostadinovski dhe mr. Fatmir Skender, në bazë të nenit 110 dhe nenit 112 të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe nenit 70 paragrafi 1 alineja 1 e Rregullores së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” numër 70/1992 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 202/2019, 256/2020 dhe 65/2021), në seancën e mbajtur më 31 janar 2024, miratoi
V E N D I M
1. SHFUQIZOHET Rregullorja për formën dhe përmbajtjen e urdhërpagesës për kundërvajtje, e miratuar nga ministri i Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 128/2023).
2. Ky vendim do të botohet në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.
Arsyetim
I
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut, me rastin e iniciativës së ministrit të Drejtësisë, me Aktvendimin U.nr. 101/2023 të 2 nëntorit 2023, inicioi procedurë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së aktit, të dhënë në pikën 1 të Vendimit, sepse para Gjykatës me bazë u shtrua çështja e përputhshmërisë së tij me Kushtetutën e Republikës së Maqedonisë së Veriut.
II
Gjykata në seancë konstatoi se ministri i Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor ka miratuar Rregullore për formën dhe përmbajtjen e urdhërpagesës për kundërvajtje, me numër arkivi 13-3728/1 të datës 9 qershor 2023, të publikuar më 20.06.2023 në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” numër 128/2023.
Rregullorja i përmban 5 nene. Në shtojcë dhe pjesë përbërëse e rregullores janë:
– Shtojca numër 1 për formën dhe përmbajtjen e urdhërpagesës për kundërvajtje për personin juridik;
– Shtojca numër 2 për formën dhe përmbajtjen e urdhërpagesës për kundërvajtje për personin përgjegjës në një person juridik;
– Shtojca numër 3 për formën dhe përmbajtjen e urdhërpagesës për kundërvajtje për person fizik.
III
Sundimi i së drejtës, sipas nenit 8 paragrafit 1 alineja 3 e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, është përcaktuar si një nga vlerat themelore të rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Sipas nenit 51 të Kushtetutës, në Republikën e Maqedonisë së Veriut ligjet duhet të jenë në përputhje me Kushtetutën, ndërsa të gjitha rregullat e tjera me Kushtetutë dhe me ligjin. Secili e ka për detyrë ta respektojë Kushtetutën dhe ligjet.
Në bazë të nenit 52 paragrafi 1 i Kushtetutës, ligjet dhe aktet nënligjore botohen para se të hyjnë në fuqi, kurse sipas paragrafit 2 të nenit në fjalë të Kushtetutës, ligjet dhe dispozitat e tjera botohen në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë e Veriut” më së voni brenda shtatë ditëve nga dita e miratimit të tyre.
Neni 52 i Kushtetutës ndodhet në kapitullin për liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe qytetarit, konkretisht në pjesën për garancitë e lirive dhe të drejtave themelore, i cili tregon se Kushtetuta nuk i qaset publikimit të ligjeve dhe rregulloreve të tjera si çështje teknike, por si çështje thelbësore me rëndësi dhe në funksion të garantimit të parimit të sundimit të së drejtës dhe sigurisë juridike të qytetarëve në ushtrimin e lirive dhe të drejtave të garantuara me Kushtetutë.
Gjykata në rastin konkret ka konstatuar se Rregullorja për formën dhe përmbajtjen e urdhërpagesës për kundërvajtje është e regjistruar në arkivin nr.13-3728/1 të 09.06.2023, i cili si veprim gjithmonë vijon dhe kushtëzohet me miratimin e mëparshëm të rregullores.
Gjykata po ashtu ka konstatuar se rregullorja e kontestuar është publikuar në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” me numër 128/2023 më 20 qershor 2023, nga ku rezulton se nga miratimi i Rregullores deri në ditën e publikimit në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut” kanë kaluar më shumë se shtatë ditë, gjegjësisht përtej afatit të paraparë në nenin 52 paragrafin 2 të Kushtetutës, i cili përcakton periudhën kohore gjatë së cilës ligjet dhe aktet nënligjore duhet të publikohen pas miratimit të tyre, me çka cenohet parimi kushtetues i sundimit të së drejtës nga neni 8 paragrafi 1 alineja 3 e Kushtetutës dhe siguria juridike e qytetarëve si pjesë përbërëse e saj.
Për arsyet e cekura, Gjykata konsideroi se Rregullorja për formën dhe përmbajtjen e urdhërpagesës për kundërvajtje, e miratuar nga ministri i Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr.128/2023), nuk është në pajtim me nenin 8 paragrafin 1 alinenë 3, nenin 51 dhe nenin 52 paragrafin 2 të Kushtetutës.
IV
Në bazë të lartpërmendurës, Gjykata, me shumicë votash, vendosi si në dispozitivin e këtij vendimi.
V
Ky vendim ka fuqi juridike nga dita e botimit në “Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.
KRYETARE
e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Dobrilla Kacarska